چرا خواب می‌بینیم؟

تلاش دانشمندان برای تحلیل خواب:

دانشمندان امیدوارند دلیل خواب دیدن انسان را بفهمند و از این طریق متوجه شوند معنای خواب هایی که در طول شب می بینیم، چیست؟

زیگموند فروید در 1900 تئوری جنجالی خود در مورد خواب را منتشر کرد و گفت خواب، نماد رویاهای برآورده نشده یا آرزوهایی هستند که امیدواریم به آنها برسیم. تحقیقات بعدی نشان داد، خواب می تواند بازتابی از حوادث زندگی ما در طول ساعات بیداری باشد. اما هیچکدام از این تئوری ها، برپایه اطلاعات عینی و قابل مشاهده عرضه نشده بودند.

اکنون دانشمندان دست به تحقیق جدیدی زده اند و از مغز انسان موقع کار و موقع خواب -دیدن- عکس های دقیقی گرفته اند. پاتریک مک نامارا، عصب شناس در دانشگاه بوستون می گوید:«موقع خواب دیدن، بخش لیمبیک مغز (دستگاه کناره ای) که به احساسات مربوط است، به شدت فعال می شود در حالی که بخش اجرایی و عملگر مغز، فعالیت خاصی ندارد. بنابراین، نوع ادراک و دریافت ما موفع خواب دیدن، به شدت احساسی است، آنها را به وضوح می بینیم اما ممکن است خواب مان غیرمنطقی و نامربوط و گاهی عجیب و غریب باشد.»

این آزمایش می گوید شاید خواب دیدن با ثبات احساسات در ما رابطه داشته باشد.

مک نامارا هم چنین می گوید شاید خواب، اثر متقابل و پیچیده احساس و تفکر بر همدیگر است تا مغز بتواند خاطراتی را که مربوط به احساسات است، تحلیل کند و به حافظه بلندمدت بسپارد. و چون حوادث ناگوار، هورمون مربوط به استرس را بیشتر تولید می کنند، می توانند باعث کابوس شوند. محققان معتقدند این هورمون روی رابطه «هیپوکامپ» و «بادامه»، 2 سیستم اصلی مغز برای یکپارچه کردن خاطرات، اثر مخرب می گذارد:«خاطرات یکی نمی شوند و همین طوری پخش و پلا می شوند. در این بی نظمی ناشی از استرس، آنها دوباره و دوباره تجربه می شوند.»

گروهی از دانشمندان هم، مجموعه ای از تصاویر یا چیزهایی که فرد باید یاد بگیرد یا کارهایی از این قبیل را درست قبل از خواب به او عرضه کردند و وقتتی فرد بیدار شد، او را آزمایش کردند. نتیجه نشان می داد که ما در خواب برای کار سخت یا خطری که در پیش داریم، خودمان را آماده می کنیم. در حقیقت، در خواب سناریوهای مختلفی که ممکن است برای ما پیش بیاید را امتحان می کنیم تا ببینیم با حادثه ای که در راه است، چه گونه کنار بیاییم.

دیردره بارت، روانشناس و محقق خواب در دانشکده پزشکی هاروارد، می گوید:« به نظر من خواب دیدن، فکر کردن در یک شرایط شیمیایی متفاوت است.»
نکته اینجا است که عکس برداری از مغز می تواند در این راه به دانشمندان کمک زیادی کند تا بهتر خواب انسان را تحلیل کنند. برای نمونه، دانشمندان به موش ها یاد دادند چطور از هزارتو بیرون بیایند و جایزه بگیرند. بعد عکسبرداری از مغز موش ها نشان داد عصب های آنها موقع خواب هم فعال است و مشخص شد موش ها توی خواب شان هم توی همان هزارتو می دوند.

به این ترتیب و با وجود مطالعات و امکانات جدید، حالا دانشمندان در تلاش هستند تا به طور عینی و نه بر اساس یادآوری فرد از خوابی که دیده، ببینند در خواب انسان چه خبر است.