بررسی آثار تربیتی توبه
تب‌های اولیه
آن جا كه انسان همواره در معرض گناهان و وسوسه هاي شيطاني قرار دارد و گاه در اثر غفلت ممكن است دچار لغزش و خطا شود؛ توجه به خدا و توبه به درگاه الهي نقش مهمي در جبران آلودگي ها دارد. البته بايد توجه داشت گناهان انبياء و اوصياء مثل گناهان ما نيست، گناهان ما ترك واجب و انجام محرمات است
قرآن كريم در يك خطاب عمومي مي فرمايد:
«... و توبوا الي الله جميعا ايها المؤمنون لعلكم تفلحون»؛
اي مؤمنان؛ همه به سوي درگاه الهي توبه كنيد باشد كه رستگار شويد.
انشالله با کمک شما به بررسی اثرات تربیتی توبه خواهیم پرداخت.
1- رحمت و مغفرت:
«و من يعمل سوءا او يظلم نفسه ثم يستغفر الله يجدالله غفورا رحيما» ؛سوره نور آيه/ .31
هر كس گناهي كرده باشد يا به خودش ظلم كند پس استغفار كند خداوند را آمرزنده و مهربان خواهد يافت.
در روايتي از امام باقر (ع) نقل شده است كه آن حضرت فرمود:«التائب من الذنب كمن لاذنب له» تائب چون كسي است كه گناه نكرده است.
توبه از گناه
گناه و معصیت، مانند لجن زار متعفنی است که انسان، هر چه بیشتر در آن فرو می رود، خود را به نابودی نزدیکتر می سازد، اما توبه و تصمیم جدی انسان به ترک گناه حرکت به سوی نجات و خود یک پیروزی بزرگ است که درهای رحمت الهی را به روی انسان می گشاید. کسی که به این مرحله (توبه) رسیده به پیروزی بزرگی دست یافته است، و باید سعی کند انگیزۀ خود را برای مبارزه با گناه، قوی تر نماید، و برای همیشه این حالت را در خود حفظ کند.
نکتۀ بسیار مهم در این راه، استعانت از لطف و عنایتی است که خداوند نسبت به توبه کنندگان دارد؛ زیرا توبۀ واقعی همه مبغوضیت های گناه و عقوبات اخروی و آثار منفی آنرا در پیشگاه خداوند از بین می برد، همانطوریکه خداوند فرموده است: «اى بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كردهايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خدا همه گناهان را مىآمرزد، زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.»(1)
پس در هیچ شرایطی از رحمت او مأیوس نباشید؛ زیرا هر چه گناه شما بزرگتر باشد باز رحمت الهی واسع تر است. التماس دعا ...
این مقدمه ای برای درک اهمیت توبه و امید به مشارکت همۀ دوستان در بارورشدن این سکوی پرواز آدمی، تا اوج و بلندای انسانیت...
پاورقی______________________
1. زمر،53، قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ.
با وجود اين كه خداوند، در مقابل استغفار و توبه، وعده قبول و آمرزش گناهان را داده است، اما باز جاي يك سوال باقي مي ماند كه خداوند تا چه حد گناهان را مي بخشد؟ چه بسا سنگيني بار گناهان تا آنجا باشد كه انسان اميد عفو و بخشش الهي را در خود نبيند!
با دقت در آيات قرآن كريم اين پاسخ بدست مي آيد كه در هيچ زمان و در هيچ حالي، جاي نااميدي و مايوس شدن از درگاه الهي نمي باشد و رحمت واسعه الهي همواره شامل حال بندگان و به خصوص مومنان مي باشد. قرآن كريم در اين باره مي فرمايد: «قل يا عبادي الذين اسرفوا علي انفسهم لاتقنطوا من رحمه الله ان الله يغفر الذنوب جميعا»؛ بگو؛ اي بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده ايد! از رحمت خداوند نااميد نشويد كه خداوند همه گناهان را مي آمرزد.
اين آيه يكي از اميدبخش ترين آيات قرآن نسبت به گناهكاران است، شمول و گستردگي آن به حدي است كه طبق روايتي امير مومنان علي(ع) فرمود: در تمام قرآن آيه اي وسيعتر از اين آيه نيست. از «ثوبان» غلام رسول خدا(ع) نيز نقل شده كه حضرت فرمود: دوست ندارم دنيا و آنچه را در اوست به جاي اين آيه براي من باشد.
از آيه شريفه استفاده مي شود گنهكاران در هر مرحله اي و با هر نوع گناهي از درياي بيكران رحمت الهي نوميد نباشند؛ چرا او بخشنده و آمرزنده و رحيم است.
اين نكته قابل ذكر است كه هر چند در اين آيات و روايات، به انسان نويد بخشايش و عفو گناهان داده شده است، اما انسان مومن بايد همواره با بكار بستن تعاليم روحبخش قرآن، راه رشد، تعالي را براي خود فراهم سازد؛ چرا كه ايمان واقعي به انسان جرات عصيان پروردگار را نمي دهد.
گناه به هر حال اثرات خود را مي گذارد و حتي در صورت محو آثار نيز، انسان از آن كمالاتي كه با تقوا و انجام اعمال صالح مي توانسته انجام دهد محروم مي ماند و اين با هيچ چيز قابل جبران نمي باشد.
با تشکر از دوستان گرامی تاپیک اختصاصی مربوط به توبه شناسی در آدرس ذیل تکمله ای بر مطالب عزیزان است ، امید که فائده مند باشد .