جمع بندی خداوند آدم را به صورت خود آفرید
تب‌های اولیه
سلام
در حدیث امده است :
خلق الله ادم علی صورته خداوند ادم را به صورت خود افرید
یا به تعبیری می توان می گفت :خداوند ما را به صورت خودش و به تصویر خودش خلق کرد
لطفا در این باره بیشتر توضیح دهید
با تشکر
سلامدر حدیث امده است :
خلق الله ادم علی صورته خداوند ادم را به صورت خود افریدیا به تعبیری می توان می گفت :خداوند ما را به صورت خودش و به تصویر خودش خلق کرد
لطفا در این باره بیشتر توضیح دهیدبا تشکر
بنام الله...سلام...خدا هیچ مثل و مانندی ندارد اتفاقا دقیقا منظور خدا از آفرینش انسان اینه که عظمت خدا رو جا بندازه که هر کی بخواد خلیفه و جانشین او و مثل او باشد محال است چون خدا مثلی ندارد...لیس کمثله شئ...تمام این مثل گفتن ها استعاره و برای عشق بازی خالق و مخلوق است وگرنه انسان پوچ مطلق است در برابر الله نه مثل
به نام خدا:
وقتی جمله ای نا خود آگاه یا از سر جهل یا غرض از روایت یا آیه ای کم یا بدان اضافه شود،هم مقصد مجعول می شود، هم مقصود مجهول!
این که ما تصور کنیم خدای متعال ما را به صورت خودش آفرید یعنی اعتراف کرده ایم که خدا دارای جسم و عوارض جسمانی است. در حالی که این یک برداشت کاملا اشتباه از روایتی است که به شکل ناقص و با حذف شدن بخشی از آن انعکاس یافته و چنین تداعی شده که صورت انسان نقشی از چهره خدای متعال است. یا که پروردگار شمایلی دارد که بر اساس آن،کالبد آدمی بنیان شده است.حال آن که خدای متعال جسم نیست. و در مکانی خاص به سر نمی برد تا صورت مخلوقاتش، نمایشی از او باشد.
در این جا لازم است به اصل کتاب های روایی که این مسئله را کاملا تبیین کرده اند، مراجعه کنیم تا شبهه ای که از پرسش ایجاد شده بر طرف شود.
ابتدا به جمله ناقصی که از ابوهریره نقل شده است توجه شود:
ابو هريره روايت کرد كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: هرگاه يكى از شما با برادرش زد و خورد كند، از زدن بر چهره خوددارى كند؛ چه آنكه "خداوند آدم را به صورت خود آفريده است.
اکنون با رجوع به احاديث اهل بيت عليهم السّلام، ومقايسه آن با روایت ابوهریره، حقيقت داستان را جويا مى شويم:
كشف حقيقت در روايات اهل بيت عليهم السّلام
امامان اهل بيت عليهم السّلام حقيقت اين داستان را چنين فرمودند:
حسين بن خالد روايت كرده كه به حضرت رضا عليه السّلام گفتم: يا بن رسول اللّه! مردم روايت مى كنند كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: "خداوند آدم را به صورت خود آفريده است.
حضرت رضا عليه السّلام فرمود: خدا بكشد آنان را كه اوّل اين حديث را حذف كرده اند! سپس امام عليه السّلام واقعيت ماجرا را چنين بيان مى فرمايد: پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از کنار دو مرد كه به يكد يگر دشنام مىدادند، می گذشت. در آن حال شنيد يكى به ديگرى مى گفت: زشت دارد خدا روى تو را و روى آن كس را كه شبيه تو باشد!
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به گوينده فرمود: بنده خدا! به برادرت چنين مگوى؛ چه آنكه خداوند عزّ و جلّ، آدم را به صورت او آفريده است. (يعنى چهره حضرت آدم مانند روى او بوده است)(1)
خدای متعال جسم نیست:
در تایید این بیان که خدای متعال نه جسم است و نه صورت دارد، روایتی نقل می شود.
یکی از رواویان نقل کرد به امام موسى بن جعفر عليهما السّلام نامه نوشتم و در مورد جسم و صورت (خداى سبحان) از ايشان پرسش نمودم. حضرتش در پاسخ چنين مرقوم داشت:
سبحان من ليس كمثله شىء؛ لا جسم و لا صورة" "
منزّه است آن خدايى كه هيچ چيز مانند او نيست؛ نه جسم است و نه صورت.(2)
البته در بعضی دیگر از روایات، تفسیر متفاوتی در تبیین این جمله بیان شده است که باز هم به معنایی که از جمله ناقص به ذهن ما می رسد،نیست.
محمد بن مسلم نقل کرد: از امام باقر سلام اله علیه پرسيدم از آن چه روايت كنند كه خدا آدم را به صورت خود آفريده است،(یعنی تفسیر این جمله را خواستم) فرمود: آن كالبد تازه در آمدى بود و آفريده شده، خدا او را برگزيد و اختيار
كرد بر صورت هاى گوناگون ديگر و به خود وابسته نمود، و فرمود در او از روح خود دمیدم، چنان چه كعبه را به خود وابسته نمود و فرمود: "خانه من" (3)
توضیح بیشتر این که: خدا آدم را به صورت او آفريد، يعنى با نقشه اى كه لایق مقام آدميت بود،(یعنی در زيباترين كالبد و میزان ترین تقویم) او را به وجود آورد."ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ"(4) آن گاه از آن نطفه، لخته خونى آفريديم و از آن لخته خون، پاره گوشتى و از آن پارهگوشت، استخوان ها آفريديم و استخوان ها را به گوشت پوشانيديم بار ديگر او را آفرينشى ديگر داديم. در خور تعظيم است خداوند، آن بهترين آفرينندگان!
این است داستان خلقت آدم در بهترین صورت: "خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصيرُ"(5))
آسمان ها و زمين را به حق بيافريد و شما را تصوير كرد و نيكو تصوير كرد. و سرانجام همه به سوى اوست.
پس ضمیر "او" به آدم بر می گردد،تا موجب اشتباه در برداشت نشود.
با این حال می توان ردّی از این روایت به همین صورت ناقص که موجب سوال برای هر کسی می شود را در کتاب تورات تحریف شده دید، آنجا که نوشته شده است : خدا آدم را به صورت خود آفريد.(6)
پی نوشت ها:
1.علامه عسگری سید مرتضی، نقش ائمه در احياى دين،تهران،انتشارات مرکز فرهنگی منیر،سال 1382 خورشیدی،چاپ اول، ج2، ص 296
2. همان، ص 297
3.شیخ کلینی اصول كافى، ترجمه كمرهاى محمد باقر،قم انتشارات اسوهسال 1375 خورشیدی، چاپ سوم، ج1، ص387 با اقتباس
4. سوره مومنون،آیه 14
5. سوره تغابن،آیه 3
6. به نقل از رضایی محمد علی،پژوهشى در اعجاز علمى قرآن،رشت،انتشارات کتاب مبین،سال 1381 خورشیدی،چاپ اول، ص 111
سلام و تشکر از شما
به نظر حقیر قسمت اول مطلب شما که فرمودین حدیث را نصفه بیان کرده
ممکنه واقعا این مطلب واقعی باشه
چون احادیث حتما در مجالس و یا بنا با موضوعی گفته شده که باید شرایط ان را حتما در نظر بگیریم
امااینکه معنای حدیث یعنی خداوند ادم را به صورت او خلق کرد
به نظر حقیر نمی تونه درست باشه
چرا از بین این همه انسانها ادم به صورت او خلق شده باشه
مگر اینکه منظور ادمیت و انسانها باشند
یعنی نوع بشر و ادم به این صورت خلق شده اند
اما ممکنه کلمه صورت مجازی بکار رفته باشه
یعنی همانطور که در قران از دست خدا یا بر تخت نشستن خدا صحبت شده
اینجه هم از صورت خدا صحبت شده
و قسمت اخر بیانات شما بیشتر به نظرم درست امد
موفق باشید
پرسش:
آیا خدای متعال آدم را به صورت خود آفرید؟
پاسخ:
این که ما تصور کنیم خدای متعال ما را به صورت خودش آفرید، یعنی اعتراف کرده ایم خدای متعال حتما دارای صورت و دارای جسم و عوارض جسمانی است. در حالی که این یک برداشتی کاملا اشتباه از روایتی است که به شکل ناقص منعکس و چنین تداعی شده ا ست که صورت انسان نقشی از چهره خدای متعال است. حال آن که خدای متعال جسم نیست. و در مکانی خاص به سر نمی برد تا صورت مخلوقاتش، نمایشی از چهره او باشد.
كشف حقيقت در روايات اهل بيت (عليهم السّلام)
امامان اهل بيت (عليهم السّلام) حقيقت اين داستان را چنين فرمودند:
حسين بن خالد روايت كرده كه به حضرت رضا (عليه السّلام) گفتم: ای فرزند رسول خدا! مردم روايت مى كنند كه پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود: خداوند آدم را به صورت خود آفريده است.
حضرت رضا (عليه السّلام) فرمود: خدا بكشد آنان را كه اوّل اين حديث را حذف كرده اند! سپس امام (عليه السّلام) واقعيت ماجرا را چنين بيان مى فرمايد: پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) از کنار دو مرد كه به يكد يگر دشنام مىدادند، می گذشت. در آن حال شنيد يكى به ديگرى مى گفت: زشت دارد خدا روى تو را و روى آن كس را كه شبيه تو باشد!
پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) به گوينده فرمود: بنده خدا! به برادرت چنين مگوى؛ چه آنكه خداوند (عزّ و جلّ)، آدم را به صورت او آفريده است.(1)
خدای متعال جسم نیست:
در تایید این بیان که خدای متعال نه جسم است و نه صورت دارد، روایتی نقل می شود.
یکی از رواویان نقل کرد به امام موسى بن جعفر (عليهما السّلام) نامه نوشتم و در مورد جسم و صورت (خداى سبحان) از ايشان پرسش نمودم. حضرتش در پاسخ چنين مرقوم داشت:
"سبحان من ليس كمثله شىء؛ لا جسم و لا صورة"(2)
منزّه است آن خدايى كه هيچ چيز مانند او نيست؛ نه جسم است و نه صورت.
البته در بعضی دیگر از روایات، تفسیر متفاوتی در تبیین این جمله بیان شده است که باز هم به معنایی که از جمله ناقص به ذهن ما می رسد،نیست.
محمد بن مسلم نقل کرد: از امام باقر(سلام الله علیه) پرسيدم از آن چه روايت كنند كه خدا آدم را به صورت خود آفريده است،(یعنی تفسیر این جمله را خواستم) فرمود: آن كالبد تازه در آمده اى بود و آفريده شده، خدا او را برگزيد و بر صورت های گوناگون دیگر اختيار و به خود وابسته کرد و فرمود: در او از روح خود دمیدم، چنان چه كعبه را به خود وابسته نمود و فرمود: "خانه من" (3)
پس به نظر می رسد این که خدا انسان را به صورت خود آفرید، یعنی این موجود را به طور مستقیم به خودش منتسب نمود.انسان سایه ای از خدا و خلیفه(4) او روی زمین است. علاوه آیه شریفه "وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي"(5) این نکته را تایید می کند که مقام انسان تا چه اندازه بالا است.البته اینجا مقصود مقام انسان است نه چهره انسان که در آدم به عنوان اولین انسان متبلور شده باشد.
یعنی خدای متعال از روح خود در کالبد آدمی دمید.
توضیح بیشتر این که: خدا آدم را به صورت او آفريد، يعنى با نقشه اى كه لایق مقام آدميت بود،(یعنی در زيباترين كالبد و میزان ترین تقویم) او را به وجود آورد."ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقينَ"(6) آن گاه از آن نطفه، لخته خونى آفريديم و از آن لخته خون، پاره گوشتى و از آن پارهگوشت، استخوان ها آفريديم و استخوان ها را به گوشت پوشانيديم بار ديگر او را آفرينشى ديگر داديم. در خور تعظيم است خداوند، آن بهترين آفرينندگان!
این است داستان خلقت آدم در بهترین صورت: "خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصيرُ"(7)
آسمان ها و زمين را به حق بيافريد و شما را تصوير كرد و نيكو تصوير كرد. و سرانجام همه به سوى اوست.
پس ضمیر "او" به آدم بر می گردد،تا موجب اشتباه در برداشت نشود.
با این حال می توان ردّی از این روایت به همین صورت ناقص که موجب سوال برای هر کسی می شود را در کتاب تورات تحریف شده دید، آنجا که نوشته شده است : خدا آدم را به صورت خود آفريد.(8)
پی نوشت ها:
1.علامه عسگری سید مرتضی،نقش ائمه در احياى دين،تهران،انتشارات مرکز فرهنگی منیر،سال 1382 خورشیدی،چاپ اول، ج2، ص 296
2. همان، ص 297
3.شیخ کلینی اصول كافى، ترجمه كمره اى محمد باقر،قم انتشارات اسوهسال 1375 خورشیدی، چاپ سوم، ج1، ص387 با اقتباس
4. ر ک سوره بقره،آیه 30
5. سوره حجر،آیه 29
6. سوره مومنون،آیه 14
7. سوره تغابن،آیه 3
8. به نقل از رضایی محمد علی،پژوهشى در اعجاز علمى قرآن،رشت،انتشارات کتاب مبین،سال 1381 خورشیدی،چاپ اول، ص 111