جمع بندی حدیثی درمورد گناه شنونده غیبت

کارشناس بحث: استاد مجید

با صلوات بر محمد وآل محمد
با سلام وعرض ادب به شما کاربر گرامی
اول اینکه این حدیث از کدام بزرگوار است؟
روایت از امیر المومنین علی (علیه السلام) می باشدکه می فرمایند:
«السامع للغيبة كالمغتاب‏.»شنونده غيبت مثل غيبت كننده است .
دوم اینکه مقصود از کلمه شنونده چیست؟ يعنى شنونده كه گوش اندازد بآن و متوجّه آن باشد و مراد مساوات است در اصل گناه بودن از براى هر دو يا در قدر آن نيز.[=Traditional Arabic](شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج‏1، ص: 307)
آیا کسی است که به طوری اتفاقی می شنود یا کسی که فرد غیبت کننده برایش تعریف می کند؟ منظور کسی است که گوش کند نه کسی که غیبت به گوش او بخورد.
در این جا لازم دیدم که روایات این باب را خدمت شما ارسال نمایم:
باب سامع الغيبة (شنونده غيبت)
517- السامع شريك القائل 1، 140 1171- السامع للغيبة كالمغتاب 1، 307 1607- السامع للغيبة احد المغتابين 2، 12 5583- سامع الغيبة احد المغتابين 4، 134 5617- سامع الغيبة شريك المغتاب 4، 142 9560- مستمع الغيبة كقائلها 6، 125( شرح ‏غررالحكم ‏ودررالكلم(خوانسارى)، ج 7 ، صفحه‏ ى 168)

[=Traditional Arabic]

البته یه حدیثی هم هست که گناه کسی که به غیبت گوش میکنه حتّی از گناه کسی که غیبت می‌کنه هفتاد برابر بیشتره!!

مَنْ تَطَوَّلَ عَلَى أَخِيهِ فِي غِيبَةٍ سَمِعَهَا فِيهِ فِي مَجْلِسٍ فَرَدَّهَا عَنْهُ رَدَّ اللَّهُ عَنْهُ أَلْفَ بَابٍ مِنَ الشَّرِّ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ فَإِنْ هُوَ لَمْ يَرُدَّهَا وَ هُوَ قَادِرٌ عَلَى رَدِّهَا كَانَ عَلَيْهِ كَوِزْرِ مَنِ اغْتَابَهُ سَبْعِينَ مَرَّةً

این حدیث در من لایحضر هست و مرحوم خاتم المجتهدین هم در مکاسب محرّمه در باب غیبت نقل کرده است بعد در توجیهش فرموده که شاید علّتش این باشه که اگه شنونده‌ی غیبت، غیبت را رد نکند در این صورت غیبت کننده بر عمل خویش جرأت بیشتری پیدا کرده و بر این گناه اصرار خواهد ورزید.

پرسش:
روایت شده: فرد شنونده غیبت مانند فرد غیبت کننده است در اینجا مقصود از کلمه شنونده چیست؟

پاسخ:
با سلام وعرض ادب
پرسشگر گرامی روایت از امیر المومنین علی (علیه السلام) می باشدکه می فرمایند:
«السامع للغيبة كالمغتاب‏.»شنونده غيبت مثل غيبت كننده است .
و مقصود از کلمه شنونده؛ يعنى شنونده ای كه گوش فرا دهد به آن و متوجّه آن باشد و مراد مساوات است در اصل گناه بودن از براى هر دو يا در قدر آن نيز.(1)
شنونده ای که دل بدهد ومتوجه باشد که چه کاری را انجام می دهد.
اما منظوراز کسی است که به طوری اتفاقی می شنود یا کسی که فرد غیبت کننده برایش تعریف می کند؟ کسی است که گوش کند نه کسی که غیبت به گوش او بخورد.
در این جا لازم دیدم که روایات این باب را خدمت شما ارسال نمایم:
باب سامع الغيبة (شنونده غيبت)
1- السامع شريك القائل
2- السامع للغيبة كالمغتاب
3- السامع للغيبة احد المغتابين
4-سامع الغيبة احد المغتابين
5- سامع الغيبة شريك المغتاب
6- مستمع الغيبة كقائلها

منابع:
1.(شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، ج‏1، ص: 307)
2.( شرح ‏غررالحكم ‏ودررالكلم(خوانسارى)، ج 7 ، صفحه‏ ى 168)