گنجینه ی احادیث اقتصادی

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

[="sienna"]اَلبَيِّعانِ بِالخيارِ ما لَم يَتَفَرَّقا ـ او قال: حَتّى يَتَفَرَّقا ـ فَاِن صَدَقا وَ بَيَّنا بورِكَ لَهُما فى بَيعِهِما وَ اِن كَـتَما وَ كَذِبا مُحِقَت بَرَكَةُ بَيعِهِما[/]

[="darkgreen"]خريدار و فروشنده، تا از يكديگر جدا نشده‏اند، اختيار [فسخ معامله را] دارند. اگر راست بگويند و [عيب را] آشكار بگويند، داد و ستد براى هر دو، بركت خواهد داشت، و اگر [عيب را] بپوشانند و دروغ بگويند بركت دادوستدشان خواهد رفت.[/]

صحيح بخارى، ج 3، ص 10

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]إِنَّ السَّرَفَ يورِثُ الفَقرَ وَإِنَّ القَصدَ يورِثُ الغِنى؛[/]

[="darkgreen"]اسراف باعث فقر و ميانه روى موجب بى نيازى مى شود.[/]

وسائل الشيعه، ج15، ص258، ح8

امام باقر عليه‏السلام :

[="sienna"]يا بُنَىَّ عَلَيكَ بِالحَسَنَةِ بَينَ السَّيِّئَتَينِ تَمحو هُما قالَ: وَكَيفَ ذلِكَ يا أَبَةِ؟ قالَ: مِثلُ قَولِهِ، وَالَّذينَ إِذا أَنفَقوا لَم يُسرِفوا وَلَم يَقتُروا[/]

[="darkgreen"]امام باقر عليه‏السلام به فرزندش امام صادق عليه‏السلام فرمودند: تو را سفارش مى‏كنم به انجام كار خير وسط دو كار بد تا آن دو را محو كند، امام صادق عليه‏السلام سئوال كردند چگونه چنين چيزى ممكن است؟ امام فرمودند: همانطور كه قرآن مى‏گويد مؤمنين كسانى هستند كه وقتى خرج مى‏كنند اسراف و يا سختگيرى نمى‏كنند (اسراف و سختگيرى هر دو بدند و ميانه روى وسط آنها خوب است)[/]

تفسير نورالثقلين، ج4، ص27، ح98

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]لَيسَ فيما أَصلَحَ البَدَنَ إِسرافٌ... إِنَّما السرافُ فيما أَتلَفَ المالَ وَأَضَرَّ بِالبَدَنِ؛[/]

[="darkgreen"]در آنچه بدن را سالم نگه مى‏دارد اسراف نيست بلكه اسراف در چيزهايى است كه مال را از بين ببرد و به بدن صدمه بزند.[/]

بحارالأنوار، ج75، ص303، ح6

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]لِلمُسرِفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: يَشتَرى مالَيسَ لَهُ وَيَلبِسُ ما لَيسَ لَهُ وَيَكُلُ ما لَيسَ لَهُ[/]

[="darkgreen"]اسراف كننده سه نشانه دارد: آنچه در شأنش نيست خريدارى مى‏كند، آنچه در شأنش نيست مى‏پوشد و آنچه در شأنش نيست مى‏خورد.[/]

تفسير نورالثقلين، ج1، ص772، ح313

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]رُوىَ أَنَّهُ نَظَرَ الصّادِقُ إِلى فاكِهَةٍ قَد رُميَت مِن دارِهِ لَم يُستَقصَ أَكلُها فَغَضِبَ وَقالَ: ما هَذا إِن كُنتُم شَبِعتُم فَإِنَّ كَثيرا مِنَ النّاسِ لَم يَشبَعوا فَأَطعِموهُ مَن يَحتاجُ اِلَيهِ[/]

[="darkgreen"]نقل شده است كه امام صادق عليه‏السلام مشاهده كردند كه سيبى را نيم‏خورده از خانه بيرون انداخته اند، خشمگين شدند و فرمودند: اگر شما سير هستيد، خيلى از مردم گرسنه‏اند خوب بود آن را به نيازمندش مى‏داديد[/].

بحارالأنوار، ج66، ص432، ح16

امام على عليه‏السلام :

[="sienna"]فَدَعِ السرافَ مُقتَصِدا وَاذكُر فِى اليَومِ غَدا وَأَمسِك مِنَ المالِ بِقَدرِ ضَرورَتِكَ وَقَدِّمِ الفَضلَ لِيَومِ حاجَتِكَ[/]

[="darkgreen"]اسراف را رها كن و ميانه‏روى در پيش‏گير و امروز به ياد فردا باش و از مال به اندازه ضرورتت نگه‏دار و اضافى آن را براى روز نيازمنديت (قيامت) پيش فرست[/].

نهج البلاغه، نامه‏21

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]لَمّا سُئِلَ عَن أَدنَى السرافِ ـ : إِبذالُكَ ثَوبَ صَونِكَ وَإِهراقُكَ فَضلَ إِنائِكَ... [/]
[="darkgreen"]در پاسخ به سئوال از كم‏ترين حدّ اسراف فرمودند: كم‏ترين اندازه آن اين است كه لباس بيرونت را لباس خانه دم دستى قرار دهى و ته مانده ظرفت را دور بريزى.[/]

كافى، ج4، ص56، ح10

امام على عليه السلام :

[="sienna"] اَلسرافُ مَذمومٌ فى كُلِّ شَىْ‏ءٍ إِلاّ فى أَفعالِ البِرِّ[/]

[="darkgreen"]اسراف در هر چيزى ناپسند است، مگر در كارهاى خير.[/]

غررالحكم، ج2، ص86، ح 1938

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]
مَن أَنفَقَ شَيئا فى غَيرِ طاعَةِ اللّه‏ِ فَهُوَ مُبَذِّرٌ وَمَن أَنفَقَ فى سَبيلِ الخَيرِ فَهُوَ مُقتَصِدٌ؛[/]

[="darkgreen"]هر كس مالى را در غير طاعت خداوند خرج كند، اسرافكار و هر كس كه در راه خير خرج نمايد، ميانه رو است.[/]

بحار الانوار، ج75، ص302، ح1

امام هادى عليه‏السلام:

[="sienna"]اِنَّ الحَرامَ لا يَنمى وَ اِن نَمى لا يُبارَكُ لَهُ فيهِ وَ ما اَنفَقَهُ لَم يُؤجَر عَلَيهِ وَ ما خَلَّـفَهُ كانَ زادَهُ اِلَى النّارِ؛[/]

[="darkgreen"] به راستى كه حرام، افزايش نمى‏يابد و اگر افزايش يابد، بركتى ندارد و اگر انفاق شود، پاداشى ندارد و اگر بماند، توشه‏اى به سوى آتش خواهد بود.[/]

كافى، ج 5، ص 125، ح 7

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]إذا أرادَ أَحَدُكُم أَن يُستَجابَ لَهُ فَليُطَيِّب كَسبَهُ وَليَخرُج مِن مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه‏َ لا يَرفَعُ إِلَيهِ دُعاء عَبدٍ وَفى بَطنِهِ حَرامٌ أَو عِندَهُ مَظلَمَةٌ لأِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛[/]

[="darkgreen"]هر كس بخواهد دعايش مستجاب شود، بايد كسب خود را حلال كند و حق مردم را بپردازد. دعاى هيچ بنده‏اى كه مال حرام در شكمش باشد يا حق كسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا بالا نمى‏رود.[/]

بحارالأنوار، ج93، ص321، ح31

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]اَلصُّلحُ جائِزٌ بَينَ المُسلِمينَ، إِلاّ صُلحا أَحَلَّ حَراما وَحَرَّمَ حَلالاً[/]

[="darkgreen"]صلح ميان مسلمانان جايز است، مگر صلحى كه حرامى را حلال يا حلالى را حرام كند.[/]

الفقيه، ج3، ص32، ح3267

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]أَلا وَإِنَّ اللّه‏َ حَرَّمَ الحَرامَ وَحَدَّ الحُدودَ وَما أَحَدٌ أَغيَرُ مِنَ اللّه‏ِ وَمِن غَيرَتِهِ حَرَّمَ الفَواحِشَ؛[/]

[="darkgreen"]كه خدا حرام را ممنوع فرموده و حدود را مشخص كرده است و احدى غيرتمندتر از خدا نيست و از غيرت اوست كه زشتى‏ها را حرام فرموده است.[/]

امالى صدوق، ج1، ص348

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]اَلغُلامُ... يَتَعَلَّمُ الحَلالَ وَالحَرامَ سَبعَ سِنينَ[/]

[="darkgreen"]فرزند... را در هفت سال سوم (از چهارده سالگى به بعد) حلال و حرام ياد دهيد.[/]

كافى، ج6، ص47، ح3

امام باقر عليه‏السلام :

[="sienna"]وَاللّه‏ِ لَحَديثٌ تُصيبُهُ مِن صادِقٍ فى حَلالٍ وَحَرامٍ خَيرٌ لَكَ مِمّا طَلَعَت عَلَيهِ الشَّمسُ حَتّى تَغرُبَ[/]

[="darkgreen"]به خدا قسم اگر از شخصى راستگو حديثى درباره حلال و حرام بشنوى، از آنچه كه آفتاب بر آن طلوع و غروب مى‏كند براى تو بهتر است.[/]

محاسن، ج1، ص227، ح157

امام على عليه السلام :

[="sienna"]إذا رَغِبتَ فِى المَكارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ[/]

[="darkgreen"]اگر خواهان مكارم و بزرگوارى ها هستى از حرام ها دورى كن.[/]

نهج البلاغه، خطبه 178

امام على عليه السلام :

[="sienna"]إذا رَغِبتَ فِى المَكارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ[/]

[="darkgreen"]اگر خواهان مكارم و بزرگوارى ها هستى از حرام ها دورى كن.[/]

نهج البلاغه، خطبه 178

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]يا عَلىُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الكَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ كُلِّهِم؛[/]
[="darkgreen"]يا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگويى، حرام گريزى و فروتنى در برابر همه مردم.[/]

التوحيد، ص 127

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]مَنْ أَعْرَضَ عَنْ مُحَرَّمٍ أَبْدَلَهُ اللّه‏ُ بِهِ عِبادَةً تَسُرُّهُ؛[/]

[="darkgreen"]هر كس از حرام دورى كند، خداوند به جاى آن عبادتى كه او را شاد كند نصيبش مى‏گرداند.[/]

بحارالأنوار، ج 77، ص 121، ح 20

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]تُفْتيكَ نَـفْسُكَ، ضَعْ يَدَكَ عَلى صَدْرِكَ، فَإنَّهُ يَسْكُنُ لِلْحَلالِ وَ يَضْطَرِبُ مِنَ الْحَرامِ دَعْ ما يُريبُكَ اِلَى ما لا يُريبُكَ، وَ اِنْ اَفْتاكَ الْمُفْتُونُ، اِنَّ الْمُؤمِنَ يَذَرُ الصَّغيرَ مَخافَةَ اَنْ يَقَعَ فِى الْكَبيرِ؛[/]

[="darkgreen"]قلبت (وجدانت)، حقيقت را براى تو مى‏گويد. دستت را بر روى سينه‏ات بگذار، زيرا قلبت از حلال، آرامش و از حرام تشويش پيدا مى‏كند. آنچه تو را به ترديد مى‏اندازد ـ هر چند كه صاحبان فتوا، فتوا دهند ـ رها كن و به سراغ چيزى برو كه تو را به ترديد نمى‏اندازد. مؤمن از ترس گناه بزرگ، گناه كوچك را هم رها مى‏كند.[/]

كنزالعمّال، ح 7306

امام على عليه‏السلام :

[="sienna"]اَحْسَنُ الآْدابِ ما كَفَّكَ عَنِ الْمَحارِمِ؛[/]

[="darkgreen"]بهترينِ ادب‏ها آن است كه تو را از حرام‏ها باز دارد.[/]

معدن الجواهر، ص 59

امام على عليه‏السلام :

[="sienna"]حُسْنُ الْخُلْقِ فى ثَلاثٍ: اِجْتِنابُ الْمَحارِمِ وَ طَـلَبُ الْحَلالِ وَ التَّـوَسُّعُ عَلَى الْعِيالِ؛[/]

[="darkgreen"]خوش اخلاقى در سه چيز است: دورى كردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردن آسايش و رفاه براى خانواده.
[/]

بحارالأنوار، ج 71، ص 394، ح 63

حضرت فاطمه (س):

[="sienna"]اَزهَدُ الناسِ مَن تَرَکَ الحَرام ، اَشَدُّ الناسِ اِجتهاداً مَن تَرکَ الذُّنوب؛[/]

[="darkgreen"]زاهد ترین مردم کسی است که حرام را وانهد، کوشاترین مردم تارک گناهان است.[/]

تحف العقول، ص519

امام على عليه السلام :

[="sienna"]إذا رَغِبتَ فِى المَكارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ؛[/]
[="darkgreen"]
اگر خواهان مكارم و بزرگوارى ها هستى از حرام ها دورى كن.[/]

نهج البلاغه، خطبه 178

امام على عليه السلام :

[="sienna"]إذا رَغِبتَ فِى المَكارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ[/]
[="darkgreen"]
اگر خواهان مكارم و بزرگوارى ها هستى از حرام ها دورى كن.[/]

نهج البلاغه، خطبه 178

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]يا عَلىُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الكَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن يَتَواضَعَ لِلنّاسِ كُلِّهِم[/]

[="darkgreen"]يا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگويى، حرام گريزى و فروتنى در برابر همه مردم.[/]

التوحيد، ص 127

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]مَنْ أَعْرَضَ عَنْ مُحَرَّمٍ أَبْدَلَهُ اللّه‏ُ بِهِ عِبادَةً تَسُرُّهُ؛[/]

[="darkgreen"]هر كس از حرام دورى كند، خداوند به جاى آن عبادتى كه او را شاد كند نصيبش مى‏گرداند.[/]

بحارالأنوار، ج 77، ص 121، ح 20

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

[="sienna"]تُفْتيكَ نَـفْسُكَ، ضَعْ يَدَكَ عَلى صَدْرِكَ، فَإنَّهُ يَسْكُنُ لِلْحَلالِ وَ يَضْطَرِبُ مِنَ الْحَرامِ دَعْ ما يُريبُكَ اِلَى ما لا يُريبُكَ، وَ اِنْ اَفْتاكَ الْمُفْتُونُ، اِنَّ الْمُؤمِنَ يَذَرُ الصَّغيرَ مَخافَةَ اَنْ يَقَعَ فِى الْكَبيرِ؛[/]

[="darkgreen"]قلبت (وجدانت)، حقيقت را براى تو مى‏گويد. دستت را بر روى سينه‏ات بگذار، زيرا قلبت از حلال، آرامش و از حرام تشويش پيدا مى‏كند. آنچه تو را به ترديد مى‏اندازد ـ هر چند كه صاحبان فتوا، فتوا دهند ـ رها كن و به سراغ چيزى برو كه تو را به ترديد نمى‏اندازد. مؤمن از ترس گناه بزرگ، گناه كوچك را هم رها مى‏كند.[/]

كنزالعمّال، ح 7306

امام على عليه‏السلام :

[="darkgreen"]اَحْسَنُ الآْدابِ ما كَفَّكَ عَنِ الْمَحارِمِ؛[/]

[="sienna"]بهترينِ ادب‏ها آن است كه تو را از حرام‏ها باز دارد.[/]

معدن الجواهر، ص 59

رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :

[="sienna"]اِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ لَعَنَ آكِلَ الرِّبا وَمُؤكِلَهُ وَكاتِبَهُ وَشاهِدَيْهِ؛[/]

[="darkgreen"]خداى عزوجل رباخوار و ربا دهنده و نويسنده و شاهد بر آن را لعنت كرده است.[/]

امالى صدوق، ص 346

امام صادق عليه السلام :

[="sienna"]دِرْهَمُ رِبا أَعْظَمُ عِنْدَ اللّه مِنْ سَبْعينَ زِنْيَةً بِذاتِ مَحْرَمٍ فى بَيْتِ اللّه الْحَرامِ؛[/]

[="darkgreen"]يك درهم ربا نزد خداوند سنگين تر است از هفتاد بار زنا كردن با محارم در خانه خدا.
[/]

نورالثقلين، ج 1، ص 295، ح 1177

امام صادق عليه‏السلام :

[="sienna"]اِغسِلُوا اَيديَكُم قَبلَ الطَّعامِ وَ بَعدَهُ فَاِنَّهُ يَنفِى الفَقرَ وَ يَزيدُ فِى العُمُرِ[/]

[="darkgreen"]دست‏هايتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشوييد، كه فقر را مى‏بَرَد و بر عمر مى‏افزايد.[/]

محاسن ، ج 2، ص 202، ح 1594

امام باقر علیه السلام:

[="sienna"]اَلبِرُّ وَ الصَّدَقَةُ يَنفيانِ الفَقرَ وَ يَزيدانِ فِى العُمرِ وَ يَدفَعانِ عَن صاحِبِهِما سَبعينَ ميتَةَ سوءٍ [/]

[="darkgreen"]كار خير و صدقه، فقر را مى‏بَرند، بر عمر مى‏افزايند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور مى‏كنند.[/]

ثواب الاعمال، ص 141