جمع بندی امام حسن ع ونمازجمعه
تبهای اولیه
باسلام:Sham:
آیاحقیقت داره که امام حسن ع درنماز جمعه زمان بنی امیه که سب امام علی ع اجباری بوده شرکت می کرده؟
کارشناس بحث : عماد
سؤال:
آیا امام حسن (علیه السلام) درنماز جمعه زمان بنی امیه که دشنام امام علی (علیه السلام) اجباری بود، شرکت میکرد؟
پاسخ:
در منابع شیعی چنین چیزی دیده نمیشود؛ ولی در منابع اهل سنت آمده که در حضور امام حسن (علیه السلام) به امام علی (علیه السلام) ناسزا میگفتند و وی صبر میکرد.
1. ابن عساكر در تاريخ مدينه دمشق و احمد بن حنبل در العلل مينويسند:
عن ابن عون عن عمير بن إسحاق قال كان مروان بن الحكم أميرا علينا ست سنين فكان يسب عليا كل جمعة على المنبر ثم عزل فاستعمل سعيد بن العاص سنتين فكان لا يسبه ثم عزل و أعيد مروان فكان يسبه فقيل يا حسن ألا تسمع ما يقول هذا فجعل لا يرد شيئا قال: و كان حسن يجئ يوم الجمعة فيدخل فی حجرة النبی (صلى الله عليه و آله) فيقعد فيها فإذا قضيت الخطبة خرج فصلى ثم رجع إلى أهله» (1)
عمير بن اسحاق میگويد: مروان حكم در مدت شش سالي كه بر ما حكومت ميكرد ، هر جمعه در منبرش علی (عليه السلام) را سبّ میكرد، سپس او را عزل كردند و به مدت دو سال سعيد بن عاص والی شد و جاي مروان را گفت ؛ ولي او علی (عليه السلام) را سبّ نمیكرد. به همين جهت عزل شد و مروان دوباره برگشت و بر ما والی شد و سبّ علي (عليه السلام) را شروع كرد. به امام مجتبي (عليه السلام) گفتند: مگر نمیشنوي كه چه میگويد؟ امام اعتنا نمیكرد. آن حضرت روز جمعه به مسجد میآمد و به دورن حجره پيامبر میرفت و همان جا مینشست، پس از اتمام خطبه جمعه بيرون میآمد و نمازش را میخواند و به منزلش بر میگشت.
2. سيوطی در تاريخ الخلفاء مینويسد:
عن عمير بن إسحاق قال: كان مروان أميراً علينا فكان يسب علياً كل جمعة على المنبر و حسن يسمع فلا يرد شيئاً ثم أرسل إليه رجلا يقول له بعلی و بعلی و بعلی و بك و بك و ما وجدت مثلك إلا مثل البغلة يقال لها من أبوك؟ فتقول أمي الفرس فقال له الحسن: أرجع إليه فقل له إنی و الله لا أمحو عنك شيئاً مما قلت بأن أسبك و لكن موعدی وموعدك الله» (2)
از عمير بن بن اسحاق نقل شده است كه گفت: فرمانده و امير بر ما مروان حكم بود كه در هر جمعه بر فراز منبر علی (عليه السلام) سبّ و لعن میكرد، فرزندش امام حسن میشنيد؛ ولی سخنی نمیگفت، مروان كسي را فرستاد كه در حضور امام از خودش و پدرش بدگويي كرد و گفت: مانند تو نيافتم مگر استر و اسب، از او پرسيدند پدرت كيست؟ گفت: اسب. امام مجتبي (عليه السلام) فرمود: برو به مروان بگو من پاسخی نمیدهم و همانند تو فحش نمیدهم تا آثار خطا و گناهانت محو شود؛ بلكه ديدار و وعده من و تو قيامت در محضر خداوند است.
اگر چه همانطور که عرض شد در منابع شیعی چنین جریانی دیده نمیشود؛ ولی درج این مطلب در منابع اهل سنت از آن جهت قابل توجه است که آنان بعضا در حمایت از معاویه، بخشنامه لعن حضرت علی (علیه السلام) را از سوی ومعاویه انکار میکنند، و وجود چنین روایاتی آن هم در منابع خودشان قابل توجه است، البته در منابع شیعی چنین رواتی دیده نمیشود.
منابع:
1. دمشقی، ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج 57، ص 243؛ بغدادی، احمد بن حنبل، العلل، ج 3، ص 176.
2. سیوطی، جلال الدین، تاریخ خلفاء، ترجمه امام حسن (علیه السلام).