جمع بندی معنی و مفهوم " هب لنا رأفته و رحمته و دعائه و خیره" در دعای ندبه چیست؟

تب‌های اولیه

7 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
معنی و مفهوم " هب لنا رأفته و رحمته و دعائه و خیره" در دعای ندبه چیست؟

سلام علیکم

لطفا در مورد معنی و مفهوم(تفسیر) بخش زیر از دعای ندبه توضیح دهید:

" هبلنا رافته و رحمته و دعائه و خیره"

با نام الله


کارشناس بحث: استاد صدیقین

متعلم;455157 نوشت:
سلام علیکم لطفا در مورد معنی و مفهوم(تفسیر) بخش زیر از دعای ندبه توضیح دهید: "هب لنا رافته و رحمته و دعائه و خیره"
سلام بزرگوار

چه فراز قشنگی رو انتخاب کردید!

«و صل اللهم بيننا و بينه وصلة تؤدي إلى مرافقة سلفه و اجعلنا ممن يأخذ بحجزتهم و يمكن [و يمكث‏] في ظلهم و أعنا على تأدية حقوقه إليه و الاجتهاد في طاعته و الاجتناب عن معصيته و امنن علينا برضاه و هب لنا رأفته و رحمته و دعائه و خيره ما ننال به سعة من رحمتك و فوزا عندك و اجعل صلاتنا [صلواتنا] به مقبولة و ذنوبنا به مغفورة و دعاء آخر بعد صلاة العيد و يدعى به فدعائنا به مستجابا و اجعل أرزاقنا به مبسوطة و همومنا به مكفية و حوائجنا به مقضية و أقبل إلينا بوجهك الكريم... (1)

خدايا بين ما و او، پيوندى قرار ده كه ما را به رفاقت گذشتگان او برساند، و ما را از آنانى قرار ده كه به دامان عنايتشان چنگ زنند و در سايه لطفشان اقامت كنند، و ما را بر پرداخت حقوقش، و كوشش در فرمانبردارى‏ اش، و دورى از نافرمانى‏ اش‏ یاری كن، و بر ما به خشنودى‏ اش منّت گذار، و مهربانی و رحمت و دعا و برکات وجودی آن حضرت را به ما ارزانی بدار، تا حدّى كه به سبب‏ آن به رحمت گسترده‏ ات، و رستگارى در پيشگاهت برسيم، خدايا به وسيله او نمازمان را پذيرفته، و گناهانمان را آمرزيده‏ و دعاهايمان را مستجاب گردان، خدايا روزي هايمان را به سبب او گسترده، و اندوهمان را برطرف شده، و حاجت هايمان را برآورده فرما، و به جانب ما به جلوه كريمت روى آور... (2)

قبل و بعد این فرازی که پرسش نمودید، به خوبی معنا و مفهوم روشن این جمله را برای ما توضیح می دهد. در همه این جملات از خدای متعال می خواهیم که به واسطه آن بزرگوار _که مجرای فیض الهی است_ آن موهبت ها را به ما ارزانی بدارد؛ دعایمان را اجابت کند، نمازمان را قبول کند، توفیق یاری او و اطاعت و فرمانبرداری اش را به ما عطا نماید و ... .

در این جمله ای که پرسش نمودید نیز از خدای متعال می خواهیم که ما را مورد عنایت و توجه ویژه ایشان قرار دهد چرا که رضای این بزرگواران موجب رضای الهی و ناراحتی آنان موجب سخط و غضب الهی است. چقدر از این گونه روایات داریم که رضای معصومین، موجب رضای الهی و ناراحتی آنان، موجب نارضایتی ذات اقدس اله می شود: «فاطمه پاره تن من است، کسی که او را بیازارد، مرا آزرده و کسی که مرا بیازارد خدا را آزرده و چنین کسی جایگاهش در دوزخ است».

اصلا خود قرآن اطاعت و نافرمانی از پیامبر (و به تبع او، اوصیای ایشان) را عین اطاعت و نافرمانی خدای تبارک و تعالی خوانده است:


مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّه‏... (نساء/80)
كسى كه از پيامبر اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده‏

وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فيها وَ لَهُ عَذابٌ مُهينٌ (نساء/14)
و آن كس كه نافرمانى خدا و پيامبرش را كند و از مرزهاى او تجاوز نمايد، او را در آتشى وارد مى‏ كند كه جاودانه در آن خواهد ماند و براى او مجازات خواركننده ‏اى است‏

تبعیت و اطاعت و پیروی از این بزرگواران قطعا موجب خشنودی ایشان و رضایت ذات اقدس اله است و برای کسب رضای الهی، راهی جز اطاعت از آنها نداریم:

قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُوني‏ يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ (آل عمران/31)
بگو: «اگر خدا را دوست مى‏ داريد، از من پيروى كنيد! تا خدا (نيز) شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد و خدا آمرزنده مهربان است.»

وقتی در مسیر آن بزرگواران قدم گذاشتیم و با جان و دل از آنان اطاعت نمودیم، آن وقت مورد توجه و رأفت و مهربانی و دعای خیر آن بزرگواران مخصوصا ولی عصر (علیه السلام) قرار می گیریم.

و خوشا به حال کسی که امام زمان برایش دعا کند!

-----------------------------
1- إقبال ‏الأعمال، ص 299
2- با استفاده از ترجمه استاد انصاریان

شيخ طوسى (رحمة الله علیه)، در حالات شیخ صدوق (که رحمت و رضوان الهی بر او باد) می گوید:

على بن بابويه با دختر عموى خود ازدواج كرده بود ولى از او فرزندى به دنيا نيامد. او در نامه ‏اى از حضور شيخ ابو القاسم، حسين بن روح تقاضا كرد تا از محضر حضرت بقية الله عجل الله تعالى فرجه بخواهد براى او دعا كند تا خداوند اولاد صالح و فقيه به او عطا نمايد. پس از گذشت مدتى از ناحيه آن حضرت اين گونه جواب رسيد: «تو از اين همسرت صاحب فرزند نخواهى شد ولى به زودى كنيزى ديلميه نصيب تو مى‏ شود كه از او داراى دو پسر فقيه خواهى شد».

شيخ صدوق، جريان ولادت خود را كه با تقاضاى كتبى پدرش از محضر امام زمان عجل الله تعالى فرجه و دعاى آن حضرت بوده، در كتاب كمال الدين به صورت حديث آورده و مى‏ افزايد: هرگاه ابو جعفر محمد بن على الاسود مرا مى‏ ديد كه براى فرا گرفتن علم و دانش به محضر استاد مى‏ روم، به من مى‏ فرمود: «اين ميل و اشتياق به علم و دانش كه در تو وجود دارد مايه شگفتى نيست، زيرا تو به دعاى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف متولد شده ‏اى.

و چقدر کتاب های دقیق و محکم علمی و روایی که از این بزرگوار به یادگار مانده! همین کتاب «من لا یحضره الفقیه» اش، که از کتب اربعه روایی شیعه است برای معرفی اش کافی است. چه دعایی کرد و چه عنایتی کرد امام زمان که این بزرگوار این قدر ثمرات علمی و عملی باارزش و فراوان از خود به یادگار گذاشته؟!

سلام علیکم
از جواب خوبتان در مورد دعای حضرت ممنونم.

لطفاً اگر در مورد رافت و رحمت و خیر و تفاوت آنها یا مصداقی برای آنها مواردی در روایات هست بفرمایید

متعلم;457647 نوشت:
سلام علیکم
از جواب خوبتان در مورد دعای حضرت ممنونم.
لطفاً اگر در مورد رافت و رحمت و خیر و تفاوت آنها یا مصداقی برای آنها مواردی در روایات هست بفرمایید

علیکم السلام

ظاهرا همه این کلمات در مجموع مترادف اند و اگر تفاوتی باشد تفاوت های جزئی است.

در قران کریم در سوره حدید، دو واژه «رأفة و رحمة» در کنار هم آمده:

... وَ جَعَلْنا في‏ قُلُوبِ الَّذينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً ... (حديد 27)
... و در دل كسانى كه از او پيروى كردند رأفت و رحمت قرار داديم ...

بعضى از مفسران اين دو واژه را به يک معنا دانسته‏ اند، ولى جمعى دیگر ميان اين دو واژه تفاوتى بیان کرده اند و آن اينكه: «رأفت» به معنى محبت در زمينه دفع ضررها است، و «رحمت» به معنى محبت براى جلب منفعت ها است؛ برای همین است که غالبا رافت قبل از رحمت ذكر مى‏ شود چرا كه نخست بايد دفع ضرر كرد و سپس به فكر جلب منفعت افتاد.*

«خیر» هم در مطلق نیکی ها و خوبی ها و نیز در بهترین جلوه های رحمت، استعمال شده، مانند:

وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى‏ وَ اتَّقُونِ يا أُولِي الْأَلْبابِ (بقره/197)
و آنچه از كارهاى نيک انجام دهيد، خدا آن را مى‏ داند. و زاد و توشه تهيه كنيد، كه بهترين زاد و توشه، پرهيزكارى است! و از من بپرهيزيد اى خردمندان!

وَ ما يَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَلَنْ يُكْفَرُوهُ وَ اللَّهُ عَليمٌ بِالْمُتَّقينَ (آل عمران/115)
هر كار نيكى كه انجام دهند، هرگز در آن باره ناسپاسى نبينند و خداوند به [حال‏] پرهيزگاران داناست

بَلِ اللَّهُ مَوْلاكُمْ وَ هُوَ خَيْرُ النَّاصِرينَ (آل عمران/150)
آرى خدا ياور شماست و او بهترين ياوران است‏

البته بررسی دقیق و کارشناسانه این کلمات به یک تحقیق جامع و بررسی همه موارد استعمال آنها در آیات کریمه قرآن نیاز دارد که مجالی خاص می طلبد، اما با یک بررسی اجمالی، نکاتی که عرض کردم بدست می آید.

پس در مجموع می توان گفت که این چند واژه، تقریبا مترادف یکدیگراند و برای شمول بخشی به دعا، و اینکه همه خوبی های حضرت را متوجه خود نماییم، بیان شده است.

-------------------------
* تفسير نمونه، ج‏23، ص 380.
عبارت علامه طباطبایی در المیزان، ذیل این آیه چنین است: الرأفة و الرحمة -على ما قالوا- مترادفان، و نقل عن بعضهم أن الرأفة يقال في درء الشر و الرحمة في جلب الخير (المیزان، ج‏19، ص 173).

پرسش:
لطفا درباره معنای جمله «و هب لنا رأفته و رحمته و دعائه و خيره» _که در دعای ندبه آمده_ توضیحاتی ذکر کنید؟

پاسخ:
سلام بزرگوار

چه فراز قشنگی رو انتخاب کردید!
«و صل اللهم بيننا و بينه وصلة تؤدي إلى مرافقة سلفه و اجعلنا ممن يأخذ بحجزتهم و يمكن [و يمكث‏] في ظلهم و أعنا على تأدية حقوقه إليه و الاجتهاد في طاعته و الاجتناب عن معصيته و امنن علينا برضاه و هب لنا رأفته و رحمته و دعائه و خيره ما ننال به سعة من رحمتك و فوزا عندك و اجعل صلاتنا [صلواتنا] به مقبولة و ذنوبنا به مغفورة و دعاء آخر بعد صلاة العيد و يدعى به فدعائنا به مستجابا و اجعل أرزاقنا به مبسوطة و همومنا به مكفية و حوائجنا به مقضية و أقبل إلينا بوجهك الكريم... (1)

خدايا بين ما و او، پيوندى قرار ده كه ما را به رفاقت گذشتگان او برساند، و ما را از آنانى قرار ده كه به دامان عنايتشان چنگ زنند و در سايه لطفشان اقامت كنند، و ما را بر پرداخت حقوقش، و كوشش در فرمانبردارى‏ اش، و دورى از نافرمانى‏ اش‏ یاری كن، و بر ما به خشنودى‏ اش منّت گذار، و مهربانی و رحمت و دعا و برکات وجودی آن حضرت را به ما ارزانی بدار، تا حدّى كه به سبب‏ آن به رحمت گسترده‏ ات، و رستگارى در پيشگاهت برسيم، خدايا به وسيله او نمازمان را پذيرفته، و گناهانمان را آمرزيده‏ و دعاهايمان را مستجاب گردان، خدايا روزي هايمان را به سبب او گسترده، و اندوهمان را برطرف شده، و حاجت هايمان را برآورده فرما، و به جانب ما به جلوه كريمت روى آور... (2)

قبل و بعد این فرازی که پرسش نمودید، به خوبی معنا و مفهوم روشن این جمله را برای ما توضیح می دهد. در همه این جملات از خدای متعال می خواهیم که به واسطه آن بزرگوار _که مجرای فیض الهی است_ آن موهبت ها را به ما ارزانی بدارد؛ دعایمان را اجابت کند، نمازمان را قبول کند، توفیق یاری او و اطاعت و فرمانبرداری اش را به ما عطا نماید و ... .

در این جمله ای که پرسش نمودید نیز از خدای متعال می خواهیم که ما را مورد عنایت و توجه ویژه ایشان قرار دهد چرا که رضای این بزرگواران موجب رضای الهی و ناراحتی آنان موجب سخط و غضب الهی است. چقدر از این گونه روایات داریم که رضای معصومین، موجب رضای الهی و ناراحتی آنان، موجب نارضایتی ذات اقدس اله می شود: «فاطمه پاره تن من است، کسی که او را بیازارد، مرا آزرده و کسی که مرا بیازارد خدا را آزرده و چنین کسی جایگاهش در دوزخ است».

اصلا خود قرآن اطاعت و نافرمانی از پیامبر (و به تبع او، اوصیای ایشان) را عین اطاعت و نافرمانی خدای تبارک و تعالی خوانده است:


مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّه‏... (نساء/80)
كسى كه از پيامبر اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده‏

وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فيها وَ لَهُ عَذابٌ مُهينٌ (نساء/14)
و آن كس كه نافرمانى خدا و پيامبرش را كند و از مرزهاى او تجاوز نمايد، او را در آتشى وارد مى‏ كند كه جاودانه در آن خواهد ماند و براى او مجازات خواركننده ‏اى است‏



تبعیت و اطاعت و پیروی از این بزرگواران قطعا موجب خشنودی ایشان و رضایت ذات اقدس اله است و برای کسب رضای الهی، راهی جز اطاعت از آنها نداریم:

قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُوني‏ يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحيمٌ (آل عمران/31)
بگو: «اگر خدا را دوست مى‏ داريد، از من پيروى كنيد! تا خدا (نيز) شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد و خدا آمرزنده مهربان است.»


وقتی در مسیر آن بزرگواران قدم گذاشتیم و با جان و دل از آنان اطاعت نمودیم، آن وقت مورد توجه و رأفت و مهربانی و دعای خیر آن بزرگواران مخصوصا ولی عصر (علیه السلام) قرار می گیریم.

و خوشا به حال کسی که امام زمان برایش دعا کند!

-----------------------------
1- إقبال ‏الأعمال، ص 299
2- با استفاده از ترجمه استاد انصاریان

موضوع قفل شده است