جمع بندی بررسی سند حدیث «لولاک لما خلقت الافلاک و لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما»
تب‌های اولیه
سلام
متن زیر که در برخی از سایت ها منتشر شده است در صدد اشکال سندی به روایت بر آمده است،آیا سند روایت معتبر است؟
بررسی سند حدیث «لولاک لما خلقت الافلاک و لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما»یکی از مشترکات اعتقادی بین فریقین، این است که نبی مکرم اسلام، حضرت محمد مصطفی، برترین مخلوقات خداوند است. مخلوقی که بهانه آفرینش بوده و خلقت عالمین به جهت وجود نازنین ایشان بوده است.
ما نیز مانند دیگران بر این موضوع اعتراف داریم اما آن چه در اینجا قرار است که بررسی شود، آن‌که آیا عبارت «لولاک لما خلقت الافلاک» از احادیث قدسی است یا به عبارت دیگر از فرمایشات خداوند متعال است و آیا عبارات «لو لا علی لما خلقتک» و «لو لا فاطمه لما خلقتکما» نیز از احادیث قدسی است؟
* بررسی عبارت اول: «لولاک لما خلقتک»
در منابع مکتب اهل بیت، ظاهرا برای اولین بار، این عبارت در کتاب شریف مناقب ابن شهر آشوب (ص ۲۱۷) آمده است. ابن شهرآشوب مازندرانی که از علمای قرن ششم هجری است، این عبارت را بدون ذکر هیچ سندی و به صورت کاملا مرسل بیان کرده است.
این عبارت، بعد از ایشان، در کتب علمای قرن نهم به بعد مکرر ذکر شده است. به عنوان مثال حافظ برسی (قرن نهم) در کتاب مشارق الانوار الیقین فی اسرار امیرالمؤمنین، مجلسی اول (قرن دهم) در کتب روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه و لوامع صاحبقرانی، سید شرف‌الدین حسینی (قرن دهم) در کتاب تأویل الآیات، محمد حسینی موسوی (قرن دهم) در کتاب تسلیه المُجالس و زینه المَجالس.
مرحوم علامه مجلسی نیز علاوه بر کتاب مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، در کتاب شریف بحار الانوار (ج ۱۶، ص ۴۰۵ و ج ۷۱، ص ۱۱۵) نیز این عبارت را آورده است.
آنچه مهم است آن‌که این افراد و دیگران مانند ملا محمدصالح مازندرانی، ملا محسن فیض کاشانی، ملا صدرا، ملا هادی سبزواری و . . . همگی یا به نقل از مناقب ابن شهرآشوب روایت کرده‌اند و یا بدون ذکر منبع که به هر حال با توجه به مرسل بودن آن فرقی ندارد.
در ضمن مرحوم شیخ حر عاملی که تلاش کرده است تا احادیث قدسی را در کتاب «جواهر السنیه»، جمع‌آوری کند، اشاره‌ای به این حدیث ندارد.
جمع‌بندی آن‌که این عبارت از باب سند چنان مخدوش است که قدسی دانستن این عبارت و انتساب آن به خداوند متعال و این که کلام حضرت حق است، ممکن است که عواقب شرعی نیز داشته باشد.
* بررسی عبارت دوم و سوم: «لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما»
برخی در ادامه عبارت اول، این دو عبارت را نیز اضافه می‌کنند. در کتاب عوالم العلوم، نوشته عبدالله بحرانی اصفهانی که از نویسندگان قرن دوازدهم هجری است، آمده است که در کتاب «الجنه العاصمه» آمده است که در نسخه ارزشمند خطی از کتاب «کشف اللآلی» نوشته صالح بن عبدالوهاب العرندس حدیثی را به این سند دیدم که شیخ ابراهیم بن حسن الذراق از شیخ علی بن هلال الجزایری از شیخ احمد بن فهد الحلی از شیخ زین‌الدین علی بن حسن الخازن الحائری از شیخ ابی‌عبدالله محمد بن مکی الشهید (شهید اول) به طرق متصله به ابوجعفر محمد بن علی بن موسی بن بابویه القمی (شیخ صدوق)، به طریقش به جابر بن یزید الجعفی از جابر عبدالله الانصاری از حضرت رسول الله از خداوند تبارک و تعالی که فرمود «یا احمد! لولاک لما خلقت الافلاک و لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما».
کتاب «الجنه العاصمه» نوشته شخصی به نام سید میرجهانی است که در سند این روایت، جابر عبدالله الانصاری، جابر بن یزید الجعفی و ابوجعفر محمد بن علی بن موسی بن بابویه القمی (شیخ صدوق) همگی از اجلای روات امامیه‌اند.
صالح بن عبدالوهاب العرندس صاحب کتاب «کشف اللآلی»، ابراهیم بن حسن الذراق، علی بن هلال الجزایری، احمد بن فهد الحلی، ابی‌عبدالله محمد بن مکی الشهید (شهید اول) و زین‌الدین علی بن حسن الخازن الحائری نیز از علمای امامیه می‌باشند.
اما آنچه مهم است آن‌که بین شهید اول (متوفای ۷۸۶) تا شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱) حدود ۴ قرن فاصله استو این در حالی است که علی رغم شهرت مرحوم شیخ صدوق و نیز شهرت بسیار کتب او، هیچ کسی (چه بین مرحوم شیخ تا شهید که حدود ۴۰۰ سال فاصله است) چنین مطلبی را روایت نکرده و در کتب او ندیده است و بسیار بعید و بلکه تا حدودی غیر ممکن به نظر می‌رسد که این حدیث با این محتوای خاص را مرحوم شیخ در کتبش ننوشته و تنها به نقل شفاهی اکتفا کرده باشد و این نقل شفاهی از طریقی که معلوم نیست، به مرحوم شهید رسیده باشد، لذا بعید نیست که ناخواسته اشتباهی از جانب مرحوم شهید و یا یکی از افراد بعد از ایشان رخ داده باشد.
مضافا بر اینکه بین خود شیخ صدوق (قرن ۴) تا جابر بن یزید جعفی (قرن ۲) نیز ارسالی ۲ قرنه وجود دارد و در مبحث توثیقات عام، گفتیم که مرسلات شیخ صدوق از قاعده کلی مرسلات خارج نیست.
خلاصه آن که سند این روایت چنان مخدوش است که منسوب کردن آن به رسول الله که از قول خداوند متعال، چنین مطلبی را فرموده باشند، کاملا محل اشکال است.
از جهت محتوا نیز کاملا واضح است که این عبارات، خلقت نبی مکرم اسلام که اشرف همه مخلوقات بوده‌اند را به جهت خلقت امیر مؤمنان دانسته و آنچه واضح است آن‌که مقام حضرت رسول الله را پایین‌تر از مقام امیر مؤمنان قرار می‌دهد و مقام این دو بزرگوار را پایین‌تر از مقام حضرت صدیقه کبری و این بانوی مکرمه را که سیده زنان دو عالم است، علت غایی خلقت در بین مخلوقات معرفی می‌کند در حالی که بنا بر قطعیات فریقین شیعه و سنی که بر ادله معتبر استوار است، اشرف مخلوقات، من الابد الی الازل و علت غایی خلقت در بین مخلوقات، حضرت ختمی مرتبت، رسول خداوند عالمیان، حضرت محمد بن عبدالله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است.
دیگران مانند علامه مرندی در ملتقی البحرین، شیخ علی نمازی شاهرودی در مستدرک سفینه البحار و شیح محمدفاضل مسعودی در الاسرار الفاطمیه، یا مرسل و بدون ذکر سند و منبع روایت کرده و یا از یکدیگر و بعضا نیز از کتاب کشف اللآلی که درباره آن صحبت شد.
* جمع‌بندی:
هر چند قسمت اول این عبارات (لولاک لما خلقت الافلاک) از نظر سند معتبر نیست اما بنا به قرائنی، متن آن قابل قبول است، در حالی که بخش های دوم و سوم (لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما)، چه از نظر سند و چه از نظر محتوا، کاملا غیر قابل قبول و نادرست بوده و بعید نیست که از جعلیات دوستان نادانی باشد که به غلو گرفتار شده و یا کار دشمنان دانایی باشد که قصد فساد در مذهب حقه امامیه را دارند.
گروه تحقیقاتی علوم و معارف اسلامی احتجاجمنبع:
http://www.ehtejaj.com/main/?p=2218
پیرامون اعتبار سند این روایت باید گفت که اگر چه این روایت طبق موازین علم رجال جزو احادیث ضعیف محسوب می شود با این حال بسیاری از علمای بزرگ شیعه آن را در کتب خود آورده اند. قسمت اخیر روایت (لولا فاطمه لما خلقتکما) را جنة العاصمة/148 از «کشف اللئالی» تالیف صالح بن عبد الوهاب عرندس نقل می کند. مستدرک سفینة البحار هم در ج3، ص 334 از «مجمع النورین» مرحوم فاضل مرندی نقل می کند و از نویسنده ضیاء العالمین جد امی صاحب جواهر نیز نقل شده است .
میرزا ابو الفضل تهرانی در «شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور» /84 و ... نقل می کند که، صالح بن عبد الوهاب و برخی روات سائق او مجهول هستند ولی این نکته دلیلی بر کذب روایت نیست.
البته باید توجه داشت که در اینگونه روایات که مربوط به مقاماتی خاص در مورد معصومین هستند مجهول بودن راوی امری متوقع است چراکه در عصر ائمه بخلاف راویان احکام فقهی که مشکلی در رفت و آمد و معاشرت نداشتند راویان اعتقادات (بدلیل شرایط تقیه) افرادی منزوی از معاشرت معمول بوده و چندان اهل تماس در مجامع مطرح در مباحث روز نبوده اند وعدالت و وثاقت آنها هم مورد کلام و بحث واقع نمی شد. بنابراین مجهول بودن آنها ضرری به اعتبار حدیث نمی زند ؛ خصوصا وقتی مطابق با قواعد باشد وهمین امر که این افراد مورد خطاب امام در این گونه مسائل بوده اند معلوم می شود که از «اصحاب سرّ» بوده اند کما اینکه برخی دیگر از سخنان مشابه در مورد مقامات ائمه هم از طرف همین گونه افراد نقل شده است.
«لولا فاطمه» ص141-143 نقل به مضمون، ناشر: دفتر آیت الله محمد علی گرامی، 1385
«يـا أَحْمَدُ! لَوْلاکَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُکَ، وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکُما»؛ هان اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمىآفريدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمىآفريدم.( الجنّة العاصمة، ص149 با اندک تفاوت در واژهها؛ ضياء العالمين، ص187 وکشف اللئالى عن جابر بسند وثيق وفى ذيله ثم قال جابر هذا من الاسرار التى امرنا رسولاللّه صلى الله عليه و آله بکتمانه الا عن اهله؟ و ملتقى البحرين، ص14، و الجنة العاصمه، ص149 ومجمع البحرين.)
بایستی دانست که هدف خداوند متعال از آفرینش بدون وجود پیامبر اکرم (ص) محقق نمی شودگرچه از ديدگاه قرآن، همه جهان براى انسان آفريده شده است: «خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً»؛ بقره (2)، آيه .. انسان نيز براى بندگى - كه تنها راه كمال و سعادت جاودان است آفريده شده است: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ»؛ ذاريات (51)، آيه .. حقيقت عبادت خداوند و پويش راه كمال در ميان انسانها نيز محقق نمی شود؛ جز با هدايت پيامبران. از آنجا كه نبى اكرم(ص)، پيام آور دين كامل الهى است، پس جز با وجود آن حضرت در ميان بندگان خدا، هدف آفرينش به طور كامل محقق نمی شود.
سلام
ی ایرادی این جا هست!
مگر مقام رسول الله ص از تمام مخلوقات بالا تر نیست؟
بنابرین خدا باید ایشان رو بیشتر از همه دوست داشته باشد
مگر رسول الله صلی الله علیه و آله امام حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها نیستند؟!!!!
آیا این حدیث با عقاید شیعه منافات نداره؟
با تشکر
سلام
ی ایرادی این جا هست!
مگر مقام رسول الله ص از تمام مخلوقات بالا تر نیست؟
بنابرین خدا باید ایشان رو بیشتر از همه دوست داشته باشد
مگر رسول الله صلی الله علیه و آله امام حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها نیستند؟!!!!
آیا این حدیث با عقاید شیعه منافات نداره؟
با تشکر
حدیث شریف در بیان افضلیت نیست
بلکه علت را بیان می فرمایند
در مفام نورانیت وحدت شخصی است لذا فرمودند علیهم السلام "
اولنا محمد اوسطنا محمذ اخرنا محمد وکلنا محمد صلی الله علیه واله وسلم
حتی روح الایمان هم که در مومنین است وحدت شخصی داره
روایات اختصاص وغیر " فرمودند روح الایمان واحد است وتتعلق بابدان شتی
توضیحی سالها قبل نوسته شده که اینجا می اورم "
گر فاطمه نبود احمد وحیدری نبود
[/HR] گر فاطمه نبود احمد وحیدری نبود
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين وصلي الله علي محمدٍ وآله الطيبين الطاهرين لاسيما بقية الله الأعظم حجة بن الحسن المهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف ولعنة الله علي اعدائهم اجمعين لا سيما الجبت والطاغوت واللات والعزي وابنتيهما
اللهم کن لولیک الحجة بن الحسن المهدی صلواتک علیه وعلی آبایه فی هذه الساعة وفی کلّ الساعة ولیّاً وحافظا وقائدا وناصرا و دلیلا وعینا حتی تسکنه ارضک طوعا وتمتعه فیها طویلا
قال الله سبحانه وتعالی : یا احمد لولاک لما خلقتُ الأفلاک ولولا علي لما خلقتُک و لولا فاطمة لما خلتُکما .
ذات اقدس اله خطاب فرمود به حبیبش : ای احمد گر تو نبودی ما سوی را خلق نمی نمودم ؛و اگر علي نبود ترا خلق ننموده بودم ؛و اگر فاطمة نبود شما دو تن را خلق نمی نمودم .
جنة العاصمه میر جهانی اعلی الله مقامه الشریف ص148 از کشف اللئالی صالح بن عبدالوهاب عروندس از اعلام قرن 9 و قطره مستبط از خصائص فا طمیة.
ايام فاطميه اول ايام شهادت ام ابيها را به ساحت قد س سيد وفخر كاينات ولي امر ممكنات امير ماسوي یگانه فاطمه شناس هستي بقية الله حجة بن الحسن المهدي تسليت باد.
ساده ترین معنا که قابل فهم همگان است اینکه :ما سوی از ذره ای از نور خاتم صلی الله علیه واله وسلم خلق شد لذا اگر احمد نبود به هستی لباس وجود پوشانده نشده بود .
حضرت را مبعوث به رسالت فرمود و ادامه رسالت به امامت و ولایت مولا علیه السلام است لذا اگر مولا علیه السلام نبود خلق حضرتش عبث بود .
و یازده امام باید ادامه دهنده امامت وولایت با شند ودامن اطهر فاطمه سلام الله علیهاوعاء پرورش آن اسماء الحسنی الهی است لذا اگر فاطمه نبود خلق خاتم ومولا صلوات الله علیهم اجمعین بی فائده بود .
معانی دیگر را به اجمال می گوئیم تا هر کس سنخیتی داشت گوارای وجودش.
لولاک لما خلقت الافلاک : خواست آن حقیقت نورانیه که جلوه ذات اقدس احدی است از آنچه هست تنزل یابد امکان خلق شد به نزول ذ ره ای از آن حقیت نورانیه.
امکان ظرف نزول نیست بلکه همه عوالم امکانیه وجود از ازل تا ابد ظهور نزول آن ذره نور است .
اما اینکه لولا علی لما خلقتک : چون مقصد الله تبارک وتعالی ولایت علي علیه السلا م است و توحید ونبوت بدون ولایت بت پرستی است .لذا فرمود منکر ولایت علی علیه السلام عابد صنم ووثن است وبت پرست .
واما لولا فاطمة لما خلتکما :
در تفسیر فرات کوفی و تأویل الأیات سید شرف الدین امام صادق علیه السلام فرمود لیلة القدر فاطمه است وهرکس بشاسد فاطمه را حق معرفتش پس به تحقیق درک کرده لیلة القدر را؛ ونامیده شد فاطمه چون خلق ودر روایتی ناس بریده شده از معرفت اویند .
لیلة القدر چست؟ طبق روایات لیلة القدر قبل خلق آسمانها وزمین و..... بوده وآنکه درهر سال تکرار می شود تابشی وشعاعی از آن حقیت است .
طبق روایات معانی الأخبار ولایت امیر المؤمنین وائمه سلام الله علیهم اجمعین در شب قدر مقدر شده وتقدیر تمامی مقدرات عالم .از آن جمله خلقت جنبه های خلقی خاتم و عوالم نزولی بعد از نورا نیتشان و مبعوث به رسالت شدنشان و ولایت وامامت مولا علیه السلام لذا فرمود اگر فاطمه نبود شما دو تا را خلق نمی نمودم .
لیلة القدر ظرف نزول قران و ارتباط خالق با مخلوق است لذا اگر فاطمه نبود خلق شما دو تن بیهوده بود .
فاطمیت فاطمه سلام الله علیها عین فاطریت و فطر الخلائق بقدرته است .
لذا فرمود لولا فاطمه لما خلقتکما .
لذا به زبا ن ساده عوام فهم فرمود به فاطمه اش : ام ابیها .
وبعضاً معانی لطیفی که از نوشتن در اینجا معذورم. (مثلا ن والقلم ومایسطرون که ن اسم لرسول الله (ص) وقلم اسم لامیرالمومنین (ع) ومایسطرون فاطمه (س)) و.............................
يا ابن الحسن كي تشريف مي اوري و ان دو خبيث ازل وابد را از قبر بيرون كشيده وبا اضافه هيزم روز سقيفه اندو را به اتش كشيده وخاكسترشان را به باد دهي انشاءالله .
یا علی ؛ وهو العلی العظیم
یا مرتضی علی مددی 1001اللهم عجل لولیک الفرج
اللهم العن الجبت والطاغوت واللات والعزی وابنتیهما ومحبیهما بعدد ما احاط به علمک وبعدد فضائل امیر المؤمنین علیه السلام.
مضافا بر اینکه بین خود شیخ صدوق (قرن ۴) تا جابر بن یزید جعفی (قرن ۲) نیز ارسالی ۲ قرنه وجود دارد و در مبحث توثیقات عام، گفتیم که مرسلات شیخ صدوق از قاعده کلی مرسلات خارج نیست.
شیخ صدوق مشیخه اش تا جابر در کتب معلومه است
هر چند قسمت اول این عبارات (لولاک لما خلقت الافلاک) از نظر سند معتبر نیست اما بنا به قرائنی، متن آن قابل قبول است، در حالی که بخش های دوم و سوم (لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما)، چه از نظر سند و چه از نظر محتوا، کاملا غیر قابل قبول و نادرست بوده و بعید نیست که از جعلیات دوستان نادانی باشد که به غلو گرفتار شده و یا کار دشمنان دانایی باشد که قصد فساد در مذهب حقه امامیه را دارند.
سلام علیکم
چرا باید محتوای «لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما» غیر قابل قبول باشد؟ شما که شیعه هستید مگر نمی دانید اگر امام علی علیه السلام نبود، چه کسی قرار بود ادامه دهنده راه پیامبر اسلام باشد؟ مگر ولایت، بار رسالت را بر دوش نمی کشد؟ برای شیعه اینها مسئله پذیرفته شده است.
اما نقش حضرت زهراء علیه السلام در دفاع از مقام شامخ ولایت نقشی بی بدیل و اساسی است.
اگر کسی شیعه باشد و تاریخ خوانده باشد و شرائط جامعه اسلامی بعد از رحلت پیامبر اسلام را بخوبی دانسته باشد خواهد دانست که حضرت زهراء علیها السلام در معرفی نفاق منافقین چه نقشی داشته است. اصلا اگر حضرت نبود شما چطور می توانستی به حقیقت چهره آنها که امیر المؤمنین علی علیه السلام را از خلافت کنار زدند پی ببرید؟
جمله معروف پیامبر اسلام که اهل سنت نیز آن را نقل نموده اند که: «من آذاها فقد آذانی» و جمله خود حضرت که فرمود: «انهما قد آذانی» دیگری چه آبرویی برای غاصبین خلافت گذاشته است؟! و آیا برای کسانی که بدنبال حقیقت هستند، این سخن حضرت و تاریخ پر مصیبت حضرت دیگر چه جایی بهانه ای را گذاشته است.
شاید برای شهادت امام حسین علیه السلام عده ای بگویند پیروانش دعوت کردند و بعد هم ایشان را کشتند. خب برای حضرت زهراء علیه السلام چه می توانند بگویند؟
مگر نقش عمده اولیاء خداوند هدایت انسانها و اتمام حجت بر معاندین نیست؟ در این مسیر این سه بزرگوار بخوبی نقش یکدیگر را تکمیل کردند و بخصوص نقش حضرت فاطمه در این میان برجسته است زیرا اگر ایشان نبود و آن مصائب را بجان نمی خرید و اینگونه از مقام ولایت دفاع نمی کرد، الان شیعه ای وجود نداشت!
و نکته دیگر این که این چه طرز ورود به بررسی مسائل حدیثی است که بگوییم این حدیث را فلانی در کتابش در قرن فلان آورده است و فلانی که قبل از او بوده است نیاورده است پس این حدیث اعتبار ندارد!! متأسفانه این روش نقد حدیث در کلام بعضی که انسان از آنها توقع ندارد هم یافت می شود مثل انکار بعضی از حوادث نقل شده در کربلا!
مگر بزرگان نخستین ما مدعی بودند که هر چه حدیث بوده است ما جمع آوری کردیم؟ و یا مگر همه کتابهایی که آنها نوشته اند در اختیار ماست؟ مگر کم کتاب حدیث از شیعیان از بین رفته است؟ اصلا چرا علامه مجلسی اقدام به جمع آوری کتب حدیثی شیعه نمود؟ آیا جز این که خوف از بین رفتن آنها را داشت؟
اصلا شما بگویید: «این حدیث نیست» ولی شک نکنید که مضمون آن به شدت قدسی است.
آیا کم روایت داریم که از مقام عُلوی حضرت علی علیه السلام و حضرت فاطمه علیها السلام سخن گفته شده است؟
شما چطور شیعه ای هستید که وابسته بودن موفقیت پیامبر اسلام به نقش امام علی و حضرت فاطمه علیهما السلام را غیر قابل قبول و نادرست می خوانید؟ خب اگر شیعه نیستید چرا از میانه بحث وارد شدید؟
به نام خداوند حکیم:
در مراتب وجود بعد از مقام غیب الغیوبی
صادر نخستین حقیقت محمدیه صلی الله علیه و اله
سپس قلم اعلی حقیقت وجود مقام ولایت کلیه علوی
و زان پس نفس کلیه الهی مقام مرضیه کبری است
و هریک به تتابع ظرف ظهور دیگری است،پس اگر
حقیقت وجود فاطمه(نفس کلیه الهیه)نبود مجال ظهور
قلم اعلی (حقیقت وجود علی)و اگر قلم اعلی نبود(حقیقت وجودی علی علیه السلام)
صادر نخستین یا حقیقت محمدیه صلی الله علیه و اله ظهور نمی یافت.
حقیقت محمدیه یک وجهه یلی الحقی و یک وجهه یلی الخلقی دارد
قلم اعلی و نفس کلیه الهی وجهه ی یلی الخلقی آن حقیقتند
و در حدیث اشاره به خلق است،اگر آن ذوات مقدسه نبودند
حقیقت محمدیه (ص) در کمون و اختفاء و در مقام غیب باقی می ماند.
[=arial]جمع بندی:
سوال:
سلام
متن زیر که در برخی از سایت ها منتشر شده است در صدد اشکال سندی به روایت «لولاک لما خلقت الافلاک و لو لا علی لما خلقتک و لو لا فاطمه لما خلقتکما»بر آمده است،آیا سند روایت معتبر است؟
پاسخ:
پیرامون اعتبار سند این روایت باید گفت که اگر چه این روایت طبق موازین علم رجال جزو احادیث ضعیف محسوب می شود با این حال بسیاری از علمای بزرگ شیعه آن را در کتب خود آورده اند. قسمت اخیر روایت (لولا فاطمه لما خلقتکما) را جنة العاصمة/148 از «کشف اللئالی» تالیف صالح بن عبد الوهاب عرندس نقل می کند. مستدرک سفینة البحار هم در ج3، ص 334 از «مجمع النورین» مرحوم فاضل مرندی نقل می کند و از نویسنده ضیاء العالمین جد امی صاحب جواهر نیز نقل شده است .
میرزا ابو الفضل تهرانی در «شفاء الصدور فی شرح زیارة العاشور» /84 و ... نقل می کند که، صالح بن عبد الوهاب و برخی روات سائق او مجهول هستند ولی این نکته دلیلی بر کذب روایت نیست.
البته باید توجه داشت که در اینگونه روایات که مربوط به مقاماتی خاص در مورد معصومین هستند مجهول بودن راوی امری متوقع است چراکه در عصر ائمه بخلاف راویان احکام فقهی که مشکلی در رفت و آمد و معاشرت نداشتند راویان اعتقادات (بدلیل شرایط تقیه) افرادی منزوی از معاشرت معمول بوده و چندان اهل تماس در مجامع مطرح در مباحث روز نبوده اند وعدالت و وثاقت آنها هم مورد کلام و بحث واقع نمی شد. بنابراین مجهول بودن آنها ضرری به اعتبار حدیث نمی زند ؛ خصوصا وقتی مطابق با قواعد باشد وهمین امر که این افراد مورد خطاب امام در این گونه مسائل بوده اند معلوم می شود که از «اصحاب سرّ» بوده اند کما اینکه برخی دیگر از سخنان مشابه در مورد مقامات ائمه هم از طرف همین گونه افراد نقل شده است.
«لولا فاطمه» ص141-143 نقل به مضمون، ناشر: دفتر آیت الله محمد علی گرامی، 1385.