خداوند عامل گمراهی بشر!
تب‌های اولیه
با سلام
یه سوال خیلی خیلی ذهنمو مشغول کرده و اون اینه که منظور خداوند از اینکه تو قرآن میگه « یهدی من یشاء و یضل من یشاء» چیه ؟؟؟؟
آیا خداوند گمراهان را گمراه میکنه ...؟
آیا خدا عامل گمراهی بشره ...؟
با توجه به آیه « یضل من یشاء » ...؟
بر اساس آيات قرآن كريم ، اضلال و گمراهي گمراهان ، ابتدايي نيست يعني اينطور نيست كه عده اي را خداوند از ابتدا گمراه كند بلكه مراد از آياتي كه اضلال برخي را به خدا نسبت مي دهد ، اضلال مجازاتي است و منوط به عملكرد افراد است يعني اگر فرد هدايت ابتدايي را با اختيار خود نپذيرد آنگاه گمراهي نتيجه و مجازات آن خواهد بود و البته همينگونه است هدايت .
خداوند در آيه 93 سوره مباركه نحل مي فرمايد :
"وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
و اگر خدا مى خواست قطعا شما را امتى واحد قرار مى داد ولى هر كه را بخواهد بيراه و هر كه را بخواهد هدايت مى كند و از آنچه انجام مى داديد حتما سؤال خواهيد شد
علامه طباطبايي ذيل ايه فوق بحث هدايت و اضلال ابتدايي را مطرح مي كنند و مي فرمايند:
"مقصود این است که خداوند می تواند همه ایشان را از نظر هدایت و سعادت یک جور خلق کند. و مقصود از اضلال بعضی و هدایت بعضی، اضلال و هدایت ابتدایی نیست، بلکه مجازاتی است؛ زیرا همه آنان چه گمراهشان و چه در راهشان همه هدایت ابتدایی دارند و آن کسی که خدا می خواهد گمراهش کند کسی است که خودش راه ضلالت؛ یعنی معصیت را پیموده و پشیمان هم نمی شود و آن کس که خدا هدایتش کرده کسی است که هدایت فطری خود را از دست نداده و بر آن اساس مشی می کند یا همواره در طاعت است و یا اگر گناهی از وی سر می زند توبه می کند و از راه گناه به صراط مستقیم و سنت الاهی اش که تبدیل پذیر نیست بر می گردد: "و لسئلن عماکنتم تعملون:. جمله ای است برای دفع توهمی که ممکن است به ذهن بیاید و آن این است که مستند بودن هدایت و ضلالت به خداوند سبحان اختیار بشر را باطل می کند و به دنبال باطل شدن اختیار مسئله نبوت ها و رسالت ها باطل می شود. برای دفع چنین توهمی جواب داده شده که نه، هنوز سؤال و جواب و اختیار باقی است. و به دست خدا بودن هدایت و ضلالت اختیار شما را باطل نمی کند؛ زیرا خدا ابتداءً گمراه و هدایت نمی کند، گمراه کردنش مجازاتی است؛ یعنی کسی را که خودش گمراهی را خواسته در گمراهی پیش می برد، و همچنین کسی را که هدایت را اختیار کرده باشد در هدایت پیش می برد و خلاصه شما هر چه اختیار کنید خداوند شما را کمک می کند و در آنچه انتخاب کرده اید پیش تر می برد."(1)
(1)- المیزان، ج 12؛ ص 48
سلام دوستان ...
یه سوال خیلی خیلی ذهنمو مشغول کرده و اون اینه که منظور خداوند از اینکه تو قرآن میگه « یهدی من یشاء و یضل من یشاء» چیه ؟؟؟؟
آیا خداوند گمراهان را گمراه میکنه ...؟
آیا خدا عامل گمراهی بشره ...؟
با توجه به آیه « یضل من یشاء » ...؟
سلام
همانطور که هدایت به فراهم آورد اسباب آن توسط فرد است وقتی کسی اسباب ضلالت را فراهم آورد نیز خدای متعال اورا در مسیری که انتخاب کرده یاری می کند : کلا نمد هولاء و هولاء من عطا ربک . در اینجا نه تنها مذمت متوجه حق تعالی نیست بلکه او ممدوح است به اینکه خواسته بنده را در مسیری که برگزیده برآورده می کند . لذاست که برخی از ظریف اندیشان گفته اند ضمیر یشاء نه به خدای متعال بلکه به من بر می گردد و معنای جمله این است که : خدا هدایت می کند کسی را که ( هدایت را ) می خواهد
البته چون این مشیت به مشیت حق تعالی گره می خورد هردو معنا قابل قبول است
و هوالله الموفق
سلام دوستان ...
یه سوال خیلی خیلی ذهنمو مشغول کرده و اون اینه که منظور خداوند از اینکه تو قرآن میگه « یهدی من یشاء و یضل من یشاء» چیه ؟؟؟؟
آیا خداوند گمراهان را گمراه میکنه ...؟
آیا خدا عامل گمراهی بشره ...؟
با توجه به آیه « یضل من یشاء » ...؟
پاسخ: با سلام وتقدیر از شما که در آیات قران دقت دارید وبر ای درک معنای دقیق آن تلاش می کنید . برای روشن شدن معنای آیه ی یاد شده باید گفت :
هدایت و گمراه کردن الهی بر دو قسم است:
ابتدایی و جزایی (پاداشی و کیفری).
هدایت ابتدایی از اوصاف حضرت حق میباشد، همان طور که میفرماید: "ما راه را به او (انسان) نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا ناسپاس!"(1) خدا راه راست و مسیر صحیح را به انسان نشان میدهد و به اصطلاح "ارائه طریق" میکند. اضلال ابتدایی (گمراه کردن بندگان) نمیتواند در حق خداوند صحیح باشد؛ بدین معنا که خدا با وضع قوانین بد و باطل و عدم بیان حقیقت و رها کردن آدمی به حال خود، زمینه گمراهی انسان در طول حیاتش را فراهم سازد. اضلال ابتدایی از خدا نفی میگردد . خدا انسان را در مسیر سعادت راهنمایی کرده و راه خوشبختی و کمال را به او نشان داده است (هدایت ابتدایی).
اما قسم دوم از هدایت و ضلالت ،هدایت جزایی (پاداشی و کیفری) است. هدایت پاداشی آن است که بنده بعد از هدایت ابتدایی که از خداوند دریافت کرد، خود با حسن اختیار، حق را پذیرفته و به آن عمل کرده و ضمن ایمان به خدا، در مسیر بندگی قدم بردارد. در مورد این شخص خدا هدایتی ویژه با نام "هدایت پاداشی" دارد که به معنای رساندن به هدف و مقصد نهایی میباشد.
پس در حقیقت بنده با ایمان خود زمینه این نوع هدایت را با اعمال صالح فراهم میسازد. با این توضیح منافاتی بین این نحوه از هدایت الهی و اختیار انسان یافت نمیشود. خدا میفرماید: "کسی که اهل تقوا و پرهیزگاری باشد و جزای نیک (الهی) را تصدیق کند، ما او در مسیر آسانی قرار میدهیم".(2)
اضلال و گمراهی کیفری آن است که انسان بعد از هدایت ابتدایی الهی و فرستادن کتب آسمانی و پیامبران و امامان، باز کفر ورزیده و در راه الهی قدم برندارد و به حق رهنمون نشود. در این صورت با اضلال کیفری الهی از این شخص سلب توفیق شده و رحمت خاص الهی که ویژه صالحان است، از او منع میشود و این دقیقاً معنای "یضلّ من یشاء" میباشد. خدا میفرماید: "اما آن کس که بخل ورزد و بی نیازی طلبد و پاداش (نیک) الهی را انکار کند، به زودی او را در مسیر دشواری قرار میدهیم". (3)
در حقیقت این اشخاص با اختیار خود زمینه شقاوت را فراهم ساختهاند. (4)
بعضی از مفسران در توضیح این موضوع گفتهاند: همیشه اعمال و کردار انسان، نتایج و ثمرات و بازتات خاصی دارد، از جمله این که اگر عمل نیک باشد، نتیجه آن، روشن بینی و توفیق و هدایت بیشتر به سوی خدا و انجام اعمال بهتر است. اگر دنبال زشتیها برود، تاریکی و تیرگی قلبش افزون میگردد و به سوی گناه بیشتر سوق داده میشود و گاه به سرحد انکار خدا میرسد. خدا میفرماید: "و ما یضلّ به الا الفاسقین؛ خداوند گمراه نمیکند جز افراد فاسق و بدکردار را". بنابراین انتخاب راه خوب یا بد، از اول در اختیار ما است.
به عبارت دیگر، هدایت الهی قراردادن راه سعادت و خوشبختی و کمال در مسیر کسانی است که به دنبال هدایتاند و ضلالت، آماده کردن راه گمراهی و باز بودن آن از طرف خداوند، برای کسانی که به دنبال ضلالتاند و چون هر چه در ملک الهی جریان دارد، به اراده خداوند است، پس ضلالت و هدایت کسانی که راه هدایت و ضلالت را انتخاب نمودهاند، به اراده خداوند تحقق مییابد.
با توجه به توضیحات ارائه شده ، بعثت انبیا تأمین کننده هدایت ابتدایی و برای همه انسان ها است ؛ پس بیهوده نمی باشد حتی برای کسانی که گمراه شوند و راه ضلالت را برگزینند و خدا آن راه را برایشان هموار نماید ، باز بعثت انبیا حجت خداوند است که آنها بدون هدایت نبودند و گمراهی بر اثر سوء اختیار خودشان بوده است ، نه کاستی هدایت.
ضمناً باید توجه داشت این مسئله ارتباطی با جبر ندارد ؛ زیرا با بیان فوق ، روشن است که ضلالت آنها در نتیجه اختیارشان بوده و خداوند اضلال کیفری رابرایشان مقرر کرده قرار داده، نه اضلال ابتدایی . اضلال ابتدایی نتیجه سوء اختیار آنها و اضلال کیفری نتیجه قهری آن انتخاب سوء می باشد. انشا ء الله که در فهم حقایق قران کریم همواره موفق باشید .
پینوشتها:
1. انسان(76) آیه 3.
2. لیل، (92) 5 و 7.
3. لیل، 8 و 10.
4. آیةالله جوای آملی، تفسیر، ج2، ص 520.
خیلی خیلی ممنون از جوابتون اما یه سوال دیگه ؟؟؟
چه کسی اسباب ضلالت ابتدایی را خلق کرده که انسان در طریق آنها گمراه شود ؟؟؟
سلام
خیلی خیلی ممنون از جوابتون اما یه سوال دیگه ؟؟؟
چه کسی اسباب ضلالت ابتدایی را خلق کرده که انسان در طریق آنها گمراه شود ؟؟؟
سوال : آیا آنچه شما اسباب ضلالت نامیده اید تنها سبب گمراهی است ؟ مثلا" کارد وسیله خوبی است ولی با آن می توان به سایر افراد نیز آسیب زد .
سوالی که دوباره مطرح می شود این است که آیا خدا با قدرت کاملش نمی توانست وسایل و اسباب را به گونه ای خلق کند که باعث گمراهی نشوند ؟
در جواب می توان گفت این یعنی حذف تمام آنچه ممکن بود سبب گمراهی شود که اولا" بسیاری چیزها ( از برخورد یک فرد - یک خواب - علم و ... ) می توانند چنین نقشی داشته باشند و این لیست محدود به همه اسباب خواهد بود و در ثانی با فرض انجام آن این اجبار به هدایت به شدید ترین وجه خواهد بود .
با تشکر از جناب نخود سیاه ...
بنده نگفتم تمام اسباب ضلالت سبب گمراهی میشه ؛ فرض بر اینکه بعضی از اسباب سبب گمراهی باشه حالا با وجود همین بعض جوابتون چیه ؟؟؟
اینم بگم که با جوابتون مسأله مبهم تر شد ...
از دوستان دیگه هم درخواست دارم که اگه به نحوی میتونن کمک کنن ؛ حتما نظرات خودشون رو عنوان کنن ...!
با سلام
چه کسی اسباب ضلالت ابتدایی را خلق کرده که انسان در طریق آنها گمراه شود ؟؟؟
اسباب ضلالت ابتدايي وجود ندارد .همه ي امكانات براي مومن و كافر يكسان است اين خود فرد است كه از امكانات ، خوب يا بد استفاده مي كند و نتيجه ي فعلش هدايت يا گمراهي خواهد بود .
انگور در اختيار همه است ، يكي آنرا مي خورد و به ديگران هم مي دهد و انفاق مي كند و شكر گذار نعمت الهي است و ديگري از آن شراب مي سازد و كفران نعمت مي كند . نتيجه اولي هدايت و دومي گمراهي است و اين انتخاب و عمل ، اجباري نيست بلكه فرد خود با اراده و اختيارش از امكانات موجود استفاده ي درست يا نادرست مي كند و عمل هدايت بار يا ضلالت بار مرتكب مي شود . لذا ضلالت ابتدايي نداريم و ضلالت ، منوط به عملكرد افراد است . و اين قانون الهي است كه هر كس را در آن راهي كه انتخاب كرده مدد رساند تا به نتيجه اي كه خود مي خواهد برسد :کلا نمد هولاء و هولاء من عطا ربک ( اسرا /20)هر دو [دسته] اينان و آنان را از عطاى پروردگارت مدد مى بخشيم و عطاى پروردگارت [از كسى] منع نشده است
در پست قبل هم در اين زمينه توضيحاتي عرض شد :
بر اساس آيات قرآن كريم ، اضلال و گمراهي گمراهان ، ابتدايي نيست يعني اينطور نيست كه عده اي را خداوند از ابتدا گمراه كند بلكه مراد از آياتي كه اضلال برخي را به خدا نسبت مي دهد ، اضلال مجازاتي است و منوط به عملكرد افراد است يعني اگر فرد هدايت ابتدايي را با اختيار خود نپذيرد آنگاه گمراهي نتيجه و مجازات آن خواهد بود و البته همينگونه است هدايت .
با سلام
و اين قانون الهي است كه هر كس را در آن راهي كه انتخاب كرده مدد رساند تا به نتيجه اي كه خود مي خواهد برسد :کلا نمد هولاء و هولاء من عطا ربک ( اسرا /20)هر دو [دسته] اينان و آنان را از عطاى پروردگارت مدد مى بخشيم و عطاى پروردگارت [از كسى] منع نشده استدر پست قبل هم در اين زمينه توضيحاتي عرض شد :
با عرض سلام و تشکر
خداوند در قرآن کریم میفرماید: کلا نمد هوءلاء. یعنی او هرگروهی رو در راهی که برگزیده (هدایت یا ضلالت) کمک و یاری میکند.
سوال اینجاست که میبینیم افرادی رو که واقعا دوست ندارند که از اوامر الهی سرپیچی کنند و حتی مکرر هم دعا میکنند که از این ورطه ها بیرون بیان اما برعکس میبینند که همه چیز چنان دست بدست هم میدهد که زمینه های گناه و حتی کفرگویی هم براشون فراهم میشه و این رو چیزی نمیبینند جز یک سری نیروی ماورائی که از سوی خود خدا مامورند که اونو احاطه کنن.
در اینجا چگونه میتوان امداد خداوند رو در موردشان تجسم کرد؟
اگر بفرمایید اینها آزمایش هست خوب باید خداوند هم کمک کند تا از این همه آزمایش سرافراز بیرون بیان نه اینکه آزمایش پشت آزمایش تا حدیکه انسان چنان در تنگنا قرار بگیره که جا بزنه.
آیا نمیشه اینها رو به استدراج نسبت داد تا آزمایش ؟
و آیا این بیعدالتی نیست که یک شخصی که هیچ گناهی نداره برای اینکه خودش و اطرافیانش مورد آزمایش قرار بگیرند در شرایط سختی قرار بگیره که اصلا دوست نداره و تا جاییکه میتونه هم صبر کنه اما سرانجام کارش این باشه که به چوب الهی تادیب بشه چه در دنیا چه در آخرت
آیا آزمایشات الهی هم میتواند از نوع ضلالت ابتدایی باشد ...
از آن جهت که گاهی این آزمایشات انسان را به ورطه ی گمراهی میکشاند چرا که گاهی این آزمایشات بر افرادی واقع می شود که تحمل رویارویی نداشته و این عدم تحمل او را به ورطه گناه می اندازد؟؟؟
آیا آزمایشات الهی هم میتواند از نوع ضلالت ابتدایی باشد ...
از آن جهت که گاهی این آزمایشات انسان را به ورطه ی گمراهی میکشاند چرا که گاهی این آزمایشات بر افرادی واقع می شود که تحمل رویارویی نداشته و این عدم تحمل او را به ورطه گناه می اندازد؟؟؟
ضلالت از جانب خدا ابتدایی نیست. خدای بزرگ هیچ فرقی بین بندگانش نگذاشته تا یک گروه رو گمراه کند و یک گروه را هدایت.
اسباب هدایت را برای همه مردم قرار داده ازانبیای الهی که فرستاده خدا هستند تا عقل که رسول درونی هست و و حواس ظاهری که ابزارهای دریافت هدایت هستند. اگر کسی بدلیل موانعی از دریافت هدایت محروم بشود قطعا این ضلالت اولیه نخواهد بود چون خدا به احدی ظلم نمیکنه. در نتیجه اگر گمراه از دنیا بره در اون دنیا معارف حقه بهش عرضه میشه و مورد آزمایش قرار میگیره.
آیا آزمایشات الهی هم میتواند از نوع ضلالت ابتدایی باشد ...
از آن جهت که گاهی این آزمایشات انسان را به ورطه ی گمراهی میکشاند چرا که گاهی این آزمایشات بر افرادی واقع می شود که تحمل رویارویی نداشته و این عدم تحمل او را به ورطه گناه می اندازد؟؟؟
«اضيق الامر ادناه الي الفرج؛ دشوارترين کار به گشايش نزديک تر است».
«عند تناهي البلاء يکون الفرج؛ وقتي بلا به نهايت رسد، گشايش حاصل مي شود».
«اذا اضيفت البلاء کان من البلاء عافيه؛ هنگامي که بلا بر بلا افزوده گردد به دنبالش راحتي و عافيت است».
همه اين روايات در صدد اميدوار ساختن و پرهيز دادن از يأس و نااميدي مي باشد. يعني هر سختي و دشواري سرانجام به پايان مي رسد و هر چند طولاني هم باشد ولي داراي نقطه اوجي است که وقتي به آنها برسد به دنبالش گشايش و راحتي است. پس اين احاديث در صدد بيان مطلب نيست که هر مشکلي و بلا و گرفتاري بعد از نااميدي برطرف مي گردد و تا انسان نااميد نگردد فرج حاصل نمي شود بلکه برعکس به انسان مي آموزند که در سخت ترين بلاها و شديدترين گرفتاري ها نااميد نشويد چون اين بلا دايمي و هميشگي نمي باشد و سرانجام به گشايش تبديل مي شود.
لذا با صبر و تحمل به ياري خداوند مي شود بر سختي ها فائق آمد نه اينكه در سختي ها و مشكلات ، به هلاكت رسيد . يكي از فلسفه هاي شدائد و سختي ها و ابتلائات ، بالابردن و به ظهور رساندن توانايي ها و گوهر انساني است نه به هلاكت رساندن نفس و ايمان آدمي . لذا اگر با صبر و برخورد مناسب و صحيح ، با مشكلات روبه رو شويم ان شاء الله فرج هم حاصل خواهد شد و از سوي ديگر مرتبه انسان نيز افزوده مي گردد .
گمراهي و اضلال مجازاتي
پرسش : منظور از آيه « یهدی من یشاء و یضل من یشاء» چيست ؟آیا خداوند گمراهان را گمراه می کند؟آیا خدا عامل گمراهی بشر است ؟
پاسخ: بر اساس آيات قرآن كريم ، اضلال و گمراهي گمراهان ، ابتدايي نيست يعني اينطور نيست كه عده اي را خداوند از ابتدا گمراه كند بلكه مراد از آياتي كه اضلال برخي را به خدا نسبت مي دهد ، اضلال مجازاتي است و منوط به عملكرد افراد است يعني اگر فرد هدايت ابتدايي را با اختيار خود نپذيرد آنگاه گمراهي نتيجه و مجازات آن خواهد بود و البته همينگونه است هدايت .
خداوند در آيه 93 سوره مباركه نحل مي فرمايد :
"وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
و اگر خدا مى خواست قطعا شما را امتى واحد قرار مى داد ولى هر كه را بخواهد بيراه و هر كه را بخواهد هدايت مى كند و از آنچه انجام مى داديد حتما سؤال خواهيد شد
علامه طباطبايي ذيل ايه فوق بحث هدايت و اضلال ابتدايي را مطرح مي كنند و مي فرمايند:
"مقصود این است که خداوند می تواند همه ایشان را از نظر هدایت و سعادت یک جور خلق کند. و مقصود از اضلال بعضی و هدایت بعضی، اضلال و هدایت ابتدایی نیست، بلکه مجازاتی است؛ زیرا همه آنان چه گمراهشان و چه در راهشان همه هدایت ابتدایی دارند و آن کسی که خدا می خواهد گمراهش کند کسی است که خودش راه ضلالت؛ یعنی معصیت را پیموده و پشیمان هم نمی شود و آن کس که خدا هدایتش کرده کسی است که هدایت فطری خود را از دست نداده و بر آن اساس مشی می کند یا همواره در طاعت است و یا اگر گناهی از وی سر می زند توبه می کند و از راه گناه به صراط مستقیم و سنت الاهی اش که تبدیل پذیر نیست بر می گردد: "و لسئلن عماکنتم تعملون:. جمله ای است برای دفع توهمی که ممکن است به ذهن بیاید و آن این است که مستند بودن هدایت و ضلالت به خداوند سبحان اختیار بشر را باطل می کند و به دنبال باطل شدن اختیار مسئله نبوت ها و رسالت ها باطل می شود. برای دفع چنین توهمی جواب داده شده که نه، هنوز سؤال و جواب و اختیار باقی است. و به دست خدا بودن هدایت و ضلالت اختیار شما را باطل نمی کند؛ زیرا خدا ابتداءً گمراه و هدایت نمی کند، گمراه کردنش مجازاتی است؛ یعنی کسی را که خودش گمراهی را خواسته در گمراهی پیش می برد، و همچنین کسی را که هدایت را اختیار کرده باشد در هدایت پیش می برد و خلاصه شما هر چه اختیار کنید خداوند شما را کمک می کند و در آنچه انتخاب کرده اید پیش تر می برد."(1)
خلق و ايجاد اسباب ضلالت ابتدایی
اسباب ضلالت ابتدايي وجود ندارد تا ادعا كنيم كه چه كسي آنرا خلق كرد تا بشر گمراه شود .همه ي امكانات براي مومن و كافر يكسان است اين خود فرد است كه از امكانات ، خوب يا بد استفاده مي كند و نتيجه ي فعلش هدايت يا گمراهي خواهد بود .
انگور در اختيار همه است ، يكي آنرا مي خورد و به ديگران هم مي دهد و انفاق مي كند و شكر گذار نعمت الهي است و ديگري از آن شراب مي سازد و كفران نعمت مي كند . نتيجه اولي هدايت و دومي گمراهي است و اين انتخاب و عمل ، اجباري نيست بلكه فرد خود با اراده و اختيارش از امكانات موجود استفاده ي درست يا نادرست مي كند و عمل هدايت بار يا ضلالت بار مرتكب مي شود . لذا ضلالت ابتدايي نداريم و ضلالت ، منوط به عملكرد افراد است . و اين قانون الهي است كه هر كس را در آن راهي كه انتخاب كرده مدد رساند تا به نتيجه اي كه خود مي خواهد برسد :کلا نمد هولاء و هولاء من عطا ربک ( اسرا /20)هر دو [دسته] اينان و آنان را از عطاى پروردگارت مدد مى بخشيم و عطاى پروردگارت [از كسى] منع نشده است
(1)- المیزان، ج 12، ص 48
كليدواژه ها : ضلالت ابتدايي ، ضلالت مجازاتي، امتحان و ابتلاء