جمع بندی انتقاد حسن بصری از امام علی علیه السلام
تب‌های اولیه
این حدیث رو که حسن بصری ملعون، به جنگهای امام علی علیه السلام طعن وارد کرد و مرتد شد رو میخواستم. تشکر
سوال:
آیا حسن بصری به جنگ های امام علی(ع) طعن وارد کرد و مرتد شد؟
پاسخ:
درباره ارتباط جنگ های حضرت علی(علیه السلام) وحسن بصری گزارشاتی وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره می شود.
علت شرکت نکردن حسن بصری در جنگ جمل
در گزارشی است که امام(علیه السلام) به حسن بصری گفتند :چرا ما را ياري نكردي ؟! او گفت :من شك نداشتم كه ياري نكردن ام المومنين عايشه كفر است و براي همين همان روز اول سلاح برداشتم و خارج شدم ولي وقتي كه به "خريبه" رسيدم ندايي به گوشم رسيد كه : اي حسن !برگرد كه قاتل و مقتول هر دو در آتش هستند و برگشتم .
روز دوم هم بيرون آمدم و دوباره همان صدا را شنيدم و برگشتم . حضرت علي (علیه السلام) فرمود: آيا مي داني آن ندا از چه كسي بود ؟ حسن بصري گفت: نمي دانم . امام فرمود: او برادرت ابليس بود و راست هم مي گويد چون قاتل و مقتول نيروهاي عايشه هر دو در آتش هستند . (1)
پس از جنگ جمل
وی در جنگ جمل حضرت علی(علیه السلام) را یاری نکرد اما پس از جنگ جمل و آزاد شدن شهر بصره، حضرت اميرالمؤمنين علي(علیه السلام) در مسجد جامع شهر، سخنراني ميكرد
و حسن بصري در ميان جمعيّت نشسته به ظاهر سخنان امام علي(علیه السلام) را مي نوشت و با تظاهر و ريا، خودي نشان ميداد.حضرت اميرالمؤمنين علي (علیه السلام) براي افشاي ماهيّت نفوذي او كه در گمراهي مردم نقش داشت،
فرمود:هر قومي همانند قوم موسي «سامري» دارد (آن كس كه گوساله درست كرد و يهوديان را درچند روز غيبتِ پيامبرِ خدا، گوساله پرست كرد.) و حسن بصري، سامريّ اين امّت اسلامي است، با اين تفاوت كه سامري زمان موسي (علیه السلام) ميگفت:لامَساسَ (با من تماس نگيريد.) و سامري زمان ما ميگويد: لاقِتالَ (جنگ نكنيد)(2)
پس از جنگ نهروان
حضرت علي (علیه السلام) حسن بصري را ديد كه وضو مي گيرد، فرمود: وضو را نيكوتر انجام بده، گفت: درگذشته گروهي را كه بسيار نيكو وضو مي گرفتند (در جنگ نهروان) كشتي، فرمود: تو ازكشتن شان اندوهناكي؟ گفت: آري، فرمود: پس خداوند اين ناراحتي ات را طولاني گرداند.ايوب سيستاني مي گويد: بعد از اين واقعه حسن بصري را همواره ناراحت مي ديديم، گويا از دفن كردن دوستي برگشته، يا صاحب چهارپائي است كه چهارپايش گم شده است.(3)
منابع:
____________________________________________
1. بحار الانوار ج 42 ص 141
2. بحارالانوار: ج 37 ص 140 ح34.
3. نور الثقلين- ج3ص329 و بحارالانوار ج 42 ص 143 ح 5