نهج البلاغه، کتابی چند بُعدی!

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
نهج البلاغه، کتابی چند بُعدی!


نهج البلاغه کتابی است شامل خطبه ها و نامه ها و وصایا و دعاها و کلمات کوتاه امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)؛ این کتاب شریف را سید رضی در حدود هزار سال پیش جمع آوری کرده است. نهج البلاغه شامل همه سخنان و خطبه های حضرت نمی باشد بلکه در واقع منتخبی از خطبه ها و سخنان حضرت است که در آنها جنبه بلاغت و فصاحت سرآمد بوده و توسط سید رضی جمع آوری شده است، برای همین است که سید رضی آن را نهج البلاغه (یعنی روش بلاغت) نام نهاده است. مسعودی _مورخ معروف که صد سال قبل از سید رضی می زیسته_ در جلد دوم مروج الذهب خود می گوید: «در حال حاضر چهارصد و هشتاد و اندی خطبه از خطبه های علی در دست مردم است»، این در حالی است که همه خطبه های نهج البلاغه ای که سید رضی گردآوری کرده، 239 خطبه است، یعنی کمتر از نصف عددی که مسعودی برمی شمارد، پس نهج البلاغه منتخبی از سخنان علی (علیه السلام) است که در قالب خطبه و نامه و کلمات کوتاه بیان شده است.

یکی از نکات شگفتی که در این کتاب ارجمند به چشم می خورد و از همان ابتدا مورد توجه دانشمندان ظریف و محققان نکته بین قرار گرفته، «چند بُعدی بودن» آنست که آن هم مرهون صفات برجسته و ویژگی های بارز صاحب سخن _یعنی امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)_ است. قدمت کشف این نکته بلند، دست کم هزار سال است و سید رضی که خود گردآورنده این کتاب بزرگ است متوجه آن شده و آن را چنین بازگو می نماید:

«از عجایب علی که منحصر به خود اوست و احدی با او در این جهت‌ شریک نیست اینست که وقتی انسان در آن بخشِ سخنان حضرت که درباره زهد و موعظه‌ است تامل می‌کند و موقتا از یاد می‌برد که گوینده این سخن، خود، شخصیت اجتماعی عظیمی داشته و فرمانش همه جا نافذ و مالک الرقاب عصر خویش بوده است، شک نمی‌کند که این سخن از آن کسی است که جز زهد و کناره گیری چیزی را نمی‌شناسد و کاری جز عبادت و ذکر ندارد؛ گوشه خانه یا دامنه کوهی را برای انزوا اختیار کرده، جز صدای‌ خود چیزی نمی‌شنود و جز شخص خود کسی را نمی‌بیند و از اجتماع و هیاهوی آن‌ بی خبر است! کسی باور نمی‌کند سخنانی که در زهد و تنبه و موعظه تا این حد موج دارد و اوج گرفته است از آن کسی است که در میدان جنگ تا قلب لشکر فرو می‌رود، شمشیرش در اهتزاز است و آماده ربودن سر دشمن‌ است، دلیران را به خاک می‌افکند و از دم تیغش خون می‌چکد، و در همین‌ حال این شخص زاهدترین زاهدان و عابدترین عابدان است»!

سید رضی آنگاه می‌گوید:

«من این مطلب را فراوان با دوستان در میان می‌گذارم و اعجاب آنها را بدین وسیله بر می‌انگیزم».
ابن ابی الحدید معتزلی نیز در مقدمه شرح نهج البلاغه اش، بعد از نقل کلام سید رضی، وصفی در این باره بیان نموده و اعجاب خود را به شکلی رسا و زیبا بیان داشته است. گزیده ای از کلام ابن ابی الحدید چنین است:
«اميرالمومنين داراى صفات متضادی بوده، و از جمله همين مطلبى است كه سيد رضى آورده و واقعا هم جاى شگفتى دارد، زيرا خوى و سرشت غالب بر مردم شجاع و دلاور و گستاخ و جنگجو، اين است كه سنگدل و سر كش و دلير و غافلگير كننده اند، و خوى و سرشت غالب بر مردم زاهد و پارسا كه دنيا را كنارى افكنده و از خوشی هاى آن دورى گزيده اند و به موعظه مردم و بيم دادن ايشان از رستاخيز و به ياد آوردن مرگ سرگرمند، اين است كه مردمى مهربان و نرم و نازک دل و نرم خويند، و اين دو حالت، متضاد است و حال آنكه هر دو حالت، در على (ع) جمع شده است…»

عالم بزرگ اهل سنت، محمد عبده، نيز تحت تاثير همين جنبه نهج البلاغه قرار گرفته و تغيير پرده ها در نهج البلاغه و سير دادن خواننده به عوالم گوناگون، بيش از هر چيز ديگر مورد توجه و اعجاب او قرار گرفته است، چنان كه خود او در مقدمه شرح نهج البلاغه اش به این مطلب اذعان می نماید.

استاد مطهری نیز در کتاب «سیری در نهج البلاغه»، این ویژگی را از شاهکارهای نهج البلاغه و از امتیازات خاص سخنان علی (علیه السلام) برمی شمارد.

آری، روح علی دارای شخصیتی وسيع و همه جانبه و چند بعدی است؛ او زمامدارى است عادل، عابدى است شب زنده دار، سربازى است قهار و سرپرستى است مهربان، حكيمى است ژرف انديش و فرماندهى است لايق. در محراب عبادت گريان است و در ميدان نبرد خندان، هم معلم است و هم خطيب، هم قاضى است و هم مفتى، هم كشاورز است و هم نويسنده؛ او انسانی كامل است و بر همه دنياهاى روحى بشريت احاطه دارد، برای همین در هر موضوعی که وارد سخن شده، گوی سبقت از نامدارانش ربوده و حق مطلب را ادا نموده است، لذاست که سخنانش نیز همانند روح و شخصیت بزرگش، چند بُعدی گشته و به زهد یا تقوا یا شجاعت یا عدالت محدود نشده، بلکه در عین زهد، تقوا دارد، و در عین تقوا، شجاع است، و در عین شجاعت عدالت می ورزد، و در عین عدالت بخشنده و کریم است؛ او تمام این صفات به ظاهر متضاد را در حد اعلی و بالا در خود جمع نموده و مصداق انسان کامل گشته است، و سخنانش _که نمود روح و شخصیت بزرگش است_ نیز چند بُعدی و عمیق و دقیق شده است.

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و با تشکر از اطلاعات مفید شما

بنده می خواهم که هر قسمت از نهج البلاغه را که خواندم، تفسیر آنرا هم مطالعه کنم. ولی متاسفانه هر کتابی را که در اینترنت می بینم بصورت کلی توضیح داده اند. و مثل قرآن کریم نیست که مثلا بگوید: تفسیر آیه فلان از سوره فلان... ظاهراً قاطی پاتی تفسیر شده است... لطفا یک منبعی به بنده معرفی کنید که منظم تفسیر شده باشد. که من بدانم که وقتی می خواهم تفسیر یک آدرس خاصی در نهج البلاغه را بدانم به سرعت به قسمت مربوطه مراجعه کنم.

با تشکر
خدانگهدار

لبیک یا حسین (ع)

ماه نورد;408817 نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و با تشکر از اطلاعات مفید شما

بنده می خواهم که هر قسمت از نهج البلاغه را که خواندم، تفسیر آنرا هم مطالعه کنم. ولی متاسفانه هر کتابی را که در اینترنت می بینم بصورت کلی توضیح داده اند. و مثل قرآن کریم نیست که مثلا بگوید: تفسیر آیه فلان از سوره فلان... ظاهراً قاطی پاتی تفسیر شده است... لطفا یک منبعی به بنده معرفی کنید که منظم تفسیر شده باشد. که من بدانم که وقتی می خواهم تفسیر یک آدرس خاصی در نهج البلاغه را بدانم به سرعت به قسمت مربوطه مراجعه کنم.

با تشکر
خدانگهدار

لبیک یا حسین (ع)

سلام
کتاب پیام امیر المؤمنین علیه السلام که شرح نهج البلاغه به قلم استاد مکارم شیرازی است، کتاب مفیدی است و متناسب با خواسته شماست. می توانید متن این کتاب را از سایت ایشان هم مطالعه فرمایید:

http://makarem.ir/compilation/?lid=0#
(بخش تفسیر نهج البلاغه)

----------------------------------------

نرم افزار «دانش نامه علوی» هم راهگشاست؛ برای توضیحات لینک زیر را مطالعه فرمایید:
http://www.noorsoft.org/modules.php?name=Content4&pa=showpage4&pid=21



:Hedye:

صدیقین;410823 نوشت:

سلام
کتاب پیام امیر المؤمنین علیه السلام که شرح نهج البلاغه به قلم استاد مکارم شیرازی است، کتاب مفیدی است و متناسب با خواسته شماست. می توانید متن این کتاب را از سایت ایشان هم مطالعه فرمایید:


http://makarem.ir/compilation/?lid=0#
(بخش تفسیر نهج البلاغه)


بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام و با تشکر از پاسخ شما

دقیقا اون چیزی که می خواستم (یعنی تفسیر کلمات قصار) رو در کتاب آیت الله مکارم شیرازی که در بالا فرمودید پیدا کردم. همون کار من رو راه انداخت.

با تشکر مجدد از شما دوست عزیز :hamdel: :ok:

خدانگهدار

لبیک یا حسین (ع)

موضوع قفل شده است