آيا در قيامت افراد يکديگر را ميشناسند؟
تبهای اولیه
آيا در قيامت افراد يکديگر را ميشناسند؟ اگر نمي شناسند، چطور بعضي از گناه کاران رسوا ميشوند؟ بعضي مي گويند: اگر مردم در قيامت شناخته نشوند، همه بدي ميکنند.
در عالم پس از مرگ که عبارت از دو عالم است (يعني برزخ و عالم آخرت و قيامت) انسانها آشنايان خود را ميشناسند. رسول خدا(ص) فرمود: "هنگامي که روح مؤمن قبضشود، بندگان خدا که اهل رحمتند، به استقبال او ميآيند و ميگويند: مراقب تازه وارد باشيد استراحت کند، چون در زحمت شديدي بوده است. سپس از حال بعضي از دوستان و آشنايان سؤال ميکنند، هنگامي که متوجه ميشوند بعضي از آنها قبل از اين تازه وارد از دنيا رفتهاند مي گويند: انّا لله و انا اليه راجعون . او را به دوزخ بردهاند از اين رو در اين جا و بين مؤمنين اثري از او نيست.(1)
قرآن کريم راجع به بهشتيان ميفرمايد: "باغهاي جاويدان بهشت که وارد آن ميشوند، هم چنين پدران و همسران و فرزندان صالح آنها و فرشتگان، از هر دري بر آنان وارد ميشوند."(2) اين آيه صريحاً اين مطلب را بيان ميکند که در جمع بهشتيان، پدران و همسران و فرزندان آنها که صالح بودهاند، وارد ميشوند. گرچه در آيه تنها پدران و فرزندان و همسران ذکر شدهاند، ولي همه بستگان جمعند، چرا که حضور فرزندان و پدران بدون حضور برادران و خواهران و حتي ساير بستگان ممکن نيست، زيرا هر گاه کسي بهشتي باشد، پدر صالح او نيز به او ملحق ميشود و از آن جا که پدر بهشتي است، همه فرزندانش به او ميپيوندند. به اين ترتيب برادران و خواهران به هم ملحق ميشوند. به همين محاسبه ساير بستگان نيز در آن جمع حضور خواهند داشت و همديگر را ميشناسند. اصولاً يکي از آرزوهاي مؤمنان، همنشيني با رسول خدا و ائمه اطهار(ع) در قيامت است. اگر پيامبر يا امام را نشناسند، از همنشيني با او لذت نميبرند.
يکي از ياران پيامبر اسلام(ص) که عاشق ديدار او بود، روزي پريشان حال خدمتش آمد. پيامبر(ص) سبب ناراحتي او را سؤال نمود، عرض کرد: وقتي از شما دور ميشويم، شديداً غاحساس ناراحتي مي کنم. امروز در اين فکر بودم که فرداي قيامت اگر من اهل بهشت هم باشم، مسلّماً در جايگاه شما نخواهم بود. بنابراين از ديدار شما براي هميشه محرومم. با اين حال چرا افسرده نباشم؟! در اين حال آيه نازل شد و به او و امثال او بشارت داد که: افراد با ايمان در بهشت همنشين اوليا و پيامبران خواهند بود.(3) آيه شريفه اين است: "کسي که خدا و پيامبر را اطاعتکند (در قيامت) همنشين کساني خواهد بود که خدا نعمت خود را بر آنها تمام کرده (از پيامبران و صديقان و شهدا و صالحان) و آنها چه رفيقان خوبي هستند! اين فضل و مرحمتي است از ناحيه خدا."(4)
مجرمان هم با قيافههاي خاص وارد محشر ميشوند که کاملاً شناخته ميشوند. قرآن ميفرمايد:" يعرف المجرمون بسيماهم ؛ مجرمان از چهرههاشان شناخته ميشوند."
رسول خدا(ص) فرمود: "شخصي دو رو وارد قيامت ميشود، در حالي که دو زبان دارد. يکي از پشت سرش درآمده و آن ديگر از پيش رويش. از هر دو زبان، آتش زبانه ميکشد و جسد وي را در لهيب خود فرو مي برد، سپس درباره او گفته ميشود: اين شخص کسي است که در دنيا با دو چهره مردم را ملاقات مينمود و اين منافق به همين خوي ناپسند به مردم محشر معرفي ميشود.(5) امام صادق(ع) فرمود: "چون روز قيـامت خلق اولين و آخرين به امر خدا برانگيخته شوند و در عرصه محشر گرد آيند، منادي پروردگار براي معرفي خلايق و جدا کردن مؤمن از کافر دو بار تکبير ميگويد.(6) امامصادق(ع) فرمود: "وقتي مؤمن مُرد، خدا روح او را به صورت اصلي "دنيوي" به بهشت ميفرستد. در آن جا ميخورند و ميآشامند و شخص تازه وارد را به همان صورتي که در دنيا داشته ميشناسند."(7)
پس در قيامت افراد آشنايان خود را ميشناسند اين که گفتيد: اگر انسانها يکديگر را در قيامت نشناسند، مجرمان رسوا نميشوند، درست نيست، زيرا روح انسان به گونهاي است که بين افراد ناشناس هم خلافش آشکارشود، احساس شرمندگي ميکند. چنان که حضرت آدم و حوا وقتي در بهشت اندامشان برهنه شد، با اين که کسي در آن جا نبود، حيا کردند و فوراً با برگ درختان خود را پوشاندند.(8)
مجازات اخروي فقط رسوا شدن نيست که اگر کسي رسوا نشود، گناه کند، بلکه شدت عذابهاي اخروي و آتش جهنم به قدري شديد و سخت است که براي ما قابل تصور نيست در قيامت گناه کار دوست ميدارد در برابر غذا از آن روز، فرزندان، همسر، برادر، قبيله و تمام مردم روي زمين را فداکند تا مايه نجاتششود.(9) تصور کنيد در دنيا کسي که در آتش ميسوزد يا در آب جوش ميافتد يا در محاصره مار و عقرب باشد، سوختن و وحشت و اضطراب را تحمل ميکند، چه کسي او را ببيند و چه نبيند.
رسوا شدن و رسوا نشدن مثل ديده شدن و نديده شدن در اين مورد است، که تاثيري در ناراحتيها ندارد.
پي نوشت ها:
1. آيت الله فاضل مکارم شيرازي، پيام قرآن، ج 5، ص 459.
2. رعد (13) آيه 23.
3. آيت الله ناصر مکارم شيرازي، پيام قرآن، ج 6، ص 286.
4. نساء (4) آيه 69 و 70.
5. محمد تقي فلسفي، معاد، ج 2، ص 71، (عقاب الاعمال، ص 319).
6. بحارالانوار، ج 3، ص 246.
7. شهيد دستغيب، معاد، ص 16.
8. اعراف (7) آيه 22.
9.معارج و 70، آيه 11 ـ 14.
با سلام
در جواب این سوال باید بگوییم که در روایتی آمده که يکي از ياران پيامبر اسلام(ص) که عاشق ديدار او بود، روزي پريشان حال خدمتش آمد. پيامبر(ص) سبب ناراحتي او را سؤال نمود، عرض کرد: وقتي از شما دور ميشويم، شديداً غاحساس ناراحتي مي کنم. امروز در اين فکر بودم که فرداي قيامت اگر من اهل بهشت هم باشم، مسلّماً در جايگاه شما نخواهم بود. بنابراين از ديدار شما براي هميشه محرومم. با اين حال چرا افسرده نباشم؟! در اين حال آيه نازل شد و به او و امثال او بشارت داد که: افراد با ايمان در بهشت همنشين اوليا و پيامبران خواهند بود.(1) آيه شريفه اين است: "کسي که خدا و پيامبر را اطاعتکند (در قيامت) همنشين کساني خواهد بود که خدا نعمت خود را بر آنها تمام کرده (از پيامبران و صديقان و شهدا و صالحان) و آنها چه رفيقان خوبي هستند! اين فضل و مرحمتي است از ناحيه خدا."(2)
از این آیه و روایت و دیگر آیات و روایات بدست می آید که در قیامت افراد یکدیگر را میبینند و می شناسند.
1. آيت الله ناصر مکارم شيرازي، پيام قرآن، ج 6، ص 286.
2. نساء (4) آيه 69 و 70.