جمع بندی آیا با توجه به این آیه می توان گفت فرشتگان هم مورد بازخواست قرار می گیرند ؟

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
آیا با توجه به این آیه می توان گفت فرشتگان هم مورد بازخواست قرار می گیرند ؟

سلام.

سوال : آیا فرشتگان مورد بازخواست قرار میگیرند ؟

با توجه به این آیه از قرآن کریم که خداوند می فرماید:

و فرشتگان را میبینی كه پيرامون عرش به ستايش پروردگار خود تسبيح میگويند و ما بین آنها به حق و عادلانه قضاوت میکنیم.

سوره زمر - آیه 75

با نام و یاد دوست



کارشناس بحث: استاد میقات

سوال : آیا فرشتگان مورد بازخواست قرار میگیرند ؟
با توجه به این آیه از قرآن کریم که خداوند می فرماید:
و فرشتگان را میبینی كه پيرامون عرش به ستايش پروردگار خود تسبيح میگويند و ما بین آنها به حق و عادلانه قضاوت میکنیم.

پاسخ:
با سلام و درود

«وَ تَرَى الْمَلَئكَةَ حَافِّينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ يُسَبِّحُونَ بحَمْدِ رَبهِّمْ وَ قُضىِ‏َ بَيْنهُم بِالحَقّ‏ِ وَ قِيلَ الحَمْدُ لِلَّهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِينَ»
(در آن روز) فرشتگان را مى‏بينى كه بر گرد عرش خدا حلقه زده‏اند و با ستايش پروردگارشان تسبيح مى‏گويند و در ميان بندگان بحق داورى مى‏شود و (سرانجام) گفته خواهد شد: «حمد مخصوص خدا پروردگار جهانيان است!»(1)

در مورد این که ضمیر «هُمْ» در عبارت «وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ»، اشاره به که دارد، چند احتمال بیان شده است:

1. علامه طباطبایی قائل است که این ضمیر به مردم بر می گردد.

ایشان می گوید نمی تواند این ضمیر اشاره به ملائکه باشد زیرا در جايى قضاوت به كار مى ‏رود كه اختلافى در بين آن گروه باشد و اختلاف در بين ملائكه فرض ندارد، و همين خود مؤيد آن است كه ضمير مزبور به ملائكه بر نگردد و به غير ملائكه يعنى مردم برگردد.(2)

2. مؤلفین تفسیر نمونه قائل شده اند که اشاره به همه فرشتگان و بهشتیان و پرهیزگاران دارد، زیرا حمد و سپاس الهی ـ که در آیه قبل آمده «وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ...» ـ برنامه همه صاحبان عقل و فكر و همه خاصان و مقربان است.

هم چنین آوردن فعل مجهول قيل در همین آیه ـ «وَ قِيلَ الحَمْدُ لِلَّهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِينَ» ـ نيز مؤيد اين معنا است.(3)

3. قول سوم می گوید اشاره به اهل بهشت و اهل جهنم دارد، یعنی بین اهل بهشت و جهنم، قضاوت می شود، و اهل بهشت به بهشت، و اهل جهنم به جهنم برده می شوند.

در ضمن، این از مواردی است که لفط به صورت ماضی آورده شده ولی معنای مستقبل و آینده اراده شده است.(4)

4. اشاره به تمام خلائق دارد یعنی بین آن ها قضاوت می شود و بعضی داخل بهشت و بعضی داخل جهنم می شوند.

صاحب این قول، احتمال دیگری هم مطرح می کند و آن این که، این قضاوت بین ملائکه است به این صورت که آن ها را به حسب درجه، برتری و فضیلتی که دارند، در منازل و جایگاه مربوطه، اقامت و اسکان می دهند. (5)

نکته:

1. برخی از این احتمالات، با هم قابل جمع هستند.

2. ممکن است به قول علامه طباطبایی اشکال وارد شود که به قضاوت بین مردم در چند آیه قبل اشاره شده است، لذا اگر این جا هم اشاره به مردم باشد، تکرار لازم می آید و تکرار اگر جهت و وجهی نداشته باشد، مرجوح است.

البته ایشان متوجه این اشکال بوده و در جواب، چنین می آورد:

كلمه "قضا" همان طور كه بر حكم حاكم و قضاوت و داورى او اطلاق مى‏ شود، می تواند بر مجموع حكم و مقدمات و آثار آن (مانند احضار دو طرف دعوى، طرح دعوى، و شهادت خواستن از شهود، حكم حاكم، و رساندن حق به صاحب حق) نیز اطلاق شود.

ممكن است مراد از كلمه "قضا" در آيه قبل، خود حكم الهى باشد، و مراد از "قضا" در این جا، مجموع جزئيات باشد.

لذا با اين بيان، اشكال تكرار كلمه "قضا" برطرف شده و تكرار آن بدون جهت نمى ‏باشد. (6)

__________

  1. زمر، 75.
  2. ر.ک: ترجمه الميزان، ج ‏17، ص 453.
  3. ر.ک: تفسير نمونه، ج ‏19، ص 558.
  4. ر.ک: تفسير القمی، ج ‏2، ص 254؛ روض الجنان و روح الجنان فی تفسيرالقرآن، ج ‏16، ص 353.
  5. تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، ج ‏11، ص 348.
  6. ر.ک: ترجمه الميزان، ج ‏17، ص454.
موضوع قفل شده است