تفاوت دین و شریعت چیست؟

تب‌های اولیه

3 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
تفاوت دین و شریعت چیست؟

تفاوت دین وشریعت چیست؟

در اصطلاح قرآن کلمه شریعت به معناى طریق است، و اما کلمه دین معناى طریقه خاصی است، یعنی طریقهایی که انتخاب و اتخاذ شده باشد، لیکن ظاهرا در عرف و اصطلاح قرآن کریم کلمه شریعت در معنائی استعمال میشود که خصوصیتر ازمعناى دین است، هم چنانکه آیات زیر بر آن دلالت دارد: « ان الدین عند الله اسلام، آل عمران ، 19» ترجمه: در حقیقت، دین در نزد خدا همان اسلام است‏ و « و من یبتغ غیر اسلام دینا فلن یقبل منه، و هو فی الاخره من الخاسرین آل عمران ، 85 » ترجمه: و هر كه دینى غیر از اسلام برگزیند، هرگز از او پذیرفته نشود و او در آخرت از زیانكاران است.

از این دو آیه به خوبی بر میآید هر طریقه و مسلکی درپرستش خداى تعالی دین هست ولی دین مقبول درگاه خدا تنها اسلام است، پس دین از نظر قرآن معنائی عمومی و وسیع دارد، حال اگر آن دو آیه را ضمیمه کنیم به آیه زیر که می فرماید: « لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجا مائده، 48» ترجمه: براى هر یک از شما پیامبران شرعه و منهاجی قرار دادیم) و به آیه « ثم جعلناک علی شریعه من امر فاتبعها، جاثیه ،18» ترجمه: سپس تو را بر شریعتى كه از امر [خدا] است قرار دادیم، پس از آن پیروى كن و از هوس‏هاى كسانى كه نمى‏دانند پیروى مكن.این معنا بدست می آید که شریعت عبارت است ازطریقهایى خاص، یعنی طریقهایى که براى امتی از امتها و یا پیامبرى از پیامبران مبعوث به شریعت تعیین و آماده شده باشد، مانند شریعت نوح، و شریعت ابراهیم، و شریعت موسی، و شریعت عیسی، و شریعت محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم واما دین عبارت است از سنت و طریقه الهیه حال خاص به هر پیامبرى و یا هر قومی که میخواهد باشد، پس کلمه دین معنائی عمومیتر از کلمه شریعت دارد، و به همین جهت است که شریعت نسخ میپذیرد، ولی دین به معناى عمومی اش قابل نسخ نیست.

البته فرق دیگرى نیزمیان شریعت و دین هست و آن این است که کلمه دین را میتوان هم به یک نفر نسبت داد و هم به جماعت ،حال هر فردى و هر جماعتی که میخواهد باشد ولی کلمه شریعت را نمیشود به یک نفر نسبت داد، و مثلا گفت فلانی فلان شریعت را دارد، مگر آنکه یک نفر آورنده آن شریعت و یا قائم به امر آن باشد، پس میشود گفت دین مسلمانان و دین یهودیان و دین عیسویان و نیز میشود گفت شریعت مسلمانان و یهودیان . هم چنانکه میتوان گفت دین و شریعت خدا و دین و شریعت محمد و دین زید و عمرو و... ولی نمیتوان گفت شریعت زید و عمرو، و شاید علت آن این باشد که در معناى کلمه شریعت بوئی از یک معناى حدثی هست و آن عبارت است از تمهید طریق و نصب آن.

پس میتوان گفت شریعت عبارت است از طریقهایی که خدا مهیا و آماده کرده و یا طریقهایی که براى فلان پیغمبر و یا فلان امت معین شده، ولی نمی توان گفت طریقهایی که براىسابق هست، به اضافه چیزهائی که در آن شرایع نبوده و یا کنایه است از اینکه تمامی شرایع قبل ازاسلام و شریعت اسلام حسب لب و واقع داراى حقیقتی واحداند، هر چند که در امتهاى مختلف به خاطراستعدادهاى مختلف آنان اشکال و دستورات مختلفی دارند. هم چنانکه آیه شریفه: « ان اقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه »ترجمه: توصیه نمودیم كه دین را برپا دارید و در آن تفرقه نكنید( شوری ، 13). نیز بر این معنا اشعار و بلکه دلالت دارد. بنابراین اگر شریعتهاى خاصه را به دین نسبت میدهیم و میگوئیم همه این شریعتها دین خدا است، با اینکه دین یکی است ولی شریعتها یکدیگر رانسخ میکنند، نظیر نسبت دادن احکام جزئی در اسلام، به اصل دین است، با اینکه این احکام بعضی ناسخ و بعضی منسوخند با این حال می گوئیم فلان حکم از احکام دین اسلام بوده و نسخ شده و یا فلان حکم ازاحکام دین اسلام است. بنابراین باید گفت: خداى سبحان بندگان خود را جز به یک دین متعبد نکرده، و آن یک دین عبارت است از تسلیم او شدن چیزى که هست براى رسیدن بندگان به این هدف راههاى مختلفی قرار داده، و سنتهاى متنوعی باب کرده، چون هر امتی مقدار معینی استعداد داشته و آن سنتها و شریعتها عبارت است از شریعت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم.

هم چنانکه میبینیم چه بسا شده که در شریعت واحده اى بعضی از احکام به وسیله بعضی دیگر نسخ شده، براى اینکه مصلحت حکم منسوخ مدتش سر آمده، و زمان براى مصلحت حکم ناسخ فرا رسیده، مانند نسخ شدن حکم حبس ابد در زناى زنان که نسخ شد، و حکم تازیانه و سنگسار به جاى آن آمد، و مانند مثالهائی دیگر، دلیل بر این معنا آیه شریفه: « و لو شاء الله لجعلکم امه واحده و لکن لیبلوکم فیما آتاکم...مائده ، 48 »( ترجمه: و اگر خدا مى‏خواست شما را امت واحدى قرار داده بود، ولى [چنین نكرد] تا شما را در آنچه به شما داده امتحان كند) می باشد.

بنام خدا

سلام

پاسخ به سؤال شما را با رجوع به کتاب ارزشمند تفسیرالمیزان علامۀ طباطبائی ج 5، ص 532 ـ 535 ارائه می کنیم:

دین و شریعت هر دو در لغت به معنای راهیست که انتخاب شده است ولی از ظاهر قرآن به دست می‏آید که شریعت، اخص و کوتاه‌تر از معنای دین است.

گویا شریعت راهی است که برای هر یک از ملتها و یا پیامبرانی که بدان مبعوث شده‏اند آماده شده چون شریعت نوح، شریعت ابراهیم، شریعت موسی، شریعت عیسی و شریعت محمد (ص). اشاره به تعبیر قرآن که می فرماید: "لکل جعلنا منکم شرعهً و منهاجا؛ (1) برای هر یک از شما شرع و راهی قرار دادیم" دارد.

ولی دین، یک قانون و راه الهیِ عمومی برای تمام ملتهاست واز این روی شریعت، بجز شریعت خاتم پیامبران، حضرت محمد (ص) نسخ می‏پذیرد ولی دین به معنای وسیع خود نسخ نمی‏پذیرد یعنی این گونه نیست که حکم آن پس از مدتی برداشته شود. دین از اول بوده و بعدا هم خواهد بود. پس خداوند بندگان خود را جز به یک دین که همان اسلام و تسلیم در برابر اوست مکلف نساخته، ان الدین عند الله الاسلام؛ (2) همانا دین نزد خداوند اسلام است. و هر که جز اسلام دینی بجوید از او پذیرفته نخواهدشد و در آخرت از زیانکاران است. (3)

ولی آنان را برای رسیدن به آن هدف عالی و متعالی یعنی دین اسلام، به راههای گوناگون انداخته و طبق استعدادهای متنوعشان سنتهای مختلفی برایشان درست کرده که همان شریعت‏های نوح و ابراهیم و عیسی و موسی و... است. (4)

پاورقی_________________

1. سوره مائده، آیه 48.

2. سوره آل‏عمران، آیه19.

3. سوره آل‏عمران، آیه 15.

4. بنقل از پایگاه پاسخگوئی به شبهات دینی (پاسخگو) با تغییر.

موضوع قفل شده است