بخشیدن لغزش

چنانکه امام صادق علیه السلام می فرماید:

برای برادران ایمانی خود در لغزش ها و جرم تقصیرهایشان جویای عذر باشید اگر برای انها در لغزهایشان عذری نیافتید بر این باور باشید که این نیافتن عذر به سبب کوتاهی شما در شناخت شکل های عذر است (یعنی اگر نتوانستی بک عذر برایش بیابی کوتاهی را از جانب خود ببین که نتوانستی دلیلی برای گناه او پیدا کنی تا بفهمی در چه مواقعی و به چه دلایلی انسان این کار را می کند(1

پی نوشت:
1- مستدرک الوسائل ج 9 ص 57

گاه برادر دینی انسان درباره دیگران مرتکب لغزش می شود و گاه این لغزش در حق برادرش رخ می دهد که آنچه اغلب افراد را به خشم می آورد و گذشت از آن دشوارتر است همین قسم اخیر است که مقدمه بخشیدنش داشتن قدرت تحمل و سعه صدر است
نیروی تحمل از فضیلت های آدمی است که با داشتن آن بر بسیاری از مشکلات فائق می شود و به فضیلت های دیگر دست می یابد آن گاه که انسان توانست لغزش های برادر مومن خویش را تحمل کند ،چشم پوشی و فراموش کردن آن لغزش ها ممکن خواهد شد و بدون چنین توانی هرگز از لغزش برادرش چشم نمی پوشد و لب به سرزنش او خواهد گشود و ازردگی خاطر وی را فراهم آورد که این خود سستی پیوند برادری و دوستی را نتیجه می دهد
امیر مومنان علی علیه السلام فرمود:کسی که لغزش دوست را تحمل نکند تنها و بی کس خواهد مرد(1
پی نوشت:
1- غررالحکم ص 420

پس برای ادای حق باید ظرفیت خویش را در گذشت از لغزش های برادر مومن ،وسعت بخشید و نیروی تحمل را تقویت کرد و در این راه کوتاهی نکرد
چنانکه امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:مومن از تحمل (برادران)کوتاهی نکرده و در برابر هیچ مصیبتی بی تابی نمی کند(1
خداوند بلند مرتبه لغزش ها و گناهان انسان را هنگام آمرزش محو می کند و آدمی نیز باید بکوشد به چنین خلقی آراسته شود گاه اراده خداوند آن گونه است که حتی فرشتگان نیز از معصیت بندگان آگاه نیستند
چنانکه امیرمومنان علیه السلام در دعایی که به کمیل بن زیاد نخعی تعلیم فرمود به گناهانی اشاره می کند که خداوند به سبب رحمت خود از فرشتگان ثبت کننده گناهان پنهانشان می دارد آنجا که می فرماید:
وکنت انت الرقیب علیَّ من ورائهم و الشاهد لما خفی عنهم و برحمتک اخفیته و بفضلک سَتَرته (2
و فوق آن فرشتگان ،تو مراقب من و شاهد و ناظر بر آن چیزی (آن اعمالی از من)بودی که از ایشان پوشیده بود و به سبب رحمت خود آن را پوشاندی و به فضل خود پنهان داشتی .
توبیخ در هنگام لغزش و به خاطر سپردن لغزش ها برای سرزنش های بعدی پایمال کردن حقّ اهل ایمان است که از خصلت های زشت و ناپسند به شمار می رود.


پی نوشت:
1- غررالحکم ص99
2- سیدبن طاووس اقبال الاعمال ص 709

انسان مومن نباید از اخوت ایمانی به عنوان پلی برای یافتن نقطه ضعف های برادر دینی اش استفاده کند زیرا این کار او را در آستانه خروج از حوزه ایمان قرار می دهد.

امام صادق علیه السلام می فرمایند:
نزدیکترین چیزی که شخص را از ایمان خارج می کند آن است که با دیگری بر محور دین برادری کند پس خطاها و لغزش هایش را شمارش کرده تا اینکه روزی او را سرزنش کند(1

با خروج از حوزه ایمان انسان از خدا فاصله می گیرد تا آنجا که در دورترین حالت از خدا قرار می گیرد.

امام صادق علیه السلام می فرمایند:
دورترین حالت بنده از خدا آن است که شخص با شخص دیگر بر محورهای ایمانی برادری کند و حال آنکه لغزش های او را (علیه او)به خاطر می سپارد تا روزی (در فرصتی مناسب) او را با این لغزش ها سرزنش کند(2

دور شدن از خدا ملازم نزدیک شدن به کفر است البته این کفر ،کفر عملی است که چه بسا زمینه ساز کفر اعتقادی می شود و از انجا که خصلت ناپسند پیشگفته ، دورترین حالت بنده از خدا است پس نزدیکترین حالت او به کفر خواهد بود
چنانکه امام باقر علیه السلام می فرمایند:
نزدیکترین حالت بنده به کفر ان است که از نظر دینی با دیگری برادری کند پس نقطه ضعف ها و لغزش هایش را شمارش کند تا روزی با آن ها او را سرزنش کند (3

پی نوشت:
1- حر عاملی ،وسائل الشیعه ج 12 ص 276
2- کلینی کافی ج 2 ص355
3- همان

حب نفس فرد را از دیدن لغزش های خود باز می دارد فرد خود پسند همه رفتارهای خود را زیبا و پسندیده می بیند و منکر لغزیدن و به خطا رفتن خود است

خود پسندی سبب می شود که انسان خوبی ها را منحصر در خود دیده و به خوبی دیگران بی اعتنا باشد و لغزش های آنان را بزرگ و در خور توجه بداند.

امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:کسی که از دیدن لغزش خود کور شود لغزش دیگران نزدش بزرگ خواهد شد (1

اما پس از آنکه لغزش های دیگران نزد انسان بزرگ جلوه کرد گذشت از آن دشوار و بلکه غیرممکن خواهد شد

پس برای تخلق به خلق نیکوی گذشت از لغزش های اهل ایمان، باید از این بزرگ نمایی نفس گریخت و یکی از بهترین راههای گریز از این جلوه گری، توجه به لغزش های خویش است.

امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:
کسی که به لغزش های خود بینا شود لغزش های دیگران نزد او کوچک شود(2

توجه به لغزش های خود ،انسان را از خودپسندی دور ساخته و در نتیجه از توجه او به لغزش های دیگران می کاهد و همین امر زمینه گذشت از لغزش های آن ها را فراهم می کند.
پی نوشت:
1-غررالحکم ص 234
2- همان