چرا امام رضا(ع) ولايتعهدي مامون را پذيرفتند؟

ای مردمان ! من در آل عباس و آل علی علیه السلام تاءمل کردم هیـچ یک را افضل و احق به امر خلافت از علی بن موسی علیه السلام ندیدم پس رو کرد به حضرت امام رضا علیه السلام و گـفت :

اراده کرده ام که خود را از خلافت خلع نمایم و به تو تفویض کنم ، حضرت فرمود: اگر خلافت را خدا برای تو قرار داده است جایز نیست که به دیـگـری بخشی و خود را از آن معزول کنی و اگر خلافت از تو نیست ترا اختیار آن نیست که به دیـگـری تفویض نمایی .

ماءمون گـفت : البته لازم است که این را قبول کنی ، حضرت فرمود: من به رضای خود هرگـز قبول نخواهم نمود و تا مدت دو ماه این سخن در میان بود و چندان که او مبالغه کرد، حضرت چون غرض او را می دانست امتناع می فرمود.

[/]

حضرت فرمود که پـدران بزرگـواران من مرا خبر دادند از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم که من پیش از تو از دنیا بیرون خواهم رفت و مرا به زهر ستم شهید خواهند کرد و بر من ملائکه آسمان و ملائکه زمین خواهند گریست و در زمین غربت در پهلوی هارون الرشید مدفون خواهم شد،

ماءمون از استماع این سخن گریان شد و گـفت : تا من زنده ام کی می تواند تو را به قتل رساند یا بدی نیست به تو اندیشه نماید.

حضرت فرمود: اگر خواهم می توانم گفت ، کی مرا شهید خواهد کرد!

ماءمون گفت : غرض تو از این سخنان آن است که ولایت عهد مرا قبول نکنی تا مردم بـگویند که تو ترک دنیا کرده ای ،

حضرت فرمود: به خدا سوگـند! از روزی که پـروردگـار من مرا خلق کرده است تا به حال دروغ نگفته ام و ترک دنیا برای دنیا نکرده ام و غرض تو را می دانم .
گفت : غرض من چیست ؟

فرمود: غرض تو آن است که مردم بگویند که علی بن موسی الرضا علیه السلام ترک دنیا نکرده بود بلکه دنیا ترک او را کرده بود، اکنون که دنیا او را میسر شد برای طمع خلافت ، ولایت عهد را قبول کرد.

ماءمون در غضب شد و گفت : پیوسته سخنان ناگوار در برابر من می گویی و از سكوت من ایمن شده ای ، به خدا سوگند که اگر ولایت عهد مرا قبول نکنی گردنت را بزنم !

حضرت فرمود که حق تعالی نفرموده است که من خود را به مهلکه اندازم هرگاه جبر می نمایی قبول می کنم

به شرط آنکه کسی را نصب نکنم

و احدی را عزل ننمایم

و رسمی را بر هم نزنم

و احداث امری نکنم

و از دور بر بساط خلافت نظر کننم .

ماءمون به این شرایط راضی شد،