ازدواج تحمیلی؛ آسیب ها و راهکارها

[=&quot]ازدواج تحميلي[/]
امروزه يكي از معضلات اجتماعي ازدواج هاي اجباري و ناخواسته است كه حق مشروع و گزينش همسر را از دختران سلب مي نمايد. اين آسيب كم و بينش در مناطق گوناگون جهان وجود دارد. سالانه 4 ميليون زن در جهان خريد و فروش يا مجبور به ازدواج اجباري مي شوند. بخشي از اين ازدواج ها مربوط به دوران خردسالي دختران است. بيشتر ازدواج هاي پايين تر از 12 سال اجباري و ناخواسته است و معمولا پس از چند سال به جدايي از همسر يا ساير آسيب هاي فردي و خانوادگي منجر مي شود. اين پديده شوم منحصر به كشورهاي جهان سوم نيست و در كشورهاي پيشرفته و صنعتي هم گزارش شده است.
مقصود از «ازدواج اجباري» پيوند زناشويي رسمي است كه در آن رضايت و اراده زوجين يا يكي از آنان ناديده انگاشته شود و براي برقراري اين پيوند، از انواع فشارهاي جسمي و رواني استفاده گردد. در طول تاريخ، انواع متعددي از اين پديده وجود داشته است كه زنان را همچون كالا يا وسيله اي براي مقاصد سياسي، اقتصادي و رفع اختلاف طايفه اي و قبيله اي مورد استفاده قرار داده اند. از جمله اين ازدواج ها، مي توان به موارد ذيل اشاره كرد: 1. ازدواج ربايشي; 2. ازدواج يغمايي; 3. ازدواج وراثي; 4. ازدواج از طريق خريد همسر; 5. ازدواج سياسي; 6. ازدواج مبادله اي.
بي ترديد، علل گوناگوني در بروز اين نابهنجاري تأثير دارد كه مي توان به علل فردي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي اشاره كرد. اما به هر حال، بايد آثار منفي آن را بر روابط خانوادگي مورد مطالعه قرار داد و آن را به عنوان يك آسيب جدّي در نظر گرفت. ازدواجي كه بايد بر پايه عشق، اخلاق، محبت و درك متقابل شكل گيرد تا بتواند جوانه هاي خوش بختي را به همراه آورد، اكراه و اجبار در همسرگزيني اين پيوند نامقدّس را به صورت يك كابوس وحشتناك درمي آورد و زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي زنان را با آسيب هاي جدّي مواجه مي سازد.
[=&quot] آسيب هاي ازدواج تحميلي[/]
1. اولين آسيب و عوارض منفي آن متوجه جسم و بدن زن شده، بر سلامت جسمي او تأثير منفي بر جاي مي گذارد و موجب اختلال در دستگاه باروري وي و تولد كودكان نارس و عوارض ناشي از آن مي شود.
2. دومين آسيب مربوط به اختلالات روحي دختران است. از دست دادن اميد به زندگي، فقدان تصويري موفقيت آميز براي زندگي خود و فرزندان يكي ديگر از اختلالات عاطفي و رواني ازدواج هاي تحميلي به شمار مي رود. مجموعه اين فشارهاي رواني ايجاد هرگونه ابتكار، طراوت و نشاط را در محيط خانه براي اين دختران از بين مي برد و خانه را براي آنان به زنداني با ميله هاي رواني و نامرئي تبديل مي كند و افسردگي، پرخاشگري و دل سردي از زندگي را به همراه مي آورد.
3. آسيب ديگر مربوط به روابط خانوادگي است كه در نتيجه آن مي توان به سست شدن بنيان خانواده، طلاق، فرار از خانه، سوء ظن، فقدان تفاهم بين زوجين، همسرآزاري، همسركشي، وجود فرزندان بزهكار، انحطاط اخلاقي و طلاق اشاره كرد.
[=&quot]راه كارهاي جلوگيري از آسيب هاي ازدواج اجباري[/]
1. برگزاري كارگاه هاي آموزش حقوق در زمينه ازدواج، مشاوره خانواده براي دختران و پسراني كه در آستانه ازدواج قرار دارند.
2. ارتقاي آگاهي هاي خانواده در خصوص حقوق دختران و نيز تبعات ناگوار ناشي از چنين پديده اي در پيش گيري از ازدواج هاي تحميلي مؤثر است.
3. تدوين قوانين مناسب براي حمايت از زناني كه قرباني ازدواج تحميلي گرديده اند.
4. ضروري است از طريق آموزش و دانش افزايي والدين نسبت به روحيات جوانان، استقلال طلبي و احترام به انتخاب حق همسرگزيني دختران، از وقوع چنين شرايطي پيش گيري شود.
5. به يقين، رعايت سن مناسب ازدواج يكي از اقدامات قانوني براي كاهش ازدواج اجباري است.
6. كاهش هزينه هاي زندگي، مهار تورّم، اشتغال زايي و بهبود ساختار اقتصادي جامعه و حمايت از خانواده هاي كم بضاعت كه براي تأمين مخارج سنگين زندگي، دختران خود را براي ازدواج با افراد متموّل مجبور مي نمايند.