جمع بندی چگونه می توان خود را به کم خوری عادت داد؟

پرسش :
چگونه می توان از پرخوری دوری کرده و خود را به کم خوردن عادت داد؟

پاسخ :
در روایات اسلامی پرخوری کار ناپسندی است که سبب دوری انسان از خدا می شود. در تعبيرات اخلاقي اسلام آمده است :« ما مَلأَ آدَمي وِعاءً شَراً مِن البَطنه؛(1) انسان هيچ ظرفي را به بدي ظرف شكم پر نكرده است».
شكم كه پر شد، راه فهم مسدود مي شود. انسان پرخور هرگز چيزفهم نيست . هرگز به اسرار و باطن عالم پي نخواهد برد.
از امام باقر(ع) نقل شده که فرمود: أَبْعَدُ الْخَلْقِ مِنَ اللَّهِ إِذَا مَا امْتَلَأَ بَطْنُه؛(2) دورترين خلق از خداوند ، زماني است كه شكم شان انباشته و پر باشد.

نیز فرمود: مَا مِنْ شَيْ‏ءٍ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ مِنْ بَطْنٍ مَمْلُوء؛(3) هيچ چيز نزد خدا مبغوض‏ تر از شكم پر نيست.
انساني كه به پرخوري مبتلا است، از دو راه علمي و عملي مي تواند با اين عادت بد مبارزه كند:
راه علمي آن است كه انسان ضررهاي پرخوري را بداند. انسان اگر نسبت به منفعت يا ضرر چيزي آگاه شد، بر انجام يا ترك آن تصميم مي گيرد. بدن آدمي به اندازة معيّني نياز به غذا دارد . اگر از حدّ نياز بگذرد، علاوه بر صدماتي كه جسم بايد متحمّل آن شود، روح بيش تر از آن متحمل خواهد شد.

پرخوری ، بي ارادگي و خمودي مي آورد . رعايت اعتدال در خوردن، سلامتي، طول عمر و نورانيت دل مي بخشد. خوردن بيش از حدّ، هم روح را سرگرم مي كند تا غذاي زائد، هضم شود و هم بدن را به سوخت و ساز بيش تري وادار مي سازد . سرانجام انسان را زودتر از موعد از پا در مي آورد. انسان هاي پرخور، عمر طولاني ندارند.
برخی از آفات پر خوری که در روایات اسلامی بیان شده است، عبارتند از :

1. موجب بيماري هاي روحي نظير قساوت قلب است.
پیامبراکرم (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمود : مَنْ تَعَوَّدَ كَثْرَةَ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ قَسَا قَلْبُه؛ (4) هر كس به زياد خوردن و آشاميدن عادت كند ،دلش سياه مى‏شود.
2. طغيان و نافرماني
امام باقر (ع) فرمود : إِذَا شَبِعَ الْبَطْنُ طَغَى؛(5) هر گاه شكم سير گرديد، طغيان مى‏كند.
3. عدم پذیرش موعظه و نصیحت
پیامبراکرم (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمود :إِيَّاكُمْ وَ فُضُولَ المَطْعَمِ فَإِنَّهُ يَسُمُّ الْقَلْبَ بِالْفَضْلَةِ وَ يُبْطِئُ بِالْجَوَارِحِ عَنِ الطَّاعَةِ وَ يُصِمُّ الْهِمَمَ عَنْ سِمَاعِ الْمَوْعِظَة.(6) از پرخورى بپرهيزيد ، که بدن را از عبادت باز مى‏دارد، و گوش جان را از شنيدن موعظه گر مى‏سازد.

دوست عزیز؛
بعد از دانستن ضررهاي پرخوري بايد با اقدام عملي و اراده اي قوي جلو آن را گرفت . به تدريج از هر وعده ‌غذا چند لقمه كم كرد تا معده به كم خوري عادت كند. قبل از خوردن غذا، بايد معده را از سالاد و ميوه پر كرد تا مانع پرخوري خصوصاً نسبت به غذاهاي چرب و شيرين شود.
روزه گرفتن در بعضي از روزهاي هفته نيز يكي از راه هاي جلوگيري از عادت پرخوري است.
امیر المومنین (علیه السلام) فرمود : احذر الشّره فكم من اكلة منعت اكلات؛ (7) از پرخورى بپرهيز .چه بسا كه يك بار پرخورى شخص را از بارها غذا خوردن باز دارد.

اى بس كه به يك بار كسى پر خورده است وانگه شده بارها ز خوردن محروم‏
همان طور که این عادت به تدریج در شما به وجود آمده، به تدریج هم باید تغییر کند.
داشتن یک هدف جذاب و هماهنگ با علاقه و استعداد تان می تواند توجه شما را نسبت به غذا کاهش دهد.
موفق باشید.

پی نوشت ها :
1.بحار الأنوار، علامة مجلسي، مؤسسة الوفاء، بيروت ، 1404 ه. ق، ج1 ، ص 226 .
2. همان ، ج 63 ، ص 331.
3. همان .
4. همان ، ج 59 ، ص 293 .
5. وسائل الشيعة، محمد بن الحسن حر عاملي، ‏مؤسسة آل البيت (ع) - قم، 1409 ه. ق، ح 24 ص 243 .
6. بحار الأنوار،ج 69 ، ص 199.
7.غرر الحكم و درر الكلم، عبدالواحد بن محمد التميمي ،مكتب الإعلام الإسلامي - قم، 1366 ه. ش، ص 296 .