جمع بندی امام رضا (ع) در کلام دیگران

تب‌های اولیه

13 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
امام رضا (ع) در کلام دیگران

سلام وقت شما عزیزان بخیر
میخواستم یه راهنمایی بکنید که کدام شخصیت های بزرگ غیر ایرانی ( علما و عرفا ) از منزلت و جایگاه حضرت رضا (ع) مطلب گفته اند ؟!
با تشکر

با نام و یاد دوست


کارشناس بحث: استاد سید محسن


با سلام
سوال در مورد اندیشمندان و بزرگان غیر ایرانی است که به فضائل امام رضا(علیه السلام) پرداخته اند از این رو بنده به برخی از مستشرقین و علمای غیر ایرانی در این باب اشاره نمودم
امام رضا (علیه السلام) در آثار مستشرقان
مستشرقان سالهاست که در مورد پیامبر(صلی الله علیه و آله) اسلام و مسلمانان تحقیق میکنند. آنان آثار زیادی در این زمینه از خود بر جای گذاشتند. از آن جا که مذهب تشیع در دورانهای گذشته فراگیر نبوده و دولتها و حکومتهای شیعی معدودی مروج این مذهب بودند و پیروان اهل سنت بیشتر از شیعیان بودند الزاما مستشرقین هم از مذهب تشیع و آموزه های آن اطلاع کمی داشتند لذا پژوهش در این زمینه از جانب آنان مغفول ماند تا این که در سده اخیر مستشرقان به شیعه پژوهی روی آوردند خصوصا پس از صفویه و در عصر حاضر پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در ایران به رهبری حضرت امام خمینی. این مهم باعث شد شیعه شناسی از جانب شرق شناسان به عنوان یک مذهب مهم و تاثیر گذار در جامعه اسلامی جدی گرفته شود.

از این رو بر خی از مستشرقین به شناخت اهل بیت و آموزه های شیعی همت گماشتند. اما آثار مستشرقان درمورد امام رضا (علیه السلام ) محدود است زیرا معمولا در قالب سفرنامه نوشته شده است. از جمله این آثار باید به سفرنامه کلاخیو اشاره کرد وی در سفرنامه خود ازورودش به مشهد و مردم خراسان و زائران امام رضا(علیه السلام) سخن گفته و در کتاب خود حرم آن حضرت را توصیف نموده و برخورد مردم با زائرین امام را به رشته تحریردرآورده است. همچنین پطروشفسکی در کتاب اسلام در ایران، دلاوله در سفرنامه خود و راجر سیوری در کتاب ایران عصر صفوی به موضوع امام رضا(علیه السلام) پرداختند از آنجا که این افراد شناخت عمیقی از امامان ندارند به امور ظاهری زیارت و توصیف حرم ، رواقها وبرخورد مردم با زوار پرداخته اند.

امام رضا(علیه السلام)از دیدگاه اندیشمندان مسلمان

بزرگان متعددی ازشیعه و سنی فضائل امام رضا(علیه السلام) را نوشتند که به برخی از آنان اشاره میکنیم.
شمس الدین ذهبی
مولف کتاب سیر اعلام النبلاء
وی با این که سنی متعصبی هست باز به فضل و عظمت امام رضا(علیه السلام) لب گشوده است. همو در کتاب خودبا عنوان (الامام والسید) از حضرت رضا(علیه السلام) یاد کرده است و در فضل آن حضرت مینویسد «، وكان من العلم والدين والسودد بمكان » علی بن موسی الرضا از نظر علم وجایگاه دیانت و بزرگواری در مکان والایی قرار داشته است و در ادامه می‌گوید: «أفتى وهو شاب في أيام مالك » در همان سنین جوانی کرسی افتاء داشته است و اهل نظر وفتوی در امور و مسائل دین بود همچنین آورده است «وقد كان علي الرضا كبير الشأن، أهلا للخلافة » شخصیت علی بن موسی (ع)شخصیت عظیمی بود و اهلیت و شانیت اداره جهان اسلام را داشت. [=Calibri][1]
احمد بن حنبل
امام حنابله
احمد بن حنبل مینویسد اگر حدیث سلسلة الذهب بر بیمار و مجنون خوانده بشود، شفا می‌یابد « لوقرأت هذا الاسناد على مجنون لبرئ من جِنته »[=Calibri][2]
[=Calibri][1][=Calibri] . ذهبی ، سیر اعلام النبلاء ج 9ص 392

[=Calibri][2][=Calibri] . به نقل از الصواعق المحرقه، ص205

ابن حبان بُستي شافعی
در کتاب الثقات می‌نویسد: « علی بن موسی الرضا من سادات اهل البیت و عقلائهم و اجلة الهاشمیین و نبلائهم » علی بن موسی الرضا از بزرگان و سادات اهل بیت می‌باشد و از افراد جلیل و بزرگ بنی‌هاشم می‌باشد و در ادامه به حاشیه ای می‌پردازد و می‌گوید « ویجب ان یعتبر حدیثه » باید به احادیث او عمل کرد، البته به شرط اینکه حدیثی که از او نقل شده است از طریق شیعه و فرزندان او و از طریق اباصلت هروی به ما نرسیده باشد و این به معنای این هست که حدیث امام مقبول نیست چرا که احادیث امام علیه السلام از یکی از این طرق به ما رسیده است و در ادامه می‌آورد: « مات علیّ الرضا طوس » امام در طوس رحلت کرد و قبر او در سناباد می‌باشد « قد زرته مرارا کثیرا » بُستی در ادامه می‌گوید من کرارا به زیارت قبر ایشان رفته ام و هر گاه مشکلی برای من پیش بیاید برای رفع مشکلم به آنجا می‌رفتم و دعا می‌کردم و مشکلم حل می‌شود « سلام الله علی جده و علیه » درود خدا بر جد او و خودش باد و این مسئله امری بود که بارها من آزموده بودم و در ادامه می‌گوید؛ خدایا مرا بر محبت محمد مصطفی و اهل بیتش بمیران.[1]
[1] . ابن حبان، الثقات، ج 8 ص 456

جوینی شافعی
وی در کتابش به نام فرائد السمطین فضائلی را از آن حضرت نقل کرده است
از جمله: کرامات و فضائل قبر مطهر امام رضا(علیه السلام) همچنین روایتی در فضیلت زیارت آن حضرت[1] و بارش باران به دعای آن حضرت[2] و خواب مرد خراسانی[3] که شخصی در خراسان خوابی دیده بود و در خواب به او گفتند؛ پیامبر خدا آمده و وارد فلان مسجد شده است و در خواب خدمت پیامبر (ص) رسیدم و جلوی ایشان خرمایی بود و طلب خرما کردم و حضرت مشتی خرما به من دادند و تعداد آن 18 عدد بود و قضیه گذشت تا اینکه روزی مشغول کار بودم که خبر دادند؛ علی بن موسی الرضا تشریف آورده اند و من هم به استقبال آقا رفتم و دیدم امام در مسجد همانجایی که پیامبر نشسته بود، نشسته اند و طبق خرمایی در جلوی ایشان بود به حضرت گفتم خرما می‌خواهم و حضرت مشتی خرما به من دادند و شمردم تعداد آن همان تعدادی بود که رسول الله (ص) در خواب به من داده بودند، به حضرت گفتم: « زدنی منه » بیشتر بدهید حضرت فرمود: « لو زادک جدی رسول الله لزدناک » اگر پیامبر بیشتر داده بود بیشتر می‌دادم[4] و کرامات زیادی از حضرت نقل می‌کند از جمله داستان به حرف آمدن شخصی که بر اثر بیماری قادر به تکلم نبود و به امام توسل می‌کنند و شفا می‌یابد[5]


[/HR][1] . جوینی، فرائد السمطین ج 2 ص 104

[2] . جوینی، فرائد السمطین، ج 2 ص 159

[3] . همان ص 158

[4] . متن روایت از مستدرک استخراج شده ج 12 ص 374

[5] . جو.ینی، همان ص 164

ابن خزیمه و زیارت قبر مطهر امام رضا (علیه السلام)
جوینی در کتاب خود زیارت ابن خزیمه را نقل می‌کند، ابن خزیمه در سال 225 بدنیا آمده است یعنی حدود بیست و اندی سال بعد از شهادت امام علیه السلام و او از علمای بزرگ اهل سنت و استاد بخاری می‌باشد. زیارت رفتن امام اهل حدیث، ابن خزیمه و ابو علی ثقفی و عده ای از علما اهل سنت « و جماعة من علما اهل السنة و شدَّ رحال من نیشابور الی خراسان » یعنی قصد زیارت کردند، می‌بینیم ابن خزیمه ای که از مراجع بزرگ اهل سنت می‌باشد خودش و اساتید و طلبه‌هایش در سال 309 هجری به زیارت قبر امام رفتند و ابن خزیمه چنان در مقابل خاک پاک قبر علی بن موسی الرضا کرنش و تواضع و گریه می‌کرد که همه شگفت زده شدیم و همه اینگونه گفتند « لو لم یعلم هذا الامام » اگر عقیده ابن خزیمه این نبود که « انه سنة فضیلة » زیارت قبر امام سنت است و فضیلت دارد « لما فعلها » این کار را نمی کرد و این جوابی به وهابیت هست که قصد زیارت را حرام می‌دانند و حال آن‌که می‌بینیم امام حدیث اهل سنت و طلبه‌هایش قصد زیارت امام را می کنند. این جریان را ابن حجر عسقلانی در تهذیب التهذیب خود بیان کرده است.[1]

[1] . ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب ج 7 ص 339

مجدالدین ابن اثیر جَزَری
ابوالحسن علی بن موسی(علیهما السلام) ... معروف به رضا(علیه السلام)...، مقام و منزلت ایشان همانند پدرشان موسی بن جعفر(علیهما السلام) است. امامت شیعه در زمان علی بن موسی به ایشان منتهای می شد، فضایل وی قابل شمارش نیست. خداوند رحمت خود و رضوان خود را بر ایشان بفرستد.
ابن حجر هیتمی
«کان اولاد موسى بن جعفر حین وفاته سبعة وثلاثین ذکراً وانثى، منهم علىّ الرضا وهو أنبههم ذکراً واجلّهم قدراً»[1] اولاد موسى بن جعفر هنگام وفاتش 37 نفر دختر و پسر بود از آن جمله علىّ الرضا(علیه السلام) است که مورد توجه عموم بوده و از همه جلیل القدرتر بود.
سمهودی
على الرضا بن موسى الکاظم، کان اوحد زمانه، جلیل القدر، اسلم على یده ابومحفوظ معروف الکرخى»[2] على الرضا فرزند موساى کاظم، بهترین فرد زمانش و مردى جلیل القدر بود و «معروف کرخى» به دستش اسلام آورد.

ابن حجر عسقلانی
کان الرضا من اهل العلم والفضل مع شرف النسب»[3]رضا(علیه السلام) از اهل علم و فضل بوده و نسبى شریف داشت.
خیر الدین زرکلی
على بن موسى الکاظم بن جعفر الصادق، ابوالحسن الملقب بالرضا، ثامن الأئمة الاثنى عشر عند الامامیة ومن اجلاء السادة اهل البیت وفضلائهم...»[4] على فرزند موسى کاظم فرزند جعفر صادق، ابوالحسن، ملقّب به رضا، هشتمین نفر از دوازده امام نزد امامیه است. او از بزرگان سادات اهل بیت و فضلاى آنان است.
[1] . ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص 122

[2] . سمهودی، جواهر العقدین، ص 353

[3] . ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، همان

[4] . زرکلی، الاعلام ج 5 ص 26

ابن ابی الحدید معتزلی
او مى گوید و من رجالنا موسى بن جعفر بن محمّد وهو العبد الصالح، جمع من الفقه والدین والنسک والحلم والصبر. وابنه على بن موسى المرشّح للخلافة والمخطوب له بالعهد. کان اعلم الناس واسخى الناس واکرم الناس اخلاقاً»[1] و از رجال ما موسى بن جعفر فرزند محمّد معروف به عبد صالح است. او بین فقه و دین و عمل صالح و حلم و صبر را جمع نمود. و فرزندش على بن موسى است، کسى که براى خلافت کاندید شده و براى او به عهد خلافت خطبه خوانده شد. او عالم ترین و سخى ترین و کریم ترین مردم در اخلاق بود.
محمد امین سویدی
کانت اخلاقه علیّة وصفاته سنیّة... کراماته کثیرة ومناقبه شهیرة لا یسعها مثل هذا الموضع»[2] اخلاقش عالى و صفاتش جلیل بود...کراماتش بسیار و مناقبش مشهور است، به حدّى که این کتاب وسعت نقل آن ها را ندارد.

عبدالله بن اسعد یافعی
الامام الجلیل المعظم، سلالة السادة الاکارم، ابوالحسن على بن موسى الکاظم بن جعفر الصادق بن محمّد الباقر(علیهم السلام)... احد الأئمة الاثنى عشر، أولى المناقب الذین انتسبت الامامیة إلیهم وقصّروا بناء مذهبهم علیهم»[3] امام جلیل معظّم، سلاله سادات مکرّم، ابوالحسن على بن موسى الکاظم فرزند جعفر صادق فرزند محمّد باقر(علیهم السلام)... یکى از امامان دوازده گانه است. کسانى که داراى مناقب بوده و امامیه به آنان منتسب هستند و مذهب خود را بر کلمات آنان بنا ساخته اند.

عبدالله شبراوی شافعی
على الرضا (رضی الله عنه) کانت مناقبه علیّة وصفاته سنیّة... وکراماته اکثر من ان تحصى واشهر من ان تذکر»[4] على الرضا (رضی الله عنه) داراى مناقب عالى و صفات ارزشمند بود... کرامات او بیشتر از آن است که شمارش شود و مشهورتر از آن است که ذکر گردد.
علمای بزرگی که نام برده شد از اهل سنت بوده و غالبا غیر ایرانی و اما علمای شیعه غیر ایرانی که به فضائل امام رضا (علیه السلام) پرداختند بسیار زیاد هستند.


[1] . ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه 15 ص 278

[2] . سیاک الذهب سویدی، ص 75

[3] . یافعی ، اخیار الدول، ص114

[4] . جامع کرامات الاولیاء، شبراوی، ج 2 ص 312

سلام
جمع بندی
با تشکر از شما
در این بحث به مقام و فضیلت امام رضا (علیه السلام) از جانب علما و بزرگان غیر ایرانی و مستشرقین اشاره گردید
موفق باشید.

جمع بندی
با سلام
سوال در مورد مقام و فضیلت امام رضا (علیه السلام ) در آثار علما و اندیشمندان غیر ایرانی بود. در این موضوع به آرالء و نظریات علمای اهل سنت غیر ایرانی و برخی از مستشرقین اشاره کردیم که در این بخش به جمع بندی مطالب فوق میپردازیم.

خاورشناسان معدودی در مورد امام رضا قلم به دست شدند از میان آنان میتوان به پطروشفسکی، دلاوله، راجر سیوری، کلاخیو و دونالدسن اشاره کرد این افراد در قالب سفرنامه به موضوع امام رضا(علیه السلام) و مشهد و زائران آن حضرت و تشیع پرداخته اند از این مستشرقین میتوان به دونالدسن توجه نمود که وی حدود 16 سال در کنسولگری انگلیس در مشهد به سر می برد و کتاب عقیده امامت و مذهب شیعه از اوست .وی در آثارش به امام رضا(علیه السلام) و زوار آن حضرت توجه نموده است.
اما در مورد آثار بزرگان اهل سنت غیر ایرانی، احمد بن حنبل امام حنابله و صاحب مسند، ذهبی در سیر اعلام النبلاء، ابن حبان در الثقات، جوینی در فرائط السمطین، ابن اثیر جزری، ابن حجر عسقلانی، ابن حجر هیتمی در صواعق المحرقه، ابن ابی الحدید معتزلی، یافعی، سویدی و دیگران از بزرگان اهل سنت هستند که در آثار و کتب خود به مدح و فضیلت امام هشتم شیعیان توجه نمودند حتی برخی به زیارت آن حضرت شتافته و از وجود مقدس و نازنین ثامن الحجج(علیه السلام) طلب حاجت و شفاعت نمودند که در مباحث قبل مفصل به آن اشاره شد.

پرسش:
کدام شخصیت های بزرگ غیر ایرانی از منزلت و جایگاه حضرت رضا (ع) مطلب گفته اند ؟!

پاسخ:

علما و اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان، ایرانی و غیر ایرانی در توصیف حضرت امام رضا (علیه السلام) مطالب مهم و با ارزشی را بیان کردند. به دلیل عدم اطاله کلام به نظر برخی از مستشرقین و عالمان سنی غیر ایرانی اشاره میکنم.

امام رضا (علیه السلام) در آثار مستشرقان
آثار مستشرقان درمورد امام رضا (علیه السلام ) محدود است زیرا معمولا در قالب سفرنامه نوشته شده است. از جمله این آثار باید به سفرنامه کلاویخو اشاره کرد وی در سفرنامه خود ازورودش به مشهد و مردم خراسان و زائران امام رضا(علیه السلام) سخن گفته و در کتاب خود حرم آن حضرت را توصیف نموده و برخورد مردم با زائرین امام را به رشته تحریردرآورده است.[1] همچنین پطروشفسکی در کتاب اسلام در ایران،[2] دلاوله در سفرنامه خود[3] و راجر سیوری در کتاب ایران عصر صفوی[4] به موضوع امام رضا(علیه السلام) پرداختند از آنجا که این افراد شناخت عمیقی از امامان ندارند به امور ظاهری زیارت و توصیف حرم ، رواقها وبرخورد مردم با زوار پرداخته اند.

امام رضا(علیه السلام)از دیدگاه اندیشمندان مسلمان
بزرگان متعددی از اهل سنت به فضائل امام رضا(علیه السلام) پرداختند که به برخی از آنان اشاره میکنیم.

محمد بن طلحه شافعی (۶۵۲ق): « سخن در امیرالمؤمنین علی و زین العابدین علی گذشت و ایشان علی الرضا سومین آنهاست. کسی که در شخصیت ایشان تامل کند، در می‌یابد که علی بن موسی وارث امیرالمؤمنین علی و زین العابدین علی است، و حکم می‌کند که ایشان سومین علی است. ایمان و جایگاه و منزلت ایشان فراوانی اصحاب ایشان، باعث شد تا مامون وی را در امور حکومت شریک کند و ولایت عهدی را به ایشان بسپارد...»[5]

عبدالله بن اسعد یافعی شافعی (۷۶۸ق): «وی امام جلیل و بزرگوار از سلاله بزرگان و اهل کرم ابوالحسن علی بن موسی الکاظم است. وی یکی از دوازده امام شیعیان است که اساس مذهب بر نظریات ایشان است. وی صاحب مناقب و فضایل است»[6]

ابن صباغ مالکی (۸۵۵ق) به نقل از بعضی از اهل علم : «علی بن موسی الرضا داری والاترین و وافرترین فضایل و کرامات و برخوردار از برترین اخلاق و صورت و سیرت است که از پدرانش به ارث برده است...»[7]

عبدالله بن محمد عامر شبراوی شافعی (۱۱۷۲ق): «هشتمین امام علی بن موسی الرضاست که مناقب والا و صفات اولیا و کرامت نبوی وی قابل شمارش و توصیف نیست...»[8]

یوسف بن اسماعیل نبهانی (۱۳۵۰ق): «علی بن موسی از بزرگان ائمه و چراغان امت از اهل بیت نبوی و معدن علم و عرفان و کرم و جوانمردی بود. وی جایگاه والایی دارد و نام وی شهره است و کرامات زیادی دارد...»[9]

علمای بسیار زیادی در این باره نظر دارند که از حوصله این متن خارج است.

کلیدواژه : امام رضا، منزلت، نظر، بزرگان، غیر ایرانی
منابع

[1] . سفرنامه کلاویخو، ص 26، ترجمه مسعود رجب نیا ، تهران : بنگاه ترجمه ونشر کتاب ، 1344 ش
[2] . پطروشفسکی ، ایلیاپاولویچ ، اسلام در ایران ، ص 271، ترجمه کریم کشاورز ، تهران : نشر پیام ، 1350 ش

[3] . سفرنامه پیترو دلاواله ، ص 189، ترجمه شعاع الدین شفا، تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب ، 1348 ش

[4] . سیوری ، راجر ، ایران عصر صفوی، ص 241، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران : نشر مرکز ، 1382 ش

[5] . مطالب السؤول، محمد بن طلحه شافعی، ص 295، مؤسسه البلاغ، بیروت، لبنان، چاپ اول، ۱۴۱۹ق

[6] . مرآة الجنان، یافعی، دارالکتب العلمیی، بیروت لبنان، چاپ اول، ج۲، ص۱۰، ۱۴۱۷ق.

[7] . الفصول المهمی، ابن صباغ مالکی، ص 263، اعلمی، تهران، بی تا

[8] . الاتحاف بحب الاشراف، شبراوی شافعی، ص 312، دارالکتاب قم، یران، چاپ اول۱۴۲۳ق.

[9] . جامع کرامات الاولیاء، نبهانی، ص۳۱۱، دارالفکر، بیروت، لبنان، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.


موضوع قفل شده است