جمع بندی فرمول های کاربردی برای عفو و گذشت یا پیگیری جرم و مجازات فرد خاطی

تب‌های اولیه

17 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
فرمول های کاربردی برای عفو و گذشت یا پیگیری جرم و مجازات فرد خاطی

سلام دوستانمیخواستم یکبار به صورت کاربردی بحث عفو و گذشت رو بررسی کنیم و حد و حدودش رو مشخص کنیم .مثلا همه ما میدونیم گذشت از فضائل اخلاقی هست و تا جایی که ممکن هست بهتره آدم گذشت کنه . اما شاید خیلی از مواقع آدم نتونه تخیص بده که الان زمان گذت هست یا برخورد مناسب؟ و اصلا برخورد مناسب چی هست؟مثال میزنم . مثلا شما توی اتوبوس ایستادید و فردی پای شمارو لگد میکنه و میره . واکنش شما چیه ؟خیلی از ماها شاید نگاه میکنیم به تیپ و ظاهر طرف . اگر ظاهر موجه باشه میگیم لابد حواسش نبوده و متوجه نشده و ممکنه خیلی راحت بگذریم . ولی اگر ظاهر طوری باشه که فکر کنیم آدم حسابی نیست ، احتمالا بهش اعتراض میکنیم . یا اگر خیلی غیر موجه باشه (لات و بی سروپا و احتمالا هیکلی) اصلا میترسیم که چیزی بگیم و احتمالا فقط توی دلمون 4 تا فحش بدیم یا از خدا بخوایم حالشو بگیره!ولی آیا این طرز برخورد اسلامی هست؟البته اینم در نظر بگیرید که نمیخوایم شعاری حرف بزنیم یا آرمانی فکر کنیم که بگیم مثلا ما هم مثل پیامبر لبخندی بزنیم و دستی بر شونه اش بذاریم و شروع به نصیحت کنیم!بذارید سوال رو واضح بپرسم ، بخشش ظلمی که به انسان شده ، تحت رایط زیر چه حکمی داره :1- انسان زورش به فرد ظالم نمیرسه و فکر میکنه اگر اعتراض کنه ظلم بیشتری بهش میشه2- انسان احتمال میده اگر بخواد ظلم رو پیگیری کنه به نتیجه نمیرسه و فقط وقت و هزینه هدر میده3- انسان احتمال میده اگر بخواد پیگیری کنه ممکنه بیشتر به شخصیتش توهین بشه و خودش رو کوچیک کنه4- انسان به خودش مسلط نیست و میترسه اگر با شخص خاطی برخورد کنه ، نتونه سطح برخورد رو کنترل کنه و خشم بر او غلبه کنه و حتی به برخورد فیزیکی و نامعلوم ختم بشه5- انسان با خودش فکر میکنه اگر بگذره و به خدا بسپاره کم هزینه تر و کم دردسرتر هست و موارد دیگه ای که شما دوستان عزیز میتونید اضافه کنید تا بحثمون کامل تر بشه .و یه نکته اساسی که من خودم همیشه باهاش درگیر هستم ، برای بعد از بخشش هست . من چنتا از مشکلات بعد از بخشیدن رو میگم :1- آدم با خودش فکر میکنه کم آورده یا ترسیده که طرف رو بخشیده و احساس شکست میکنه2 - آدم همش با خودش میگه نکنه خدا از این بخشش من ناراحت شده باشه ، چون باعث بشه اون فرد پررو تر بشه و این ظلم رو به افراد دیگه ای بکنه و منم توی اون ظلم شریک باشم (حدیثی از امام علی که هم ظالم و هم ظلم پذیر ملعونند)3- آدم شاید با خودش فکر کنه ، حالا که من طرف رو بخشیدم ، نکنه فکر کنه من کودن یا بی عرضه بودم و حالیم نشد چه ظلمی به من کرد ، یا ازش ترسیدم که بهش هیچی نگفتم و خلاصه هزار و یکجور از این فکرهایا حتی ممکنه با خودش بگه دیگران که صحنه رو دیدن راجع به من چی فکر میکنن؟ دیگه کسی واسم تره خورد نمیکنه و ......بالاخره حد و حدود بخشش کجاست و انان چطور میتونه مطمئن بشه که کجا باید ببخشه و کجا باید محکم برخورد کنه ، و اگر قرار شد برخورد کنه تا کجا باید بره ؟ (مثلا تو کشور ما تقریبا راه قانونی بسته است ، اونم به دلیل طولانی بودن و پرهزینه و وقتگیر بودن و اغلب بی نتیجه موندن پیگیری ، پس میمونه راه دعوا و بزن بزن . چون معمولا برخورد جدی با یک آدم نادان آخرش به برخورد فیزیکی منتهی میشه ، اگر هم نشه ، توهین ها و جسارت های بیتری به شخصیت آدم میشه! )چه باید کرد؟

با نام و یاد دوست



کارشناس بحث: استاد نسیم رحمت

alamdar;410528 نوشت:

alamdar;410528 نوشت:
سلام دوستان میخواستم یکبار به صورت کاربردی بحث عفو و گذشت رو بررسی کنیم و حد و حدودش رو مشخص کنیم .......و یه نکته اساسی که من خودم همیشه باهاش درگیر هستم ، برای بعد از بخشش هست . من چنتا از مشکلات بعد از بخشیدن رو میگم :1- آدم با خودش فکر میکنه کم آورده یا ترسیده که طرف رو بخشیده و احساس شکست میکنه ......بالاخره حد و حدود بخشش کجاست و انان چطور میتونه مطمئن بشه که کجا باید ببخشه و کجا باید محکم برخورد کنه ....

با سلام و عرض ادب محضر شما
در پاسخ به سوالات شما به چند نکته درخصوص عفو و گذشت اشاره می کنیم. تامل در این نکات پاسخ سوالات شما را روشن می کند:
1. جایگاه عفو
فضيلت عفو و گذشت و ترك انتقام جوئى به عنوان يك اصل از نظر شرع و عقل و كتاب و سنت جاى ترديد نيست اما اين بدان معنا نيست كه استثنائى نداشته باشد، بلكه مواردى پيش مى‏آيد كه عفو و گذشت سبب جرأت جانيان و جسارت خاطيان مى‏شود به يقيين هيچكس عفو و گذشت را در اين گونه موارد عفو و گذشت نمى‏شمرد بلكه براى حفظ نظم جامعه و نهى از منكر و پيش‏گيرى از تكرار جرم بايد از عفو صرف نظر كرد و به مجازات عادلانه پرداخت.
دستور قرآن مجيد در مورد مقابله به مثل نیز ممكن است‏ اشاره به همين معنى باشد. آنجا كه مى‏فرمايد: «فَمَنِ اعْتَدى‏ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَااعْتَدى‏ عَلَيْكُمْ؛ كسى كه بر شما تعدى كند همانند آن بر او تعدى كنيد»(1) در واقع مقابله به مثل، تعدى نيست، بلكه مجازات عادلانه است.
البته اين احتمال نيز وجود دارد كه آيه در مقام بيان جواز قصاص و مجازات عادلانه بوده باشد (و به اصطلاح، امر در مقام توهّم حظر است و دليل بر وجوب يا استحباب نيست).
به هر حال عفو و مجازات هر كدام جاى ويژه‏اى دارد، عفو در جايى است كه انسان قدرت بر انتقام و مقابله به مثل دارد، و اگر راه عفو را پيش مى‏گيرد، از موضع ضعف نيست، اين گونه عفو مفيد وسازنده است، هم براى مظلومى كه پيروز شده زيرا سبب صفاى دل و تسلط او بر هواى نفس مى‏شود، و هم براى ظالمى كه مغلوب گشته زيرا او را به اصلاح خويشتن وا مى‏دارد.
در احاديث اسلامى نيز به اين استثناء اشاره شده، اشاراتى پر معنى و لطيف از جمله در حديثى از اميرمؤمنان على عليه السلام مى‏ خوانيم: «الْعَفُوُ يُفْسِدُ مِنَ اللَّئيمِ بِقَدْرِ اصْلاحِهِ مِنَ الْكَريمِ؛ عفو و گذشت افراد ليم و پست را فاسد مى‏كند، به همان اندازه كه افراد با شخصيت را اصلاح مى ‏نمايد». (2)

ادامه دارد.....

پی نوشت ها :
1. بقره (2) آيه 194 .
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج74، ص 421.

ممنون از پاسخگویی شما ...البته ما منتظر ادامه آن هستیم

اما در مورد همین قسمتی هم که فرمودید مثال بزنید . مثلا آدم لیم و پست رو چطور تشخیص بدیم؟
و یا مثلا ممکنه یک آدم معمولی یه خطای خیلی زشت انجام بده اما نشه راحت بهش بگی آدم پستی هست (گرچه معمولا میگیم )

یا ما چطور میخوایم پیش بینی کنیم اگر فردی رو ببخشیم در آینده این ظلم رو به کس دیگه خواهد کرد یا خیر ؟

نسیم رحمت;411624 نوشت:

البته اين احتمال نيز وجود دارد كه آيه در مقام بيان جواز قصاص و مجازات عادلانه بوده باشد (و به اصطلاح، امر در مقام توهّم حظر است و دليل بر وجوب يا استحباب نيست).
.

این رو خوب متوجه نشدم . توهم حظر منظورتون چی هست؟

ALAMDAR;411899 نوشت:
این رو خوب متوجه نشدم . توهم حظر منظورتون چی هست؟

با سلام و عرض ادب
اين يك اصطلاحي است كه بين فقها رايج است و در اين جا به مناسبت بحث تفسيري مرتبط با فقه در آيه نقل شد. توضيح مطلب اين كه:
در مواردى که مولا ابتداء از چيزى که در گذشته واجب و يا مستحب و يا مباح بوده نهى کند و پس از مدتى دوباره به آن کار امر کند، اين امر را " امر عقيب حظر " مى گويند. براى مثال، نوشيدن آب ، مباح است ولى طبيب به بيمار مى گويد: " لا تشرب الماء " و او را از نوشيدن آب منع مى نمايد. اما بعد از مدتى به او مى گويد: " اشرب الماء ".
اما گاهى از ناحيه مولا و شارع منع و حظرى نرسيده ولى مخاطب و مکلف پيش خود مى پندارد که اين کار برايش ممنوع است . به دنبال اين " توهم منع " ، مولا او را به اين کار امر مى کند، که اين را امر " عقيب توهم حظر " مى گويند.
براي توضيحات بيشتر به كتاب هاي مباني فقه و اصول مراجعه كنيد.
موفق باشيد.:Gol:

ALAMDAR;410528 نوشت:
یه نکته اساسی که من خودم همیشه باهاش درگیر هستم ، برای بعد از بخشش هست . من چنتا از مشکلات بعد از بخشیدن رو میگم :1- آدم با خودش فکر میکنه کم آورده یا ترسیده که طرف رو بخشیده و احساس شکست میکنه....حتی ممکنه با خودش بگه دیگران که صحنه رو دیدن راجع به من چی فکر میکنن؟ دیگه کسی واسم تره خورد نمیکنه...

با عرض سلام و ادب
در ادامه بحث به نكته دوم درباره عفو و گذشت مي پردازيم :
2. آثار عفو و گذشت :
عفو و گذشت با توجه به اشاراتى كه در آيات و روايات به آن شده است، آثار بسيار مطلوب و جالب و شگفت انگيزى دارد كه به طور خلاصه مى‏توان چنين گفت :
1- عفو و گذشت گاه دشمنان سرسخت را به دوستان صميمى مبدل مى‏سازد به خصوص زمانى كه توام با نيكى و مقابله به ضد (يعنى خوبى در مقابل بدى بوده باشد) كه در آيه 34 سوره فصلت به آن اشاره شده است.
2- عفو و گذشت سبب بقاء حكومت ها و دوام قدرت است چرا كه از دشمني ها و مخالفت ها مى‏كاهد و بر دوستان و طرفداران مى‏افزايد. در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‏خوانيم: «عَفْوُ الْمُلُوكِ بَقاءُ الْمُلْكِ؛ عفو پادشاهان سبب بقاء حكومت است». (1)
3- عفو و گذشت سبب عزت و آبرو مى‏گردد، چرا كه در نظر مردم نشانه بزرگوارى و شخصيت و سعه صدر است، در حالى كه انتقامجويى نشانه كوتاه‏فكرى و عدم تسلّط بر نفس مى‏باشد، در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده است: «عليكم بالعفو فَانَّ الْعَفْوَ لا يَزيدُ الَّا عِزّاً؛ بر شما باد به عفو و گذشت، چرا كه عفو چيزى جز عزت بر انسان نمى‏ افزايد». (2)
ادامه دارد....

پي نوشت ها :
1. علامه مجلسي، بحار الانوار، ج 78،‌ص 168.
2. شيخ كليني،‌ اصول كافي، ج 2،‌ ص 1

ALAMDAR;410528 نوشت:
- آدم شاید با خودش فکر کنه ، حالا که من طرف رو بخشیدم ، نکنه فکر کنه من کودن یا بی عرضه بودم و حالیم نشد چه ظلمی به من کرد ، یا ازش ترسیدم که بهش هیچی نگفتم و خلاصه هزار و یکجور از این فکرها

با سلام و عرض ادب
در ادامه آثار عفو و گذشت به مطالبي اشاره مي كنيم:
4- عفو و گذشت جلو تسلسل ناهنجارى‏ ها و كينه ورزى‏ ها و خشونت و جنايت را مى‏ گيرد، و در واقع نقطه پايانى بر آنها مى‏ گذارد، زيرا انتقام جويى از يك طرف سبب برافروخته شدن آتش كينه در دل طرف ديگر مى‏ شود، و او را به انتقامى خشن‏ تر وا مى دارد، و آن انتقام خشن‏ تر سبب خشونت بيشترى از طرف ديگر مى‏ شود، و گاه به جنگى تمام عيار در ميان دو طايفه يا دو قبيله بزرگ منجر مى‏گردد كه خون‏ هاى زيادى در آن ريخته مى‏ شود، و اموال و ثروت‏ ها بر باد مى‏رود.

5- عفو سبب سلامت روح و آرامش جان و در نتيجه سبب طول عمر است، همان‏گونه كه در حديث ديگرى از رسول اللّه صلى الله عليه و آله مى‏خوانيم كه فرمود: «مَنْ كَثُرَ عَفْوُهُ مُدَّ فى عُمْرِهِ؛ كسى كه عفوش افزون گردد، عمرش طولانى مى‏شود». «1»

البته آنچه تاكنون گفته شد آثار و بركات فردي،‌اجتماعى عفو و گذشت است، و اما نتايج معنوى و پاداش‏ هاى اخروى آن، بيش از اين‏ها است، همين اندازه كافى است كه بدانيم در حديثى از اميرمؤمنان على عليه السلام آمده است كه: «العفو مع القدرة جُنّةٌ مِنْ عَذابِ اللَّهِ سُبْحانَهُ؛ عفو و گذشت به هنگام قدرت سپرى است، در برابر عذاب الهى». «2»
در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله آمده است: «تَعافُوا تَسْقُطُ الضَغائِنُ بَيْنَكُمْ؛ يكديگر را عفو كنيد كه دشمنى ‏ها و كينه‏ ها را از ميان مى‏ برد». «3»

پي نوشت ها :
1. كنزالعمال ،‌ج3، ص 373
2. ري شهري، ميزان الحكمه،‌ج 3 ،‌حديث 13184
3. آمدي،‌غررالحكم،‌ج 1،‌ ص 389

ALAMDAR;411895 نوشت:

اما در مورد همین قسمتی هم که فرمودید مثال بزنید . مثلا آدم لیم و پست رو چطور تشخیص بدیم؟
و یا مثلا ممکنه یک آدم معمولی یه خطای خیلی زشت انجام بده اما نشه راحت بهش بگی آدم پستی هست (گرچه معمولا میگیم )یا ما چطور میخوایم پیش بینی کنیم اگر فردی رو ببخشیم در آینده این ظلم رو به کس دیگه خواهد کرد یا خیر ؟

سلام و عرض ادب؛
معيار در اين گونه موارد، تامل در احوالات افراد است كه مثلا آيا فرد آن عمل زشت را از روي جهالت انجام مي دهد و يا به زشتي آن آگاه است ومرتكب مي شود؟ و نيز آيا رويه او تضييع حق ديگران است و يا اين بار چنين كرده است؟
آيا تظاهر به تعدي به حقوق ديگران دارد و يا نه ؟ آيا از كرده خود عذرخواهي مي كند يا نه ؟
و ....
بر این اساس :
در صورتي كه طرف مقابل انسان، افراد جاهل ونادان باشند، و يا رويه ايشان تضييع حقوق نباشد و يا از كرده خود ابراز پشيماني كنند، بهترین واکنش در مقابل ايشان، حلم وبردبارى است. قرآن در این باره می فرماید : "هنگامى كه جاهلان مومنان راموردخطاب قرارمى‏دهند وبه جهل وجدال وسخنان زشت مى‏پردازند، مومنان در پاسخ آنها" سلام" مى‏گويند" (1)
منظور از اینکه مومنان در پاسخ به جاهلان سلام می گویند این است که با آنها به ملایمت و نرمی برخورد می کنند. برخوردی كه نشانه بى اعتنايى به سخنان ایشان وتوأم با بزرگوارى است ،نه ناشى از ضعف ، برخوردی كه دليل عدم مقابله به مثل در برابرجاهلان وسبك مغزان است. این سلام در واقع وداع گفتن باسخنان بىرويه آنها است که کنایه از بی توجهی به سخنان افراد جاهل است. این نحوه برخورد نه تنها ایشان را ذلیل نمی کند بلکه ایشان را عزیز می کند.
در صورتي كه طرف مقابل فردي غير از افراد مذكور باشد، ‌می توانید با ارائه استدلال منطقي در برابر ايشان از حقوقتان دفاع کنید.
دقت در امور ذكر شده، ما در تشخيص اين كه اگر فردی رو ببخشیم در آینده این ظلم رو به کس دیگه نخواهد کرد يا خير،‌روشن مي كند ونيازي به پیش بینی نيست.

پي‌ نوشت ‌:
1. فرقان (25) آیه 63 .

ALAMDAR;410528 نوشت:
اگر قرار شد برخورد کنه تا کجا باید بره ؟ (مثلا تو کشور ما تقریبا راه قانونی بسته است ، اونم به دلیل طولانی بودن و پرهزینه و وقتگیر بودن و اغلب بی نتیجه موندن پیگیری ، پس میمونه راه دعوا و بزن بزن . چون معمولا برخورد جدی با یک آدم نادان آخرش به برخورد فیزیکی منتهی میشه ، اگر هم نشه ، توهین ها و جسارت های بیتری به شخصیت آدم میشه! )چه باید کرد؟

سلام و عرض ادب
اگر با بيان نيكو از حقوق خود دفاع كرديد و به ارشاد او پرداختيد ،اما پاسخ درست و صحيحي نگرفتيد و مورد پذيرش او قرار نگرفت و همچنان به عناد ورزي خود ادامه داد، مراتب را به اطلاع سازمان هاي اطلاعاتي و نهادهاي قضايي برسانيد و از آنها کمک بخواهید. اين گونه نيست كه راه قانوني بسته باشد.
موفق باشيد !

وقتی آدم همه ی شرایط رو درنظر میگیره ولی به یقین نمیرسه که ببخشه خوب هست یا اگر برخورد کنه خوب هست؟

چه کنه؟

ALAMDAR;414027 نوشت:
وقتی آدم همه ی شرایط رو درنظر میگیره ولی به یقین نمیرسه که ببخشه خوب هست یا اگر برخورد کنه خوب هست؟

چه کنه؟

به نام خالق بی همتا
با سلام و تشکر از پیگیری شما در این بحث؛
درمواردی نظیر آن چه فرموده اید، عفو و گذشت به صلاح نزدیک تر است. زیرا یکى از خصلت هاى ارزشمند انسانى این است که اگر کسى به انسان بدى کرد، او در مقابل خوبى نماید گذشت و ایثار داشته باشد . این گونه عملکرد نسبت به دیگران نه تنها موجب کمال انسان است، بلکه موجب جذب دیگران و از بین رفتن کینه توزی ها و دشمنی ها مى گردد. البته این امر با ستم پذیرى و تقویت ظالم متفاوت است که قبلا درباره آن صحبت کردیم.
خدای متعال می فرماید: "وَ جَزَ ََّؤُاْ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُو عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الظَّـَـلِمِینَ ؛ کیفر بدی مجازاتی همانند آن است، هر کس عفو و اصلاح کند، اجر و پاداش او با خدا است، خداوند ظالمان را دوست ندارد." (1)
دستور عفو و گذشت در این آیه ممکن است اشاره به چند نکته باشد:
نخست این که دستور عفو به خاطر این است که در صورت قصاص و کیفر ،گاه انسان نمی تواند خود را دقیقاً کنترل کند، و از حد می گذراند و در صف ظالمان قرار می گیرد؛ که البته در بخشی از سوال اول بحث شما به این موضوع اشاره شده بود.
دیگر این که اگر دستور عفو داده شد، نه به معنی دفاع از ظالمان است، چرا که خداوند ظالمان را هرگز دوست نمی دارد، بلکه هدف هدایت گمراهان و استحکام پیوندهای اجتماعی است.
سوم این که کسانی شایستة عفواند که از مرکب ظلم پیاده شوند و از گذشته خود نادم گردند و در مقام اصلاح خویش برآیند.
در این صورت عفو و گذشت اثر مثبت و تربیتی دارد (وَ أَصْلَح)، و گرنه عفو نه تنها اثر تربیتی ندارد که آن ها را جسورتر و جری تر می کند.
خلاصه کلام این که :
عفو و مجازات هر کدام جای ویژه ای دارد، عفو در جایی است که انسان قدرت بر انتقام دارد و اگر می بخشد، از موضع ضعف نیست. این عفو سازنده است، هم برای مظلوم، چرا که به او تسلط بر نفس و صفای دل و اجر الهی می بخشد و هم برای ظالم. زیرا او را به اصلاح خویش وا می دارد، کیفر و انتقام و مقابله به مثل در جایی است که ظالم هنوز از مرکب شیطان پیاده نشده و مظلوم پایه های قدرت خود را محکم نکرده و عفو از موضع ضعف است.(2)
قرآن مجید با یادآوری فضیلت بخشودن و عفو کردن ، به عاقبت نیک آن ها توجه داده است: "...وَالْکَـَظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ؛ بر یکدیگر سبقت جویید برای رسیدن به آمرزش پروردگار خود و بهشتی که وسعت آن آسمان ها و زمین است و برای پرهیزگاران آماده شده است. همان ها که در وسعت و پریشانی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از خطای مردم می گذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد." (3)
در صحیفه سجادیه مى خوانیم: «خدایا مرا تأیید نما، تا پاسخ کسى را که با من صادقانه رفتار نمى کند، با خیرخواهى بدهم پاداش کسى را که از من بریده است، با نیکى دهم .عمل کسى را که محرومم ساخته، با بخشش جواب گویم . حتى درباره کسى که غیبت من را نموده، ذکر خیر او را کنم . قطع رحم را با صله رحم پاسخ دهم».(4)این دعا که تحت عنوان «مکارم اخلاق»،یعنى بزرگواری هاى اخلاقى نام گرفته، براى انسان طالب صعود به این قله ها چنین تمرین هایى لازم است، تا به تحکیم روابط در جامعه انسانى بیانجامد و اهداف دین در ارتباط خوب کسب شود.

پی نوشت ها :
1. شوری(42) آیه40 .
2. تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، دارالکتب الاسلامیه، ج 20، ص 464ـ466،
3. آل عمران(3) آیة 133 و 134.
4. صحیفه سجادیه، دعاى مکارم الاخلاق

سلام و تشکر از پاسخ های شما

ولی در مورد سوم هنوز قضیه مبهم است . اینکه انسان از موضع قدرت ببخشد دقیقا یعنی چه؟ مگر چند درصد مردم قدرت و جایگاه اجتماعی بالا دارند و یا پهلوانند و قدرت فیزیکی بالا دارند که بخواهند از موضع قدرت ببخشند ؟

اتفاقا معمولا ظالم یکی ضعیفتر از خودش رو پیدا میکند برای ظلم کردن ، وگرنه اگر بداند طرف از او قویتر است که سمتش نمیرود! پس عفو و گذشت در موضع قدرت چه معنایی میتواند داشته باشد؟

ضمن اشاره به این نکته که اتفاقا اگر کسی موقعیت و قدرت اجتماعی بالایی داشته باشد ، یا از نظر فیزیکی برتری اش محسوس باشد ، به احتمال زیاد برای ریا هم که شده میبخشد و یا از ترس اینکه دیگران ملامتش کنند میبخشد .

نظر شما چیست؟

ALAMDAR;414610 نوشت:
ولی در مورد سوم هنوز قضیه مبهم است . اینکه انسان از موضع قدرت ببخشد دقیقا یعنی چه؟ مگر چند درصد مردم قدرت و جایگاه اجتماعی بالا دارند و یا پهلوانند و قدرت فیزیکی بالا دارند که بخواهند از موضع قدرت ببخشند ؟

سلام و عرض ادب
منظور از بخشش در موضع قدرت این نیست که قدرت و جایگاه اجتماعی بالا داشته باشد و یا پهلوان و قدرت فیزیکی بالا داشته باشد. بلکه مراد این است که از نظر قانونی بتواند پیگیری کند.

ALAMDAR;414610 نوشت:
ضمن اشاره به این نکته که اتفاقا اگر کسی موقعیت و قدرت اجتماعی بالایی داشته باشد ، یا از نظر فیزیکی برتری اش محسوس باشد ، به احتمال زیاد برای ریا هم که شده میبخشد و یا از ترس اینکه دیگران ملامتش کنند میبخشد .

این مساله کلیت ندارد و بلکه در مواردی خلاف آن نیز دیده می شود.

خب امروزه حق پیگیری قانونی برای همه ی افراد جامعه متصور است . یعنی هرکس ببخشد ، این بخشش از موضع قدرت و دارای امتیاز محسوب میشود؟

(ولی من هنوز هم فکر میکنم ، اگر کسی در موضع ضعف باشد (یعنی هیچ راه پیگیری نداشته باشد) اما با این حال فرد خاطی را بخشیده و حتی نفرینش هم نکند ، این انسان خیلی بزرگوار هست و واقعا این یعنی بخشش واقعی . چون با اینکه ظلم چنین بزرگی به او شده ، ختی پیش خدا هم شکایت نمیکند و میبخشد . مثلا شبیه یوسف که برادرانش را همانموقع که او را در چاه انداختند بخشید!

قبول دارید؟

ALAMDAR;415646 نوشت:
خب امروزه حق پیگیری قانونی برای همه ی افراد جامعه متصور است . یعنی هرکس ببخشد ، این بخشش از موضع قدرت و دارای امتیاز محسوب میشود؟

سلام و عرض ادب
بله؛ همین طور است.

ALAMDAR;415646 نوشت:
ولی من هنوز هم فکر میکنم ، اگر کسی در موضع ضعف باشد (یعنی هیچ راه پیگیری نداشته باشد) اما با این حال فرد خاطی را بخشیده و حتی نفرینش هم نکند ، این انسان خیلی بزرگوار هست و واقعا این یعنی بخشش واقعی . چون با اینکه ظلم چنین بزرگی به او شده ، ختی پیش خدا هم شکایت نمیکند و میبخشد . مثلا شبیه یوسف که برادرانش را همانموقع که او را در چاه انداختند بخشید!

با توجه به مطالب قبل روشن می شود که فضیلت عفو و بخشش مطلق است و فرقی نمی کند که فرد مظلوم قدرت پیگیری داشته باشد یا نه.
اما این که بخشش فرد خاطی توسط کسی که قدرت پیگیری ندارد، فضیلت بیشتری داشته باشد ثابت نیست. بلکه شاید بتوان گفت اگر فردی بتواند پیگیری کند، از آن جهت که قدرت داشت، اما بخشیدو گذشت کرد، ارزش بیشتری داشته باشد. مثال حضرت یوسف هم که زده اید بر این مطلب صادق است. زیرا او در زمان ملاقات با برادر ها عزیز مصر بود و در اوج قدرت بود اما ایشان را بخشید و گذشت کرد.


سوال:

میخواستم به صورت کاربردی بحث عفو و گذشت رو بررسی کنیم و حد و حدودش رو مشخص کنیم؟

پاسخ:
سلام و عرض ادب؛
در پاسخ به اين سوال به چند نکته درخصوص عفو و گذشت اشاره كرديم كه خلاصه آنها در ذيل به شما تقديم مي شود :
1. جایگاه عفو و گذشت
فضيلت عفو و گذشت و ترك انتقام جوئى به عنوان يك اصل از نظر شرع و عقل و كتاب و سنت جاى ترديد نيست اما اين بدان معنا نيست كه استثنائى نداشته باشد، بلكه مواردى پيش مى‏آيد كه عفو و گذشت سبب جرأت جانيان و جسارت خاطيان مى‏شود به يقين هيچكس عفو و گذشت را در اين گونه موارد فضيلت نمى‏ شمرد بلكه براى حفظ نظم جامعه و نهى از منكر و پيش‏گيرى از تكرار جرم بايد از عفو صرف نظر كرد و به مجازات عادلانه پرداخت.

اگر كسي بپپرسد: معيار در تشخيص موارد استثناء چيست؟
ما چطور پیش بینی کنیم اگر فردی رو ببخشیم در آینده اشتباه خود را تكرار خواهد کرد یا خیر ؟

در پاسخ مي گوييم:
معيار در اين گونه موارد، تامل در احوالات افراد است.
در صورتي كه طرف مقابل انسان، افراد جاهل ونادان باشند، و يا رويه ايشان تضييع حقوق نباشد و يا از كرده خود ابراز پشيماني كنند، بهترین واکنش در مقابل ايشان، حلم وبردبارى است. قرآن در این باره می فرماید : "هنگامى كه جاهلان مومنان را موردخطاب قرارمى‏دهند و به جهل وجدال وسخنان زشت مى‏پردازند، مومنان در پاسخ آنها" سلام" مى‏گويند" (1)

در صورتي كه طرف مقابل فردي غير از افراد مذكور باشد، ‌می توان با ارائه استدلال منطقي در برابر ايشان از حقوق خويش دفاع کرد و درصورت عدم حصول نتيجه ، مراتب را به اطلاع سازمان هاي اطلاعاتي و نهادهاي قضايي در ميان گذاشته و از ايشان كمك مي خواهيم.
و در مواردي كه انسان به يقين نمي رسد كه چه واكنشي داشته باشد، عفو و گذشت به صلاح نزدیک تر است. زیرا یکى از خصلت هاى ارزشمند انسانى این است که اگر کسى به انسان بدى کرد، او در مقابل خوبى نماید گذشت و ایثار داشته باشد . این گونه عملکرد يعني عفو در جايى كه انسان قدرت بر انتقام و مقابله به مثل دارد، حاكي موضع ضعف نيست،‌بلكه مفيد وسازنده است، هم براى مظلومى كه پيروز شده، زيرا سبب صفاى دل و تسلط او بر هواى نفس مى‏شود، و هم براى ظالمى كه مغلوب گشته زيرا او را به اصلاح خويشتن وا مى‏دارد.(2)

قرآن مجید نيز با یادآوری فضیلت بخشودن و عفو کردن ، به عاقبت نیک آن ها توجه داده است: "...وَالْکَـَظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ ؛(3) در آيه ديگري می فرماید:
"وَ جَزَ ََّؤُاْ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِّثْلُهَا فَمَنْ عَفَا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُو عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الظَّـَـلِمِینَ ؛ کیفر بدی مجازاتی همانند آن است، هر کس عفو و اصلاح کند، اجر و پاداش او با خدا است، خداوند ظالمان را دوست ندارد." (4)
دستور عفو در اين آيه و امثال آن، به جهت آن است که در صورت قصاص و کیفر ،گاه انسان نمی تواند خود را دقیقاً کنترل کند، و از حد می گذراند و خود در صف ظالمان قرار می گیرد؛
ديگر اين كه این که کسانی شایستة عفواند که از مرکب ظلم پیاده شوند و از گذشته خود نادم گردند و در مقام اصلاح خویش برآیند.
2. آثار عفو و گذشت :
عفو و گذشت با توجه به اشاراتى كه در آيات و روايات به آن شده است، آثار بسيار مطلوب و جالب و شگفت انگيزى دارد كه كسب عزت و آبرو ظهور ‌سعه صدر(5)‌،‌ جلوگيري از تسلسل ناهنجاري ها ، كينه ورزي هاو ‌سلامت روح و روان(6)، بقاء حكومت و قدرت(7)، تغيير مواضع عنادي افراد و تبديل ايشان به دوستان همراه، برخي از آثار و بركات فردي، ‌اجتماعى عفو و گذشت است، و اما نتايج معنوى و پاداش‏ هاى اخروى آن، بيش از اين‏ها است كه نجات از عذاب الهي يكي از آنهاست. اميرمؤمنان على عليه السلام مي فرمايد: « العفو مع القدرة جُنّةٌ مِنْ عَذابِ اللَّهِ سُبْحانَهُ؛ عفو و گذشت به هنگام قدرت سپرى است، در برابر عذاب الهى».(8)

پی نوشت ها :
1. فرقان (25) آیه 63 .
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج74، ص 421.
3. آل عمران(3) آیة 133 و 134.
4. شوری(42) آیه40 .
5. شيخ كليني،‌ اصول كافي، ج 2،‌ ص 1
6. كنزالعمال ،‌ج3، ص 373
7. علامه مجلسي، بحار الانوار، ج 78،‌ص 168.
8. ري شهري، ميزان الحكمه،‌ج 3 ،‌حديث 13184

موضوع قفل شده است