جمع بندی روایاتی در مورد مضرات فقر

أ- رابطه فقر با كفر
حديث
1-النّبيّ «ص»- فيما رواه الإمام الصّادق «ع»، عن آبائه «ع»: كاد الفقر أن يكون كفرا ... پيامبر «ص»- به روايت امام صادق «ع»، از پدرانش: فقر به آن نزديك است كه به كفر انجامد ...
2-النّبيّ «ص»- فيما رواه الإمام الصّادق «ع»: ... فنادى «ص»: الصّلاة جامعة! و أمر المهاجرين و الأنصار بالسّلاح، فاجتمع النّاس، فصعد النّبيّ المنبر فنعى إليهم نفسه، فقال: «أذكّر اللَّه الوالي من بعدي على أمتي ... و لم يفقرهم فيكفرهم» «2».
پيامبر «ص»- به روايت امام صادق «ع»: ... آنگاه به دستور پيامبر «ص» فرياد زدند: «الصّلاة جامعة» (تا همه مردم گرد آيند)، و خود به مهاجران و انصار فرمان داد كه سلاح برگيرند، پس مردمان جمع شدند، پيامبر بر منبربالا رفت و خبر نزديك شدن مرگ خويش را به ايشان داد و فرمود: «خدا را به ياد هر حاكم اسلامى پس از خود مى‏آورم ... (در باره عمل به وظايفش، از جمله اينكه)، مردمان را فقير نكند كه در نتيجه كافرشان خواهد كرد».
3-النّبيّ «ص»: أعوذ باللَّه من الكفر و الدّين، قيل: يا رسول اللَّه! أ تعدل الدّين بالكفر؟ قال: نعم. پيامبر «ص»: پناه مى‏برم به خدا از كفر و بدهكارى؛ گفتند: اى رسول خدا! آيا قرض را با كفر برابر مى‏دانى؟ فرمود: آرى.
4-النّبيّ «ص»: لو لا رحمة ربّي على فقراء أمّتي، كاد الفقر أن يكون كفرا. پيامبر «ص»: اگر رحمت خدا شامل حال فقراى امّتم نمى‏شد، نزديك بود كه فقر به كفر بينجامد.
5-الإمام علي «ع»: الفقر طرف من الكفر.
امام على «ع»: فقر در كنار كفر است.
6-الإمام الصّادق «ع»: كاد الفقر أن يكون كفرا.
امام صادق «ع»: فقر به آن نزديك است كه به كفر انجامد.(1)
......................................................................
(1) الحياة با ترجمه احمد آرام، ج‏4، ص: 423

هیچ وقت نگذار کسی از فقر تو مطلع گردد ،چون در آن صورت ،با کوچک ترین اتفاقی انگشت های اشاره به سمت تو خواهند رفت.

سلام علیکم
در روایت آمده است که اگر کسی سوره ی واقعه را هر روز بخواند هرگز محتاج نمیشود.

سوال بنده از کارشناسان حدیث این است که محتاج نشدن، تنها جنبه ی مالی است ؟
یعنی میتوان از این حدیث در این عنوان استفاده کرد که اگر کسی سوره ی واقعه را هر روز
تلاوت کند از نظر علم و عمل و مال و ... غنی میشود ؟

______________________________________
با صلوات برمحمد وآل محمد
در حديث از امام صادق ع مى‏ خوانيم:
من قرأ فى كل ليلة جمعة الواقعة احبه اللَّه، و حببه الى الناس اجمعين، و لم ير فى الدنيا بؤسا ابدا، و لا فقرا و لا فاقة و لا آفة من آفات الدنيا، و كان من رفقاء امير المؤمنين ع:
" هر كس سوره واقعه را در هر شب جمعه بخواند خداوند او را دوست دارد و نزد همه مردم محبوب مى‏ كند، و هرگز در دنيا ناراحتى نمى‏ بيند، و فقر و فاقه و آفتى از آفات دنيا دامن گيرش نمى‏ شود، و از دوستان امير مؤمنان على ع خواهد بود" «1».
در حديث ديگرى آمده است كه عثمان بن عفان به عنوان عيادت وارد بر عبد اللَّه بن مسعود شد در همان بيمارى كه با آن از دنيا رفت، پرسيد: از چه ناراحتى؟ گفت: از گناهانم، گفت: چه ميل دارى؟ گفت: رحمت پروردگارم! گفت: اگر موافق باشى طبيب براى تو بياوريم؟ گفت: طبيب بيمارم كرده، گفت: اگر مايل باشى دستور دهم عطاى تو را از بيت المال بياورند، گفت: آن روز كه نيازمند بودم به من ندادى و امروز كه بى‏ نيازم به من مى‏ دهى؟! گفت: مانعى ندارد براى دخترانت باشد، گفت: آنها هم نيازى ندارند، چرا كه من سفارش كردم سوره" واقعه" را بخوانند، من از رسول خدا ص شنيدم كه مى‏ فرمايد: من قرأ سورة الواقعة كل ليلة لم تصبه فاقة ابدا:" هر كس سوره واقعه را هر شب بخواند هرگز فقير نخواهد شد" «2».
__________________________________________________
(1) ثواب الاعمال (طبق نقل نور الثقلين جلد 5 صفحه 203).
(2)" مجمع البيان" جلد 9 صفحه 212.
تفسير نمونه، ج‏23، ص: 196
و به همين دليل در روايت ديگرى سوره واقعه سوره" غنى" ناميده شده است «1».
روشن است كه تنها نمى‏توان با لقلقه زبان اينهمه بركات را در اختيار گرفت، بلكه بايد به دنبال تلاوت فكر و انديشه، و به دنبال آن حركت و عمل باشد.
__________________________________________________
(1)" روح المعانى" جلد 27 صفحه 111
از این نکات روشن می گردد اگر به مضمون این سوره عمل شود همه ی مواردی که ذکر کرده این چه مالی وغیر مالی را در بر می گیرد و شخص غنی می شود .چون تاریخ این گونه نشان داده است که اشخاصی که با اعتقاد به قرآن عمل کرده اند وایمان داشته اند خداوند در حق آن ها کوتاهی نکرده و حوائج آن ها را بر آورده کرده است.

پرسش:
روایتی شنیدم از پیامبر که وقتی فقر از طرفی وارد می شود از طرف دیگر کفر وارد می شود.

پاسخ:
با سلام وعرض ادب
روایت با آن مضمونی که شما نوشته اید ندیدم، ولی اوّلین روایت با مضمونی که می خواهید بسیار نزدیک است.
1- النّبيّ «ص»- فيما رواه الإمام الصّادق «ع»، عن آبائه «ع»: كاد الفقر أن يكون كفرا ... « خصال، 1/ 12»
پيامبر «ص» به روايت امام صادق «ع»، از پدرانش: فقر به آن نزديك است كه به كفر انجامد ...
2- النّبيّ «ص»- فيما رواه الإمام الصّادق «ع»: ... فنادى «ص»: الصّلاة جامعة! و أمر المهاجرين و الأنصار بالسّلاح، فاجتمع النّاس، فصعد النّبيّ المنبر فنعى إليهم نفسه، فقال: «أذكّر اللَّه الوالي من بعدي على أمتي ... و لم يفقرهم فيكفرهم» « كافى، 1/ 406».

پيامبر «ص»- به روايت امام صادق «ع»: ... آنگاه به دستور پيامبر «ص» فرياد زدند: «الصّلاة جامعة» (تا همه مردم گرد آيند)، و خود به مهاجران و انصار فرمان داد كه سلاح برگيرند، پس مردمان جمع شدند، پيامبر بر منبر بالا رفت و خبر نزديك شدن مرگ خويش را به ايشان داد و فرمود: «خدا را به ياد هر حاكم اسلامى پس از خود مى‏ آورم ... (درباره عمل به وظايفش، از جمله اين كه)، مردمان را فقير نكند كه در نتيجه كافرشان خواهد كرد».
3- النّبيّ «ص»: أعوذ باللَّه من الكفر و الدََّين، قيل: يا رسول اللَّه! أ تعدل الدّين بالكفر؟ قال: نعم. « علل الشرائع، 2/ 528 »
پيامبر «ص»: پناه مى‏ برم به خدا از كفر و بدهكارى؛ گفتند: اى رسول خدا! آيا قرض را با كفر برابر مى‏ دانى؟ فرمود: آرى.

4- النّبيّ «ص»: لو لا رحمة ربّي على فقراء أمّتي، كاد الفقر أن يكون كفرا. « بحار، 72/ 47»
پيامبر «ص»: اگر رحمت خدا شامل حال فقراى امّتم نمى‏ شد، نزديك بود كه فقر به كفر بينجامد.
5- الإمام علي «ع»: الفقر طرف‏ من‏ الكفر. « بحار، 78/ 12، از كتاب مطالب السّؤول‏»
امام على «ع»: فقر در كنار كفر است.
6- النّبيّ «ص»: يا عليّ! إنّ اللَّه جعل الفقر أمانة عند خلقه، فمن ستره أعطاه اللَّه مثل أجر الصّائم القائم. و من أفشاه إلى من يقدر على قضاء حاجته فلم يفعل‏ فقد قتله؛ أما إنّه ما قتله بسيف و لا رمح، و لكنّه قتله بما نكى من قلبه. « اصول كافى، 2/ 260»

پيامبر «ص»: اى على! خدا فقر را امانتى نزد آفريدگان خود قرار داده است، پس هر كس آن را بپوشاند (و هيچ كس از فقر او مطّلع نشود) پاداش نمازگزار روزه‏ دار به او مى‏ دهد؛ و هر كس آن را در نزد كسى كه مى‏ تواند وى را از فقر برهاند آشكار سازد، و او چنين نكند، فقير را كشته است؛ البته او را به شمشير و نيزه نكشته، بلكه با جريحه‏ دار كردن قلبش كشته است.