یک شبانه روز کامل فقط با آموزه های شیعه
تب‌های اولیه
سلام دوستان
چند وقتیست میبینم که دائما در تاپیک ها بعضی دوستان به قران و سنت میتازند و دائما بعضی دستورات دینی را (اعدام مرتد صیغه...) را مورد نقد قرار میدهند! لذا تصمیم گرفتم در این تاپیک آموزه های شیرین دین اسلام و مذهب شیعه را برای امور مختلف در یک شبانه روز کامل به نمایش بگذارم تا این دوستان نیمه ی پر لیوان را هم ببینند و این بی انصافیست که ما اینهمه دستورات جالب و شیرین و علمی قران و ائمه را زیر پا له کنیم و نبینیم ! دستوراتی که هیچ دین و مذهب و پیشوایی پیدا نمیشود که از 1400سال پبش به پیروانش داده باشد و علم درستی آن را امروز اثبات کرده باشد!
دوستان این یک تحدی است!
اگر دینی سراغ دارید که از 1400سال پیش برای ریزترین امور زندگی و همچنین برای تمام امور زندگی دستورات علمی صادر کرده باشد حتما در این تاپیک با ما به مبارزه بپردازید
با تشکر:
این تاپیک شاید بعد از یکی دو هفته کامل شود و یک شبانه روز را به تصویر بکشد!
خلاصه :
[=tahoma,andale mono]و القران الفجر انّ قران الفجر کان مشهوداً، صبح قران بخوان(می خواهد تأکید بکند) قران صبح مشهود نظر فرشتگان شب و رروز است(اسرا 78 ) [/]
[=tahoma,andale mono]روایاتی نیز از پیغمبر اکرم(ص) مبنی بر سحر خیزی نقل شده از جمله:بورک لامّتی فی بکورها: آفرین بر امت من برای سحر خیزی آنان.[/]
[=tahoma,andale mono]این دستور دینی هم مثل بقیّۀ دستورات توسط افراد با هوش غیر مسلمان بصورت فطری کشف و اجراشده است مثلاً بوذرگمهر بدان عمل می نمود.حیوانات هم که در واقع مظهر استفادۀ صحیح از طبیعت هستند اکثرآ قبل از اذان صبح بیدار می شوند(حیواناتی که بعلت ترس، فعالیت آنها شبانه است فرق می کند.) از نظر علمی نیز فواید سحر خیزی کاملاً به اثبات رسیده است،ازجمله: [/]
[=tahoma,andale mono]1- غلظت خونی کورتیزول(هورمون ضد افسردگی و بالا برندۀ قند خون) در ریتم روزانۀ خود(سیکل سیرکادین)، صبح ها به حداکثر می رسد (25میکروگرم درصد) .[/]
[=tahoma,andale mono]2- صبح زود ازون اطراف جو زمین تجزیه شده و اکسیژن خالص به سطح زمین میرسد.[/]
[=tahoma,andale mono]3- درخواب طبیعی از ساعات 5-3 بامداد برخی مواد شیمیایی شبه مورفین ترشح و منجر به relaxation عضلانی در روز بعد برای فرد می شوند.[/]
[=tahoma,andale mono]4 – سحر خیزی با کاهش امکان ورود بیشتر در خواب rem، به پیشگیری از افسردگی و درمان آن کمک می کند.[/]
[=tahoma,andale mono]ـ حضرت علی (ع)2:خواب نمودن پیش از نماز طللوع آفتاب و پیش از نماز خـفـتـن پریشانـی و فـقـر می آورد[/]
[=tahoma,andale mono]ـ حضرت امام حسین (ع)به ابی حمزۀ ثمالی فرمود2: پیش از طلوع آفتاب خواب مکن که من از برای تو دوست نمی دارم ، زیرا که حق تعالی روزی بندگان را در این وقت قسمت می نماید و هرکه در این وقت درخواب است از روزی محروم می شود.[/]
[=tahoma,andale mono]- حضرت امام محمد باقر(ع) در بارۀ وقت نماز شب از قول حضرت پیامبر(ص) فرمود: آن همان وقت است که یعقوب فرزندانش را وعده داد که برای آنان آمرزش بخواهد و آن همان وقت است که استغفارکنندگان در سحر ها در قرآن ستایش شده و همانا نماز شب در اخر وقت افضل است از اوّل آن6 .[/]
[=tahoma,andale mono]ـ حضرت امام جعفر صادق(ع)فرمود2: خواب بامداد روزی را منع، رنگ را زرد، و رو را قبیح می کند و این خواب شومی است . به درستی که حق تعالی روزی را ما بین طلوع صبح تا طلوع آفتاب قسمت می نماید ، پس زینهار که این خواب را نکنید و فرمود که مرغ بریان و ترنجبین در این وقت بر بنی اسرائیل نازل می شد و هرکه در این وقت در خواب بود محروم می شد.[/]
[=tahoma,andale mono]نکتۀ قابل ذکر در اینجا اینکه عدّه ای از حضرات ائمّه از جمله حضرت امام رضا و حضرت امام جعفرصادق (ع) خواب بعد از نماز صبح را جایز دانسته اند. 2 [/]
[=tahoma,andale mono]1ـ لقمان به پسرش می گوید: «فرزندم! مبادا خروس از توعاقل تر باشد و توجّه اش به نماز بیش از تو باشد، آیا نمی بینی که در مواقع نماز و در سحر ها بانگ می زند و حال آنکه تو خواب هستی»3[/]
[=tahoma,andale mono]هنگام سپیدۀ دم ،خروس سحری دانـی کـه چرا هـمی کند نـوحه گری[/]
[=tahoma,andale mono]یعنـی که نـمـودنـد در آیـنــۀ صـبـح کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری [/]
[=tahoma,andale mono]2ـ علامۀ بزرگوار حسن زادۀ آملی نیز می فرماید: الهی! خروس را سحر باشد و حسن را نباشد4 .[/]
[=tahoma,andale mono]الهی ! خروس را در شب خروش باشد و حسن خاموش باشد4[/]
[=tahoma,andale mono]3- در ارشاد القلوب نیز آمده است : یکی از عبادت کننگان می گوید ، به خواب دیدم برکنار نهر مشک کنیزانی آراسته به حـریـر و سنـدس بهشتی و صورت آن ها مانند ماه می درخشد و این کنیزان برای سحر خیزانی هستند که قـرآن می خوانند ، خدارا در آشکار و پنهان بسیار یاد می کنند،از مال خود انفاق می کنند و سحر ها استغفار می کنند5 [/]
[=tahoma,andale mono]چنانکه ملاحظه می شود در اکثر این دستورات مذهبی سحر خیزی و نماز توأم و در کنار هم ذکر شده ان و پر واضح است صاحبان دین می خواهند فراخوانی آن ها برای نماز به همراه سحر خیزی باشد پس همانطور که در فرمایش حضرت محمد (ص) به سحر خیزان تبریک گفته شده این عمل برای کارهای دیگر نیز مفید است. [/]
[=tahoma,andale mono]4- بزرگمهر وزیر انوشیروان نیز بطور فطری به اهمیت سحرخیزی واقف شده بود و به آن عمل می کرد و می خواست انوشیروان نیز بدان عمل کند ولی او به خاطر شب نشینی این کار برایش سخت می امد.آری شب نشینی های بی مورد مانع سحر خیزی می شود که انسان از بسیاری از فعالیت ها و منافع خود باز می ماند و بهمین خاطر است که حضرت محمد(ص) می فرماید7:شب زنده داری جز برای سه چیز روانیست تلاوت قرآن، تحصیل علم و دانش و فرستادن عروس به خانـۀ شوهرش و در جای دیگر نماز گذار و مسافر را هم برای بیدار ماندن در شب اثتثنا کرده اند.[/]
[=tahoma,andale mono]برای سحر خیزی فواید زیادی ذکر کرده اند از جمله موجب طولانی شدن عمر می شود ، طراوت روحی، جسمی و فکری انسان را زیاد می کند. اعصاب انسان را آرامش می بخشد و روزی انسان را زیاد می کند.توضیحات زیر نیز در این مورد قابل ارائه است9:[/]
[=tahoma,andale mono]1- « پیشگیرى از افسردگى با نماز صبح8[/]
[=tahoma,andale mono]افسردگى (depression) حالتى احساسى است که مشخصهاش اندوه، بىاحساسى (apathy) ، بدبینى (pessimism) و احساس تنهایى است. این بیمارى که امروزه از شیوع بالایى در میان مراجعه کنندگان به کلینیکهاى روانپزشکى برخوردار است، داراى تظاهرات متنوع و زیادى بوده که از مهمترین آنها مىتوان به اختلالات خواب اشاره نمود. تحقیقات نشان مىدهد 75 درصد از بیماران افسرده مشکلى در خواب (چه به صورت بى خوابى و چه پرخوابى) دارند و همچنین علایم این بیماران در هنگام صبح تشدید مىشود. نکته جالب و قابل توجه و مورد بحث ما این است که در این بیماران چگالى (rem حرکت سریع چشم) در نیمه اول خواب و همچنین کل زمان rem افزایش یافته و فاصله میان به خواب رفتن تا شروع اولین دوره rem یعنى ( latency - rem) کم شده و مرحله 4 خواب نیز کاهش مىیابد.[/]
[=tahoma,andale mono]پس به عبارت سادهتر مىتوان گفت، افراد افسرده زمان بیشترى را در مرحله خواب rem به سر مىبرند. یعنى به میزان بیشترى نسبت به سایرین خواب مىبینند.[/]
[=tahoma,andale mono]یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آنها براى کاهش میزان rem است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب rem در اشخاص مىشود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگیرد. از این جهت بیدارى صبحگاهى براى نماز ،خود به تنهایى مىتواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .[/]
[=tahoma,andale mono]حال ببینیم، این موضوع چه ارتباطى با نماز صبح دارد، یعنى نماز صبح چه اثر درمانى مىتواند در این بیماران داشته باشد؟[/]
[=tahoma,andale mono]به طور متوسط 20 - 15 دقیقه طول مىکشد تا یک فرد معمولى به خواب رود. پس در عرض 45 دقیقه وارد مراحل 3 و 4 خواب شده که این مراحل عمیقترین مراحل خواباند. یعنى بیشترین تحریک براى بیدار کردن فرد در این مراحل لازم است. حدود 45 دقیقه پس از مرحله 4 است که نخستین دوره حرکات سریع چشم (rem) فرا مىرسد. هر چه از شب مىگذرد، دورههاى rem طولانىتر و مراحل 3 و 4 کوتاهتر مىشود. بنابراین در اواخر شب، خواب شخص سبکتر شده و رؤیاى بیشترى مىبیند (یعنى خواب rem اش بیشتر مىشود). پس قسمت اعظم خواب rem در ساعات نزدیک صبح به وقوع مىپیوندد. و از طرفى دیدیم که یکى از مشکلات مهم بیماران افسرده، افزایش یافتن طول خواب rem و خواب دیدن زیاد است. از این جهت یک مبناى مهم در تولید داروهاى ضد افسردگى ایجاد داروهایى است که کاهش دهنده مرحله rem خواب باشند (از جمله داروهاى ضد افسردگى سه حلقهاى) .[/]
[=tahoma,andale mono]لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحرخیزی که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىکند.[/]
[=tahoma,andale mono]علاوه بر این یک روش درمانى جدید براى بیماران افسرده، بیدار نگه داشتن آنها براى کاهش میزان rem است، که بهترین شکل آن نماز صبح است. زمان نماز صبح که مورد تاکید قرآن و همچنین بسیارى از روایات بوده، سبب کاهش قابل توجه میزان خواب rem در اشخاص مىشود. زیرا شخص نمازگزار که خود را ملزم به اقامه نماز صبح مىداند و باید صبحگاه بیدار شود، پس در حقیقت جلوى ورود به مرحله قابل توجهى از rem را مىگیرد. از این جهت بیدارى صبحگاهى براى نماز خود به تنهایى مىتواند یک عامل مهم بدون عارضه در پیشگیرى از افسردگى مطرح باشد که بر تمام روش‌هاى درمانى دارویى و غیر دارویى ارجح است، چرا که پیشگیرى بر درمان مقدم است .[/]
[=tahoma,andale mono]لازم به ذکر است آثار روحى و روانى ایمان به خدا و اقامه نماز بسیار زیاد است و نکات علمى بسیار شگرفى در اسرار سحر که مورد تاکید فراوان اسلام نیز بوده، نهفته است که انسان با دانستن آنها از تمام وجود زمزمه مىکند؛[/]
[=tahoma,andale mono]"اقم الصلوة لدلوک الشمس الى غسق الیل قرءان الفجر ان قرءان الفجر کان مشهودا (3) ؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپا دار و (نیز) نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره (مقرون با) حضور (فرشتگان) است .»[/]
[=tahoma,andale mono]2 – دانش پزشکی امروز به اثبات رسانده است که اگر شخصی حدود ساعت 10 شب بخوابد و ساعت 5 صبح از خواب بیدار شود (یعنی حدود 7 ساعت خواب)در ساعت 1 بامداد ، در بدن او برخی مواد شیمیائی شبه مورفین که بعنوان گروه اندروفین ها و انکفالین ها نامگذاری شده اند، ترشح می شوند که این مواد اثر مستقیم بر روی قسمت های مختلف بدن از جمله عضلات اسکلتی دارند و منجر به راحتی (relaxation ) عضلانی در روز بعد برای فرد می شوند[/]
[=tahoma,andale mono]اما چنانکه شخص در ساعت 12 شب بخوابد و صبح روز بعد ، ساعت 10 صبح از خواب بلند شود(یعنی حدود 10 ساعت خواب)، اندروفین ها و انکفالین ها بر خلاف حالت قبلی، افزایش تزشح کافی نخواهند داشت و در نتیجه سبب می شود با اینکه شخص حدود سه ساعت بیشتر از حالت قبلی خوابیده است، از آرامش و استراحت عضلانی به اندازۀ کافی بهره مند نشود و درست به همین علت است که هزچه خواب انسان بیشتر ادمه پیدا بکند و مثلاً تا ساعت 10 صبح به درازا بکشد احساس خستگی و کوفتگی عضلانی بعد از آن بیشتر خواهد بود. [/]
[=tahoma,andale mono]نتیجۀ اول[/][=tahoma,andale mono]: با توجّه به تأثیرات بند 1و 2 این قسمت، مبنی بر خواب rem و ترشح مواد شبه مورفینی و مطلب مذکور در بند ج مبنی بر اینکه حضرات امام رضا و امام جعفر صادق(ع) خوابیدن بعد از نماز صبح را جایز دانسته اند معلوم می شود هدف بهداشتی جسمی از سحرخیزی رهایی از تأثیر سوء خواب rem و بهره مندی از ترشحات فوق الذکر بوده است و از اینجا(و موارد علمی مشابه دیگر) می توان چنین نتیجه گرفت که،همۀ چهارده معصوم (ع) شخصیت هایی بوده اند که در بارۀ آن ها می توان گفت: «ما به اندازۀ حق شناسائی آن ها ، آن هارا نشناخته ایم و به اندازۀ حق تبعیّتشان، از آن ها تبعیّت نکرده ایم » .[/]
[=tahoma,andale mono]3 - آنطور که دانشمندان گفتهاند اطراف کره زمین ما تودههایی از هوا به ارتفاع 150 کیلومتر احاطه کرده و این هوا در منتهای حد خود به وسیله قشر نازکی از اکسیژن مایع)اوزن) به قطر 5 ـ 3 میلیمتر محدود شده است. سحرگاهان با اولین اشعه خورشید مقداری از این اکسیژن مایع به صورت گاز خالص بسوی زمین روان میشود که برای تغذیه سلولهای مغزی بسیار مفید است و ضرورت دارد و سحرخیزان از آن استفاده شایان میبرند9 [/]
[=tahoma,andale mono]4 – کورتیزول خون هورمونی ضد افسردگی و بالابرندۀ قند خون است و غلظت آن از یک ریتم روزانه و یا سیکل سیرکادین تبعیت می کند . غلظت خونی کورتیزول به هنگام صبح ها در بیشترین مقدار خود است(25میکروگرم درصد) . این غلظت بتدریج تا ساعت 21 شب کاهش یافته و در این ساعت به نصف میزان ساعت 8 صبح می رسد.از ساعت 21 تا حوالی ساعت 4 میزان آن نسبتاً ثابت است10.[/]
[=tahoma,andale mono]پس جا دارد انسان با اقدام به سحر خیزی با توجه به دستورات اکید دین مبین اسلام و موارد مذکور در بالا از منافع سحر خیزی استفادۀ کامل ببرد . [/]
[=tahoma,andale mono]نتیجۀ دوم[/][=tahoma,andale mono] :با توجه به دستورات و منفافع مذکور در بالا، در رابطه با سحر خیزی و اینکه:[/]
[=tahoma,andale mono]1- خروس را نیز خداوند متعال مأمور کرده است تا به هنگام سحر آدمیان را از خواب بیدار کند.[/]
[=tahoma,andale mono]2- ماه رمضان را در زندگی آنان قرار داده است تا سحر خیزی را تمرین کنند.[/]
[=tahoma,andale mono]پس جا دارد که همۀ مؤمنین در رابطه با ذات و حقّ باریتعالی، اینکه حضرت محمد مصطفی (ص) به حضورش عرض می کند:«ما عرفناک حقّ معرفتک و ما عبدناک حقّ عبادتک» را همیشه در دل خود زمزمه کنند و نیز بنا به آیات قرآنی و دستورات دینی،راه سعادت دنیا و آخرت تبعیت از دستورات الهی است و اگر خدای نکرده کسانی راهی بغیر از آن انتخاب کنند در واقع خود را فریب می دهند و بخود شان ضرر می رسانند صرف دانستن اینکه خدائی و حساب و کتابی هست ولی در عمل بدان بی اعتنابودن بی فایده است. [/]
[=tahoma,andale mono]2- حیلیّته المتقین[/]
[=tahoma,andale mono]3- دیلمی ، حسن ابن ابی الحسن محمد ، ارشاد القلوب ، تحقیق : میلانی هاشم ، چاپ اول ، انتشارات دارالاسوه 1375 هجری شمسی ج1 ص 115 [/]
[=tahoma,andale mono]4 – حسن زادۀ آملی ، انتشارات دارالاسوه 1375 هجری شمسی ج1[/]
[=tahoma,andale mono]5 – ارشاد القلوب ج 1 ص 178[/]
[=tahoma,andale mono]6 – بحار الانوار ،ج 87 ص 222[/]
[=tahoma,andale mono]7 – محمدی ری شهری ، محمد، میزان الحکمه، انتشارات دار الحدیث .تحقیق :دارالحدیث، چاپ اول 1377 هجری شمسی[/]
[=tahoma,andale mono]8 – مؤسسۀ علمی فرهنگی تبیان [/]
[=tahoma,andale mono]9 – سایت اینترنتی جامعة القران الکریم[/]
[=tahoma,andale mono]10- دکتر رهبانی، محمد و دکتر نوری، محمد،بیوشیمی هورمون ها.انتشارات ذوقی،1369 تبریز[/]
نماز صبح خطر حمله قلبی را کم می کند
تحقیقات نشان می دهد ادای به موقع نماز صبح و بیدار شدن از خواب طولانی مدت به ویژه در حوالی صبح می تواند در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی موثر باشد.
دکتر مهرداد فخرالدینی، متخصص قلب وعروق گفت:
"با توجه به اینکه حملات قلبی به خصوص سکته های قلبی در اوایل صبح بیشتر اتفاق می افتند و در این زمان غلظت خون به حداکثر رسیده و فشار خون و عوامل لخته شدن خون در رگ ها در بیشترین میزان آن است، بنابراین بیدار شدن در این زمان می تواند به کنترل و تنظیم گردش خون و کارکرد قلب کمک کند."
وی در ادامه ضمن بیان اینکه گرفتگی قلب و حملات قلبی از خطرناک ترین بیماری ها است و عامل اصلی تصلب شرایین و انسداد شاهرگ ها، خواب طولانی مدت در شبانه روز است، افزود:
"ادای نماز صبح به دلیل هم زمانی آن با اوایل صبح و همچنین ایجاد آرامش روحی در افراد، در کاهش عوامل خطر حملات قلبی موثر است. علاوه بر این، در زمستان نیز به دلیل تاثیر سرما، افزایش گرفتگی عروق و حملات قلبی بیشتر دیده می شود."
دکتر فخرالدینی خاطرنشان کرد:
"نماز به موقع در هنگام صبح به جلوگیری از سکته های قلبی کمک کرده و نقش موثری در فعالیت هورمون ها، سلول ها و در نتیجه تنظیم گردش خون دارد."
نماز صبح مانع از سرطان میشود
بر اساس تعدادی از پژوهش‌های علمی انجام شده در مركز پژوهش‌های ملی قاهره، خواندن نماز صبح در زمان مقرر خود، موجب فعال شدن كار سلولهای بدن و جلوگیری از ابتلا به تومورهای سرطانی میشود.
به گزارش ایسنا، دكتر سعید شلبی از اساتید این مركز گفت: پژوهش‌ها موید این مطلب است كه خواندن نماز صبح در زمان خود، به جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی و همچنین تنظیم كار هورمون‌های بدن و گردش خون كمك می‌كند.
وی افزود: بر اساس این پژوهش در زمان ادای نماز صبح، تمامی اعضای بدن در اوج فعالیت‌هایشان قرار دارند، به گونه‌ای كه ترشح هورمون‌ها به ویژه آدرنالین كه ترشح آن در ساعت 5 صبح شروع میشود، افزایش می‌یابد و به فعال شدن تمامی اعضای بدن و جلوگیری از تومورهای سرطانی كمك می‌كند.
همچنین هوای پاك صبحگاهی دارای مقادیر زیادی اكسیژن است كه موجب فعالیت قلب، كاهش انقباضات رگ‌های خونی، تنظیم كار هورمون‌ها و بهبود کار حافظه میشود.
اهمیت نماز صبح در روایات و احادیث معصومین
۱- نماز صبح مشهود ملائکه است.
قرآن مجید:نماز فجر(نماز صبح) مشهود ملائکه است(بنی اسرائیل/آیه۷۷) گر چه تمام نمازها مشهود ملائکه است ولی نماز صبح در این وادی از ویژگی خاصی بهره مند است. در روایات اسلامی آمده که : ((نماز صبح از میان نمازها این امتیاز دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده می کنند. زیرا نماز صبح اگر در اول وقت خود انجام شود دقیقاً در لحظه ای انجام شده است که ملائکه شب جای خود را به ملائکه روز می دهند. و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود. بنابراین نماز صبح که در اول وقت خوانده شود در دو پرونده ثبت می شود.)) (وسایل شیعه/ج۳/ص۱۵۶/بحار/ج۸/ص۷۳)
۲- نماز صبح به جماعت
رسول خدا(صلي الله عليه و آله) چون شنید تعدادی از مسلمین در نماز جماعت صبح حضور ندارند فرمود: اگر آنها از ثواب زیاد نماز جماعت صبح و عشا خبر داشتند مانند راه رفتن کودکان شیرخوار، خود را به نماز جماعت می رساندند (بهترین پناهگاه/ص۹۴)
اسحاق ابن عمار از امام صادق(علیه السّلام) سوال کرد که : خبر ده ما را از برترین وقت برای نماز صبح.امام فرمود:هنگام طلوع فجر چون خداوند می فرماید: اِنّ قران الفجر کانَ مشهوداً(اسرا ۷۸)
یعنی نماز صبح را ، فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده می کنند. پس هرگاه بنده نماز صبح را با طلوع فجر بخواند،دو مرتبه پاداش نوشته می شود،هم فرشته صبح می نویسد و هم فرشته شب.(ثواب الاعمال/ص۸۵)
۳- مواظب نماز صبح باشید
رسول خدا(صلي الله عليه و آله): کسی که نماز صبح نخواند قرآن از او بیزار است.
هرکه نماز ظهر بجا نیاورد پیامبران الهی از او بیزارند.
هرکه نماز عصر را ترک کند فرشتگان از او بیزار است.
هرکه نماز مغرب نخواند دین از او بیزار است.
هرکه نماز عشارا ترک کند خدای جهان از او بیزار است.(اسرار الصلوه/ص۳۴)
۴- نماز صبح را منافقین دوست ندارند
رسول خدا(صلي الله عليه و آله): نماز صبح و نماز عشا سنگین ترین نمازها در نظر منافقین است. (مستدرک وسایل/ج۱/ص/۱۸۳)
۵- حاجات مهم را بعد از نماز صبح از خدا بخواهید
روایت شده است که ((حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید.))
امام حسن مجتبی(علیه السّلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.
۶- از رحمت خدا دور نشوید
حضرت مهدی(علیه السّلام) به یک از مشتاقان دیدارش که به زیارت آن حضرت موفق شده بود دوباره فرمود: از رحمت خدا دور است کسی که نماز صبح را چندان تاخیر بیندازد تا ستاره ها ناپدید شوند و نماز مغرب را به حدی تاخیر بیندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.(حق الیقین/ص۳۰۲)
۷- ای بی خبرها برخیزید
و در روایتی آمده که حضرت امام حسین(علیه السّلام) تعابیر زیبایی در مورد پرندگان داشتند و در مورد خروس می فرمودند: خروس در موقع اذان فریاد می زند: قوموا ایها الغافلون ، قوموا ایها الغافلون
یعنی ای بی خبرها برخیزید، ای بی خبرها برخیزید.
هنگام سپیده دم خروس سحری / دانی که چرا همی کند نوحه گری
یعنی که نمودنددر آینه ی صبح / کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری
به راستی علت این همه تاکید چیست؟
اهمیت صبحانه در قرآن و احادیث
1. وَ لَهُم رِزقُهُم فَیها بُکرَهً وَ عَشِیا: روزی بهشتیان صبح و شام مقرّر گردیده است.(سوره مریم آیه 62).
2. پیامبر اعظم(ص): هرکه چاشت را زودتر بخورد و...
3. امام صادق(ع): صبحانه و شام بخورید و میان آنها چیزی نخورید که موجب تباهی تن خواهد بود.
4. در روایتی دیگر معصوم(ع) واگذاردن صبحانه را مایه بیماری دانسته‌اند.
5. در روایت دیگری از صبحانه به‌عنوان عامل استواری و پایداری بدن و طول عمر زیاد یاد شده است.
6. در روایتی از امام صادق(ع) صبحانه را عامل خوشبویی دهان، فرونشاندن حرارت، استواری دندانها، استحکام لثه‌ها، کسب روزی و نیکویی خُلق دانسته‌اند.
7.هركسي خواهد عمرش طولاني و در لذت و راحتي باشد، مي بايست صبحانه را كامل بخورد. امام علي (ع)
اهمیت صبحانه از دیدگاه علمی
صبحانه خوب، شروع یک روز خوب را نوید می‌دهد و این احساس بهتر بودن از نظر روانی موجب احساس جسمی بهتر و جلب بیشتر انرژی‌های محیطی میشود و انگیزه و تلاش را برای کسب شرایط بهتر و جلب روزی بیشتر افزایش می‌دهد.
صبحانه یکی از مهمترین وعده‌های غذایی است که سطح انرژی بدن را ابتدای روز بالا می‌برد و ذخایر تخلیه شده بدن را پر می‌کند. به عبارت دیگر، صبحانه، باتری انرژی وجود شما را از ابتدای روز شارژ خواهد کرد.
هنگام صبح که از خواب بر می‌خیزیم تقریباً ذخیره قندی بدن تمام شده در حالیکه بدن خصوصاً سلولهای مغزی، برای تامین انرژی خود به این مواد نیاز دارند. بدن مجبور است به هنگام کاهش قند خون از ذخیره چربی استفاده کند که منجر به تولید برخی مواد شیمیایی مثل مواد اسیدی و کتونی میشود که اینها نیز عامل بوی بد دهان، احساس ضعف و خستگی، کاهش سطح هوشیاری و کاهش آستانه تحریک‌پذیری می‌شوند.
اگر این ناشتایی ادامه یابد درمراحل آخر آن، عضلات به مصرف تولید انرژی می‌رسند که این امر منجر به ضعیف شدن بدن و کاهش قدرت دفاعی آن خواهد شد.
خوردن صبحانه ضمن آنکه از بوی بد دهان و طعم بد آن و بدخلقی در طول روز جلوگیری می‌کند، سبب افزایش میزان تمرکز و افزایش حداقل 20 درصدی در حافظه میشود.
دانش‌آموزان به‌دلیل اینکه در دوران رشد و تحصیل هستند، نیاز بیشتری به خوردن صبحانه دارند.
کسانی که صبحانه نمی‌خورند، در مدرسه، سوخت سلولهای مغزی‌شان کم میشود و درک مطلب و میزان یادگیری‌شان کاهش می‌یابد و تحمل ساعات آخر کلاس برای آنها بسیار مشکل میشود.
شهید دکتر پاکنژادمی نویسد:شگفتا ما در کتاب های غذاشناسی مطالبی میبینیم که گویا از چهارده قرن قبل،از اسلام کپی برداری شده است به عنوان مثال :اسلام تاکید فراوان به خوردن صبحانه دارد و آن را از عوامل سلامتی و طول عمر دانسته همچنین سفارش نموده مومن باید به وعده غذایی صبحانه اهمیت بدهد. امروزه متخصصان تغذیه از وعده غذایی تاکید فراوان بر صرف صبحانه در اول صبح دارند. جودیت چاز جوبیل یکی از متخصصان علم تغذیه می نویسد: " صبحانه غذایی است مهم " ،نظری کاملا علمی و درست است، اگر شما عادت کرده اید که بامداد غذای کامل نخورید تندرستی خود را با این کار به خطر انداخته اید و کسانی که صبحانه کم می خورند بیش از دیگران به بیماری کارانس (کسری مواد غذایی) مبتلا هستند،در کار خود بیشتر اشتباه می کنند،در تحصیل کمتر موفق می شوند و عمر کوتاهی دارند. خانم روشن پور از متخصصان تغذیه در ایران می گوید:صبحانه حدود یک چهارم از انرژی روزانه افراد را تامین می کند،لذا خوردن آن را می توان از ضروریات زندگی دانست و مصرف صبحانه در موقع خودش باعث افزایش بیست درصدی تمرکز در بزرگسالان و کودکان می گردد.خوردن صبحانه خطر ابتلا به بیماری های قلبی دیابتی و سرطان را کاهش می دهدو باعث افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری هایی همچون سرماخوردگی و آنفولانزا می شود،نخوردن صبحانه مضرات فراوانی به همراه دارد.زود عصبانی شدن،خشکی دهان،مریضی های گوارشی و خراب شدن دندان ها گوشه ای از پیامدهای آن است. در مرکز پیشگیری در بیماریها ی فرانسه بیست و سه درصد از کودکانی که صبحانه می خورند،دچار پوسیدگی دندان می شوند،اما کودکانی که صبحانه نمی خورند چهل و چهار درصد. ایشان توصیه می کنندافرادی که میل به صبحانه ندارندیک لیوان آب یا آبمیوه و نرمش بیست دقیقه ای هنگام صبح در افزایش اشتها و تمایل به خوردن صبحانه موثر است. در روایات بسیاراز بین وعده های غذایی تاکید زیادی بر صرف صبحانه شده است. امام صادق علیه السلام می فرمایند:چون نماز صبح را به جای آوردی چاشت(صبحانه) بخور که دهانت را خوش طعم،حرارت بدن را خاموش،دندان و لثه را محکم،روزی را زیاد و اخلاق را نیکو می کند. امام علی علیه السلام می فرمایند: هر کس می خواهد عمرش طولانی و در لذت و راحتی باشد،صبحانه را کامل بخورد و کفش خوب به پا کند. پیامبر اکرم صلوات الله علیه می فرمایند: هر کس عمر طولانی می خواهدغذا را صبحگان بخورد. امام علی علیه السلام می فرمایند: صبحانه را کامل بخورید تا سالم بمانید.
خب حالا صبح بیدار شدیم نماز صبح خوندیم ورزش صبحگاهی کردیم و صبحانه هم خوردیم حالا میخواییم بریم سر کار! آیا سر کار رفتن از نظر اسلام مهمه؟ از نظر روانشناسی چطور؟
پس قدم بعدی:
اهمیت کارکردن در اسلام و روانشناسی امروز
نگاه تکلیف مدارانه به کار و تلاش در اسلام
کار ، وسیله تقرب به خداوند
اسلام به کار و کارگر ارزش بسیار والایی داده است، به گونه ای که کار کردن را از بزرگ ترین عبادت ها و وسیله ای برای تقرب به پروردگار شمرده است. در اسلام کارگر، شهید زنده و کارگری شغل انبیاست و از راه کسب و کار می توان به بهشت برین رسید. قرآن مجید کارکردن را با ارزش می داند و می فرماید: «نیست برای انسان، مگر بازتاب عمل و واکنش کارش. سپس، به پاداش کامل تری خواهید رسید». (نجم: 40 و 41)
از سوی دیگر بی کاری و تن آسایی صفاتی هستند که در ادبیات دینی، با نفرت و نکوهش از آنها یاد شده است. در اسلام کار به عنوان یک دستور دینی واجب است. در روایتی از پیامبر گرامی اسلام9 آمده است: «تلاش در جهت کسب روزی حلال، بر هر زن و مرد مسلمان واجب است».
در حدیثی دیگر، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کار را برترین عبادت دانسته است. ایشان کار را بهترین راه رسیدن به سعادت معرفی می کند و می فرماید: «نود درصد راه تقرب، به کار منتهی می شود».
از نظر اسلام همه مسلمانان باید به کار و حرفه ای بپردازند. انسانی که کار نمی کند و تنها به عبادت و پرستش خداوند بسنده می کند، دعایش از سوی خداوند پذیرفته نیست. از امام صادق علیه السلام روایت است که آن حضرت از علی ابن العزیز پرسید: عمرابن مسلم چه کار می کند؟ گفت: فدایت شوم! کسب و کار را رها کرده به عبادت روی آورده است. فرمود: وای، مگر نمی داند دعای بدون کار و کوشش پذیرفته نمی شود.
اگر در جامعه ای بر اساس آموزه های دینی عمل شود و کار ارزش یابد و به عنوان مایه رستگاری و وسیله تقرب به پروردگار به آن نگریسته شود، فرهنگ کار تقویت خواهد شد و البته برآیند چنین اندیشه ای؛ ابتکار، خلاقیت و رشد و توشعه به معنای عام خواهد بود.
پیام ها :
1. اهمیت کار و کارگری در اسلام؛
2. نکوهش بی کاری.
کار، سیره انبیا و اولیای الهی
کار و تلاش، سیره تمام پیامبران آسمانی است. پیامبران پیش از بعثت، به کارهای سختی، همچون: شبانی، کشاورزی و... می پرداختند. شخصیت و زندگی آنان با کار همراه بود و با تمام وجود زحمت ها و تلاش های طاقت فرسای مردم ضعیف جامعه را درک می کردند. پیامبران و ائمه معصومین علیهم السلام حتی پس از رسیدن به مقام نبوت و جانشینی، همواره با کار و تلاش مأنوس بوده اند. مقام کارگری، از دیدگاه معصومین شأن والایی دارد. از نظر پیامبر گرامی اسلام، منزلت کارگران در ردیف انبیاست. ایشان فرموده است:
هر کس از دست رنج خویش مخارج زندگی خود را تأمین کند، روز قیامت در صف پیامبران قرار خواهد گرفت و از عنایاتی که پیامبران بهره مندند، بی نصیب نخواهد ماند.
داشتن درآمد بیشتر، از درآمد کمتر مطلوب تر است، زیرا با مازاد درآمد می توان به انجام کارهای نیک و پسندیده اقدام کرد. آدمی باید با کمک به هم نوعان روح دیگر خواهی را در خود تقویت و دست تهی دستان و افتادگان را بگیرد. بدین منظور، امام علی علیه السلام در گرمای سوزان عربستان، تعداد زیادی چاه و قنات احداث کرد. نخلستانی با هزاران درخت خرما آباد کرد و زمین های بسیاری را زیر کشت برد. بعضی از قنات ها و زمین های آبادی را که خود احداث و زیر کشت برده بود، وقف نیازمندان کرد.
همچنین آن امام دل سوز، از حاصل دست رنج خود افراد بسیاری را از اسارت و بندگی نجات داد و آزادی را به آنان بازگرداند.
بنابراین، با توجه به روش و سیره ائمه معصومین علیهم السلام ، کار و تلاش از صفات پسندیده و مایه رستگاری انسان و پیشرفت جوامع انسانی است.
پیام ها :
1. اهتمام به کار، در سیره و رفتار پیامبران و معصومین علیهم السلام ؛
2. ارج نهادن به شأن و منزلت کارگر در اسلام.
کار در دیدگاه آیات و روایات
در آیات و روایات بسیاری از کار به عنوان عمل صالح یاد شده و از مقام کارگر ستایش شده است و کارگران نیز به بهشت جاویدان بشارت داده شده اند. بنابر رهنمودهای دینی، مسلمانان باید در انجام کار نیک از همدیگر پیشی گیرند: «انّما تُفاضَلُ القوُم بِالاَعْمال؛ گروه ها از طریق کار نسبت به هم برتری می یابند.» این نگرش و رویکرد مقدس به کار، موجب می شود که برای آن مرزی تعیین نشود.
اوُصیکَ اَنْ لایَکُونَنَّ لِعَمَلِ الْخَیْرَ عِنْدَکَ غایَةً فِی الْکَثْرِة.
سفارش می کنم تو را که برای عمل خیر، در نزد تو محدودیتی نباشد.
نگاه قدسی و عبادی به کار، انگیزه کار کردن را در انسان تقویت می کند و مرتبه معنوی و اجتماعی او را بالا می برد. در همین ارتباط، در قرآن مجید می خوانیم:
«درجات و مقامات عالی، ویژه مؤمنانی است که تلاش های عملی مثبت و سازنده دارند». (طه:75)
در سخنی زیبا از امام صادق علیه السلام هم آمده است:
سه چیز از اسباب سعادت است. یکی از آنها این است که انسان برای بهبود زندگی و کسب و معیشت خود، صبحگاهان از خانه بیرون رود و شبانگاهان برگردد.
پیام ها :
1. تلاش برای انجام کار با تمام توان؛
2. دست یابی به درجات عالی در پرتو کار و تلاش.
نکوهش بی کاری در اسلام
امام علی علیه السلام در هشداری، بی کاری و تن پروری را نکوهش کرده و فرموده است: «با اراده سست، ضعف پیشگی، و گرایش به بی کاری، بعید است که انسان به سعادت برسد».
بی توجهی به کار و روی آوردن به تنبلی و بی کاری، در حوزه اقتصاد، روان شناسی و جامعه شناسی، به عنوان یک معضل و پدیده زیان بار معرفی شده است که اختلالات روانی، نابهنجاری های اجتماعی و بزهکاری از پی آمدهای آن است. ادامه یافتن این مشکل برای مدت طولانی، آسیب های روانی جبران ناپذیری را در سطح کلان به وجود می آورد؛ آسیب هایی که عزت و اعتماد و اتکای به نفس را از افراد بی کار می گیرد.
بی کاری، تنها ریشه اقتصادی ندارد، یعنی حتی با جریان فعالیت های اقتصادی نسبتا مطلوب در جامعه و وجود مشاغل کافی و متنوع برای افراد، عده ای از کار کردن سرباز می زنند. این نوع بی کاری، ریشه فرهنگی دارد. در این گونه مواقع باید با ایجاد فرهنگ کار و ارزش گذاری به همه نوع مشاغل و هدایت به سمت نگاه عبادی به کار، انگیزه ها را افزایش و تعداد بی کاران را کاهش داد.
سفارش به استفاده بهینه از وقت، به منظور نهادینه سازی فرهنگ کار بسیار مهم است. اتلاف وقت از بزرگ ترین گناهان به شمار می آید و برای رسیدن به رستگاری می باید از وقت محدود و عمر کوتاه، بیشترین بهره را برد. هدر دادن وقت در قالب خواب زیاد، رفت و آمدهای غیرضروری، زیاده گویی و غیره، از نظر اخلاقی پسندیده نیست. امام علی علیه السلام در نکوهش وقت گذرانی می فرماید: «بی کاری دائمی فساد آور است.» اسلام با نگاه تکلیفی به کار و نیز جهاد خواندن آن، انگیزه کار را در مؤمنان افزایش می دهد و از طریق مبارزه با بی کاری، تنبلی و تن آسایی به احیای فرهنگ کار اقدام می کند. آموزه های دینی، بی کاری و تنبلی را عامل انحراف و ناهنجاری عنوان می کند و تن آسایی و مصرف گرایی را از عوامل فقر و نداری می داند. پیامبر گرامی اسلام با افراد بی کار به سردی برخورد می کرد و آشکارا نارضایتی خود را نشان می داد. ایشان روزی مرد نیرومندی را دید، با تعجب پرسید: آیا حرفه ای دارد؟ گفتند: بی کار است. فرمود: او که کار نمی کند، ارزشی ندارد.
بی شک انسان بی کار افزون بر رنج خود، خانواده و اطرافیانش را هم از این نظر در فشار و سختی نگه می دارد و به آنها آسیب می رساند. در سخنی امام صادق علیه السلام می فرماید: «انسان توانمند اگر کار نکند، در خوش گذرانی و بطالت می افتد و سرانجام به خود و خویشاوندانش آسیب های جدی می رساند».
امام علی علیه السلام در گفتاری، بر این مهم این گونه اشاره می کند: «سهل انگاری و تنبلی، به از بین رفتن حقوق دیگران می انجامد».
انسان تن آسا نزد خداوند هم ارج و قربی ندارد، چنان که امام صادق علیه السلام فرد بی کار را محبوب خدا نمی شمارد و می فرماید: «خداوند از خواب زیاد و بی کاری پیوسته نفرت دارد». بی کاری افزون بر زیان های اقتصادی، آثار سوء روحی، روانی دارد و در برخی از روایت ها به آثار زیان بار روانی بی کاری اشاره شده است. نفس کار، شادابی و نشاط آور است و در مقابل، بی کاری عامل افسردگی وپژمردگی روان است. از امام علی علیه السلام نقل است: «کار کردن، بر توان و نیروی انسان می افزاید.» و «عدم فعالیت بدنی، انسان را سست و ضعیف می سازد و شادابی و نشاط را از او می گیرد».
حالا از نظر علمی:
تحقیقات تاثیر منفی بیکاری را در وضعیت سلامت افراد اثبات می‌کند. از دست دادن شغل می‌تواند سلامتی افراد را به خطر بیاندازد چرا که...
تحقیقات جدید تاثیر منفی بیکاری افراد در وضعیت سلامت آنها را اثبات می‌کند.
به گزارش ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، در یک مطالعه که در دانشگاه البانی نیویورک انجام گرفت اطلاعات مربوط به 8125 کارگر مطالعه شد و روی افرادی تمرکز شد که قبلا هیچ ناراحتی جسمی و روحی از قبیل بیماری قلبی فشار خون بالا و دیابت و مشکلات عاطفی یا روانی نداشتند.
در این تحقیق علت بیکار شدن افراد و وضعیت سلامت آن ها بعد از بیکاری مورد مطالعه قرار گرفت.
افرادی که به علت تعطیل شدن محل کار بیکارشده بودند 83 درصد بیشتر از افرادی که کار ثابت داشتند در خطر ابتلا به بیماری بودند ولی این آمار برای افرادی که اخراج شده بودند حدود 43 درصد گزارش شد.
این یافته ها بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت و تحصیلات افراد شرکت کننده در مطالعه به دست آمده است.
این محققان معتقدند: از دست دادن شغل می‌تواند سلامتی افراد را به خطر بیاندازد چرا که علاوه بر مشکلات مالی زندگی اجتماعی و روابط آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
بهداشت روانی همسرتان در گرو کار او
یک روان سالم برای حفظ سلامتی نیاز به عواملی همچون عزت نفس ،ارتباط خوب بادیگران، احساس مفید و ارزشمند بودن، امیدواری به آینده، پاسخگویی منطقی به نیازهای مادی و ... دارد که یک کار خوب با تقویت اکثر این عوامل در حفظ و ارتقاء بهداشت روان تاثیر گذار است.
کار و تقویت عزت نفس
کار به جهت تاثیر مهمی که بر عزت نفس فرد دارد، حافظ سلامت روان است. اگر عزت نفس را از ارکان سلامت روان بدانیم، ناگزیر "کار" را _ از آن جهت که یکی از مهمترین عوامل سازنده و تقویت کننده ی عزت نفس است _، دارای نقش کلیدی در بهداشت روان خواهیم یافت .کار، ازسرچشمه های عزت نفس است و عزت نفس متقابلا در کیفیت کار تاثیر گذار خواهد گردید و این چرخه، خود نشانه ی حیات یک روان سالم است. در حالیکه در یک فرد بیکار ،که بیکاری او تدوام زیادی هم پیدا کرده است، احتمال آسیب دیدن عزت نفس زیاد است. عزت نفس که کم شود، حساسیت فرد در برابر بیکار بودن، بی اثر، بی فایده، و سربار دیگران بودن نیز کم می شود و این چرخه نیز نشانه ی اختلال در بهداشت روانی فرد، خصوصا فرد جوان است. چرا که بیکاری در فرد سالخورده نمی تواند آسیب زا باشد زیرا فرد سالخورده با تکیه بر تولیدات و آثاری که به جا گذاشته ،به بهداشت روانی مطلوب دست خواهد یافت. مسلما یک سالخورده در صورتی دچار اختلالات روانی خواهد شد که در گذشته ی خود تولید قابل افتخاری به جا نگذاشته باشد.
کار عامل سلامتی جسمانی
من یعمل یزدد قوّة، من یقصّر فی العمل یزدد فترة (الحیاة با ترجمه احمد آرام، ج5، 446 )
هر كس كار كند، نیرویش افزونتر مىشود، و هر كه در كار كردن قصور كند، سستى او افزایش مىیابد».
عقل سالم در بدن سالم است . بدنی که بیمار و ضعیف باشد روح را اسیر خود می کند و برای رفع مشکلاتش او را مشغول می کند. " هر قدر بدن ضعیفتر باشد بیشتر به روح فرمان می دهد و هر قدر قوی تر باشد بهتر از آن فرمانبرداری می کند. افراد ضعیف هر قدر کمتر از عهده تسکین شهوات برآیند بیشتر عصبانی می شوند. جسم نحیف روح را ضعیف می کند" ( امیل ،ص 70)
تندرستی در کار کردن است و از این روی به جوانی ،لطف و زیبندگی می بخشد. سر لطافت و زیبایی در کار کردن است و اشتغال نیمی از رمز خرسندی و خشنودی است. از خدا مال و منال نخواهیم بلکه توفیق کار و عمل بخواهیم."
(لذات فلسفه، 460)
کار از آنجا که منبع حرکت و تبدیل انرژی است، سلامت بدن را بیش از هر عامل دیگری حفظ و بلکه تضمین می نماید. از همین رو کار را از آن جهت که عامل سلامت جسم است عامل بهداشت روان نیز می دانیم. البته در این خصوص فرقی هم نمی کند که کار فکری باشد یا یدی. زیرا علی رغم تصور عوامانه کارهای فکری بیش از کارهای یدی انرژی مصرف می کنند. علم پزشکی قائل به این مطلب است که مغز برای فعالیت های خودش _ که تفکر بخشی از آن است_ بیش از هر عضو دیگری از اعضای بدن انرژی مصرف می کند. لذا مراد از واژه ی حرکت ،هر نوع فعالیتی است که موجب مصرف انرژی گردد.
کار موجب امید به آینده است
کسی که قدرتش از کار است هرچند در زمان حال وضعیت خوبی نداشته باشد امید زیادی به آینده دارد. این امید منبع یک انرژی قوی برای تحمل مشکلات فراوان زندگی خواهد بود. اکثر بیماران روانی نسبت به آینده بدبین و ناامیدند.
کسی که کار می کند به اعتبار کارش می تواند قرض بگیرد؛ اجناس قسطی بخرد؛... همین معاملات اعتباری هم تاثیر بعد مثبت روانی کار را بر روح و روان فرد بیشتر می کند. به هر حال آینده برای کسی است که به کار قابل اعتمادی مشغول است و صاحب درآمد است. این یک قانون کلی است و نسبت به زمان و مکان تغییری نمی کند.
کار و احساس افتخار
افتخار به کار از دیگر دستاوردهای روانی یک کار خوب است که علاوه بر تقویت قدرت روحی،موجب تصفیه روان فرد نیز می گردد. به این معنا که این احساس افتخار آمیز می تواند حقارتهایی کوچک و بزرگی که احیانا در طول زندگی متوجه فرد شده است را به دست فراموشی سپارد و او را بر تمامی احساسات و عواطف تحقیر آمیزی که موجب آزار روانی او هستند غلبه دهد. به همین جهت گاهی می بینیم کسانی که به کار خود افتخار می کنند اخلاق و منش اجتماعی بهتری دارند و از عواطف سالمتری برخوردارند. در مقابل احساس افتخار، احساس شرم است که در افراد بیکار زیاد گزارش شده است.
وقتی بیکاری موجب بی پولی و مشکلات دیگر زندگی هم بشود احساس شرم و بی کفایتی به عامل بسیار قوی برای به خطر انداختن سلامت روانی بیکار تبدیل خواهد شد .لذا در انجمنهای حمایت از بیکاران در صددند نگاه منفی بیکار را به مسئله ی بیکاری از بین ببرند" داشتن نگرش مثبت به بیکاری، احساس شرم بیکار و تمایل او به منزوی شدن را کم می کند." اما جز با ایجاد کار در رفع مشکلات روحی روانی بیکاران تا کنون اقدام موثری گزارش نشده است. (فصلنامه علمی پژوهشی،ص 13).
از همین شاخصه در تعریف کار می توان نتیجه گرفت کاری که موجب تحقیر و خفت فرد (با در نظر گرفتن شانیت اجتماعی او) باشد، کار نیست و تاثیرات مثبت کار را بر روح روان فرد نخواهد داشت. اقداماتی از قبیل قبرشویی، پاک کردن شیشه ماشین پشت چراغ قرمز... که شکل مودبانه تر تکدیگری است، کار مفید و شریف نیستند. نشانه ی دیگر در تشخیص مضر بودن این کارها این است که اگر انجام نشوند نه تنها در جامعه مشکلی ایجاد نمی شود بلکه جامعه شکل بهتری هم پیدا می کند. افرادی که چنین کارهایی را شغل خود قرار می دهند هیچگاه از لحاظ روحی روانی سالم و آرام نیستند.
واقعا جالب است! هرچیزی که در این دنیا برای انسان مفید است خداوند در آن دنیا برای آن پاداش زیادی در نظر گرفته!
یعنی خداوند با نسخه ی قران و سنت هم سعادت این دنیا و هم سعادت آن دنیای مارا امضا کرده!
حال کجایند کسانی که از دستورات اسلام ایراد میگیرند ؟؟؟
این داستان ادامه دارد.....
[="Teal"]
خب پس تا اینجا این موارد رو بررسی کردیم:
1-سحرخیزی
2-صبحانه
3-کار
4-.....
(توجه: فقط قبل از اینکه به مبحث بعدی برم یک نکته رو یاداور بشم و اون اینکه من اول کارهای اصلی و مهم رو که یک انسان معمولی در طی شبانه روز باید انجام بده بررسی میکنم و وقتی تموم شد به جزئیات و ریزه کاری ها میپردازم! پس اگر چیزی از قلم افتاد نگران نباشید)
خب حالا از سرکار اومدیم خونه و میخواییم نهار بخوریم :
قدم بعدی: نهار! بخوریم یا نخوریم ؟ اسلام و علم یا شکم؟
نظر اسلام در مورد ناهار و عادت غلط و غیر اسلامی ایرانی ها در خوردن ناهار
یکی از مسائلی که در زندگی ما ایرانیان به اشتباه تجویز و رایج شده است.
وبعضاً شنیده یا دیده می شود که، پزشکان تغذیه وغیره برای افراد چاق تجویز
می کنند. پرهیز از شام خوردن است، درحالی که در اسلام بهترین زمان برای
خوردن غذا ، دو وعده در روز یکی در هنگام صبح و دیگری را درهنگام شام
سفارش کرده اند .
حضرت رسول اکرم (ص) می فرمایند : شام را وا مگذارید، هرچند با خوردن
یکدانه خرمای خشکیده ؛ هم که باشد. من بر امّت خویش از این بیم دارم، که از
وا گذارن شام ؛ پیری ودرهم شکستگی زودرس به سراغشان آید؛ چرا که شام ،
مایه نیرومندی پیر و جوان است.
امام جعفر صادق علیه السلام خطاب به فردى که از سوء هضم و درد معده شکایت داشت ضمن خواندن آیه فوق فرمودند:
« فقط اول روز و اول شب به تغذیه بپرداز و میان صبحانه و شام چیزى نخور که ما یه ی فساد بدن است. مگر گفته ى خدا را نشنیده اى که مى فرماید: روزى آنان بامدادان و شامگاهان است؟»
بنابراین بر خلاف عادت امروز که ناهار تبدیل به اصلی ترین وعده غذایی مردم شده است، در تغذیه اسلامی غذا خوردن در اواسط روز جایگاهی نداشته برای سلامت مضر می باشد و باید به دو وعده غذا در شبانه روز اکتفا کرد.
[=arial]
صبحانه: مهم ترین وعده غذایی است که باید در ساعات اولیه روز مصرف شود و هر چه به ظهر نزدیک‌تر شود اثر معکوس خواهد داشت، یعنی به جای این که با گرمی و تری خود باعث خون‌سازی شود، با سردی و خشکی باعث غلظت خون خواهد شد و از نظر نوع غذای مصرفی در وعده صبحانه، عسل یا مربا (خانگی)،خامه (محلی) و یا غذاهای پختنی مثل کله پاچه، حلیم، آش و عدسی پیشنهاد میشود.
نهار: بدترین وعده غذایی است که متأسفانه در حال حاضر فقط طبق عادت خورده میشود و همان طور که در بالا گفته شد باعث غلظت خون هم مییشود و پیشنهاد میشود که اگر هم
گرسنگی بر بدن عارض شد، در حد سد جوع یعنی فقط در حد رفع گرسنگی غذا صرف شود و نه بیشتر، اما در مورد نوع غذای ظهر بهتر است از مقداری سالاد و سیب‌زمینی و همین طور در روزهای دیگر هفته برای تنوع، ماست و در وعده ظهر ماست یا سالاد و سبزی حتماً گنجانده شود.در صورتی که مجبور به خوردن ناهار شدید، حتما بلافاصله پس از خوردن ناهار حداقل پانزده دقیقه دراز بکشید.
شام: طبق احادیث و روایات از خوابیدن با شکم گرسنه باید پرهیز کرد، اما خوابیدن با شکم پر هم تقبیح شده و طالب سلامتی باید حتما بین شام خوردن و خواب سه ساعت فاصله قرار دهد. بنابراین حد وسط گرسنگی و سیری باید در وعده شام مراعات شود و از مصرف غذاهای همراه با نان (سفید) و برنج و در کل نشاسته‌ای باید پرهیز کرد.
شام خوب و سنگین در سر شب اشکال ندارد، اما در حد سیر شدن نه پر شدن!
بهترین ساعت برای صرف شام همان ساعات ابتدایی شب یا غروب است که هم مطابق با افطار ماه مبارک رمضان است و هم طبق حدیث «صُومُوا تَصِحّوا» یعنی روزه بگیرید تا سالم بمانید که برای سلامت جسم نیز بسیار مفید است.
اگر فردی خواهان سلامت جسم به همراه روح است باید بداند که تحمل مقدار کمی گرسنگی در روز هیچ ضربه‌ای به سلامتی او نمی‌زند و بیماری‌هایی مثل زخم معده و سوء هاضمه و… در اثر گرسنگی شدید نیست، بلکه دلایل دیگری دارد که از حوصله بحث خارج است.
یاد بگیریم که از ظرف غذای کوچک استفاده کنیم، چرا که از نظر روانشناسی اشتها را کمتر کرده و باعث میشود که کمتر میل به خوردن غذا داشته باشیم.
یاد بگیریم طبق فرامین و دستورات دینی و مذهبی غذا بخوریم، یعنی صرف غذا با ذکر بسم الله، ابتدای به خوردن با چشیدن مقداری نمک و ختم غذا به چشیدن مقدار کمی نمک و مصرف مقداری سکنجبین شربت شده، خصوصا پس از غداهای خشک و غیر آبکی. قابل ذکر است که جویدن هر لقمه ۲۰ بار عامل سلامتی و بالاتر از آن هر چه به ۴۰ نزدیک شود باعث لاغری در افراد چاق می شود.
وی یادآور شد: در روایات آمده که خوردن صبحانه ، مستحب و خوردن ناهار مکروه و با شکم گرسنه خوابیدن نیز مکروه است ؛ چون غذایی که در صبح خورده می شود ، صرف کاتابولیسم و تولید انرژی و غذایی که در شب خرده می شود صرف فعالیت های آنابولیک و رشد و نمو می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز اضافه کرد: از نظر علمی ثابت شده که ترک شام ، سبب پیری زود رس شده و عوارض فراوانی به دنبال دارد ، ولی ترک ناهار ، سبب سوختن چربی های مازاد بدن می شود و این نشان می دهد که روزه گرفتن خود یک برنامه صحیح غذایی بوده و یکی از ویژگی های بهداشت اسلامی این است که با ساده ترین دستورالعمل ها ، زندگی سالم و سرشار از موفقیت های معنوی و مادی را برای انسان برنامه ریزی کرده است.
ما ایرانیها که زمین هم به آسمون بره نمیتونیم نهار نخوریم پس لااقل بیایم درست بخوریم: سریع میرم قدم بعدی تا لااقل نهارتون رو با این آداب بخورید:
حالات صحيح بدن هنگام غذا خوردن:
از آداب تاكيد مورد تاكيد در جوامع روائي و علوم جديد توصيه به صحيح نشستن، هنگام صرف غذاست.
الف)رعایتتواضع:
ادب حكم مي كندكه هنگام غذا خوردن به خاطر نعمت هايي كه بر سر سفره است، ادب صاحب سفره را رعايت كنيم و متواضعانه بر سر سفره بنشينيم.
پیامبر(ص) فرموده اند:«أَجْلِسُكَمَايَجْلِسُالْعَبْدُوَآكُلُكَمَايَأْكُلُالْعَبْدُ.. لا اکل مُتَّکئاً؛[1] از روی تواضع
ب)بادستراستخوردن: بر زمین بنشینیم و همانند بنده غذا را تناول کنیم و در حالت تکیه وار غذا میل نکنیم».
ازجمله مستحباتي كه هنگام غذا خوردن در روايات آمده است خوردن غذا با دست راست مي باشد.
1- امام صادق(ع) فرمودند:« لاَياکل بشماله، و لا یشرب بشماله؛[2] نبايد کسی با دست چپ بخورد و بیاشامد».
2-پيامبر اكرم (ص)مردي را ديد كه با دست چپ غذا مي خورد فرمودند:« كُل بِيَمِنِكَ؛[3] با دست راستت بخور».
ج) پرهیزازخوردنهنگامراهرفتن:
امام صادق (ع) فرمودند: «لا اکل و انت ماش الا ان تفطرّ الی ذلک؛[4] در حالت راه رفتن غذا نخورید مگر این که ناچار باشید».
بررسی:
به نظر می رسد اولين روایت فوق علاوه بر طرح مسائل اخلاقی، نشستن روی زمین بدون تکیه را بهترین حالت در هنگام صرف غذا مطرح کرده است. شاید به این دلیل که در این حالت، عمل گردشخون به خوبیانجام مي گیرد در روایات بعدي به یک مسئله بهداشتی اشاره دارد. زیرا دست چپ هنگام طهارت در تماس با بدن قرار می گیرد و ممکن است در انواع میکروبها آلوده شود. روایات سوم ازخوردن هنگام راه رفتن نهي مي كند كه علاوه بر مسائل اخلاقی به لحاظ پزشکی هم صحيح است؛ زيرا در صورت صرف غذا همزمان با راه رفتن، ممکن است سیستم عصب مرکزی در پیام رسانی به دستگاه گوارش کوتاهی کرده و باعث شود، حرکات دودی معده و روده بخوبی انجام نشود و در ترشح شیره های گوارشی و آنزیم ها هم اختلال پیش آيد و در نتیجه دستگاه گوارش در هضم و جذب غذا دچار مشکل جدی شود[5].
زمان (وعده هاي)صرف غذا:
با توجه به اینکه بحث های متفاوتی درباره، تعداد وعده های غذایی مورد نیاز بدن وجود دارد به بررسی بیشتر روایات در این زمینه می پردازیم.
الف) دووعدهدر شبانه و روز:
1- امام صادق (ع) می فرماید:« تَغَدَّ وَ تَعَشَّ وَ لَا تَأْكُلْ بَيْنَهُمَا شَيْئاً فَإِنَّ فِيهِ فَسَادَ الْبَدَنِ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ- لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيها بُكْرَةً وَ عَشِيًّا ؛[6] صبحانه و شام بخور و در فاصله بین آنها چیزی مخور. چرا که موجب تباهی تن است مگر نشنیده ای که خداوند می فرماید: و آنان (بهشتیان) ، صبح گاهان و شام گاهان، روزي [ ویژه ی خویش را] دارند.
2- امام صادق (ع) می فرمایند:« يَنْبَغِي لِلْمُؤْمِنِ أَنْ لَا يَخْرُجَ مِنْ بَيْتِهِ حَتَّى يَطْعَمَ فَإِنَّهُ أَعَزُّ لَهُ؛[7] شايسته است مؤمن تا غذا نخورده از خانه بیرون نرود، زیرا این کار به او استواری بیشتر می دهد».
3- پیامبر (ص) فرمودند:« مَنْ أَرَادَ الْبَقَاءَ وَ لَا بَقَاءَ فَلْيُبَاكِرِ الْغَدَاء؛[8] هرکس جاودانگی و عمر طولانی می خواهد [گر چه جاودانگي وجود ندارد ]باید غذا را صبح گاهان بخورد».
4- پیامبر(ص) فرمودند:« لَا تَدَعُوا الْعَشَاءَ وَ لَوْ عَلَى حَشَفَةٍ إِنِّي أَخْشَى عَلَى أُمَّتِي مِنْ تَرْكِ الْعَشَاءِ الْهَرَمَ فَإِنَّ الْعَشَاءَ قُوَّةُ الشَّيْخِ وَ الشَّابِّ ؛[9]خوردن شام را وا مگذارید ... من بر امت خویش از این بیمناکم که با ترک شام خوردن، پیری به سراغشان آید؛ زیرا شام سبب نیرومندی پیر و جوان است».
5- امام صادق (ع) فرمودند:«َ أَوَّلُ خَرَابِ الْبَدَنِ تَرْكُ الْعَشَاءِ ؛[10] گام اول تباهی تن، ترک مصرف شام است».
6- امام صادق (ع) فرمود:« لَا تَدَعِ الْعَشَاءَ وَ لَوْ بِثَلَاثِ لُقَمٍ بِمِلْحٍ قَالَ وَ مَنْ تَرَكَ الْعَشَاءَ لَيْلَةً مَاتَ عِرْقٌ فِي جَسَدِهِ لَا يَحْيَا أَبَدا ؛[11] شام را وا مگذارید،... هر کس یک شب شام را ترک کند یک رگ در بدن وی می میرد و این رگ هرگز زنده نمی شود».
7- حضرت علی (ع) فرمودند:عَشَاءُ الْأَنْبِيَاءِ بَعْدَ الْعَتَمَةِ؛[12] شام خوردن پیامبران پس از تاریکی شب بوده است».
8- امام صادق (ع) فرمودند:« الْعَشَاءُ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ عَشَاءُ النَّبِيِّينَ؛[13] صرف شام پس از نماز عشا همچون شام خوردن پیامبران است».
بررسی:
با توجه به این که روایت دوم و سوم به اهمیت صبحانه خوردن اشاره دارد و پنج روایت بعد آن به اهمیت شام خوردن می پردازد؛ می توان گفت همه با هم قابل جمع و مؤید روایت اول است.
بسیاری از محققین بر این باورند که سه وعده غذا خوردن صحیح نیست. اين در حالی است که اغلب ما تنها به یک وعده غذای کامل و یک وعده غذای سبک نیاز داریم. بنابراين ما از روی عادت سر میز غذا می نشینیم، چون فکر می کنیم که الان وقف غذا خوردن است و در بسیاری از موارد حتی احساس گرسنگی هم نمی کنیم. وقتی گرسنه نیستیم نباید خود را مجبور کنیم که غذا خوردن كنيم. درچنين مواقعي در چنین مواقعی، بدن ما پذیرای غذا نیست و نمی تواند آن را به راحتی جذب کند.[14]
ب)سه وعده دریک شبانه روزیادردوشبانه روز:
امام رضا(ع) فرمودند:« الَّذِي يَجِبُ أَنْ يَكُونَ أَكْلُكَ فِي كُلِّ يَوْمٍ عِنْدَ مَا يَمْضِي مِنَ النَّهَارِ ثَمَانُ سَاعَاتٍ أَكْلَةً وَاحِدَةً أَوْ ثَلَاثَ أَكَلَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ تَتَغَدَّى بَاكِراً فِي أَوَّلِ يَوْمٍ ثُمَّ تَتَعَشَّى فَإِذَا كَانَ فِي الْيَوْمِ الثَّانِي فَعِنْدَ مُضِيِّ ثَمَانِ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ أَكَلْتَ أَكْلَةً وَاحِدَةً وَ لَمْ تَحْتَجْ إِلَى الْعَشَاءِ؛ [15] وعده بایسته در خوراک آن است که چون هشت ساعت از روز می گذرد یک بار غذا بخوری، یا در دو روز سه وعده غذا میل کنی (بدین ترتیب که) در پگاه نخستین روز، ناشتایی بخوری سپس در همان روز شام بخوری و سپس چون دیگر روز فرا رسد، پس از گذشت هشت ساعت از آغاز روز، یک وعده ی دیگر بخوری و در آن روز نو به شام نیازی نیست».
بررسی:
با توجه به این که این روایت یک بار سه وعده در یک روز و یک بار سه وعده در دو روز را بیان می کند و من هم دلیل علمی برای آن نیافته ام؛ احتمال می دهم در صورتي كه از جهت سندی و دلالی صحیح باشد برای مورد خاص و شرایط خاص بوده باشد.
ج)هنگامگرسنگی:
1- پیامبر ) ص) فرمودند:« كُلْ وَ أَنْتَ تَشْتَهِي ؛[16] زمانی بخور که میل به خوردن داری».
2- علی (ع) فرمودند:« لَا تَجْلِسْ عَلَى الطَّعَامِ إِلَّا وَ أَنْتَ جَائِعٌ وَ لَا تَقُمْ عَنِ الطَّعَامِ إِلَّا وَ أَنْتَ تَشْتَهِيهِ وَ جَوِّدِ الْمَضْغَ وَ إِذَا نِمْتَ فَأَعْرِضْ نَفْسَكَ عَلَى الْخَلَاءِ فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هَذَا اسْتَغْنَيْتَ ِ عَنالطِّب؛[17] بر سر سفره می نشینی، مگر آن هنگام که گرسنه ای؛... اگر این را به کار بستی از طبیب بی نیاز می شوی».
3- حضرت علی (ع) فرمودند:« مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا يَضُرَّهُ طَعَامٌ فَلَا يَأْكُلْ حَتَّى يَجُوعَ وَ تَنْقَى الْمَعِدَة؛[18]هر کس می خواهد هیچ غذایی به او زیان نرساند، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معده ی او پاک شده باشد».
4- حضرت علی(ع) فرمودند:« مَنْ أَكَلَ الطَّعَامَ عَلَى النَّقَاء...لَمْ يَمْرَضْ إِلَّا مَرَضَ الْمَوْتِ ؛[19] هر کس در گرسنگی کامل غذا بخورد،... به هیچ بیماری ای گرفتار نمی شود مگر بیماری مرگ».
5- امام صادق(ع) می فرمايد:« وَ لَا تَأْكُلْ إِلَّا عِنْدَ الْجُوعِ ؛[20] جز به هنگام گرسنگی مخور».
بررسی :
آنچه از این پنج روایت بر می آید این است که خوردن در زمانی که گرسنه هستیم و میل واقعی به غذا داریم باعث سلامتی بدن می شود.
در واقع به لحاظ علمی ما گرسنگی را از دو طریق احساس می کنیم. در وهله اول یک حالت ضعف عمومی همراه با تجربیات و نگرانی ظاهر می گردد که احتمالا روند کاهش قند عامل به وجود آمدن آن است. وضعیت بعدی احساس گرسنگی توسط احساس فشار و سپس تشنج در معده خالی حس می شود. که از این حالت به دلیل انقباضات عضلات معده که در هنگام خالی بودن آن ایجاد می شود آن گاه یک مرحله آرامش به وجود می آید که (30-60) دقیقه طول می کشد و سپس از آن در صورت نخوردن غذا این عمل تکرار می شود.[21]
هر چند پیام گرسنگی از سیستم عصبی خود مختار صادر می گردد ولی گاهی اوقات این پیام تحت تاثیر چیزی دیگر از قبیل آنچه می بینیم یا آنچه از بوها که احساس می کنیم قرار می گیرد و باعث می شود که در تشخیص بین گرسنگی واقعی و گرسنگی کاذب دچار مشکل شویم.[22]
گرسنگی واقعی نشان دهنده نیاز بدن به غذا خوردن است و تفاوت آن با گرسنگی کاذب این است که در گرسنگی کاذب نوعی تمایل به خوراکیهاست. البته این دو احساس معمولا با یکدیگر همراه هستند ولی گزسنگی کاذب گاهی اوقات حتی پس از صرف یک وعده غذای کامل با مشاهده یک خوراکی اشتها تحریک می شود.[23]
ارزیابی کلی:
به نظر می رسد برای دستیابی به پاسخ این سوال كه روزانه چند وعده غذایی برای انسان کافی است؟ هیچ قانون کلی وجود نداشته باشد زیرا؛ مزاجها بر حسب اختلاف آب و هوا و نژاد و کار و عوامل دیگر متفاوت است.
کسانی که ترشی معده آنها زیاد است و به مقدار کافی برای تمدد اعصاب بعد از غذا وقت دارند، روزانه به وعده های کمتری از غذا محتاج هستند، زیرا در هر وعده بیشتر از دیگران می توانند غذا بخورند و کسانی که در مناطق گرمسیر و یا در زیر آفتاب سوزان زندگی می کنند روزانه به وعده های کمتری نیازمندند زیرا مایعات بدن آنها تبخیر شده و غذای آنها دیرتر تحلیل می رود بعلاوه چربی هایی که بواسطه گرمی هوا از مسامات بدن آنها خارج می شود. تبدیل به ویتامین D شده و جبران کمبود غذا را می کند.فسفر و مواد استخوانی این اشخاص زیادتر و در نتیجه قوای آن ها بیشتر و محفوظ تر است به عکس کسانی که اسید معده آنها کم است یا دچار سوء هاضمه شده به وعده های بیشتری احتیاج دارند. چون در هر وعده غذای کافی نمی توانند بخورند.[24]
کسانی که در مناطق سردسیر زندگی می کنند به وعده های بیشتری احتیاج دارد زیرا مایعات بدنشان زیادتر و فع فضولاتشان بیشتر و ذخیره ی غذاي در بدن آنان کمتر است.[25]
در یک جمع بندی نهایی می توان گفت هر چند یک دسته از روایات به دو وعده در روز و یک دسته دیگر به سه وعده در روز توصیه می کند ولی می توان هر دو را در دسته سوم (هنگام گرسنگی ) جای داد، به شرط آن که در تشخیص گرسنگی واقعی و گرسنگی کاذب دچار اشتباه نشویم و ساعت درونی انسان هم بعد از مدتی فعّال شده و فقط همان ساعت معین گرسنگی را احساس می کنيم.
آداب هنگام صرف غذا:
بسياري از مسائل بهداشتي در قالب آداب غذا خوردن در روايات اسلامي وارد شده است كه توجه به آن ها باعث حفظ سلامتي مي شود. و راحت ترين راه براي جلو گيري از ابتلاء به انواع بيماري ها است.
1- پرهیزازمصرفغذایداغ:
1- حضرت علی (ع) در بيان سيره عملي رسول خدا (ص) فرمودند:« اِنَّ نَهَى أَنْ يُنْفَخَ فِي طَعَامٍ أَوْ شَرَابٍ؛[26] آن حضرت نهی کرد که در غذا یا نوشیدنی بدمند».
2- حضرت علی (ع) فرمودند:« لَا يَنْفُخُ الرَّجُلُ… فِي طَعَامِهِ وَ لَا فِي شَرَابِه ؛[27] آن حضرت نهي كرد كه در غذای خود و يا نوشیدنی بدمد».
3- از امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند:« إِنَّ النَّبِيَّ ص أُتِيَ بِطَعَامٍ حَارٍّ جِدّاً فَقَالَ …لِيُطْعِمَنَا النَّارَ أَقِرُّوهُ حَتَّى يُمْكِنَ فَإِنَّهُ طَعَامٌ مَمْحُوقٌ الْبَرَكَهلِلشَّيْطَانِ فِيهِ نَصِيب ؛[28] برای پیامبر (ص) غذا بسیار داغ آوردند. حضرت فرمود: چنین نیست که خداوند، آتش را خوراک ما نهاده باشد. آن را در جایی بگذارید تا سرد شود و آرام بگیرد، زیرا غذای داغ برکت ندارد و برای شیطان در آن بهره ای است».
4- حضرت علی (ع) فرمودند:«ا َقِرُّوا الْحَارَّ حَتَّى يَبْرُد؛[29] در هنگام صرف غذای داغ صبر کنید تا سرد شود».
5- حضرت علی (ع)فرمودند:« الْحَارُّ غَيْرُ ذِي بَرَكَةٍ وَ لِلشَّيْطَانِ فِيهِ نَصِيبٌ ؛ [30] در غذای داغ برکتی نیست و برای شیطان در آن نصیبی است».
روایات فوق به پرهیز از خوردن غذای داغ می پردازد. از دیدگاه علمی دمیدن باعث خروج گاز دی اکسید کربن از دهان می شود که این گاز برای بدن مضر است برخی بر این باورند که عمل فوت کردن منجر به ترکیب این گاز با نوشیدنی و یا غذا می شود[31].
همچنین امروزه ثابت شده است که بیماری سل روده، غالبا از طریق فوت کردن در ظروف آب و غذا منتقل می شود.این در حالی است که میکروب سل (بر عکس بیشتر باکتری ها در دمای پایینتر از دمای جوش از بین می روند) در دمای بالاتر از دمای جوش مقاومت می کند. محققان طی انجام تحقیقاتی در منطقه سودان متوجه شده اند كه بیشتر مردم آنجا به بیماری سل روده مبتلا هستند. هنگامی که پزشکان در این مورد به تحقیقات بیشتری پرداختن، به این نتیجه رسیدند که آن ها عادت دارند نوشیدنی گرم بنوشند و در آن فوت کنند. [32]
محقیقان معتقدند مصرف غذای داغ تمام سلول های مسیر عبور غذا را می سوزاند و بعد به حالت سرطانی در می آورد؛ سلول های سرطانی مانع از ترشح مواد لازم، برای هضم غذا می شود و برای ایجاد انواع بیماری های گوارشی، مانند سوء هاضمه می شود و همچنین آنها معتقدند؛ مصرف غذای داغ با حجم زیاد، باعث انبساط ماهیچه های معده شده و افراد را به پرخوری عادت می دهد. [33]
به نظر می رسد که مضراتی که برای مصرف غذای داغ گفته شده یکی از هزاران دلیلی باشد که مد نظر روایات بوده که اگر علماء علم پزشکی با دقت بیشتر به این موضوع بپردازند به نتایج بيشتري دست خواهند یافت.
2- پرهیزازسخنگفتن:
از سيره عملي ائمه (ع) بر مي آيد كه هنگام غذا خوردن از سخن گفتن دپرهيز داشته اند.
در حدیثی آمده« كَانَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِذَا أَكَلَ أَحَدُنَا لَا يَسْتَخْدِمُهُ حَتَّى يَفْرُغَ مِنْ طَعَامِه ؛ [34] امام رضا(ع) هنگامي كه بايكي از ما( اصحاب) غذا می خورد. با او سخن نمی گفت تا اینکه غذا خوردن وي تمام شود».
بررسی:
روایت مذكور از جمله روایاتی است که مربوط به بهداشت تغذیه می شود. به نظر مي رسد كه نهی از سخن گفتن هنگام صرف غذا از جانب معصومین(ع برای جلوگیری از انتشار میکروب ناقل بیماری جذام باشد که میکروب آن در سال1873 کشف شده است و بیشتر جوان ها را مبتلا می كند، از روزی که میکروب ها وارد بدن افراد می شود تا روزی که علائم بیماری ظاهر می گردد (دوره کمون بیماری) به طور متوسط 7 سال است ولی این زمان بسیار متغیر است. (از دو ماه تا سی سال دیده شده است) و راه سرایت آن بیشتر از مخاطهای تنفسی یا پوست آزرده می باشد، سابقاً تصور مي کردند از راه دستگاه هاضمه امکان سرایت است ولی امروزه آن را رد کرده اند.[35]
3- شروع غذاباموادساده تر:
از روايات اسلامي بر مي آيد كه بهتر است غذا را با مواد ساده شروع كنيم.
1- امام رضا (ع) فرمودند:« وَ ابْدَأْ فِي أَوَّلِ الطَّعَامِ بِأَخَفِّ الْأَغْذِيَةِ الَّتِي يَغْتَذِي بِهَا بَدَنُكَ بِقَدْرِ عَادَتِكَ وَ بِحَسَبِ طَاقَتِكَ وَ نَشَاطِكَ؛[36] هنگام شروع به طعام اول به سبک ترین غذا بپرداز كه بدنت می تواند از آن ها تغذیه کند به مقداری که عادتت بر آن جاری شده است و مزاج ومعده ات تحمل آن را دارد وخوشی و نشاط از آن باقی است .
2- رسول خدا (ص) فرمودند:« إِذَا أُتِيتُمْ بِالْخُبْزِ وَ اللَّحْمِ فَابْدَءُوا بِالْخُبْزِ فَسُدُّوا بِهِ خِلَالَ الْجُوعِ ثُمَّ كُلُوا اللَّحْم؛ [37]هنگامی که غذایی برایتان آوردند که همراه آن نان وگوشت بود ،نخست با نان شروع کنید تا خلأ ناشی از گرسنگی را ببندد آن گاه شروع به خوردن گوشت نمایید».
بررسی :
دو روایت توصیه به شروع غذا با مواد ساده ترمی کند. با این تفاوت که در روایت اول به صورت کلی به بیان این مسئله می پردازد و در روایت بعد به به صورت خاص تر پي گيري مي نمايد.
دستگاه گوارش انسان به گونه ای است که بتواند با غذایی که در محیط پیرامون خود می یابد مطابقت داشته باشد. اما امروزه ما از این الگو فاصله گرفته ایم و غذایی که می خوریم به شدت غنی شده است. مانند فراورده های گوشتی، لبنی و مواد نشاسته ای؛ طبیعی است که هضم این مواد برای دستگاه گوارش کار آسان نبوده و ضررهای فراوان به آن وارد مي سازد[38].
دردناک ترین که ما این مواد با هم مخلوط کرده و در نتیجه کار دستگاه گوارش را از آنچه هست دشوارتر می کنیم بدن ما برای گوارش پروتئین های حیوانی که در گوشت، ماهی، تخم مرغ، شیر و لبنیات، وجود دارد چندان مجهز نیست زیرا هر ماده ی غذایی نیاز به شکل خاصی از گوارش دارد و گوارش در چند مرحله صورت می گیرد و به آنزیم ها و شیرهای گوارشی مناسب همان ماده غذایی نیاز دارد.[39]
بنا براين كسي كه خواستار سلامتي است بايد شروع غذاهايي را انتخاب كند كه معده اش آن را پذيرفته و بدنش آن را جذب كند؛ زيرا وقتي حس گرسنگي تحريك مي شود، اغلب نظم معقول غذا خوردن را بر مي زند و به شخص فرصت درست جويدن و رعايت ديگر آداب را نمي دهد. درنتيجه شروع غذا با مواد ساده تر باعث مي شود كه اولاً جذب مواد سريع تر صورت پذيرد و دوم اين كه حس گرسنگي را تخفيف دهد و به شخص مهلت دهد كه غذا را خوب بجود و در خوردن زياده روي نكند.[40]
بر اين اساس وقتی معده خالی است باید شروع غذا با پروتئین های گیاهی مانند نان باشد. زیرا تراکم پروتئین در آن کم بوده و جذب آن آسانتر است. در حالی که هضم گوشت و سوخت و ساز آن به دلیل بالا بودن درصد پروتئین و چربی مشکل تر است؛ زیرا فیبری که در پروتئین های گیاهی است و باعث سرعت هضم و جذب آنها می شود در گوشت وجود ندارد. و از طرفی روده ی ما بیش از حد طولانی است و در اغلب موارد گوشت در روده بزرگ می گندد و از آن ضایعات سمی و اسیدی به وجود می آید که کبد و کلیه به زحمت می تواند آنها را دفع کند. در روده بزرگ میلیاردها باکتری وجود دارد بنابراین گندیدگی شدت می یابد و انسان را دچار نفخ، گاز و اسپاسم های روده می کند. مطالعات جدیدی که در آمریکا صورت گرفته است نشان می دهد که علت اصلی بروز سرطان روده ی بزرگ مصرف بی رویه گوشت است.[41]
به نظر تنها راه رسیدن به سلامتی کامل دانستن آداب صحیح تغذیه و رعایت تمام جزئیات آن است زیرا هر چند که در منابع روائی دستور به شروع غذا با مواد ساده می دهد ولی تاثیر آن وقتی روشن می شود که علوم جدید، علت این دستور را بیان نموده و مشکلات ناشی از عدم رعایت آن را عنوان می کند.
4- اختصاص دادن زمان کافی به غذاخوردن :
بدن انسان، مجموعه منظم و متشكل از دستگاه هاي مختلف است كه هر يك از آن ها تاثيرات فراوان بر ديگري دارد، مثلاً دستگاه گوارش وقتي مي تواند وظيفه خود را به خوبي انجام دهد كه ترشح هرمون ها،دراثر فعاليت غدد داخلي وديگر عوامل به خوبي انجام شود.
جویدنغذا:
در جوامع روايي توصيه شده است كه، ازاختصاص دادن وقت كافي براي غذا خوردن هنگام صرفغذا غافل نشويم تا بتوانيم غذا را به طور كامل بجويم. در اين باره روايات فراوان است كه ما به دو مورد از آن ها بسنده مي كنيم.
1- پیامبر(ص) فرمودند:« وَ أَمَّا الْأَدَبُ فَتَصْغِيرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِيد ؛[42] اما از آداب غذا خوردن، کوچک گرفتن لقمه و جویدن کامل آن است».
2- حضرت علی (ع) فرمودند:.... « جَوِّدِ الْمَضْغَ.... فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هَذَا اسْتَغْنَيْتَ عَنِ الطِّبِّ ؛[43] ...غذا را خوب بجو،... كه در صورت رعايت اين موضوع به دكتر نيازي نيست».
بررسی:
با آن که جویدن غذا یکی از عوامل مهم و اساسی در هضم غذا به شمار می رود اما اکثراً نسبت به آن بی توجه هستیم و عادت کرده ایم غذا را تند تند و نجویده فرو بریم كه در نتيجه بدن خویش را با مشکلات بسیاری روبرو مي سازیم.
اگر غذا را به آهستگی و خوب بجویم و با بزاق دهان آغشته کنیم تا در دهان به طور کامل مخلوط بشود و نرم گردد علاوه بر اینکه گام بزرگی در جهت بهبود هضم و جذب غذا برداشته ایم، زمینه سلامتی دندانها را فراهم نموده ایم زیرا در اثر خوب جویدن، دندانها غیر قابل نفوذ برای میکروب ها می گردد و از پوسیدگی و لق شدن آنها هم جلوگیری می شود.[44]
هنگامی که غذا را به آرامی می جویم، مواد کمتری مصرف می شود.همچنين از غذا لذت بیشتري می بریم، علاوه بر اين انرژی بیشتری برای فعال سازی از تحرک روزانه کسب می کنیم زیرا از انرژی ذخیره شده ما صرف هضم تکیه های درشت غذا نمی شود.[45]
چون گوارش در پی تأثیر تدریجی شیره های گوارشی بر غذاها و تغییر و تبدیل آنها صورت می گیرد و با هر بار جویدن اطلاعات بسیاری در رابطه با ترکیبات غذا به مغز برده می شود و مغز برنامه دقیق تری برای هضم آن خواهد داشت زیرا میزان ترشح بزاق نیز بر حسب میزان جویدن تنظیم می شود.[46]
پروفسور آرنولدایل باری می گوید:« آنزیم های مخصوص هضم غذای خام به دهان مربوط می شوند؛ زیرا این آنزیم ها در آنجا آزاد می شوند هر چه بیشتر این غذاها جویده شوند با آنزیم ها تماس بیشتری پیدا می کنند و مواد نیز بیولوژیکی جدید و فعال را تولید می کنند. این مواد به علت فعالیت زیاد بیوژنتیکی برای سلامتی اهمیت ویژه ای دارند».[47]
بزاق از یک طرف غذای جویده شده را لغزنده و قابل بلع می کند از طرف دیگر با ترشح پتیالین به هضم نشاسته کمک می نماید. و همچنین در بزاق ماده ای وجود دارد که برای ضدعفونی کردن مواد خام گیاهی بکار می رود این ماده در معده و روده هم وجود دارد. لذا اگر سبزی ها خوب جویده شود ضدعفونی هم می شود.[48]
اگر غذا را به هر علتی خوب نجویم تنها یک چهارم آن چه را که خورده ایم قابل جذب برای بدن است در حالی که اگر خوب بجویم، تا سه چهارم غذا بلعیده شده را می توانیم جذب کنیم. به این ترتیب در اثر خوب جویدن هر چند غذای کمتری می خوریم؛ اما مواد بیشتری را قابل جذب برای بدن می نماییم. زیرا غذای ما آنچیزی نیست که ما می خوریم. بلکه آن چیزی است که قابل جذب برای بدن ما باشد.[49]
جویدن، هضم و جذب غذا کاملا مخلوط شده را در معده آسان کرده و آن را دچار عارضه نمی کند زیرا، جویدن به نوعی به کنترل مرکز اشتها بدن کمک و در نتیجه از زیاده خواری و چاق شدن جلوگیری می کند سریع غذا خوردن سبب می شود حس سیری از معده به محل اشتها در مغز نرسد و به سبب پرخوری معده بزرگ شود اما با آرام خوردن این حس تحریک شده و از چاقی که علت آن پرخوری است جلوگیری نماید[50].
به نظر می رسد که هر چند علم روز فرآیند زیادی برای جویدن ذکر می کند و آن را باعث سلامتی دهان و دندان و دوری از پرخوری ( که عامل بسیاری از بیماری هاست ) می داند اما مطلب جدید ی نیست، زیرا قرن ها پیش پیشوایان دین نظیر همین مطالب را در قالب آداب غذا خوردن بیان کرده اند چنان که در روایت اول این مبحث آن اشاره شده و در روایت بعد آن جویدن را عامل سلامتی و آخرين روایت به یکی از آثار نجویدن غذا که ضایع کردن نعمت هاست می پردازد.
5- پرهیزازپرخوری:
رعايت نكردن آداب صحيح غذا خوردن عامل ايجاد بسياري از بيماري هاي رايج در جوامع امروز است. پر خوري يكي از موضوعاتي است كه اسلام به شدت آن را نهي كرده است.
1- پیامبر اکرم (ص)فرمودند: يَا عَلِيُّ أَرْبَعَةٌ يَذْهَبْنَ ضَيَاعاً الْأَكْل بَعْدَ الشِّبَعِ ؛[51] ای علی چهار چیز هدر می رود: خوردن پس از سیری
2- علی((ع) فرمودند:« َثْرَةُ الْأَكْلِ مِنَ الشَّرَهِ وَ الشَّرَهُ شَرُّ الْعُيُوب؛[52] پرخوری، نشانه شکم بارگی است و شکم بارگی، بدترین عیب است».
3-امام صادق(ع) فرمودن:« كَثْرَةُ الْأَكْلِ مَكْرُوهٌ ؛[53] پرخوری ناخوشایند است».
4- حضرت علی(ع) خطاب به امام حسین) ع) فرمودند:« وَ لَا تَقُمْ عَنِ الطَّعَامِ إِلَّا وَ أَنْتَ تَشْتَهِيه... فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هَذَا اسْتَغْنَيْتَ عَنِ الطِّبِّ ؛[54] از سفره بر نمی خیزی مگر در آن حال که هنوز میل خوردن داری؛ .... اگر این را به کار بستی از طب بی نیاز شوی».
5- حضرت علی (ع) فرمودند:« مَنْ... تَرَكَ الطَّعَامَ وَ هُوَ يَشْتَهِيهِ.... ُ لَمْ يَمْرَضْ إِلَّا مَرَضَ الْمَوْتِ ؛ [55]هر کس.... در حالی که هنوز میل خوردن دارد، غذا را وا گذارید.... به هیچ بیماری ای جز بیماری مرگ، گرفتار نمی شود».
6- پیامبر اکرم(ص) فرمودند:« إِيَّاكُمْ وَ الْبِطْنَةَ فَإِنَّهَا مَفْسَدَةٌ لِلْبَدَنِ وَ مَوْرَثَةٌ لِلسَّقَمِ وَ مَكْسَلَةٌ عَنِ الْعِبَادَة ؛[56] بپرهیزید از پرخوری زیرا موجب فساد جسم است که باعث کسالت یا بی حوصلگی در عبادت می شود».
7-امام رضا(ع) فرمودند:« وَ ارْفَعْ يَدَيْكَ مِن الَطَعام وَ يك [بِكَ إِلَيْهِ بَعْضُ الْقَرَمِ وَ عِنْدَكَ إِلَيْهِ مَيْلٌ فَإِنَّهُ أَصْلَحُ لِمَعِدَتِكَ وَ لِبَدَنِكَ وَ أَزْكَى لِعَقْلِكَ وَ أَخَفُّ لِجِسْمِك؛[57] در حالی که هنوز گرسنگی باقی و میل و اشتها برقرار است دست از طعام بردار که این چنین غذائی خوردن برای معده و بدن بهتری و برای عقل پاکیزه تر و بر جسم و تن باری سبک تر است».
بررسی:
میل و اشتها حیوانات تابع مصالح آنهاست یعنی حیوان بقدری به غذا و چیزهای دیگر میل پیدا می کند که برایش لازم و کافی باشد به همین جهت کمتر دچار امراض می شود با بررسی که در زندگی حیوانات انجام شده است می توان گفت: اگر حوادث خارجی برای آنها پیش نیابد) اهلی نشوند و آزادی آنها بدست زور و فکر اشتباه کار، بشر محدود نگردد) اصلاً مریض نمی شوند.[58]
اما انسان دایره تصورات و خیالاتش خیلی وسیعتر از واقعیات فعلی است. یعنی هر چیز را پیش از آنچه فعلا وجود دو تصور می کند و نیروی خیال و تصور او از مرز احتیاج و غریزه واقعی او تجاوز می کند و خیلی بیشتر از آنچه که فعلا بدان محتاج است می طلبد، زیادتر از آنچه مصلحت اوست می خورد می نوشد اگر کسی از قضاوت و نورانیت عقل کمک نگیرد و با اتکا غریزه گرسنگی و میل و اشتها بخورد دائما دچار رنج و بیماری است. شگفت تر آنکه عقل وقتی می تواند قضاوت صحیح داشته باشد که شکم پر نباشد و مزاج از سلامتی منحرف نشده باشد.[59]
به نظر مي رسد برخي از روایات مذكور پرخوری را عامل امراض جسمی می داند که در علوم جدید منشاء بسیاری از امراض مانند چاقی، فشار خون و پیری زودرس و... دانسته شده است
دسته ديگر روایت علاوه بر پیامدهای پرخوری، آن را عامل ايجاد مشكلات معنوي نيز قلمداد كرده است.
با وجود اين كه اکثر مردم جامعه از عوارض ناشی از پرخوری اطلاع دارند؛ اما در مرحله عمل اين موضوع را رعایت نمی کنند. در این قسمت برخي پیامدهای جسمی و روحي پر خوري را گزارش مي كنيم.
الف)پیامدهای جسمی:
بر اثر رعايت نكردن دستورات اسلامي جسم انسان از پيامد هاي پر خوري بي نصيب نمي ماند.
1- حضرت علی (ع) فرمودند:« كَمْ مِنْ أَكْلَةٍ مَنَعَتْ أَكَلَات ؛[60] چه بسا خوردنی مانع از خوردنی های بعدی می شود».
2- حضرت علی (ع)فرمودند:« مَنْ كَثُرَ أَكْلُهُ قَلَّتْ صِحَّتُهُ وَ ثَقُلَتْ عَلَى نَفْسِهِ مَئُونَتُه؛[61] کسی که پرخوری کند سلامتی او کم و تأمین معاش بر او سنگین می شود».
3- پیامبر) ص(فرمودند »:أَصْلُ كُلِّ دَاءٍ الْبُرُودَة؛[62] اساس هر دردی سوء هاضمه است.«
4- پیامبر(ص) فرمودند:« با سیری چیزی خوردن مورث پیسی است».[63]
5- از حضرت علی(ع) نقل شده :« حضرت عیسی به شهری رسید که مرد و زنی فریاد می کردند و با یکدیگر نزاع داشتند از سبب آن پرسید، مرد گفت: این زن من است و صالحه است و عیبی ندارد اما من او را دوست نمی دارم و می خواهم از او جدا شوم حضرت فرمودند کراهت را بگو، گفت: رویش کهنه و بی طراوت شده بی آنکه پیر شده باشد حضرت به آن زن فرمود که می خواهی آب رویت برگردد و تازه شود، گفت: بلی فرمودند طعام را می خوری سیر مخور چراکه طعام زیاد در معده خوش آمده و آب، رو را می برد و آن زن چنین کرد، پس به حالت طراوت برگشت و محبوب شوهر شد».[64]
6- حضرت علی(ع) فرمودند:« مَنْ قَلَّ طَعَامُهُ قَلَّتْ آلَامُه ؛[65] کسی که کم خوری را پیشه خود سازد درد هایش کم می شود».
7- امام علی (ع) رمودند:«قَلَّ مَنْ أَكْثَرَ مِنَ الطَّعَامِ فَلَمْ يَسْقَم ؛[66] کسی که زیاده روی در مصرف مواد غذایی را کاهش دهد بیمار نمی شد».
ب)پیامدهایاخلاقی و معنوي:
علاوه بر پيامد هاي جسمي كه براي پر خوري ذكر شد، از نظر اخلاقي و معنوي نيز در انسان آثار سوئي ايجاد مي كند.
1- پیامبر(ص)فرمودند:« اكْفُفْ جُشَاكَ فَإِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ شِبَعاً فِي الدُّنْيَا أَطْوَلُهُمْ جُوعاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ ؛[67] آهسته و کم آدروغ بزن زیرا بیشتر مردمی که در دنیا سیر و پرخوردن در قیامت گرسنه اند».
2- پیامبر اکرم (ص) فرمودند:« لَا تَشْبَعُوا فَيُطْفَأَ نُورُ الْمَعْرِفَةِ مِنْ قُلُوبِكُم ؛[68] از حالت سیری و پرخوری بپرهیزید زیرا باعث خاموشی نور از قلب های شما می شود».
3- حضرت محمد(ص) فرمودند:« لَا يَدْخُلُ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ مَنْ مَلَأَ بَطْنَه ؛[69] کسی که شکمش مدام پر باشد روحش به ملکوت آسمانها راه نمی یابد».
4- امام صادق (ع) فرمودند:« إِنَّ الْبَطْنَ إِذَا شَبِعَ طَغَى ؛[70] همانا شکم هنگامی که سیر شود سرکش می شود».
5- امام صادق (ع) فرمودند:« مَا مِنْ شَيْءٍ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ مِنْ بَطْنٍ مَمْلُوء ؛[71] چیزی همانند شکم پر نزد خداوند مبغوض نیست.
6- امام صادق(ع) فرمودند:« أَبْعَدُ الْخَلْقِ مِنَ اللَّهِ إِذَا مَا امْتَلَأَ بَطْنُه ؛[72] دورترین حالت فرد از خدا زمانی است که شکمش پر باشد».
7- پیامبر(ص) فرمودند:« إنّ اللَّه عزّ و جلّ، يُبْغِضُ كَثْرَةَ الْأَكْل ؛[73] همانا خداوند پرخوری را مبغوض می دارد».
8- امام صادق(ع) فرمودند:« لَيْسَ شَيْءٌ أَضَرَّ لِقَلْبِ الْمُؤْمِنِ مِنْ كَثْرَةِ الْأَكْلِ وَ هِيَ مُورِثَةٌ شَيْئَيْنِ قَسْوَةَ الْقَلْبِ وَ هَيَجَانَ الشَّهْوَةِ؛[74] چیزی برای مؤمن مضرتر از پرخوری نیست و آن موجب دو چیز است: قساوت قلب و تحریک شهوت».
بر اساس روايات مذكور پرخوري سبب گرسنگي در قيامت،خاموشي نور معرفت در دل،اوج نگرفتن براي رسيدن به مقامات معنوي،طغيان و سركشي،مبغوض شدن نزد خدا و دور شدن از او و قساوت قلب مي شود.
بررسي
روانشناسان معتقدند که یکی از بیماری های بسیار رایج در جوامع امروز که زمینه ساز بسیاری از بیماری های جسمی است اختلالات رفتاری مربوط به غذا خوردن است. که طی آن فرد متناوباً دو دوره ی پرخوری و جبران آن را طی می کند. در این بیماری فردبه طرز افراط گونه ای مقادیر بسیار زیادی غذا می خورد، پس از آن احساس پشیمانی از این پرخوری وی دست می دهد ودر پی راه هایی برای جبران آن است مانند استفراغ کردن بوسیله تحریک حلق، استفاده از مسهل، رعایت های رژیم های سخت و ورزش شدید از مهم ترین عوامل ایجاد این بیماری نداشتن اعتماد به نفس کافی و افسردگی است که در رویات اخیر کم و بیش اشاره شده است[75].
6- مصرف نمک پس از اتمام غذا:
يكي از دستورات اسلامي مصرف نمک پس از غذا است كه آثاري نيز در روايات براي آن ذكر شده است.
پیامر (ص) فرمودند:« إِنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى مُوسَى بْنِ عِمْرَان،أَنِ ابْدَأْ بِالْمِلْحِ وَ اخْتِمْ بِالْمِلْحِ فَإِنالْمِلْحِ دَوَاءً مِنْ سَبْعِينَ دَاءً أَهْوَنُهَا الْجُذَامُ وَ الْبَرَصُ وَ وَجَعُ الْحَلْقِ وَ الْأَضْرَاسِ وَ وَجَعُ الْبَطْن؛[76] خداوند به موسی بن عمران وحی کرد که غذا را با نمک آغاز کند و با نمک پایان دهد چرا که درمان هفتاد درد در نمک است و کمترین این دردها جزام،پیسی،گلو درد، دندان درد و شکم درد است».
نتيجه:
با توجه به مباحث مطرح شده در اين مقاله به دو دست آورد مهّم و اساسي آن اشاره مي كنيم.
اولاً اين كه اسلام به عنوان ديني كامل وجاودانه براي همه ابعاد زندگي بشر برنامه هاي كامل و جامع دارد و ثانياً اين كه توجه بيشتر به هر يك ازآن برنامه ها؛ مانند برنامه رعايت آداب صحيح تغذيه انسان ها را از مراجعه به پزشك و روانپزشك و... بي نياز كرده وزمينه لذّت هر چه بيشتر اززندگي را براي او فراهم مي سازد.
پي نوشت:
1- محمد باقر مجلسي، بحار الانوار، ج63، ص389، تهران، دارالاسلاميه، بي تا.
2- همان، ص387.
3- همان، ص388.
4- احمد بن محمد برقي، المحاسن، ص385، قم، المجمع العالميه لاهل البيت (ع)،1413ق.
5- مارسل دونان، كتايون شهپرراد، هفت گناه كبيره در تغذيه ي ما، ص58، تهران، نشر قطره،1387.
6- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص342.
7- همان، 341؛
8- فضل بن حسن طبرسي،مكارم الاخلاق، ص212،قم، شريف رضي، 1370ش.
9- محمد باقر مجلسي، پيشين، ص343.
10- همان.
11- همان،ص، 345.
12- همان،ص،324.
13- همان،ص،389.
14- مارسل دونان، پيشين، ص18.
15- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج59، 311.
16- همان،ص،290؛ ابوالعباس مستغفري،طب النبي صلي الله عليه واله، ص19،قم، انتشارات رضي، 1362ش.
17- محمد باقر مجلسي، همان، ص267؛محمد بن علي بن بابويه، الخصال، ج1، ص229،قم، جامعه مدرسين، 1362ش.
18- محمد باقر مجلسي، پيشين،ج63، ص410.
19- همان، ج63، ص422.
20- همان، ج1، ص226.
21- آندره پاسبك، ترجمه:ساعد زمان، درمان طبيعي بيماري هاي گوارشي،ص41، تهران، ققنوس،1369.
22- همان،ص، 40.
23- همان،ص، 41.
24- نصر الله امير صادقي، طب الرضا (ع)، ص114، تهران،معراجي،1381ش.
25- همان.
26- محمد بن علي بن بابويه، من لايحضره الفقيه، ج4، ص9، قم، جامعه مدرسين، 1404ق.
27- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص458.
28- ميرزا احمد آشتياني،طرائف الحكم يا اندرز هاي ممتاز، ص287،تهران، كتاب خانه صدوق،1362ش.
29- فضل بن حسن طبرسي، پيشين، ص 146.
30- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص402.
31- طهمورث فرزين، اسرار شگفت انگيز بدن، ص22، تهران، يگان، 1380.
32- مقاله:جلوه هايي از قرآن، سايت نو گرا
http://www,eslahe.com/modules.php?name=news&sid=1596
33- همان.
34- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج49، ص102.
35- رضا پاك نژاد، اولين دانشگاه آخرين پيامبر، ج1، ص84، تهران، كتاب فروشي اسلاميه، 1361.، ص402.
36- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج59 ص311.
37- پيام پيامبر(ص)،ص710.
38- مارسل دونان، پيشين، ص41.
39- همان،ص،39.
40- همان،ص،41.
41- همان،ص،21.
42- محمد بن علي بن بابويه، من لايحضره الفقيه، ج4، ص355؛ محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص415.
43- محمد بن علي بن بابويه، الاخصال، ج1، ص225؛ محمد باقر مجلسي، پيشين، ج59، ص267.
44- علي همتي رودسري، زندگي سبز با تغذيه سبز، ص41، تهران، فرشيد،1380.
45- همان،ص42.
46- مقاله: فوايد خوب جويدن غذا.
47- كيومرث دانشگر، محبوبه فراهاني، روانشناسي چاقي كودكان و راه درمان آن، ص17، تهران، دانشگران محمود، 1380.
48- علي همتي رودسري، پيشين، ص41.
49- همان.
50- روز نامه ايران 24/5/1386.
51- محمد بن علي بن بابويه، من لايحضره الفقيه، ج4، ص373.
52- عبدالواحد تميمي آمدي،غررالحكم ودررالكلم، ص361، قم، دفتر تبليغات، 1366ق.
53- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج33، ص335.
54- محمد باقر مجلسي، ج59، ص267.
55- همان، ج 33، ص422.
56- همان، ج 338.
57- همان، ج 59، ص311.
58- همان.
59- همان.
60- حر عاملي، وسائل الشيعه،ج 15، ص210، قم، آل البيت، (ع)،1409ق.
61- عبدالواحد تميمي آمدي، پيشين، ص360؛
62- ابو العباس مستغفري، طب النبي(ص)، ص19.
63- محمد باقر مجلسي، حليه المتقين، ص44،قم، نسيم حياه، 1385ش.
64- همان؛ محمد باقر كمره اي،آسمان و جهان، ترجمه اسماء و العالم، ج10،ص135، تهران، دارالاسلاميه، 1351ش.
65- عبدالواحد تميمي آمدي، پيشين، ص320؛علي مشكيني ، تحرير المواعظ العدديه، ص131، قم، الهادي، 1424ق.
66- اخوان حكيمي،الحياة، ترجمه احمد آرام، ج4، ص352، دفترنشر فرهنگ اسلامي، 1380ش.
67- امام رضا (ع)، صحيفه الرضا(ع)، ص69، مشهد، كنگره ي امام رضا(ع)، 1406ق.
68- فضل بن حسن طبرسي ، پيشين، ص150.
69- مسعود بن عيسي ورام، تنبه الخواطر،ج1، ص100،قم، داوري، بي تا.
70- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص336.
71- محمد باقر مجلسي، همان، ص331.
72- همان.
73- اخوان حكيمي، پيشين، ج4، ص273.
74- همان،ص337.
75- روز نامه رسالت 6/12/1386.
76- محمد باقر مجلسي، پيشين، ج63، ص399.
http://ajabschool.blogfa.com/post-13.aspx
1-سحرخیزی
2-صبحانه
3-رفتن به سرکار
4-نهار
5-آداب غذا خوردن
خواب راحت (قيلوله ) : خواب قبل از ظهر تا ظهر و بعد از نماز ظهر تا عصر است ، كه مستحب است و در آن وقت اگر كسي خوابي ببيند دروغ نمي شود . و اين خواب رفع كننده كسالت و هضم كننده غذا است .
شخصی به خدمت حضرت رسول (صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِوَ آلِه) آمد و عرض کرد که من حافظه قوی داشتم و اکنون فراموشی بر من غالب شده است . حضرت فرمودند که آیا خواب قیلوله می کردی و حال ترک کرده ای ؟ گفت : بلی . حضرت فرمودند که باز خواب قیلوله بکن . چنان کرد و حافظه اش برگشت . و در روایت دیگر است که خواب قیلوله نعمت است و نیکو یاوری است بر بیداری و عبادت شب .
خواب نيمروز به مدت يك ساعت، باعث بهبود هوشياري تا 10ساعت ميشود. نتايج تحقيقي انجام شده در دانشگاه هاروارد نشان داد كه چرت زدن به مدت 45 دقيقه توانايي يادگيري و به خاطر سپردن را افزايش مي‌دهد.
چرت زدن فشارهاي روحي را كم ميكند و خطر حمله قلبي و سكته، ديابت و افزايش وزن را كاهش مي‌دهد. چرت‌زدن باعث ميشود تا شما منطقي‌تر، سالم‌تر و ايمن‌تر باشيد؛ اما نيازمند شناخت بدن خود هستيد تا بدانيد چگونه بهترين خواب نيمروز را داشته باشيد.
كاهش فشار خون، هنگام خواب بعد از ظهر
خواب بعدازظهر با پايين آمدن فشار خون، خطر بروز سكته در افراد را كاهش مي دهد.
به نقل از خبرگزاري آلمان، محققان دانشگاه ليورپول، 9 فرد سالم كه شب كم خوابيده بودند را در سه گروه مختلف مورد بررسي قرار دادند. گروهي از اين افراد بعد از ظهر دائماً سرپا بوده و ايستاده بودند، گروهي دراز كشيده و بيدار بودند و گروهي خوابيدند.
نتيجه اين تحقيق نشان داد، فشار خون تنها در گروهي كه خوابيدند كاهش يافت.
اين گزارش مي افزايد، كاهش فشار خون در مرحله كوتاهي پيش از بخواب رفتن افراد رخ مي دهد. اين كاهش فشارخون علت اصلي كم شدن خطر بروز سكته در افرادي است كه بعدازظهرها مي خوابند.
همچنين محققان تأكيد كردند، بالا بودن خطر بروز سكته قلبي، صبح ها به دليل افزايش فشار خون هنگام بيدار شدن از خواب است كه اين محققان هم اكنون در حال اثبات اين موضوع هستند
(سعی میکنم از این به بعد خلاصه تر مباحث رو بررسی کنم تا پست ها طولانی نشه)
[="Teal"]
1-سحرخیزی
2-صبحانه
3-رفتن به سرکار
4-نهار
5-آداب غذاخوردن
6-خواب بعد از ظهر
خب حالا از خواب ظهر بیدار میشم و اگر مرد باشیم میخواییم دوباره بریم سرکار! چون کارکردن مردهارو رو قبلا بررسی کردیم برای برقراری عدالت از این نیمه ی روز تا شب را درمورد کار کردن خانم ها در بیرون و خانه بحث میکنیم! پس:
از ديدگاه اسلام، تفاوتهاي زن و مرد «تناسب» است نه نقص و کمال.
قانون خلقت خواسته است با اين تفاوتها تناسب بيشتري ميان زن و مرد که قطعاً براي زندگي مشترک ساخته شدهاند و مجرد زيستن، انحراف از قانون خلقت است، به وجود آورد.(پاورقي 3 . مرتضي مطهري، نظام حقوق زن در اسلام، ص 169 و 170.)
بررسي اشتغال زنان از ديدگاه اسلام با ذکر مطالب طرح شده آسانتر و جامعتر خواهد بود. زن در اسلام مجبور نيست براي خود يا خانوادهاش کار کند و نفقه دادن از ناحيه مرد به زن واجب شرعي است.
زن مکلّف به اشتغال نيست مگر اينکه احتياج به شغل داشته يا اشتغال براي او ضرورت يافته باشد و يا به سبب اَمري که وجوب کفايي اشتغال براي زنان را دربر دارد و بايد نيازهاي جامعه با اشتغال برطرف شود.(پاورقي 4 . محمد عبدالقادر ابوفارس، حقوق المرأة، ص 26 و 27.)
قرآن کريم براي زنان همانند مردان، حق کسب و فعاليت اقتصادي قائل است: «براي مردان از آنچه کسب کردهاند بهرهاي است و براي زنان [نيز] از آنچه کسب کردهاند بهرهاي است.»(پاورقي 1 . نساء (5) آيه 32.)
در عصري که جوامع بشري براي زن هيچ گونه حقوق اقتصادي و اشتغال قائل نبودند و حتي زن از حقوق اوليه انساني محروم بود، اسلام براي زن حقوق مالي و اقتصادي قائل بود. يکي از حقوقدانان در اين خصوص مينويسد: استقلالي که زن در اموال خود دارد و فقه شيعه از ابتدا آن را شناخته است، در يونان، روم و ژرمن و تا چندي پيش هم در حقوق غالب کشورها وجود نداشته است.(پاورقي 2 . علي شايگان، شرح قانون مدني، ص 366.)
اشتغال زنان در عصر پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم به شکلي گسترده به چشم ميخورد و در تمامي شغلهاي رايج آن زمان زنان حضور داشتند. زنان در اين دوره به مشاغلي از قبيل پزشکي، تجارت و صنايع دستي اشتغال داشتند.(پاورقي 3 . مهدي مهريزي، «امام خميني و گستره آزادي زنان»، ماهنامه پيام زن، مهرماه، 1378، ص 58 .)
مطلب عمده در فرهنگ اشتغال زنان از منظر اسلام، حفظ جايگاه و منزلت زن است و اين اَمر بايد در اشتغال زنان لحاظ گردد. در تفکر اسلامي، حفظ و گسترش نهاد خانواده بر پايه ويژگيهاي فطري و طبيعي زن و مرد، اولويت و اهميت خاصي دارد و در کنار آن بر امکان اشتغال و استقلال مالي زنان تأکيد شده است.
امروزه انديشمندان و متفکران درصدد ارزش گذاشتن کار بدون دستمزد زنان در خانه هستند و بسياري از اقتصاددانان معتقدند کارِ در منزل، هر چند در آيينه آمار و ارقام قابل محاسبه نباشد، امّا واقعاً داراي ارزش اقتصادي است و بايد مورد محاسبه قرار گيرد و ارزش مادي آن مشخص شود.(پاورقي 1 . پل ساموئلسون و ويليام نوردهاوس، اقتصاد، ترجمه عليرضا نوروزي، ج 1، ص 22.)
شکلگيري جوامع صنعتي و ايجاد بازار کار جديد، موجب اشتغال زنان در بخش صنعت شد و از طرف ديگر باعث کاهش نقش خانواده شد. در جامعههاي صنعتي، بسياري از عملکردهاي سنّتي خانواده از بين رفته يا به شدت دگرگون شده است.(پاورقي 3 . همان، ص 467 و 468.)
اشتغال زنان در اين دوره به منظور تکريم و بالا بردن منزلت زن نبوده و فقط جوامع صنعتي درصدد برطرف کردن نياز خود به نيروي کار ارزان بودند. بر اساس آمار، تقريباً در تمام جامعههاي صنعتي درآمد زنان به ميزان قابل ملاحظهاي کمتر از درآمد مردان است.(پاورقي 4 . همان، ص 458.)
جامعه شناس غربي مينويسد: کار بيمزد خانگي اهميت زيادي براي اقتصاد جامعه دارد. برآورد شده است که کارِ خانه بين 25 تا 40 درصد ثروت ايجاد شده در کشورهاي صنعتي را دربر ميگيرد.(پاورقي 4 . آنتوني گيدنز، جامعهشناسي، ترجمه منوچهر صبوري، ص 196.)
گرهاردلنسکي در کتاب سير جوامع بشري اين گونه مينويسد: در حوزه جنسيت، لايهبندي جوامع صنعتي امروزين کم و بيش به همان صورت جامعههاي پيش از صنعت باقي مانده است. تداوم اين امر را به خصوص در زمينههايي ميتوان مشاهده کرد که مردان هنوز تمام اختيارات را در دست دارند. - در مجلس سناي امريکا، براي مثال، تمام کرسيها در اختيار مردان است. بيشتر صاحبان صنايع و اهل داد و ستد نيز مرد هستند. سرانجام، مطالعه ديگري درباره رهبران نظامي امريکا نشان مي‌دهد که تمامشان از جنس مذکرند. از بدو شکلگيري کشور امريکا تا کنون هيچ زني موفق به احراز سمت رياست جمهوري نشده است. - در جامعه شوروي، تسلط مردان از هر لحاظ چشمگيرتر است، علت اين امر قدرت عظيمي است که رهبران اين جوامع در اختيار دارند و به اين جهت، تمامي منصبها را در قبضه خود قرار ميدهند. در تمام سالهاي عمر اتحاد جماهير شوروي تنها يک زن به عضويت دفتر سياسي حزب کمونيست درآمده حتي در کميته مرکزي حزب کمونيست که بازتر است، زنان فقط 3% اعضا را تشکيل ميدادند. چنانکه يکي از کارشناسان امر گفته است، موقعيت زنان در شوروي در اصل چندان تفاوتي با موقعيت زنان در جامعه سرمايهداري ندارد. - تقريباً در تمام جامعههاي صنعتي که آمارهاي لازم را انتشار دادهاند، درآمد زنان به ميزان قابل ملاحظهاي کمتر از درآمد مردان است.(پاورقي 1 . گرهارد لنسکي، همان، ص 458.)
به رغم کوششهايي از اين دست که به مناسبت تغيير نقش زنان به عمل ميآيد، مسائل بيشماري هنوز باقي است. بسياري از زنان به دشواري ميتوانند نقش کارمند را با نقش مادر و همسر درآميزند و هر سه نوع مسئوليت را به طرزي مناسب برعهده بگيرند. در بيشتر موارد، ضرورتهاي حرفهاي حالت غالب به خود ميگيرد و تعهدات مادري و همسري به دست اهمال سپرده ميشود.(پاورقي 1 . همان، ص 479.)
تغييرات حاصل در نقش زنان، آشکارا در شيوه زندگي آنان بازتاب يافته است. شگفتانگيز نيست که در زمينههايي فراسوي اشتغال و زندگي خانوادگي، بسياري از تفاوتهاي سنتي بين دو جنس رنگ و بوي خود را از دست داده است. اين امر در تمام زمينهها به چشم ميخورد، از طرز لباس پوشيدن تا بهداشت رواني و جسماني، از مصرف دخانيات و الکل تا تعدد جنايتها و حوادث رانندگي، و خودکشيها.(پاورقي 2 . همان، ص 480.)
امروزه گسترش بيحدّ و مرز آزاديهاي فردي باعث شده نهاد خانواده در غرب بسيار ناپايدار و متزلزل باشد و زن غربي نه در عرصه خانواده موفق باشد نه نيروي کار مجرب و توانمند.(پاورقي 2 . ر.ک: گرهاردلنسکي، سير تحول جوامع بشري (مبحث اشتغال زنان بعد از انقلاب صنعتي).)
لنسکي مينويسد: مشارکت شتاب آلود زنان در صنعت باعث گسترش طلاق و افزايش جرايم شده است و اين امر به گواهي آمار و مستندات رسمي، قابل قبول است.(پاورقي 3 . همان.)
سخن بسیار است و وقت تنگ!!! به همین قدر بسنده میکنیم چون گمون نکنم کسی شکی تو این قضیه داشته باشه
برتری اندیشه ی اسلام در این زمینه هم بر هیچ کس پوشیده نیست!
خب ادامه میدهیم!
1-سحرخیزی
2-صبحانه
3-رفتن به سرکار
4-نهار
5-آداب غذا خوردن
6-خواب بعد از ظهر
7-کارکردن خانم ها
[=georgia]شام خوردن از نگاه اسلام
[=georgia]در حـديـثي امده كه ترك طعام خوردن طرف شب آدمي را پير ميكند و همچنين امده كه چون آدمـى پـير شد بايد كه در شب پيش از خواب البته چيزى بخورد كه بهتر خواب ميرود و دهانش خوشبو ميشود يا خلقش نيكو ميشود.
[=georgia]از حضرت امام موسى عليه السلام منقولستكه چيز خوردن شب را ترك مكنيد اگر چه بپاره نان خشكى باشد كه باعث قوت بدن و قوت جماع است .
[=georgia]از حـضـرت صادق عليه السلام منقولستكه هر كه ترك كند طعام خوردن را در شب شنبه و شـب يـكـشـنـبـه پـى هـم قـوت از او بـر طـرف شـود كـه تـا چهل روز باو برنگردد
[=georgia]حـضـرت صادق عليه السلام فرمود كه طعام شب نافع تر از طعام روز است .
[=georgia]از حـضـرت امـام رضا عليه السلام منقولستكه در بدن رگى هست كه آن عشا نام دارد و هر كه در طرف شب چيزى نميخورد آن رگ او را نفرين ميكند تا صبح ميگويد خدا ترا گرسنه بـدارد چـنـانـچـه مـرا گـرسـنـه داشتى خداترا تشنه بدارد چنانچه مرا تشنه داشتى پس البته ترك مكنيد عشا را اگر چه بلقمه نان باشد و اگر چه بدمى آب باشد.
خوردن شام خوب است یا بد؟
وعده شام نیز جزء وعده های مهم در برنامه غذایی انسان است که بسیاری از افراد به خاطر افزایش وزن و چاقی این وعده را حذف می کنند و بدون شام به رختخواب می روند.
باید گفت حذف وعده شام از برنامه غذایی کار درستی نیست. افرادی که شام نمی خورند، به مدت طولانی بدن خود را از مواد مغذی محروم می کنند.
از مضرات این عمل آن است که:
* شخص به طبیعی ترین نیاز خود یعنی غذا خوردن پاسخ نداده و با تحمل گرسنگی، در خود ایجاد استرس می کند که این استرس شخص را دچار عصبانیت و پرخاشگری، خستگی، بی حوصلگی و فشار عصبی کرده و قدرت تمرکز و حافظه او را نیز کاهش می دهد.
* در این حالت اگر شخص نتواند گرسنگی را تحمل کند، به علت افت قندخون تمایل زیادی به مصرف مواد شیرین و پُر کالری پیدا کرده و در وعده عصرانه یا قبل از خواب از مواد چاق کننده مانند انواع شیرینی، بستنی، شربت و نوشابه های شیرین استفاده می کند که این مواد، نه تنها قادر به تامین نیازهای تغذیه ای فرد نیستند، بلکه موجب چاقی نیز می شوند.
* از اشکالات دیگر نخوردن شام این است که شخص به علت گرسنگی نمی تواند با آرامش به خواب رود و خوابی آرام و راحت داشته باشد که این امر خود موجب استرس و فشار عصبی می شود.
* افرادی که شام میل نمی کنند، صبح پس از برخاستن از خواب، به علت افت قندخون معمولا دچار خستگی، بی حوصگی، افسردگی و سایر عوارض عصبی می شوند. از طرفی تمایل زیادی به خوردن صبحانه چرب و شیرین و پُر کالری پیدا کرده و در نتیجه در مصرف صبحانه افراط می کنند و یا در صبحانه از مواد پُر کالری استفاده می نمایند که برای سلامتی مضر است.
* نکته مهم دیگر این که هر چه تعداد وعده های غذایی بیشتر(یعنی سه وعده اصلی غذایی و دو میان وعده) و مقدار غذا در هر وعده مختصر و متعادل باشد، جذب مواد مغذی بیشتر خواهد بود. افرادی که تعداد وعده های غذایی خود را کاهش داده و مقدار غذا را در هر وعده افزایش می دهند، مقدار از مواد مغذی مصرفی، بدون استفاده از بدن شان دفع خواهد شد.
حال این سوال پیش می آید که وعده شام را چگونه باید انتخاب نمود که موجب چاقی و عوارض مختلف نشود و بتواند نیازهای تغذیه ای را نیز تامین کند و ضمناً به علت پُرخوری و انباشته شدن معده از غذا، موجب بدخوابی و یا بی خوابی نگردد؟
در پاسخ باید گفت، استفاده از غذاهای سبک که حاوی مواد مغذی ضروری می باشند برای شام مفید است.
همچنین استفاده از کربوهیدرات های پیچیده، یعنی مواد نشاسته ای، برای وعده شام مناسب است، زیرا قند حاصل از مواد نشاسته ای به تدریج وارد خون شده و موجب گرسنگی سریع نمی شود و سیری حاصل از مصرف مواد نشاسته ای طولانی مدت تر از مواد قندی است. نان، سیب‌زمینی، ماکارونی و یا سایر مواد نشاسته ای لازم است به میزان متعادل در وعده شام گنجانیده شوند که موجب افزایش وزن و چاقی نشوند.
در فصل تابستان می توان از غذاهای سبکی مانند نان و پنیر و یک نوع میوه فصل مانند هندوانه، طالبی، خربزه، انگور و یا نان و پنیر و گردو (به مقدار مختصر) به همراه خیار و گوجه فرنگی استفاده نمود.
برای حفظ سلامت بیشتر و نیز پیشگیری از چاقی بهتر است از انواع پنیرهای کم کالری و کم نمک استفاده کرد(می توان در منزل از شیر کم چربی، پنیر کم کالری و کم نمک تهیه نمود).
ذکر این نکته ضروری است که افراط در مصرف میوه هایی مانند خربزه، انگور، طالبی و هندوانه و یا گردو و سایر انواع مغز دانه ها می تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود؛ بنابراین باید آن ها را در حد تعادل و مناسب مصرف نمود.
بعضی افراد تصور می کنند که منظور از شام، غذایی مفصل و پُرکالری، مثلاً یک نوع چلو خورش چرب و سرخ کرده و یا کوکو، کتلت، پیتزا و سایر غذاهای چرب و پُر روغن است. در این مورد باید گفت، نه تنها برای شام، بلکه در هیچ یک از وعده های غذایی دیگر، مصرف مواد سرخ کرده و چرب، شیرین یا شور توصیه نمی شود.
در فصل زمستان نیز می توان ساندویچ های سبک خانگی مانند ساندویچ تخم مرغ آب پز سفت، ساندویچ مرغ یا پنیر و گردو و خیار و گوجه فرنگی یا عدسی، خوراک لوبیا چیتی یا انواع لوبیا که در تهیه آن ها از انواع سبزیجات مانند گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، پیاز، سیب زمینی و امثال آن استفاده شده شامی لذیذ با ارزش تغذیه ای بالا تهیه کرد.
قبل از ساعت ۹ شام بخوريد
چند نكته در مورد شام!
قبل از ساعت ۹ شام بخوريد و از مصرف غذاهاي حاوي چربي و کربوهيدرات خودداري کنيد.
به گزارش وب دا، ناهيد برخورداري کارشناس تغذيه با بيان اين مطلب افزود: براي جلوگيري از اختلال در روند سوخت چربي ها، بايد شام را قبل از ساعت ۹شب ميل کنيد. بهتر است در اين وعده از سبزي هاي پخته يا خام استفاده کنيد و ميزان مصرف مواد پروتئيني را کاهش دهيد.
وي افزود: هر نوع اختلال خواب، بي خوابي تلقي مي شود و براي پيش گيري از آن بايد از موادغذايي حاوي مقادير کم چربي استفاده کرد. موز، انجير، خرما و گوشت بوقلمون حاوي مقادير بالاي اسيدآمينه تريپتوفان است که در ايجاد خواب راحت موثر است. ماهي سالمون و ساردين، تخمه کدو و کتان نيز حاوي اسيدچرب امگا۳ و ۶ است که از بي خوابي پيش گيري مي کند.
آموزه های دینی در مورد شام
پبامبر اكرم (ص): "خوردن شام را ترك نكنيد اگرچه كم باشد... من از پيري زودرس امتم به خاطر ترك خوردن شام نگرانم چون كه شام خوردن نيروي پير و جوان است"
امام باقر (ع): " اولين چيزي كه موجب فساد بدن مي گردد ترك شام خوردن است . "
امام رضا(ع): "در بدن آدمي رگي است به نام " عشا" . وقتي انسان شام نمي خورد اين رگ تا صبح وي را نفرين مي كند و مي گويد : خدا تورا گرسنه و تشنه نگه دارد همانگونه كه مرا گرسنه و تشنه نگه داشتي.... پس هيچكس شام را ترك نكند گرچه يك لقمه غذا يا آبي باشد."
حضرت علي(ع):
" غذا خوردن پيامبران در شب پس از نماز عشاء بوده پس شما هم شام خود را ترك نكنيد زيرا ترك آن باعث خرابي بدن است"
(خصوصآ براي افراد مسن خوابيدن با معده خالي خيلي ضرر داره - البته منظور اين نيست كه با معده پر و سنگين بخوابين!)
الان هم به عقيده پزشكان بهترين زمان خوردن شام ...سر شب – كه ميشه همون وقت بعد از نماز عشاء – است.
حتمآ بايد بين خوردن شام و خوابيدن حداقل سه ساعت فاصله باشد.
حتمآ حتمآ اين فاصله زماني رو رعايت كنين!
توصيه اكيد شده كه حتمآ پس از مصرف شام چند قدم راه برويد.
انسان در 24 ساعت به دو وعده غذايي كامل ( صبحانه و ناهار) و يك وعده غذاي سبك (شام) نياز دارد.
غذاي شب به خصوص در فصل تابستان بايد ساده و سبك باشد.......در حد غذاي حاضري و ميوه! .
امام رضا(ع):
" اگر مي خواهي هميشه با نشاط و سر دماغ باشي تا مي تواني از شام شب بكاه و سبك به رختخواب برو! "
امام رضا(ع):
" عادت كنيد كه شب بعد از غذا 2 ساعت بيداري داشته باشيد"
كتاب " طب الرضا "
حالا مضرات خوابيدن با معده پر در شب:
شيخ الرئيس ابوعلي سينا اعتقاد داشت كه خوابيدن با معده پر در شب باعث ضعف بصر( بينايي )ا ست.
علامه حسن زاده آملي چنين نقل كرده كه: دانستن اين عقيده بوعلي باعث شد تا در شب حتي الامكان امساك كنم
از قضا شبي -كه پاسي هم از شب گذشته بود – مقداري غذا خوردم اما از بيم ضعف بينايي تا 12 شب خود را وادار كردم كه نخوابم و براي هضم غذا صبر كردم و قدم زدم. بعد روياي شيريني به من دست داد كه به حظور حضرت علي ابن موسي الرضا (ع) مشرف شدم . امام (ع) به من فرمودند كه " ما ضامن چشم توايم" .... برايم يقين حاصل شد كه چون ضامن معتبري دارم تا آخر عمر بينا خواهم بود.
( هزار و يك نكته- نكته 766-علامه حسن زاده آملي)
- خوابيدن با معده پر در شب از قول بو علي سينا در كتاب قانون:
"خوابيدن با شكم خالي هم بد است و نيرو را از بين مي برد در خوابيدن با شكم پر نيز طبيعت انسان از كاري كه در موقع خواب انجام مي دهد باز مي ماند هضم خوب انجام نمي شود . بهترين خواب آنست كه پس از سرازير شدن خوراك و آرامش گرفتن قسمت هاي بالاي شكم باشد اگر پيش از پيدايش چنين آرامشي در شكم بخوابي زيانها در پي دارد شخص مرتب پهلو به پهلو مي شود به پشت و شكم مي خوابد رنج مي كشد و ناگهان با وحشت از خواب مي پرد."
ابو علي سينا در كتاب قانون آورده كه :
" نوشيدن آب در حين غذا و بلا فاصله پس از غذا زيان آور ترين كارهاست زيرا آب خود سريع الهضم است و به آساني فرو مي رود و طعام را پيش از آ نكه از راه طبيعي هضم شود با خود پائين مي برد و سبب تعفن مي گردد! آب يا هر نوشيدني وقتي همراه غذا وارد معده شود بين غذا و ديواره معده جدايي مي اندازد و غذا را به صورت خام به پايين مي فرستد...اما اگر بسيار تشنه بود مي تواند مقداري آب سرد بمكد و از آن تجاوز ننمايد"
از بزرگان هم روايت شده كه نوشيدن آب در بين غذا و بلافاصله پس از غذا جايز نيست.اما مي توان پس از سرازير شدن غذا كه نشانه آن احساس سبكي روي معده است مقداري آب نوشيد.
-آنزيم هايي از ديواره معده ترشح ميشن كه حتمآ غذا بايد با ديواره معده تماس مناسب داشته باشه تا با اين آنزيمها و ترشحات به شكل مناسبي در بياد _ كيموس _ و براي رفتن به سمت روده ها و هضم راحت تر آماده بشه ... اما مصرف آب... نو شابه يا دوغ _ هر مايعي _ همراه غذا مانع از تركيب شدن و اثر بهينه اون ترشحات و آنزيم هاي معده روي غذا مي شود.
نوشابه كه عامل مهمي در افزايش خطر پوكي استخوان است!!
اين نوشابه هيچ خاصيتي نداره مقدار زيادي هم قند داره خطر پوسيدگي دندان و چاقي رو هم افزايش ميده.چاقي هم كه مادر همه مريضي هاست
پيامبر اكرم (ص):
"معده خانه همه بيماريهاست"
امام رضا (ع):
" تعجب ميكنم از كسي كه يك مشت غذا مي خورد ولي آب روي آن نمي خورد چطور معده او پاره نمي شود"
تاکید بر خوردن شام
سعيد حسيني متخصص تغذيه در گفتگو با برنا؛ با بيان اينكه انرژي دريافتي در روز نبايد محدود به يك وعده غذايي باشد گفت: منظور از لاغر شدن و كم كردن ميزان دريافت كالري در روز به اين معني نيست كه يك وعده غذايي در طول روز حذف شود. به عنوان مثال برخي از افراد مي گويند كه براي لاغر شدن خود، وعده شام را از ليست غذايي خود حذف كرده و ديگر به جاي شام ميوه مي خورند. توجه به اين مسئله مهم است كه منظور از شام تنها غذاي گرم و پرچرب نيست بلكه بسياري از مواد خوراكي هستند كه نسبت به اين غذاها كالري بيشتري دارند.
اين پزشك در ادامه حذف شام را جهت لاغري كاري كاملا اشتباه بيان كرد و افزود: در حقيقت تنها راهكار موثر براي كاهش وزن، كم كردن ميزان دريافت انرژي است نه قطع كامل آن. حال اين انرژي هم از طريق ميوه مي تواند تامين شود و هم از غذاهاي سرد يا گرم. مهم كم كردن كالري يا سوزاندن آن است نه نوع ماده غذايي خورده شده.
وي خوردن سه الي چهار سهم ميوه در روز را براي هر فرد الزامي دانست و تصريح كرد: هر فرد به طور معمول بايد سه الي چهار سهم ميوه بخورد و زمان خوردن آن نيز فرقي نمي كند چه صبح باشد، چه ظهر يا چه شب.
حسيني در خاتمه ابراز داشت: فردي كه حدود 60 الي 70 كيلوگرم وزن دارد روزانه يه چيزي حدود 1700 الي 1800 كالري نياز دارد. درحقيقت اگر فردي مايل به ثابت نگه داشتن وزن خود باشد بايد روزانه 30 كيلو كالري به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن مصرف كند اما اگر شخصي مي خواهد وزن خود را كاهش دهد، بايد روزانه 20كيلو كالري به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن استفاده كند
تنها راهكار موثر براي كاهش وزن، كم كردن ميزان دريافت انرژي است نه قطع كامل آن. حال اين انرژي هم از طريق ميوه مي تواند تامين شود و هم از غذاهاي سرد يا گرم. مهم كم كردن كالري يا سوزاندن آن است نه نوع ماده غذايي خورده شده..