حکم قصاص اربابی که غلامش را به قتل رساند

تب‌های اولیه

6 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
حکم قصاص اربابی که غلامش را به قتل رساند

اگر زن یا مردی غلام خود را به قتل رساند حکم قصاصش چیست؟

درود بر شما

با توجه به اینکه مدتی است از طرح این پرسش می گذرد و هنوز پاسخی بدان داده نشده است، با کسب اجازه از کارشناسان محترم، جسارتاً پاسخ مختصری عرضه می شود:

گویا اگر مرد یا زنی، برده ی خود را به قتل برساند، قصاص نمی شود (بلکه حکم به دیه بدل می شود که نهایتاً برابر با قیمت برده است).
البته جزئیات بحث، مفصل است؛ امیدوارم کارشناسان محترم، همه ی ما را به فیض برسانند:

ابتدای مسأله ی 43 از صفحه ی 36 جلد دوم تکملة المنهاج مرحوم آقای خویی: « إذا قتل الحر أو الحرة العبد عمدا فلا قصاص إتفاقا كتابا وسنة بلا خلاف ظاهر. وتدل على ذلك عدة روايات... »
(براساس اتفاق نظر کتاب و سنت، اگر مرد یا زنی آزاد، بنده ای را از روی عمد بکشد قصاص نمی شود و تعدادی از روایات بر آن دلالت می کنند...)

با سپاس

سلام برشما اينكه قيمت عبد درقتل ان پرداخت ميشود درصورتي است كه عبد ديگري كشته شود ولي اگر عبد خود را كشت باز هم نياز به پرداخت قيمت دارد؟واگر لازم به پرداخت است به چه كسي؟
و مرحوم اقاي خويي فقط اشاره به عدم قصاص ميكند نه ديه .

درود بر مصطفی عزیز و سایر یاران گرامی

ازاینکه در پاسخ پیشین برای رعایت اختصار، پاسخی گویا ارائه نشد از دوستان گرامی، به ویژه مصطفی عزیز، پوزش می طلبم. همانطور که قبلاً عرض شد، جزئیات این پرسش بسیار است و از حد بضاعت بنده فزون تر. در این باب اساتید فقه و کارشناسان محترم احکام نظر صائب دارند و ما همگی منتظر هدایت ایشان هستیم.

در مورد کسی که عمداً برده ی خود را به قتل می رساند، آنچه در قدم اول، به عنوان پایه تقریباً مورد اجماع به نظر می رسد، وجوب کفاره جمع است (همین مطلب، بحث مفصل و مجزایی را به خود اختصاص داده است). در صفحه ی 302 از جلد هفتم الکافی آمده است:
« عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن خالد عن عثمان بن عیسى عن سماعة عن أبي عبداللَّه (ع) قال سألته عن رجل قتل مملوكا له قال يعتق رقبة و يصوم شهرين متتابعين و يتوب إلى اللَّه
علي بن إبراهيم عن محمد بن عیسى عن يونس عن زرعة عن سماعة مثله»
(گروهی از اصحاب ما از احمد بن محمد بن خالد از عثمان بن عیسی از سماعة از امام صادق(ع) [نقل می کنند] که گفت از او درباب مردی که برده اش را بکشد پرسیدم، گفت: برده ای آزاد کند و دوماه پی در پی روزه بگیرد و توبه کند.
علی بن ابراهیم از محمدبن عیسی از یونس از زرعة از سماعة مانند آن را روایت کرده است.)

علامه مجلسی در توضیح این روایت در صفحه ی 67 و 68 از جلد 24 مرآة العقول هر دو روایت را توثیق می کنند و این گونه می نویسند:
« و المشهور بين الأصحاب وجوب كفارة الجمع بالقتل عمدا، سواء كان المقتول حرا أو عبدا مملوكا للقاتل أو غيره صغيرا كان أو كبيرا»
(چه مقتول، آزاد باشد یا برده ای از آن قاتل یا به جز آن و چه صغیر یا کبیر باشد، وجوب کفاره جمع در قتل عمد بین اصحاب مشهور است.)

سپس به نقل از شیخ مفید می افزاید:
«السيد إذا قتل عبده عمدا كان عليه كفارة عتق‏ رقبة مؤمنة، فإن أضاف إليه صوم شهرين متتابعين و إطعام ستين مسكينا، فهو أحوط و أفضل له في كفارته ...»
(زمانی که مولی عمداً برده ی خود را بکشد، آزاد کردن برده ای مؤمن به عنوان کفاره بر عهده ی اوست، احوط و افضل برای او در ادای کفاره اش آن است که علاوه بر آن، دو ماه پی در پی نیز روزه بگیرد و به 60 فقیر غذا دهد.)

راجع به این که علاوه بر موارد فوق، تکلیف چیست، اختصاراً عرض می شود که ظاهراً فتوای مرحوم خویی در مورد کسی که عمداً برده ی خود را به قتل می رساند و شهرت به قتل ندارد بدین ترتیب باشد که اولاً قصاص نمی شود. ثانیاً صد ضربه تازیانه اش می زنند. ثالثاً حبس می شود. رابعاً دیه ی برده (که قیمت او و حداکثر برابر با دیه ی شخص آزاد است) را برای صدقه یا به نفع بیت المال از او می گیرند.

درآغاز مسأله ی 45، صفحه ی 40 از جلد دوم مبانی تکمله منهاج الصالحین آورده اند: « لو قتل المولى عبده متعمدا، فان كان غير معروف بالقتل، ضرب مائة ضربة شديدة، وحبس واخذت... وذلك لما عرفت من أن الثابت في قتل الحر العبد عمدا هو الدية أي قيمة العبد المقتول، فلا قود ولا قصاص »
سپس در صفحه ی 41 می افزایند: «... منه قيمته يتصدق بها، أو تدفع إلى بيت مال المسلمين »
ایشان بحث روایی را نیز بیان کرده اند که طرح آن از حوصله ی این مقال خارج است.

مرحوم مجلسی در مرآة العقول (24/69) نیز پرداخت صدقه در این مورد را بین علما مشهور می داند : «المشهور بين الأصحاب التصدق به »

مرحوم شیخ محمدحسن نجفی در صفحه ی 94 از جلد 42 جواهرالکلام نیز پرداخت دیه ی برده به عنوان صدقه را با توجه به گفتار علمای سلف، نظر مشهور و نزدیک به اتفاق و اجماع معرفی کرده اند:
« و إنما الكلام في ما قيل من أنه يغرم قيمته ويتصدق بها والقائل المشهور، بل في غاية المراد هو قريب من المتفق عليه، فان أكثر الاصحاب نصوا على الصدقة بثمنه، كالشيخين وسلار وأبى الصلاح وابن البراج والصهرشتى وابن حمزة والطبرسي وابني زهرة وإدريس، وهو قول صاحب الفاخر إلا أنه ذكره عقيب قتله تقريبا، وما وجدت فيه مخالفا إلى ابن الجنيد، فانه أورده بصيغة وروي " وعن الغنية نفي الخلاف فيه، وفي كشف الرموز " لا أعرف فيه مخالفا " وعن المهذب البارع " أنه قريب من الاجماع " وفي المسالك " لم يخالف صريحا إلا ابن الجنيد، فانه أورده بصيغة وروي " وهو المحكي أيضا عن فخر المحققين، قيل: وكأنه مال إليه الآبي وأبو العباس»

کوتاه سخن آن که ظاهراً اگر فردی برده ی خود را بکشد باید دیه ی برده را به بیت المال دهد یا به عنوان صدقه هزینه کند.

با این همه، نظر نهایی را باید از اساتید فن شنید.
سپاسگزارم

:Gig::soal::paridan:سلام ممنون جناب بزرگمهر .
جالب بود

ممنون جناب بزرگمهر بنده نیز منتظر بودم که دوستان فقه مطلب را بیان نمایند اما ظاهرا به علت اینکه احکام عبد و امه امروزه چندان در حوزه ها به علت منسوخ شدن موضوع ان مورد عنایت نیست این دوستان جوابی نداده اند بنده هم مطالعات محدودی داشتم که با توجه به جواب متقن شما گفتار بنده در حکم تیمم بدل از وضو است ممنون از تلاشتان بنده نیز ادرس روایاتی که کفاره جمع برای مولی که عبد خود را به قتل برساند تقدیم می نمایم
وسائل 19 : 67 ، الباب 37 من أبواب القصاص في النفس ، الحديث 1 ، 6 ، 2 ، 4 .
الوسائل 19 : 67 ، الباب 37 من أبواب القصاص في النفس ، الحديث 1 ، 6 ، 2 ، 4 .

موضوع قفل شده است