کلام امیر(به اين طريق از ما باش)
تبهای اولیه
قال على عليه السلام:
«يا كُمَيْلُ! لا تَأْخُذْ الّا عَنَّا، تَكُنْ مِنَّا»؛
«اى كميل! اگر مىخواهى از ما باشى، تمام معارف دينت را از ما بگير!».[1]
شرح و تفسير
بعضى مسأله ولايت را خيلى آسان گرفتهاند و كسانى كه عاشقانه بر ائمّه اطهار عليهم السلام مىگريند و براى آنها سينه مىزنند و عزادارى مىكنند و توسّلاتشان ترك نمىشود را اهل ولايت مىدانند؛ يعنى همين را كافى مىدانند. بلكه بعضى تصوّر مىكنند كه ولايت با گناه و خلافكارى هم جمع مىشود!
البتّه «ولايت» مراحل مختلفى دارد كه يك مرحله آن همان توجّه و توسّل و شركت در مراسم عزاى آن بزرگواران است؛ امّا بدون شك اين كافى نيست و ولايت كامل و حقيقى آن است كه تمام برنامههاى زندگى خويش را طبق دستورات آن بزرگواران تنظيم كنيم و آن عزيزان را در تمام زندگى خويش حاضر بدانيم؛ و معارف اصيل اسلام را از آنها بگيريم. سلمان فارسى از آن جا جزء اهل البيت شد،[2] كه در تمام مراحل زندگى پا جاى پاى اهل البيت عليهم السلام نهاد و در هيچ مرحلهاى جز به تبعيت از اهل البيت فكر نكرد.
نقطه مقابل اين تفكّر ولايى صحيح و ناب امور زير است:
1- اين كه انسان به خيالات و گمانها و اوهام خويش پناه ببرد و با پوسته ظاهر فريب آن را بيارايد و راه خويش را با آن بپيمايد!
2- اين كه تنها به عقل و خرد خويش متّكى نباشد، بلكه به قرآن و سنّت هم روى آورد؛ ولى شاگرد آنها نباشد و به دنبال آنها حركت نكند، بلكه خود را استاد آنها بداند! يعنى اوّل تصميم بگيرد و سپس آيات قرآن و روايات معصومان را بر آن تطبيق كند. نظرات خويش را بر دين خدا تحميل كند، تفسيرهاى نادرست از آيات قرآن ارائه كند و خلاصه دست به «تفسير به رأى» و يا به اصطلاح «قرائت جديد» بزند.
3- اين كه از عقل و خرد خويش استفاده كند و در مقابل قرآن و سنّت نيز شاگردى نمايد، ولى بدعتهايى از خود بگذارد و امورى خارج از دين را هم داخل دين كند و مخلوطى از دين و غير دين را به عنوان دين و آيين خدا عمل نمايد، و به تعبير ديگر دچار التقاط گردد.
[1] - بحارالانوار، جلد 74، صفحه 412.
[2] - پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم جمله« سلمان منا اهل البيت» را بارها فرموده و مرحوم علّامه مجلسىدر جلدهاى مختلف بحارالانوار آن را نقل كرده، كه تنها در جلد 22، در صفحات 326، 330، 348، 374 و 385 آمده است!