علت اختلاف در تعداد آیات قرآن

آنچه چه مسلم و اجماعی است، این است که آیات قرآن مجید از شش هزار(6000) آیه کمتر نمیباشد، ولی در بیشتر از آن اختلاف نظرهایی وجود دارد.{1} برخی از عواملی که باعث اختلاف در تعداد آیات شده عبارتند از: 1.عده‏ای حروف مقطعه را یک آیه شمرده‏اند، ولی برخی آن‏ها را یک آیه مستقل به حساب نیاورده‏اند.{2} 2.ابو عمر و دانی میگوید:من در قرآن کلمه‏ای جز "مدها متان "{3} کلمه دیگری نمیشناسم که یک آیه به حساب آمده باشد، در حالی که دیگران کلمات دیگری مانند: "والنجم "، "و الضحی "، "و العصر"را یک آیه مستقل شمرده‏اند.{4} 3.مهمترین علت اختلاف در شمارش آیات قرآن این است که رسول خدا(ص) به منظور آگاه ساختن مردم به تمام شدن آیه، در انتهای آیه وقف میکرد، ولی گاهی به علت پیوستگی مطلب، آن دو را به همدیگر وصل میکرد و بدون وقف ادامه میداد. در نتیجه این توهم در مردم پدید آمد که این وصل، علامت انقطاع و تمام شدن آیه نیست. و در تعداد آیات قرآن روایات و نظرها مختلف شد، و هر فرقه و گروهی بر حسب روایاتی که در نظرآن‏ها بر دیگر روایات رجحان داشت عدد خاصی را ذکر کردند، تا این که همین اختلاف روایات باعث به وجود آمدن عددهای مختلف مکی، مدنی، کوفی، بصری و شامی در شمار آیات قرآن گردید.{5} اما به نظر میرسد از بین این اقوال صحیح‏ترین عدد، عدد کوفی یعنی شش هزار و دویست و سی و شش (6236)آیه است که دارای سند عالی است و از حضرت علی علیه السلام گرفته شده است.{6} سیوطی در الاتقان اسناد عدد کوفی را این گونه ذکر کرده است: "حمزْبن حبیب الزیات وابی الحسن الکسائی و خلف بن هشام "و"قال حمزْ اخبرنابهذالعدد ابن ابی لیلی، عن ابی عبدالرحمن السلمی، عن علی بن ابی طالب - علیه السلام "{7} [1].لاتقان فی علوم القرآن، سیوطی، ج 1 ص 123، انتشارات زاهدی و شریف رضی [2].لاتقان، همان، ص 230 و 239 [3].الرحمن، 64 [4].لاتقان، همان، ص 230 [5].ر.ک: الاتقان، همان، ص 231 / پژوهشی در تاریخ قرآن، دکتر سید محمد باقر حجتی، ص 70، دفتر نشر فرهنگ اسلامی / تاریخ قرآن آیت الله معرفت، ص 82، نشر سمت [6]..ک: مجمع البیان، طبرسی، ج 1، ص 36، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات بیروت / پژوهشی در تاریخ قرآن، محمد باقر حجتی، همان، ص 72 / تاریخ قرآن، آیات الله معرفت، همان ، ص 82 [7].لاتقان، همان، ص 233