جمع بندی یا من سبقت رحمته غضبه

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
یا من سبقت رحمته غضبه

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام

من یادم میاد که سر کلاس اخلاق بودیم و استادمون در بحث خوف و رجا گفتن که با توجه به همین عبارتی که اگر درست بگم در دعای جوشن کبیر آمده (یا من سبقت رحمته غضبه) باید یه کوچولو امید ما، بیش تر از خوف ما باشه.

این طور فکر می کردم تا به این آیه رسیدم:

اعلموا انّ الله شدید العقاب و انّ الله غفور رحیم. (سوره ی مبارک مائده آیه ی شریف 98)

به نظر میاد که تقدم شدید العقاب به غفور رحیم، با عبارت مذکور مشکل داره.

سوالم اینه که این دو عبارت با هم قابل جمع هستند؟ چگونه؟

با نام الله


کارشناس بحث: استاد میقات

سوال:
"اعلموا انّ الله شدید العقاب و انّ الله غفور رحیم" آیا تقدم شدید العقاب به غفور رحیم،به معنی سبقت غضب خداوند بر رحمت آن دارد؟

پاسخ:
«اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ وَ أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحيمٌ»
بدانيد خدا داراى مجازات شديد، و (در عين حال) آمرزنده و مهربان است. (1)

با سلام و درود

در این زمینه چند نکته عرض می شود:

نکته تفسیری
1. این که در آيه فوق، "شَديدُ الْعِقابِ" بر "غَفُورٌ رَحيمٌ" مقدم داشته شده، شايد اشاره به اين است كه مجازات خداوند را با تمام شدتى كه دارد مى ‏توان با آب توبه شست و مشمول مغفرت و رحمت خدا گشت. (2)

2. در این آیه چون شائبه تهديد در آن هست، از اين رو وصف شدت عقاب را بر وصف مغفرت و رحمت مقدم داشت. (3)

3. در اين جا «مغفرت و رحمت» هر دو را آورده است، زيرا خداوند تنها كيفر را از چنين مردمى بر نمى ‏دارد، بلكه به فضل و كرم خود به آن ها نعمت مى ‏بخشد. (4)

نکته تربیتی
در این آیه شریفه تشويق و تهديد در كنار هم است چرا که انسان بايد ميان بيم و اميد، و خوف و رجا باشد و به خاطر خلاف به كلّى مأيوس نشود و به خاطر رفتار و كردار خوب نيز مغرور نشود.

به این فراز از دعا توجه فرمایید:

«وَ أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَةِ»؛ و يقين دارم كه در جاى عفو و رحمت مهربان ‏ترين مهربانانى؛ و در جايگاه مجازات و انتقام، سخت ‏ترين كيفركننده ‏اى. (5)

نکته معرفتی
«قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ مَنْ أَذْنَبَ ذَنْباً صَغِيراً أَوْ كَبِيراً وَ هُوَ لَا يَعْلَمُ أَنَّ لِي أَنْ أُعَذِّبَهُ بِهِ أَوْ أَعْفُوَ عَنْهُ لَا غَفَرْتُ لَهُ ذَلِكَ الذَّنْبَ أَبَداً وَ مَنْ أَذْنَبَ ذَنْباً صَغِيراً كَانَ أَوْ كَبِيراً وَ هُوَ يَعْلَمُ أَنَّ لِي أَنْ أُعَذِّبَهُ وَ أَنْ أَعْفُوَ عَنْهُ عَفَوْتُ عَنْه‏»

امام صادق عليه السلام، از آباء گرامشان، از پیامبر صلی اللَّه عليه وآله، از جبرئيل علیه السلام نقل فرمودند که حق تعالی فرمود: هر كسى كه مرتكب گناه صغيره و كبيره شود و نداند كه حق من است كه او را عذاب كنم يا بيامرزم، هرگز او را نيامرزم؛ و اگر گناه كند و بداند كه حق من است كه او را عذاب كنم يا بيامرزم، من او را بيامرزم‏. (6)

نکته قرآنی
«مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزى‏ إِلاَّ مِثْلَها وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ»؛ هر كس كار نيكى بجا آورد، ده برابر آن پاداش دارد، و هر كس كار بدى انجام دهد، جز بمانند آن، كيفر نخواهد ديد و ستمى بر آن ها نخواهد شد. (7)

«وَ رَبُّكَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَة»؛ و پروردگارت، آمرزنده و صاحب رحمت است‏. (8)

«نَبِّئْ عِبادي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحيمُ»؛ بندگانم را آگاه كن كه من بخشنده مهربانم. (9)

باز بودن راه توبه
«قُلْ يا عِبادِيَ الَّذينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَميعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ»؛ بگو: اى بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده ‏ايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خدا همه گناهان را مى ‏آمرزد، زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است‏. (10)

فرشتگان و طلب مغفرت
«الَّذينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذينَ آمَنُوا رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحيمِ»
فرشتگانى كه حاملان عرشند و آنها كه گرداگرد آن (طواف مى ‏كنند) تسبيح و حمد پروردگارشان را مى‏ گويند و به او ايمان دارند و براى مؤمنان استغفار مى‏ كنند (و مى گويند:) پروردگارا! رحمت و علم تو همه چيز را فراگرفته است پس كسانى را كه توبه كرده و راه تو را پيروى مى ‏كنند بيامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگاه دار! (11)

وسعت رحمت الهی
«إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نَشَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى رَحْمَتَهُ حَتَّى يَطْمَعَ إِبْلِيسُ فِي رَحْمَتِه‏»
در روايتی از امام صادق علیه السلام آمده است كه فرمودند:
چون روز قيامت شود، خداى تبارك و تعالى رحمت خود را چنان پراكنده كند كه ابليس در رحمت او طمع كند. (12)

بنابر این:

جایی که جای غضب الهی است، غضب و انتقام الهی، شدید و سخت است

جایی که جای رحمت الهی است، رحمت الهی وسیع و گسترده است

هر کار نیک، ده برابر پاداش؛ و هر کار بد یک جزا دارد

درب توبه باز است و می تواند موانع رحمت و عوامل غضب الهی را بردارد

و ....

لذا روشن می شود که آیه شریفه (مائده، 98) اصلا در مقام نفی این سعه رحمت الهی و مقدم بودن غضب الهی نیست.

____________
(1) مائده، 98.
(2) تفسير نمونه، ج ‏5، ص 91.
(3) ترجمه الميزان، ج ‏6، ص 210.
(4) مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏3، ص 384.
(5) دعای افتتاح.
(6) التوحيد للصدوق، ص 410، ح 10.
(7) انعام، 160.
(8) کهف، 58.
(9) حجر، 49.
(10) زمر، 54.
(11) غافر، 7.
(12) أمالی الصدوق، ص 205؛ بحار الأنوار، ج ‏60، ص 236، ح 77.


موضوع قفل شده است