جمع بندی آیا آیه 24 سوره ص با عصمت پیامبران در تضاد نیست؟

با نام الله

کارشناس بحث: استاد میقات

سوال:
آیا آیه 24 سوره ص با عصمت پیامبران در تضاد نیست، با این که در این آیه خداوند بطور واضح در مورد آزمون داوود(ع) و بعد توبه او صحبت می کند؟

پاسخ:
«قَالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلىَ‏ نِعَاجِهِ وَ إِنَّ كَثِيرًا مِّنَ الخُْلَطَاءِ لَيَبْغِى بَعْضُهُمْ عَلىَ‏ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَ قَلِيلٌ مَّا هُمْ وَ ظَنَّ دَاوُدُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ رَاكِعًا وَ أَنَابَ»
(داوود) گفت: «مسلّماً او با درخواست يك ميش تو براى افزودن آن به ميش هايش، بر تو ستم نموده و بسيارى از شريكان (و دوستان) به يكديگر ستم مى ‏كنند، مگر كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده ‏اند امّا عدّه آنان كم است!» داوود دانست كه ما او را (با اين ماجرا) آزموده‏ ايم، از اين رو از پروردگارش طلب آمرزش نمود و به سجده افتاد و توبه كرد. (1)

با سلام و درود

در مورد ماجرای حضرت داوود(علیه السلام) كه خداوند متعال در آیات 24ـ21 سوره "ص" به آن اشاره فرموده است، باید گفت حضرت بین دو نفر قضاوت نمود و قضاوت صحیح هم نمود، ولی چون از طریق علم لدنی كه خداوند به او عطا فرموده بود، و در شرائط و امور عادی هم نباید از آن استفاده می كرد، استفاده نمود؛ ترک اولی محسوب شده و استغفار کرد.

در تفسیر اطیب البیان آمده:
ممكن است كه داود (علیه السلام) علم به صدق مدّعى پيدا كرد و از اين جهت اين فرمايش را فرمود و نبايد به علم خود حكم كند، چنانچه از پيغمبر اكرم(صلی الله علیه و آله) است كه فرمود: «انما اقضى بينكم بالبيّنات و الأيمان؛ همانا ما بین شما با دلیل و قسم (مدرک و دلیل) حکم می کنیم»؛ و هم چنين در باب شهادت، شهادت علمى كافى نيست بلكه بايد حسّى باشد؛ و بعيد نيست كه بدون بيّنه و يمين و اقرار، موجب سوء ظن مي شود و همين ترك اولى است.(2)

پس در عین حال كه حضرت داوود (علیه السلام) بین آن ها قضاوتی صحیح داشت، ولی چون از علم لدنی استفاده كرده بود، از خداوند طلب استغفار نمود؛ و این از مقوله ترک اولی است، نه ذنب و گناه.

بنابر این آن گونه كه برخی مطرح می کنند (که حضرت قضاوتی غلط داشته لذا توبه نموده) نیست، چرا كه یک انسان مؤمن هم قضاوت بی حساب نمی كند، چه برسد به پیامبر الهی؛ آن هم پیامبری كه صددرصد مورد تأیید خداوند متعال است.

خداوند در حق حضرت داوود می فرماید:

«وَ اذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُدَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّاب‏»؛ و به خاطر بياور بنده ما داوود صاحب قدرت را، كه او بسيار توبه‏ كننده بود. (3)

«وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلاً يا جِبالُ أَوِّبي‏ مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَديدَ»؛ و ما به داوود از سوى خود فضيلتى بزرگ بخشيديم (ما به كوه‏ ها و پرندگان گفتيم:) اى كوه‏ ها و اى پرندگان! با او هم‏ آواز شويد و همراه او تسبيح خدا گوييد! و آهن را براى او نرم كرديم. (4)

«وَ وَهَبْنا لِداوُدَ سُلَيْمانَ نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ»؛ ما سليمان را به داوود بخشيديم چه بنده خوبى! زيرا همواره به سوى خدا بازگشت مى‏ كرد (و به ياد او بود)! (5)

___________________
[1] ص، 24.
[2] طیب، اطيب البيان فى تفسير القرآن، ج ‏11، ص 233.
[3] ص، 17.
[4] سبأ، 10.
[5] ص، 30.