دعا چیست و چگونه باید دعا کرد؟

پاسخ این سئوال را از حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در زیر بخوانیم:

سوال – دعا چیست و چگونه باید دعا کرد؟

پاسخ – دعا با قرآن ارتباط دارد، قرآن از آسمان نازل می شود و دعا صاعد (بالا می رود)می شود. بخاطر همین می گویند که دعا ،قرآن صاعد است.
دعا حرف زدن با خداست که او بهترین رفیق است. پزشک متخصصی می گفت که در تهران هجده هزار پیرمرد بیمار داریم که بخاطر نداشتن رفیق و حرف نزدن با دوست، دچار بیماری شده است. دسترسی با رفیق مشکلاتی دارد و باید از قبل تعیین بشود ولی ملاقات با خدا راحت است و در هر کجا می توان با خدا صحبت کرد و ساعت مخصوص ندارد. خدا رفیق خوبی است. و شوق دارد که حرف های ما را بشنود. در روایت داریم که اگر شما یک قدم به سمت خدا بروید خدا یک گام به سمت شما می آید. در روایت دیگر داریم: اگر ما یک کار خیر بکنیم، خدا آنرا ده برابر می کند یا می فرماید:اگر شما خلاف کنید من آنرا می پوشانم و در دعا داریم که تو گناهان مرا می پوشانی مثل اینکه تو از من خجالت می کشی، خوبی ها را نشان می دهی. گاهی ما خلاف هایی می کنیم که اگر نزدیکترین دوستان مان از آن آگاه باشند حتی جواب سلام ما را هم نمی دهند ولی خدا از همه ی گناهان ما باخبر است ولی باز می فرماید: بیایید. هر کس که با خدا صحبت نمی کند محروم است زیرا خدا همه ی دنیا را آفریده ولی او با خدا صحبت نمی کند ولی با دوستش صحبت می کند. خدا می فرماید: بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را.
حالا چطور دعا کنیم و چه چیزی از خدا بخواهیم ؟
خدا می فرماید: ادعونی استجب لکم. گاهی ما دعا می کنیم ولی دعای مان مستجاب نمی شود. از امامان پرسیدند که آیا خدا دروغ گفته است که دعای ما را مستجاب می کند؟ علامه طباطبایی فرمود: دعا یعنی طلب خیر. ادعونی یعنی تو از من خیر بخواه. ما از کجا می دانیم که دعای ما خیر است؟ پشیمانی یعنی اشتباه کردن و کسی که پشیمان می شود یعنی عقلش کامل نیست. ما باید دعا کنیم ولی نباید از خدا بخواهیم که حکمتش را تغییر بدهد. زیرا ما ضعیف هستیم. گاهی پزشک ما را جراحی می کند تا ما سالم بشویم. خداوند علم بی نهایت است و ما باید اختیار را به خدا بدهیم. در قرآن داریم :گاه شما چیزی می خواهید که برای شما شر است. گاهی فرزند چیزی را از مادرش می خواهد که برای او ضرر دارد هر چه فرزند گریه کند ،مادر آن چیز را به فرزندش نمی دهد زیرا عقل و حکمت مادر بیشتر است.
آیا صدای ما به گوش خدا می رسد؟ یکی از اسامی خدا سمیع است. یعنی ما هر حرفی بزنیم به گوش خدا می رسد. در دعا داریم :از هر شنونده ای سریع تر می شنود. نفس دعا عبادت است حتی اگر مستجاب نشود. نفس شیرجه زدن در استخر لذت دارد حتی اگر نخواهیم از کف استخر چیزی بیرون بیاوریم. در جوار بودن یک فرد مشهور لذت دارد. امر به معروف و نهی از منکر عبادت است چه اثر داشته باشد چه نداشته باشد. اذان هم همین طور است حتی اگر کسی نماز نخواند. خود دعا مستجاب است. یک وقت شما در اتاق نشسته اید ولی لامپ های حیاط را روشن می کنید و دوست دارید که حیاط روشن باشد، این روشن بودن حیاط ارزش است. مرزداری عبادت است حتی اگر دشمن حمله نکند. حضور در لب مرز عبادت است. ما نباید فکر کنیم که دعا می کنیم که فقط مستجاب بشود. مغاره ای که در محله ی خوب است سرقفلی بالایی دارد حتی اگر مشتری نداشته باشد. انسانی که یا الله می گوید با انسانی که نمی گوید فرق می کند. بچه ای که با پدرش راه می رود با بچه ای که تنهایی راه می رود فرق می کند. بچه ای که با پدرش راه می رود ظرفیت بالاتری دارد و خیالش راحت است. اتصال حوض به دریا ارزش است. اگر شما در بانک پول داشته باشید حتی اگر از آن استفاده نکنید ارزش دارد. حضور اشعار و روایات در ذهن ما ارزش دارد حتی اگر آنرا بکار نبریم. ظروف قیمتی را در ویترین می گذارند زیرا با ارزش است حتی اگر از آن استفاده نکنند.
دعا گفتگوی بی نهایت کوچک با بی نهایت بزرگ است و این به ما آرامش می دهد. وقتی علی اصغر را روی دست امام حسین (ع) تیر زدند امام خون ها را به دست گرفتند و فرمودند که خدایا تو می بینی و من آرام هستم. وقتی ما دعا می کنیم نباید بگوییم که مستجباب شود زیرا حکمت کار را نمی دانیم. گاهی دعای ما مستجاب نمی شود و بعد ما خوشحال می شویم که این اتفاق نیفتاده است. گاهی برای معامله ای که انجام نمی شود غصه می خوریم ولی بعد خوشحال می شویم که آن معامله جور نشد زیرا ما ازغیب خبر نداریم.
باید بدانیم که ما بنده ی خدا هستیم و خدا نوکر ما نیست. اگر ما بنده ی خدا هستیم ،فقط باید دعا کنیم و بقیه را به خدا بسپاریم. من در جوانی دوست نداشتم که طلبه بشوم و به دبیرستان رفتم و با بچه ها دعوا داشتیم. در آخرین روز مدرسه آنها چنان کتکی به من زدند که تصمیم گرفتم طلبه بشوم و الان می گویم که دست شان درد نکند که مرا کتک زدند.
فردی زیر درخت زردآلو خوابیده بود. و دهانش باز بود. فردی دید که مارمولکی وارد دهان آن مرد شد، او با عصا به آن مرد زد و او را بیدار کرد، با زور چند تا زردآلوی ترشیده به او داد که بخورد و بعد او را وادار به دویدن کرد. با خوردن زردآلوی ترشیده حال مرد بهم خورد و مارمولک از دهانش خارج شد. اگر پیر مرد این کارها را نمی کرد زهر مارمولک در بدن او اثر می کرد.
بعضی تلخی ها، نتیجه اش شیرینی است. پدر داروین پزشک و کشیش بود. او در هر دو رشته شکست خورد و به رشته ی علوم طبیعی رفت و داروین نظریه پرداز شد. خیلی از افراد نابغه در قسمت هایی شکست خورده اند. وقتی ما شکست می خوریم نباید بگوییم که بدبخت شدیم .گاهی یک شکست راهی را برای انسان باز می کند.

سوال – اگر دعاهای ما مستجاب نشود ما انگیزه ای برای دعا کردن نداریم و ممکن است که ناامید بشویم، راهنمایی بفرمایید.

پاسخ – یأس از گناهان کبیره است حتی یأس از دعا. پیامبر در غار بود و عنکبوت ها او را حفظ کردند. موسی هنگام فرار دید که دریا در جلویش است و لشکریان فرعون در عقب هستند ولی خدا در آخرین لحظات فرمان داد که عصایش را به دریا بزند و از آن رد بشود. حضرت ابراهیم در سن صد سالگی بچه دار شد. حالا اگر فردی ده سال است که بچه دار نشده ،نباید ناامید بشود. پسران یعقوب به پدرشان می خندیدند که این قدر یوسف یوسف می کند ولی حضرت یعقوب ناامید نشد و فرمود :من چیزهایی می دانم که شما نمی دانید.
ما باید دعا کنیم و استجابت را به حکمت خدا واگذار کنیم. گاهی ما به حرف های خدا گوش نمی دهیم و می خواهیم خدا به حرف های ما گوش بدهد. گاهی لقمه حرام است .گاهی ما نمی توانیم چطور دعا کنیم. دعا کردن مراحل دارد: اول بسم الله الرحمن الرحیم بگوییم، از خدا تجلیل کنیم( یانور، یا قدوس، یا علی یا عظیم) و نعمت های خدا را بشماریم مثلا شکر کنیم که انسان هستیم و اعضای بدن مان سالم است و... فردی دخترش بیماری صرع داشت و او را نزد امام رضا آورد و به امام رضا(ع) گفت که من از دوا و درمان خسته شده ام. دختر کنار ضریح خوابش برد و یکی از خدام ها هنگام تمیز کردن گلدان بالای ضریح ، گلدان از دستش افتاد و روی سر این دختر خورد. سر دختر شکست و او را به درمانگاه بردند. بعد از چند روز پدر این دختر آمد و گفت که چه کسی این گلدان را به سر دختر من زد؟ از وقتی این گلدان به سر دختر من خورده است بیماری اش خوب شده است .
گاهی در دل تلخی ها، شیرینی است. مادر چون می داند که بعد از درد زایمان فرزند دار می شود درد را تحمل می کند ولی ما بعضی از تلخی ها را نمی دانیم. داریم که اگر دعای شما مستجاب نشد، خداوند مشابه آنرا می دهد یا آنرا به نسل شما می دهد یا آنرا برای قیامت ذخیره می کند. داریم :دستی که بالا می آید محروم برنمی گردد. وقتی ما دست مان را بالا می بریم یعنی سوال داریم نه اینکه خدا در آسمان است. پس اصل دعا کردن لذت دارد.

سوال – اگر دعای ما مستجاب نشد می توانیم بگوییم که خدا با ما مهربان نیست؟

پاسخ – خیر. گاهی اوقات خداوند به ما چیزهایی می دهد که آنرا نمی گوییم. ماه رمضان سی شب است که ما هر شب سحری می خوریم ولی اگر یک شب سحری نخوریم به همه می گوییم که ما امشب سحری نخورده ایم. گاهی خانم از آقا یک بی مهری می بیند و همان را مکرر می گوید. خداوند این همه به ما مهربانی کرده است ،چطور می تواند بی مهر باشد ؟مغز شما ده ها سال مطالب را در حافظه ی خودش نگه می دارد. خداوند دو تا دوربین عکاسی(چشم) به شما داده است که سبک است و عکس ساده و رنگی می گیرد. وجود پدر و مادر مهر است، تمام نعمت های خداوند مهر است. نهنگ برای ما مهر است زیرا دریا را پاکسازی می کند و ماهی های مرده را می خورد.
گاهی فشار لازمه ی رشد است. گندم می تواند از ما شکایت کند که من وصل به مادرم بودم، مرا از مادرم جدا کردید، زیر آفتاب خشک کردید، مرا از پوستم جدا کردید بعد مرا آرد کردید، خیس کردید، بصورت خمیر درآوردید، مرا به تنور زدید و نان درست کردید و زیر دندان ها خرد کردید. ای مرگ برانسان! ما می توانیم بگوییم که گندم جماد بود ،وقتی انسان آنرا کاشت و بیل به سرش زد و... و آنرا خورد، گندم جزو سلول بدن انسان شد. بلا رمز رشد ماست تا بلا نباشد ما رشد نمی کنیم. تمام کارهای خدا مهر است.
اگر رفیقی به ما تذکر بدهد رفیق بدی نیست زیرا او باعث رشد ما می شود. خداوند ارحم الراحمین است. سعدی می گوید: در هر نفسی دو نعمت وجود دارد که چون فرو می رود ممد حیات است و چون بر می آید مفرح ذات . پس در نفسی دو نعمت و بر هر نعمتی شکری واجب است. از دست و زبان که برآید ...
امام صادق(ع) می فرماید: درهر نفسی هزاران نعمت است. هر برگی نعمت است. زیرا برای ما اکسیژن می سازد. ما تلخی ها را می بینیم ولی شیرینی ها را نمی بینیم. در ماه رمضان دسته جمعی دعا کنید. فردی به مدینه رفت و دوستان را دعا می کرد. به یاد دوستی افتاد که با او قهر بود و از دنیا رفته ولی او را دعا نکرد، چند بار او به ذهنش آمد ولی باز دعا نکرد. شب خواب دید که دوستش گفت که چرا تو مرا دعا نمی کنی ؟کسی که به ذهن شما می آید یعنی روحش التماس می کند که او را دعا کنید. در دعای ماه رمضان، اول مردگان را دعا کنیم. پس اگر با کسی هم قهر هستید او را دعا کنید. وقتی شما برادر دینی تان را دعا می کنید فرشتگان به خدا می گویند که او برادرش را دعا کرد، همین دعا را در حق خودش مستجاب کنید. یعنی دعای به دیگران آمین فرشتگان را به دنبال دارد.
پس اگر کسی جلوی چشم شما آمد او را دعا کنید. ما آخر و حکمت کار را نمی دانیم. ما باید به خاطر چیزهایی که نمی فهمیم شکر کنیم. سعی کنیم از کسانی که به شما ظلم کرده اند بگذرید . سر افطار دعا مستجاب می شود. تمام روزهای ماه رمضان ویژه است.
خدایا هرخیری که در این ماه برای خوب هایت مقدر می کنی برای همه ما مقدر کن. خدایا نسل ما را از بهترین مومنین و مومنات قرا بده.

منبع: (برنامه‌ی سمت خدا - وب سایت http://www.farhangnews.ir/link/939 )