فضایل و احادیث مسواک زدن

سؤال:
فواید و احادیث مسواک زدن در احادیث چیست؟

پاسخ:
این نکته قابل ذکر است که:اسلام عزیز برای کل زندگی بشر برنامه ای منظم طراحی کرده است که اگر ما انسان ها با توجه به این برنامه زندگی خود را منطبق کنیم مسلماً هم در بعد فردی وهم در بعد اجتماعی موفقیت هایی را به دست خواهیم آورد، از جمله مواردی که اسلام برای آن اهمیت قائل شده است، بحث بهداشت فردی می باشد،که از جمله آن مسواک کردن است.
از شما دوست گرامی که زحمت کشیده اید و روایاتی را در این پست قرار داده اید تشکر می نمایم .و برخود وظیفه می‌دانم که در تکمیل روایاتی که مطرح شده است یک روایت را همراه با شرح خدمت دوستان اسک دین مطرح نمایم ،امید است درمسیر تحقق اهداف دین مبین اسلام همه ما موفق باشیم. ان شا الله
1- الباب الثامن في السواك‏
[قسمت اول از] متن‏
قال الصادق (ع) قال رسول اللَّه (ص) السواك مطهرة للفم مرضات للرب، و جعلها من السنن المؤكدة، و فيها منافع للظاهر و الباطن ما لا يحصى لمن عقل، فكما تزيل التلوث من أسنانك من مأكلك و مطعمك بالسواك: كذلك فأزل نجاسة ذنوبك بالتضرع و الخشوع و التهجد و الاستغفار بالاسحار، و طهر ظاهرك من النجاسات و باطنك من كدورات المخالفات و ركوب المناهى كلها خالصا للَّه. فان النبى (ص) أراد باستعمالها مثلا لاهل التنبه و اليقظة: و هوان السواك نبات لطيف نظيف و غصن شجر عذب مبارك، و الاسنان خلق خلقه اللَّه تعالى في الفم آلة للاكل و اداة للمضغ و سببا لاشتهاء الطعام و اصلاح المعدة، و هى جوهرة صافية تتلوث بصحبة تمضيغ الطعام و تتغير بها رائحة الفم، و يتولد منها- الفساد في الدماغ، فاذا استاك المؤمن الفطن بالنبات اللطيف، و مسحها على الجوهرة الصافية زال عنها الفساد و التغير و عادت الى اصلها.

ترجمه‏
(باب هشتم در مسواك‏) حضرت صادق (ع) از حضرت رسول (ص) نقل مى‏ فرمايد كه: مسواك‏كردن تطهير دهان و خوشنودى پروردگار متعال است. و خداوند آن را از آداب و سنت هاى مؤكد قرار داده است، و در آن منافع و فوائدي است براى ظاهر بدن و باطن انسان كه نزد شخص عاقل از شماره بيرون است.
پس چنان كه آلودگي هاى دندان هاى خود را به طعام و خوراك، به وسيله مسواك ازاله و پاك مى‏ كنى همين طور آلودگي هاى قلبت را به معاصى و خطاها به وسيله تضرع و زارى و خشوع و شب بيدارى و استغفار در آخر شب و طرف صبح، ازاله كن.
آرى تو را لازمست كه ظاهر بدن خود را هميشه از نجاسات و كثافات و قلبت را از تيرگي هاى معاصى و ظلمت خلاف تزكيه و تطهير كرده، و در اين عمل با نيت خالص و پاك قدم بردارى.
رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) در مورد اين سنت خواسته است براى افراد متنبه و متدين مثلى باشد تا به آن منوال عمل كنند، و آن اين است كه مسواك يكى از نباتات نظيف و لطيف بوده و شاخه اي است از درخت مبارك شيرين. و دندان ها را خداوند متعال در دهان انسان قرار داده است كه وسيله ی خوردن و آلت جويدن و سبب ميل و اشتهاء به طعام و اصلاح معده باشد. و دندان ها جوهر صاف و تميزى دارند كه در اثر جويدن طعام آلوده شده، و طعم و بوى دهان را تغيير داده، و فسادى در دماغ ايجاد مى‏ كند، و چون انسان با آن چوب لطيف دندان هاى صاف خود را مسواك كرد، آن تغير و فسادى كه عارض شده بود، بر طرف شده، و دندان ها و دهان انسان سالم مى‏ شود.

شرح‏
علماء طب و بهداشت امروز مى‏ نويسند كه: قسمت مهم بهداشت بدن و مخصوصا جهاز هاضمه و قلب انسان وابسته به تميز و سالم بودن دندان هاست، و چون دندان ها فاسد و كثيف شد، صدها مرض و ابتلاء و زحمت ممكن است براى انسان توليد شود.
و چون دندان وسيله تحويل و خورد كردن غذاى بدن بوده، و بزرگترين عامل براى تغذيه و ادامه حيات است، از اين لحاظ لازم است در حفظ و بهداشت آن كمال مراقبت را رعايت كرد، تا غذاى لازم به بدن رسيده و هيچ گونه آلودگى و اختلال و بى‏ نظمى در اين راه پيدا نشود.
البته قلب و نيروهاى روحانى هم بايد هميشه سالم و پاك و نظيف بوده و از هر گونه آلودگي ها و نامنظمي ها و شهوت هاى بي جا و مضر محفوظ گشته، و نهايت مراقبت را در رعايت بهداشت و نظم آن بجا آورد، تا غذاهاى روحانى سالم و لازم اخذ شده، و حيات روحانى ادامه پيدا كند.

[قسمت دوم از] متن‏
كذلك خلق اللَّه القلب طاهرا صافيا، و جعل غذاءه الذكر و الفكر و الهيبة و التعظيم، و اذا شيب القلب الصافى بتغذيته بالغفلة و الكدر: صقل بمصقلة التوبة و نظف بماء الانابة، ليعود على (الى) حالته الاولى و جوهرته الاصلية. قال اللَّه تعالى: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ. و قال النبى (ص) عليكم بالسواك.
فان النبى أمر بالسواك (باستواك ظاهر) في ظاهر الاسنان و اراد هذا المعنى (و المثل)، و من أناخ تفكره على باب عتبة العبرة في استخراج مثل هذه الامثال في الاصل و الفرع: فتح اللَّه له عيون الحكمة، و المزيد من فضله، و اللَّه لا يضيع أجر المحسنين.

ترجمه‏
و مثل مسواك اين است كه خداوند متعال قلب انسان را پاك و صاف آفريده است و ذكر خدا و تفكر در صفات پروردگار متعال و توجه به هيبت و عظمت خدا را غذاى آن قرار داده است. و چون اين قلب پاك در اثر غذاهاى غفلت و كدورت و جهالت تيره و آلوده گشت، لازم است آن را به وسيله توبه و توجه به خدا تطهير و صيقلى كرده، و به حالت اولى و جوهر اصلى خود برگردانيد.
خداوند متعال مى‏ فرمايد: خدا توبه‏ كنندگان و آنان را كه خودشان را پاك و طاهر مى‏ كنند دوست مى‏ دارد. و رسول اكرم (ص) فرمود: توصيه مى‏ كنم شماها را به مسواك كردن.
پس رسول خدا (ص) مردم را امر كرده است از لحاظ ظاهر به مسواك و پاك كردن دندان ها، و با اين مثل اشاره فرموده است به تطهير و تزكيه قلوب از تيرگي هاى غفلت و جهالت.
هر گاه كسى در نظاير اين امثال و آداب ظاهرى به دقت تدبر و تفكر كرده، و از لطايف و جزئيات و اشارات آنها آگاه باشد، خداوند متعال عيون حكمت و أبواب معرفت را به قلب او باز كرده، و بيش از آنچه انتظار دارد در مورد لطف و فضل پروردگار متعال قرار مى‏ گيرد، و خدا جزاى اعمال نيكوكاران را ضايع نمى‏ كند.

شرح‏
چنان كه بدن ظاهر انسان غذايى دارد كه اگر چند روزى غذاى لازم آن نرسيد، مزاج افسرده و پژمرده شده و از بين مى ‏رود؛ هم چنين قلب انسان به تناسب خود غذايى دارد كه مانند نباتات و گل هاى بسيار لطيف هميشه بايد از غذاى خود بتدريج استفاده برد، و با كوچكترين تسامح و غفلت و محبوبيت، پژمردگى و اختلال و ظلمت اطراف قلب را فرا گرفته، و نورانيت و روحانيت و زندگى حقيقى خود را به كلى از دست داده، و از فيوضات معنوى محروم مى ‏شود.(1)
2-مسواك‏ و دندان
بدان كه بهتر وسيله كه براى مسواك دندان بكار مي رود چوب اراك است چوب اراك كه آن را ليف نيز مي گويند «1» دندان ها را جلا مي دهد و دهان را خوشبو مي سازد، گوشت و لثه دندان را مي روياند و محكم مي كند.
البته مسواك در صورتى به دندان خدمت مي كند كه با اعتدال باشد زياده روى در آن عاج دندان را مي برد و موجب لغزش و ضعف ريشه‏ هاى آن مى‏ شود.
ـ دندان خود را با اين گرد ی حفظ كنيد:
شاخ گوزن را بسوزانيد و از گزمازك (ميوه چوب گز) و سعد كوفى و گل سرخ و سنبل الطيب و حب الاثل از هر كدام مقدارى برابر هم و يك چهارم آن ها نمك تركى گرفته همه را نرم كوبيده و بسائيد اين گردى است كه دندان ها را نگه مى‏ دارد و ريشه آن ها را از آفات كرم خوردگى و غيره حفظ مي كند.
ـ دندان خود را بااين دارو سفيد كنيد:
كسى كه مي خواهد دندان هاى سفيدى داشته باشد مقدارى نمك تركى (اندرانى) و به همان اندازه كف دريا هر دو را نرم سائيده به دندان ها بمالد.(2)
3-مسواك‏ زدن‏
(633) 2- ابو عبد الله صادق (ع) گفت: مسواك زدن از سنت انبياء است.
(634) 3- جدم رسول خدا (ص) گفت: هماره جبرئيل مرا به مسواك زدن سفارش مى‏ كرد، تا آن حد كه ترسيدم دندان هايم از ريشه درآيد.(3)

منابع و مآخذ:
1. منسوب به امام صادق (علیه السلام)، مصباح الشريعة، ترجمه مصطفوى، ص 36 ـ 39 .
2. طب الرضا (عليه السلام) ترجمه امير صادقى، ص 59 ـ 61.
3. گزيده كافى، ج‏ 2، ص: 23

مؤید و محفوظ باشید.

استاد یه مشکلی که امروزه من و دیگران با اون مواجه هستیم بوی بد دهان است که باعث میشه از جامعه منزوی بشیم و خیلی ناراحت کننده است برای همین تصمیم گرفتم اول ببینم مشکل از کجاست تا بتونم راه حلی پیدا کنم، تو سایت تبیان خوندم که مشکل از هواست.. هوا دارای ذرات حساسیت زا است که سینوس ها رو تحریک میکنه ماده مخاطی بیشتری تولید کنه و زمانی که این ماده پشت حلق جمع میشه باکتری ها رو جذب میکنه و باکتری ها پس از واکنش شیمیایی گوگرد تولید میکنند که موجب بوی تعفن در دهان میشه که با مسواک زدن، داروهای ضد باکتری و ضد حساسیت، خوردن سبزیجات،ادامس جویدن حل نمیشود اما حالا که فهمیدم مشکل چیه رفتم دنبال راه حل گشتم که به یه چیز جالب رسیدم :
رفتم داروخانه یه محلول گیاهی بهم داد و گفت پیامبر اکرم (ص) برای شستن دهان خود از این استفاده میکرده منم ازش گرفتم چند بار استفاده کردم انصافا جواب داد اسم گیاهش هم پِرسیکا هست و طرز استفاده اش هم :
1- دندان ها رو با مسواک بشویید
2- پرزهای زبان را با مسواک پاک کنید زیرا باکتری ها اونجا واکنش پیدا میکنند.
3-محلول را نیمه غلیظ به مدت 1 دقیقه در دهان نگه دارید.
4- نیم ساعت نباید چیزی بخورید.
5- این گیاه هیچ عوارضی نداره حتی میتونید اون رو بخورید.
چیزی که پیامبر (ص) 1400 سال پیش استفاده میکرده مشکلی رو حل کرد که با تکنولوژی امروز هم نمیشد حلش کرد، کسانی که از بوی بد دهان بدلیل باکتری یا حساسیت رنج میبرند میدونند که هیچ راه حل اساسی و دائمی نداره.