يك ساعت تفكر بهتر از هفتاد سال عبادت

تب‌های اولیه

2 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
يك ساعت تفكر بهتر از هفتاد سال عبادت

در روايات آمده است كه يك ساعت تفكر بهتر از هفتاد سال عبادت است منظور از تفكر در اين گونه روايات چيست؟


در دين اسلام هر مسلماني در طول روز بايد دقايقي را صرف عبادت خداوند متعال نمايد.
پنج وقت نمازهاي واجب يوميه ، خواندن دعا و انجام ديگر مستحبات جزوي از عبادت روزانه ي يک فرد مسلمان است .
اما آيا عبادت فقط در اين اعمال خلاصه مي شود ؟
يا اينکه اعمال ديگر هم مي توانند جزو عبادات مسلمان واقع شوند ؟

بايد دانست که دين اسلام ديني است بر پايه ي عقل وتفکر که گرچه به عبادات بدني مانند نماز و روزه و غيره دستور مي دهد اما بخش اعظم ايمان را در تعقل وتفکر جستجو مي کند .

چنانکه وجود آيات متعدد قرآن کريم در باب تفکرو تأمل و تدبر گواه اين مدعاست .« أفلا يتدبرون القرآن ولو کان من عند غير الله لوجدوا فيه اختلافا کثيرا»

آيا درباره قرآن نمي‌انديشند؟!

اگر از سوي غير خدا بود، اختلاف فراواني در آن مي‌يافتند.(1)

و در جايي ديگر مي فرمايد : «أفلا يتدبرون القرآن أم على قلوب أقفالها» آيا آنها در قرآن تدبر نمي‌کنند، يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است؟! (2)

در واقع دين اسلام با اين اهميتي که براي تفکر و تأمل و انديشيدن قائل شده است مي خواهد جايگاه ويژه آن را در گرايش بيشتر انسان به پرستش پروردگار يادآور شود ،
چه ، اساس هر عملي چه نيک و چه بد تفکر است .

به عبارت ديگر انديشيدن درست انسان را به سمت با خدا بودن سوق مي دهد و نينديشيدن وافکار بد او را به طرف شيطان مي کشاند .

پيامبر اسلام ( ص) مي فرمايد : « تفکر مي خواند آدمي را به نيکويي وعمل به آن »(3)

اما آنچه که به نام تفکر يا تأمل و يا انديشيدن در قرآن و احاديث و متون اسلامي آمده واقعا ً چه نوع تفکري است ؟ و آيا هر نوع تفکري را عبادت مي گويند ؟

در پاسخ بايد گفت ؛ آنچه که در قرآن و احاديث به نام تفکر معروف است سواي آن فکر کردني است که روزانه قسمت اعظم ساعات ما را به خود اختصاص مي دهد .به عبارت ديگر تعقل و تأمل قرآني با « گپ زدن هاي فرسوده ي ذهني » کاملا ً متفاوت است .

براي توضح بيشتر برآورد محققان را متذکر مي شويم که : « ذهن ما هر روز در مدت بيداري حدود شصت هزار فکر را برآيند مي کند .

به بياني ديگر روزي شصت هزار بار ، چيزي به نام فکر جديد به هشياري ما وارد شده و پس از خروج ، فکر ديگري جاي آن را مي گيرد . نکته ي قابل توجه تعداد غير متعارف افکار نيست بلکه اين حقيقت است که همان شصت هزار انديشه اي که ديروز و روزهاي پيش از آن ، در ذهن ما فرآيند مي شد امروز نيز از ذهنمان مي گذرد .

در حقيقت دنياي دروني ما همانند کندويي که مملو از زنبور است ، از انديشه هاي يکسان که مداوم تکرار مي شوند لبريز است .» (4)

به همين دليل است که نام اينگونه افکار را «گپ زدن هاي فرسوده ذهني» ناميده اند زيرا خاصيتي جز فرسايش ذهن و خسته کردن آن ندارند . فکر کردن بيهوده درباره گذشته يا فکر کردن درباره ي آينده و رؤيا پردازي ها از اين دست افکارند .

اما نوع ديگري از تفکر که مورد تأکيد اسلام و قرآن است همانا انديشيدن درباره آنچه است که انسان را به خدا نزديکتر مي کند و آن انديشه درباره ي مخلوقات خداوند اعم از آسمانها و زمين و هر آنچه ميان آنهاست قرآن در اين باره مي فرمايد :

« إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا ينْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّياحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَينَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يعْقِلُون»(5)

در آفرينش آسمانها و زمين، و آمد و شد شب و روز، و کشتيهايي که در دريا به سود مردم در حرکتند، و آبي که خداوند از آسمان نازل کرده، و با آن، زمين را پس از مرگ، زنده نموده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده، و (همچنين) در تغيير مسير بادها و ابرهايي که ميان زمين و آسمان مسخرند، نشانه‌هايي است (از ذات پاک خدا و يگانگي او) براي مردمي که عقل دارند و مي‌انديشند!

آري انديشيدن درباره ي خلق آسمانها و زمين و چگونگي خلقت انسان به ما يادآوري مي کند که اين نظام حتما ً خالقي دارد که بايد عبادت شود و به يگانگي ستايش گردد .و اين نوع تفکر است که امام صادق (ع) درباره آن مي فرمايد :

« فکر آئينه حسنات است و کفاره ي سيئات و روشني دلها و وسعت خلق . به وسيله ي آن مي رسد آدمي به آنچه صلاح امر معاد است ، و حاصل مي شود اطلاع بر عواقب امور و زيادتي در علم و آن خصلتي است که هيچ عبادتي مثل آن نيست .» (6)

بنابرآنچه گفته شد اينکه انسان بينديشد و در خلقت منظم و بي عيب ونقص جهان آفرينش تدبر کند ونيز در وجود خود سير کند ، خود را بشناسد و بداند که چه گوهر وجودي دارد از هرآنچه بدي وناراستي گريزان مي شود و تنها سر به آستان حق مي سايد و در همه حال بندگي و پرستش معبود را بر هر چيزي ترجيح مي دهد .

«الَّذِينَ يذْكُرُونَ اللَّهَ قِيامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»

همانها که خدا را در حال ايستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابيده‌اند، ياد مي‌کنند؛ و در اسرار آفرينش آسمانها و زمين مي‌انديشند؛ (و مي‌گويند:) بار الها! اينها را بيهوده نيافريده‌اي! منزهي تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!(7)

آري و چنين تفکري است که به فرموده پيغمبر اسلام (ص) يک ساعت آن بهتر از هفتاد سال عبادت است .

پانويس
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. سوره نساء آيه 82

2. سوره محمد آيه 24

3. معراج السعادة ، ملا احمد نراقي

4. وجود متعالي انسان ، وين داير ، ترجمه از محمد رضا آل ياسين ، ناشر: هامون ، صفحه 237

5. سوره بقره آيه 164 6. معراج السعادة ، ملا احمد نراقي 7. سوره آل عمران آيه 191

موضوع قفل شده است