جمع بندی ریاضت چیست ؟

تب‌های اولیه

13 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
ریاضت چیست ؟

[="DarkGreen"]سلام . از بزرگان میشنویم که ریاضت از نظر دین حرام است اما در قرآن خدا فرموده که مثلا برای از بین بردن اثرات مال حرام و توبه از خوردن لقمه حرام ، باید با روزه گرفتن و ریاضت کشیدن ، گوشت بدن را که از مال حرام به تن آدمی رشد کرده ، از بین ببریم .

حکم ریاضت کشیدن عرفا چیست ؟ آیا ریاضت کشیدن در راه خدا حرام است ؟ اگرچه شخصی که در راه خدا ریاضت می کشد ، برای رسیدن به خدا است که این کار را می کنند . آیا مشکل دارد ؟[/]

با نام و یاد دوست



کارشناس بحث: استاد سینا

تولد دوباره;390167 نوشت:
سلام . از بزرگان میشنویم که ریاضت از نظر دین حرام است اما در قرآن خدا فرموده که مثلا برای از بین بردن اثرات مال حرام و توبه از خوردن لقمه حرام ، باید با روزه گرفتن و ریاضت کشیدن ، گوشت بدن را که از مال حرام به تن آدمی رشد کرده ، از بین ببریم .

حکم ریاضت کشیدن عرفا چیست ؟ آیا ریاضت کشیدن در راه خدا حرام است ؟ اگرچه شخصی که در راه خدا ریاضت می کشد ، برای رسیدن به خدا است که این کار را می کنند . آیا مشکل دارد ؟

[=microsoft sans serif]
رياضت رنج و سختى‏ هايى است كه سالكان براى تهذيب نفس و آماده كردن آن براى تابش انوار معرفت تحمّل مى‏ كنند وهمانطور که می دانید در اسلام با دو نوع ریاضت روبرو هستیم یکی ریاضتهای شرعی ودیگری ریاضتهای نادرست وغیرشرعی.
در مساله تهذیب نفس وسیر وسلوک نیز ،یکی از مراحلی که لازم است توسط سالک مورد دقت قرار گیرد مرحله ی معاقبه است. معاقبه در واقع به معنی بکار بردن کیفرهای مناسب وشرعیست که مضر برای جسم وروح انسان نباشد وسالک از طریق در نظر گرفتن این نوع ریاضت ها می تواند خود را جریمه نماید تا در مسیر حق، ثبات قدم بیشتری داشته باشد. ولى اين به آن معنى نيست كه اعمال مرتاضان و بعضى از صوفيان منحرف را امضا كنيم، به این معنا که ، براى رياضت نفس يا جبران خطاهايى كه از ما سرزده، دست به اعمال خشونتبار نسبت به خود بزنیم و مجازاتهاى خطرناك و ابلهانه‏ ا ى نسبت به خود انجام دهیم، بلكه منظور از «معاقبه» كارهايى مانند روزه گرفتن، تعطيل كردن برنامه‏ هايى كه در معرض هوى‏ و هوس است، و محروم ساختن خويشتن از پاره ‏اى لذّات مادّى و امثال آنهاست.

در رابطه با توبه نیز بعضی از شروط ،شرط صحت توبه است وبرخی شرط کمال،این که گفته شده یکی از شرایط توبه این است که انسان گوشتی که از حرام بر تنش روییده را آب کند در واقع از شرایط کمال توبه است نه صحت والبته به معنای تایید ریاضت نادرست نیست بلکه به معنای تحمیل کردن سختی وگرسنگی در حد مجاز وشرعیست تا تفس همانگونه که لذت گناه را چشید سختی عبادت را هم بچشد.

لازم است برای ریاضت کشیدن به اهداف ریاضت توجه شود چرا که هدف ریاضت از بین بردن عزت نفس یا تحمل گرسنگی وتشنگی بیش از توان جسم نیست بلکه هدف ریاضت تنبیه نفس است.ابن سينا در كتاب اشارات پس از بيان نياز به رياضت در سلوك سه هدف برای آن بیان می کند: غير خدا را از پيش رو برداشتن، نفس اماره را به فرمان نفس مطمئنّه درآوردن و تلطيف سرّ و باطن.
آنچه که در ریاضت مورد نظر اسلام است منطبق بودنش با دستورات شرعیست وبا توجه به این که شرع مقدس اسلام هم نسبت به کرامت انسان وهم سلامت جسم وحفظ جان توجه ویژه دارد لذا هر نوع ریاضت مخالف با این امر در نظر اسلام مردود است.شريعت اسلامى بهترين رياضت‏ها را براى تربيت و تهذيب نفس در خود دارد.

در كلمات قصار حضرت علی علیه السلام آمده است:

الشَّريعَةُ رِياضَةُ النَّفْسِ.

شريعت، رياضت نفس است.

شرح غررالحکم ودررالکلم ج1 ص145

مرحوم حاج اسماعيل دولابى در اين باره مى‏ گويد:

اهل رياضت از رياضت‏هاى خدا داد كه معجزه ا ست، بسوى رياضتهاى خود ساخته كه سحر است فرار مى‏ كنند. اگر به راستى در پى رياضت هستيد در عرصه زندگى با اخلاق شايسته و رفتار پسنديده عمل كنيد نه اينكه مشكلاتى كه خداوند براى رشد شما آفريده است رها كنيد

و در گوشه‏اى سختى ‏هاى خود ساخته را بر خود تحميل كنيد. همين احكام ظاهرى در شرع و آنچه خداوند در زندگى براى فرد پيش مى ‏آورد، خودش رياضت اين امت است.

مصباح الهدی ج1 ص 192

سپاس . میشه بگید که من چطور می تونم یک ریاضت اسلامی را تجربه کنم به صورتی که از اسلام دور نشوم ؟
ببخشید منظورم یک برنامه ریاضتی هست . چون معمولا کسایی که تصمیم می گیرند ریاضت بکشند ، اونقدر به خودشون سختی می دهند که دیگر خدا و اسلام را از ذهنشون دور می کنند .

تولد دوباره;393593 نوشت:
سپاس . میشه بگید که من چطور می تونم یک ریاضت اسلامی را تجربه کنم به صورتی که از اسلام دور نشوم ؟
ببخشید منظورم یک برنامه ریاضتی هست . چون معمولا کسایی که تصمیم می گیرند ریاضت بکشند ، اونقدر به خودشون سختی می دهند که دیگر خدا و اسلام را از ذهنشون دور می کنند .

[=microsoft sans serif]یکی از مسائل مهمی که در تهذیب نفس به آن تاکید شده، داشتن برنامه است چرا که برنامه ی درست ودر حد توان فرد برای امر تهذیب بسیار راهگشاست وفرد را زودتر به نتیجه ی مطلوب می رساند.بعضی افراد بعد از قرار گرفتن در این مسیر به دلیل دستورات اخلاقی فشرده در کوتاه مدت جواب می گیرند اما بعد از گذشت مدت زمانی دچارسرخوردگی خواهند شد.بنابراین دستوراتی چون مشارطه،مراقبه،محاسبه ومعاتبه باید با برنامه باشد.
در رابطه با ریاضت نیز پیشنهاداتی از سوی علمای اخلاق ارائه شده است از جمله سكوت يعني بسته شدن هم زبان، لب و دهان انسان از ياد هر كس و هرچيزي كه غير از خدا باشد و نيز سكوت دل كه به آن جز ياد خدا امري راه نيابد.
گرسنگي (صوم؛ روزه): براي تسلط بر نفس شهواني و قواي حيواني، گرسنگي بهترين توشه هر رهروي است. پرخوري دليل بر دوري و محروم شدن از انوار الهي و بي نصيب ماندن از خير و بركت است. گرسنگي، خشوع و خضوع، مسكنت و احساس فقر و سكون و آرامش را به همراه مي آورد و رقت وصفا را در سالك برمي انگيزاند و موجب مي گردد كه به اخلاق الهي متخلق گردد. گرسنگي بايد با همت مردانه سالك توام باشد چه در غير اين صورت ثمري ندارد.
بيداري (يقظه) هر گاه سالك از هياهوي مردم دنيازده دوري گزيد و به خدا مشغول شد و هنگاميكه غفلت زدگان به خواب فرو مي روند، بيداري كشيد و اركان رياضت را به جا آورد، از دايره محدود بشريت خارج مي شود و به عالم ملكوت راه مي يابد. بيداري بر دو نوع است يكي بيداري دل و ديگري بيداري چشم.

[="DarkGreen"]سلام .
آیا جاهایی که دین و خدا ، انسان را از انجام به واجبات منع کرده اند ، آیا ریاضت کشیدن جایز است ؟ حرام است ؟ مکروه است ؟ یا اینکه هیچ دستور خاصی ندارد ؟
به خاطر این میپرسم که اگر به خاطر سفر و مواردی مثل این ، مجبور به تاخیر انداختن برنامه ریاضتی شدیم ، ممکن است که خلق و خوی گذشته دوباره گریبانگیرمان شود .
آیا این برنامه ریاضتی ، بسته به خلقو خوی افراد برای آنها نوشته میشود ؟
[/]

تولد دوباره;396413 نوشت:
سلام .
آیا جاهایی که دین و خدا ، انسان را از انجام به واجبات منع کرده اند ، آیا ریاضت کشیدن جایز است ؟ حرام است ؟ مکروه است ؟ یا اینکه هیچ دستور خاصی ندارد ؟
به خاطر این میپرسم که اگر به خاطر سفر و مواردی مثل این ، مجبور به تاخیر انداختن برنامه ریاضتی شدیم ، ممکن است که خلق و خوی گذشته دوباره گریبانگیرمان شود .
آیا این برنامه ریاضتی ، بسته به خلقو خوی افراد برای آنها نوشته میشود ؟

[=microsoft sans serif]یکی از نکاتی که در برنامه ی تهذیب نفس مورد توجه قرار می گیرد مداومت آن است به این معنا که انسان در هر شرایط زمانی ومکانی توجه اش نسبت به برنامه کم نشود.

حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

من استدام رياضة نفسه انتفع

«هر كسي رياضتش ادامه داشته باشد، (و بر آن مداومت داشته باشد) سود خواهد برد.


[=microsoft sans serif]
غر ر الحکم ج5 ص270

منتها این مسئله بدین معنا نیست که در شرایطی که مثلا انسان انجام بعضی امور برایش منتفی است (مثلا روزهای خاصی در ماه برای بانوان که نماز خواندن از گردنشان ساقط می شود ویا در سفر که نماز شکسته خوانده می شود و...) انسان باید خود را در رنج وتعب وسختی بی ملاحظه ای قرار دهد بلکه شرط اولیه ی این برنامه ریزی توجه به توان انسان در شرایط مختلف می باشد وبنابراین هر کس با توجه به میزان توان جسمی وروحی خویش برنامه را دنبال می کند. مسئله ی ریاضت امری مستحب است واستحباب آن به قوت خود در هر زمانی باقیست مگر اینکه این امر باعث ضرر جسمی شود که در این صورت نه تنها مستحب نیست بلکه حرام تلقی می شود چرا که يكي از راه‌هاي رشد انسان و دست يابي او به كمال انساني، تمرين و رياضت دادن به نفس است پس اگر در ریاضت چنین نتیجه ای گرفته نشود ومضر باشد دیگر جایگاهی ندارد.
در ریاضت یک سری ویژگی ها ودستورات به طور عام مطرح می شود وبعضی دستورات به صورت خاص وویژه. بنابراین اگر در شرایط سفر یا بیماری ویا ... توانایی انجام دستورات جزئی وخاص را دارا نبودیم می توانیم به همان برنامه های کلی وعام اکتفا کنیم.یکی از ویژگی های ریاضت مقابله با خواسته های نفس است بنابراین انسان می تواند همین ویژگی را در هر شرایط زمانی ومکانی دنبال کند وهر چه مي‌يابد و هر چه مي‌بيند، در خواست نكندو در یک کلام همواره مبارزه با حب دنیا داشته باشد
برنامه ریاضت لازم است از مقادیر کم شروع شود ودر ادامه کم کم میزان برنامه افزایش پیدا کند بنابراین در دنبال کردن برنامه هم نیازمند برنامه ی خوب هستیم وهم اراده ی عالی. پس داشتن اراده ی قوی نیز در هر شرایطی می تواند کمک کننده ی ما باشد.
یادمان باشد رياضتِ مورد نظر اسلام، شكنجه دادن نفس نیست.در ضمن هدف در ریاضت کسب فضائل اخلاقی ومداومت برآنهاست ودر واقع ایجاد تحول روحی به امید عدم انجام گناه .در ریاضت قرار است خلق وخوهای بد کنار رود ورفتارهای درست واخلاق نیکو جایگزین آنها شود بنابراین دستورات ریاضت متناسب با آموزه های اسلامیست نه خلق وخوی شخص البته این صحبت به معنی عدم توجه به خصوصیات وویژگی های روحی وجسمی افراد نیست بلکه ارائه ی برنامه بدین شکل است که متناسب با خلق وخوی افراد وشناخت رذائل اخلاقی در وجود فرد، برای او برنامه ی اخلاقی جداگانه ای ارائه می شود تا با تمرین بیشتر بتواند روی همان رذئل اخلاقی که دارا است بیشتر کار کند.

اگر مرز بین ریاضت شرعی و غیرشرعی مشخص و شفاف باشد بهتر است.
در کتب عرفانی مسائلی معرفی شده که تشخیص شرعی یا غیرشرعی بودن آنها آسان نیست.
مثلا ریاضت های گفته شده در کتاب تذکرة الاولیا که برخی آن را تایید و برخی رد می کنند.
البته کسانی هستند که ادعای عرفان و ریاضت شرعی دارند ولی در عمل خود آنها دستور ریاضت های غیرشرعی می دهند. یعنی در حرف و عمل یکی نیستند. مشکل این است که خیلی از آنهایی که ریاضت های غیرشرعی را توصیه می کنند خودشان ادعای شرعی بودن دارند و بنابر این با ادعای خود شخص نمی توان شرعی بودن حرفهای او را تشخیص داد. هیچ ماست فروشی نمی گوید ماست من ترش است.
آیا کسی هست که بگوید ریاضت های مورد توصیه من غیرشرعی است؟
همه می گویند کار ما شرعی است.
ملاک ثقلین است.

سینا;396882 نوشت:
حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

من استدام رياضة نفسه انتفع

نهج البلاغه، نامه 45.


اول باید دید تعریف امام علی علیه السلام از ریاضت چیست؟ ممکن است ریاضت از دید ایشان با ریاضت از دید ما تفاوت داشته باشد.

نقل قول:
مسئله ی ریاضت امری مستحب است

لطفا مدرک مستحب بودن ریاضت را بفرمائید.

صدور انقلاب;397085 نوشت:
اگر مرز بین ریاضت شرعی و غیرشرعی مشخص و شفاف باشد بهتر است.
در کتب عرفانی مسائلی معرفی شده که تشخیص شرعی یا غیرشرعی بودن آنها آسان نیست.
مثلا ریاضت های گفته شده در کتاب تذکرة الاولیا که برخی آن را تایید و برخی رد می کنند.
البته کسانی هستند که ادعای عرفان و ریاضت شرعی دارند ولی در عمل خود آنها دستور ریاضت های غیرشرعی می دهند. یعنی در حرف و عمل یکی نیستند. مشکل این است که خیلی از آنهایی که ریاضت های غیرشرعی را توصیه می کنند خودشان ادعای شرعی بودن دارند و بنابر این با ادعای خود شخص نمی توان شرعی بودن حرفهای او را تشخیص داد. هیچ ماست فروشی نمی گوید ماست من ترش است.
آیا کسی هست که بگوید ریاضت های مورد توصیه من غیرشرعی است؟
همه می گویند کار ما شرعی است.
ملاک ثقلین است.

[=microsoft sans serif]
در پستهای قبلی به این مطلب اشاره شد در اینجا نیز برای تکمیل کلام ،توجه به سخن حضرت امام خمینی در رابطه با مرز ریاضت شرعی وغیر شرعی خالی از لطف نیست.

امام خمینی (ره) ازقول استادش مرزمیان ریاضت باطل و ریاضت صحیح را بیان داشته و فرموده اند:
«میزان در ریاضت باطل و ریاضت شرعی صحیح، قدم نفس و قدرت و قدم حق است. اگر سالک به قدم نفس حرکت کرد و ریاضت او برای پیدایش قوای نفس و قدرت و سلطنت آن باشد، ریاضت باطل (است) و سلوک آن منجر به سوء عاقبت می باشد و دعوی های باطله نوعاً از همین اشخاص بروز می کند و اگر سالک به قدم حق سلوک کرد و خداجو شد، ریاضت او حق و شرعی است.»

(امام خمینی – چهل حدیث ص
۴۵)

صدور انقلاب;397085 نوشت:

اول باید دید تعریف امام علی علیه السلام از ریاضت چیست؟ ممکن است ریاضت از دید ایشان با ریاضت از دید ما تفاوت داشته باشد. .

[=microsoft sans serif] آنچه که از کلام حضرت در این روایت برمی آید ریاضت به معنای تربیت نفس است از طریق اطاعت اوامر الهی وهمانطور که در پستهای قبلی هم اشاره شد ریاضت شرعی نیز چیزی غیر از این نمی باشد. در شرح غررالحکم نیز در ذیل این روایت به همین مطلب اشاره شده است.
[=microsoft sans serif]
من استدام رياضة نفسه انتفع.
هر كه دايم دارد رياضت نفس خود را سود يابد،
مراد به «رياضت نفس» چنانكه مكرّر مذكور شد رام كردن آنست باطاعت و انقياد حقّ تعالى و فروتنى كردن در درگاه او و با مردم نيز.

شرح غررالحكم و دررالكلم ، جلد پنجم جمال الدين محمد خوانساری ص270
[=microsoft sans serif]

لازم است بدانیم که منظور از رياضت در كلام حضرت رياضتي نيست كه در نزد صوفيه مطرح است بلكه رياضت در كلام حضرت علي ـ عليه السّلام ـ به معناي تعليم و تربيت استعمال شده است .

صدور انقلاب;397085 نوشت:

لطفا مدرک مستحب بودن ریاضت را بفرمائید.

[=microsoft sans serif]نکته ای که لازم است بدانیم این است که جهاد با نفس دارای مراتب می باشد که بعضی از مراتب آن همچون انجام واجبات وترک محرمات بر انسان واجب می باشد وبعضی از مراتب آن که شامل انجام مستحبات وترک مکروهات است مستحب می باشد .ریاضت که نیز به معنای رام کردن نفس برای رسیدن به کمال است جزءمراتب استحبابی تهذیب نفس می باشد.چرا که لازم است انسان در این مرتبه علاوه بر انجام واجبات وترک محرمات از طریق سعی وتلاش بیشتر ومضاعف تر نفس خود را رام نماید.
در کتب روایی نیز برای مراحل تهذیب نفس ،روایات ،تحت عنوان بابهای وجوب ویا استحباب تهذیب نفس مطرح می شوند. در کتاب وسائل الشیعه آمده است:

[=microsoft sans serif]باب وجوب جهاد با نفس:[=microsoft sans serif]
[=microsoft sans serif]
امام صادق علیه السلام به مردی فرمود: قلبت را (برای خودت)به مثابه همدمی مهربان و به منزله فرزندی که با تو دوستی خالصانه دارد قرار ده و دانشت را همچون پدری که از او پیروی می کنی و نفست را همانند دشمنی که با او به پیکار برخواسته ای و مال و دارائی ات را امانت و عاریتی بدان که آنرا (باید به صاحبش)برگردانی.
[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]
باب استحباب نکوهش نمودن نفس و ادب کردن و دشمن داشتن نفس
[=microsoft sans serif]

رسول خدا صل الله علیه و آله فرمود:کسی که به جای اینکه مردم را دشمن گیرد،نفس خود را دشمن دارد خداوند او را از بی تابیِ روز قیامت ایمن دارد.[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]

باب استحباب ترک نمودن آنچه از دنیا که بیش از اندازه ضرورت است[=microsoft sans serif]

امام صادق علیه السلام روایت کند که رسول خدا صل الله علیه و آله فرمود: در طلب کردن دنیا به آخرت زیان می رسد و در طلب کردن آخرت به دنیا زیان می رسد، پس به دنیا زیان برسانید که دنیا سزاوار زیان است.[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]

(کتاب جهاد با نفس وسائل الشیعة جناب شیخ حر عاملی رحمة الله علیه/مترجم علی افراسیابی/انتشارات نهاوندی/چاپ اول زمستان 80)[=microsoft sans serif]

همانطور که می بینید دستورات روایی تحت عنوان بابهای وجوب واستحباب مطرح شده و همانطور که اشاره شد ریاضت نیز مرتبه ای از مراتب تهذیب است که در آموزه های اسلام به عنوان فضیلت از آن یاد شده است.

[="DarkGreen"]بله . ببخشید . ریشه ی این حب دنیا ، خودخواهی است و برای از بین بردن خودخواهی باید خداخواه شد و برای خداخواه شدن باید دانست که خدا از رگ گردن ، به ما نزدیک تر است .[/]

سوال:


حکم ریاضت کشیدن عرفا چیست ؟ آیا ریاضت کشیدن در راه خدا حرام است ؟

پاسخ:

رياضت رنج و سختى‏ هايى است كه سالكان براى تهذيب نفس و آماده كردن آن براى تابش انوار معرفت تحمّل مى‏ كنند وهمانطور که می دانید در اسلام با دو نوع ریاضت روبرو هستیم یکی ریاضتهای شرعی ودیگری ریاضتهای نادرست وغیرشرعی.


در مساله تهذیب نفس وسیر وسلوک نیز ،یکی از مراحلی که لازم است توسط سالک مورد دقت قرار گیرد مرحله ی معاقبه است. معاقبه در واقع به معنی بکار بردن کیفرهای مناسب وشرعیست که مضر برای جسم وروح انسان نباشد وسالک از طریق در نظر گرفتن این نوع ریاضت ها می تواند خود را جریمه نماید تا در مسیر حق، ثبات قدم بیشتری داشته باشد. ولى اين به آن معنى نيست كه اعمال مرتاضان و بعضى از صوفيان منحرف را امضا كنيم، به این معنا که ، براى رياضت نفس يا جبران خطاهايى كه از ما سرزده، دست به اعمال خشونتبار نسبت به خود بزنیم و مجازاتهاى خطرناك و ابلهانه‏ ا ى نسبت به خود انجام دهیم،

بلكه منظور از «معاقبه» كارهايى مانند روزه گرفتن، تعطيل كردن برنامه‏ هايى كه در معرض هوى‏ و هوس است، و محروم ساختن خويشتن از پاره ‏اى لذّات مادّى و امثال آنهاست.لازم است برای ریاضت کشیدن به اهداف ریاضت توجه شود چرا که هدف ریاضت از بین بردن عزت نفس یا تحمل گرسنگی وتشنگی بیش از توان جسم نیست بلکه هدف ریاضت تنبیه نفس است.آنچه که در ریاضت مورد نظر اسلام است منطبق بودنش با دستورات شرعیست وبا توجه به این که شرع مقدس اسلام هم نسبت به کرامت انسان وهم سلامت جسم وحفظ جان توجه ویژه دارد لذا هر نوع ریاضت مخالف با این امر در نظر اسلام مردود است.شريعت اسلامى بهترين رياضت‏ها را براى تربيت و تهذيب نفس در خود دارد




یکی از مسائل مهمی که در تهذیب نفس به آن تاکید شده، داشتن برنامه است چرا که برنامه ی درست ودر حد توان فرد برای امر تهذیب بسیار راهگشاست وفرد را زودتر به نتیجه ی مطلوب می رساند.بعضی افراد بعد از قرار گرفتن در این مسیر به دلیل دستورات اخلاقی فشرده در کوتاه مدت جواب می گیرند اما بعد از گذشت مدت زمانی دچارسرخوردگی خواهند شد.بنابراین دستوراتی چون مشارطه،مراقبه،محاسبه ومعاتبه باید با برنامه باشد.


در رابطه با ریاضت نیز پیشنهاداتی از سوی علمای اخلاق ارائه شده است از جمله سكوت يعني بسته شدن هم زبان، لب و دهان انسان از ياد هر كس و هرچيزي كه غير از خدا باشد و نيز سكوت دل كه به آن جز ياد خدا امري راه نيابد.


گرسنگي (صوم؛ روزه): براي تسلط بر نفس شهواني و قواي حيواني، گرسنگي بهترين توشه هر رهروي است. پرخوري دليل بر دوري و محروم شدن از انوار الهي و بي نصيب ماندن از خير و بركت است. گرسنگي، خشوع و خضوع، مسكنت و احساس فقر و سكون و آرامش را به همراه مي آورد و رقت وصفا را در سالك برمي انگيزاند و موجب مي گردد كه به اخلاق الهي متخلق گردد. گرسنگي بايد با همت مردانه سالك توام باشد چه در غير اين صورت ثمري ندارد.


مسئله ی ریاضت امری مستحب است واستحباب آن به قوت خود در هر زمانی باقیست مگر اینکه این امر باعث ضرر جسمی شود که در این صورت نه تنها مستحب نیست بلکه حرام تلقی می شود چرا که يكي از راه‌هاي رشد انسان و دست يابي او به كمال انساني، تمرين و رياضت دادن به نفس است پس اگر در ریاضت چنین نتیجه ای گرفته نشود ومضر باشد دیگر جایگاهی ندارد.


برنامه ریاضت لازم است از مقادیر کم شروع شود ودر ادامه کم کم میزان برنامه افزایش پیدا کند بنابراین در دنبال کردن برنامه هم نیازمند برنامه ی خوب هستیم وهم اراده ی عالی. پس داشتن اراده ی قوی نیز در هر شرایطی می تواند کمک کننده ی ما باشد.




یادمان باشد رياضتِ مورد نظر اسلام، شكنجه دادن نفس نیست.در ضمن هدف در ریاضت کسب فضائل اخلاقی ومداومت برآنهاست ودر واقع ایجاد تحول روحی به امید عدم انجام گناه .در ریاضت قرار است خلق وخوهای بد کنار رود ورفتارهای درست واخلاق نیکو جایگزین آنها شود بنابراین دستورات ریاضت متناسب با آموزه های اسلامیست نه خلق وخوی شخص البته این صحبت به معنی عدم توجه به خصوصیات وویژگی های روحی وجسمی افراد نیست بلکه ارائه ی برنامه بدین شکل است که متناسب با خلق وخوی افراد وشناخت رذائل اخلاقی در وجود فرد، برای او برنامه ی اخلاقی جداگانه ای ارائه می شود تا با تمرین بیشتر بتواند روی همان رذئل اخلاقی که دارا است بیشتر کار کند
موضوع قفل شده است