جمع بندی مکر خدا
تبهای اولیه
امام جواد(ع)
الإصرار علي الذنب أمن لمکر الله " و لا يأمن مکر الله الا القوم الخاسرون" )تحف العقول ، ص 480 )
اصرار بر گناه آسودگي از مکر خداست ، " و از مکر خدا آسوده نباشد جز مردمي زيانکار "
با سلام و خسته نباشید.
این حدیث در تقویم شمیم یار روز 3 اسفند ماه موجود است. از وقتی که دیدمش ذهنم رو به شدت به خودش مشغول کرده.
امکانش هست برای من کمی دربارش توضیح بدبد؟:Gol::Gol::Gol:
سؤال:
امام جواد (علیه السلام) در حدیث «الإصرار علي الذنب أمن لمکر الله و لايأمن مکر الله إلا القوم الخاسرون» (تحف العقول، ص 480) فرمود: اصرار بر گناه آسودگی از مکر خداست، و از مکر خدا آسوده نباشد جز مردم زيانکار. مقصود از این روایت چیست؟
پاسخ:
این روایت، به آیه اشاره دارد: «أَ فَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ» (1)؛ آيا آنها خود را از مكر الهى در امان مىدانند؟! در حالى كه جز زيانكاران، خود را از مكر (و مجازات) خدا ايمن نمى دانند!
در دو آیه قبل، خدای متعال مجرمان و ستمکاران را تهدید میکند که شما از بلاهایی که روز یا شب، هنگام دلمشغولیهای روزانه یا خواب شبانه، ممکن است به سرتان بیاید، ایمن نیستید! صاعقه، زلزله و ... ، همه با یک فرمان کوچک الهی پدیدار میشود تا مردمان بدکار و ستم پیشه را ـ همانند اقوام ستمگر پیشین ـ قلع و قمع نماید و طومار زندگیشان را در هم پیچد!
عجيب اين است با تمام پيشرفتى كه بشر امروز در صنايع و تكنولوژى كرده و با وجود اين كه نيروهاى مختلف جهان طبيعت را مسخر خويش ساخته، اما همچنان در برابر اين گونه حوادث به همان اندازه ضعيف و ناتوان و بىدفاع است كه انسانهاى گذشته بودند، يعنى در برابر زلزلهها و صاعقهها و مانند آن كمترين تفاوتى در حال او حتى نسبت به انسانهاى پيش از تاريخ پيدا نشده است، و اين، نشانه نهايت ضعف و ناتوانى انسان در عين قدرتمندى و توانايى او است!
لذا در آيه مورد اشاره میفرماید: آيا اين مجرمان از مكر الهى ايمن هستند؟ در حالى كه هيچ كس جز زيانكاران خود را از مكر او در امان نمىداند (أَ فَأَمِنُوا مَكْرَ اللَّهِ فَلا يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخاسِرُونَ).
مكر در لغت عرب با آن چه كه در فارسى امروز از این واژه مىفهميم تفاوت دارد! مکر، در فارسى امروز به معناى نقشههاى شيطانى و زيانبخش به كار مىرود، در حالى كه در ريشه اصلى لغت عرب، به معناى هر نوع چاره انديشى براى بازگرداندن كسى از هدفش مى باشد، اعم از اين كه به حق باشد يا به باطل؛ بنا بر اين منظور از مكر الهى آن است كه خداوند، مجرمان را با نقشههاى قاطع و شكستناپذير، از خوشگذرانىهای باطلشان باز مىدارد، و اين اشاره به همان كيفرها و بلاهاى ناگهانى و بيچاره كننده است.
این عدم ایمنی از مکر الهی درباره اهل ایمان، به معناى ترس از مسئوليتها و خوف از كوتاهى در انجام وظایف است، كه همواره بايد اين ترس با اميد به رحمت او به طور مساوى، در دلهاى افراد با ايمان وجود داشته باشد زیرا موازنه اين دو، سرچشمه هر گونه حركت و فعاليت مثبت است و همان چيزى است كه در تعبير روايات به عنوان «خوف و رجا» از آنها ياد شده است، و تصريح شده كه اهل ایمان همواره ميان ترس و امید قرار دارند؛ ترس از عقاب الهی و کوتاهی در انجام مسؤولیتها و امید به رحمت و لطف الهی، ولى مجرمان زيانكار آن چنان كيفرهاى الهى را فراموش كردهاند كه خود را در نهايت امنيت مىپندارند و با این پندار باطل، همواره به باطل خویش مشغول هستند و ادامه میدهند ولی خبر ندارند که هر لحظه ممکن است عذاب الهی بر سرشان آوار شود و دمار از روزگارشان درآورد! خیلی هم دوام بیاورند، تا لب گور است و از آن پس با عذاب شبانه روزی از آنها پذیرایی میشود. (2)
در روایت مورد اشاره میفرماید کسی که پیوسته به گناهی مشغول است، در واقع خودش را از عقاب خداوند ایمن پنداشته است! شیطان به او میگوید: «یک بار انجام دادی، هیچی نشد! دو بار انجام دادی، هیچی نشد! هزار بار هم انجام بدی، هیچی نمیشه! بیخیال باش! حالتو ببر!»، و با این وسوسه، گنه کار بدبخت را سرمست میکند و در غفلت و بیخبری فرو میبرد و او را چنان از خود غافل میکند که میپندارد واقعا برای این گناه عقابی در کار نیست! لذا پیوسته به گناهش ادامه میدهد و بر انجامش اصرار میورزد!
این بدبخت که خود را از چوب خدا ایمن پنداشته، نمیداند که دارد هر روز کارنامه اعمالش را سیاهتر و قلبش را از درک نور حق، دورتر میکند و اگر چوب دنیوی گناهش را نخورد، به طور قطع و یقین به مجازاتهای سخت اخروی گرفتار خواهد شد. چنین بیخبری، مصداق کسانی شده که خود را از مکر الهی ایمن میپندارند و همچنان به گناهانشان ادامه میدهند، اما نمیدانند که ممکن است هر لحظه، در روز یا شب، در خواب یا بیداری، به یکباره عذاب و عقاب الهی به سراغشان بیاید و فرصت توبه و بازگشت را از آنها بگیرد (از این غفلت و بیخبری، به خدای متعال پناه میبریم)
منبع:
1. اعراف: 7/ 99.
2. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسير نمونه، ج 6، ص 271.
در پناه حق، از جمله اندیشهوران راستین باشید.