تفسیر

تب‌های اولیه

2 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفسیر

آيه شماره 19 از سوره مبارکه معارج
إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا

همانا انسان، بى‏تاب و حريص آفريده شده است.
نشانه حريص بودن دو چيز است: جَزَع به هنگام سختى و بُخل به هنگام كاميابى. «هلوعاً اذا مسّه الشر جزوعاً و اذا مسّه الخير منوعاً»
ريشه بسيارى از ناهنجارى‏ها، حرص و بخل است. «جزوعاً... منوعاً»

أطيب البيان في تفسير القرآن، ج‏13، ص: 190

[سوره المعارج (70): آيات 19 تا 21]
إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً (19) إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً (20) وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً (21)
ببرى مال مسلمان و چو مالت ببرند بانگ و فرياد بر آرى كه مسلمانى نيست‏
بدرستى كه انسان طبيعتا و هواى نفس او اقتضا ميكند و چنين خلق شده كه حريص بجمع مال دنيا است اگر ضررى و خسارتى و فقرى باو متوجه شد بجزع و فزع ميافتد و داد و فريادش بلند است و اگر چيزى باو رو آورد و دخلى و نفعى و استفاده‏اى پيدا كرد منع حقوق الهيه را ميكند و باصطلاح نمتك پس نميدهد.
گفتند: انسان سه دشمن بزرگ دارد. اول- دنيا است كه خود را در نظر انسان جلوه ميدهد عمارتهاى زيبا رياستهاى عاليه اموال و مكنت‏هاى ساميه كه انسان بچشم ظاهرى جلوات آنها را مشاهده ميكند ولى چشم باطنى و چشم قلب او كور است و مضار او را درك نميكند كه اين دنيا چو مار خوش خط و خال است و در باطنش زهر قتال است يك چشمى ميخواهد مثل چشم امير المؤمنين (ع) كه بابن عباس بفرمايد كه: تمام رياست دنيا و زخارف آن در نظر على مثل يك گوشت گنديده است كه در دهان شخص خوره‏دار باشد:
(الدنيا دار بالبلاء محفوفة و بالغدر موصوفة)
چه اندازه حماقت است كه انسان آخرت باقيه را بفروشد بدنياى فانيه كه خبر از يك ساعت بعد خود ندارد اجل برسد و او را بگيرد يا بلائى متوجه شود و رياست و مكنت او را
نابود كند، و خبر ندارد كه‏
(فى حلالها حساب و فى حرامها عقاب)
و اى بر كسى كه باع دينه بدنياه، و مضار دنيا بسيار است در قرآن و اخبار و حس و و جدان و عقل و برهان بر طبقش قائم است.
دوم- هواى نفس كه پس از جلوات دنيا نفس مايل ميشود و علاقه پيدا ميكند جايى كه مثل حضرت يوسف بفرمايد: وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّي يوسف آيه 53. و خداوند ميفرمايد: أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى‏ عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى‏ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى‏ بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ جاثيه آيه 23.
سوم شيطان كه پس از جلوات دنيا و علاقه نفسانى شيطان راه نشان ميدهد كه سبل شيطانى است و تمام مقصدش اين است كه انسان را از صراط المستقيم جلوگيرى كند و در ضلالت اندازد چنانچه گفت: قالَ فَبِما أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقِيمَ ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَيْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرِينَ اعراف آيه 15. و خداوند ميفرمايد: أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَنِي آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ وَ أَنِ اعْبُدُونِي هذا صِراطٌ مُسْتَقِيمٌ وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ جِبِلًّا كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ يس آيه 60 الى 62.