مشكل نه،مشكل گشا!
تبهای اولیه
مشكل نه،مشكل گشا!
از لحظه تولد تا به حال زندگیمان سرشار بوده از مشکلات ریز و درشت. با روی آوردن مشکلات با خود میگوییم که اگر این اتفاق نمیافتاد اوضاع بهتری داشتیم و چنین و چنان میشد. با خود تصور میکنیم تمامی این مشکلات در جهت تنزل و شکسته شدن ما به وقوع پیوسته است امّا آیا واقعا همینطور است و تمامی این اتفاقات و یا بهتر بگوییم مشکلات در جهت ضرر انسان است؟
انواع مشکلات: برای دریافت پاسخ این سوال که آیا تمام مشکلات در جهت خلاف منفعت انسان به وقوع میپیوندند، باید به این موارد ذکر شده توجه کرد که در آنها مشکلات و مصیبتها در جهت منفعت و مصلحت انسان به وقوع پیوسته است؛ این موارد از این قرار است:
الف) مصیبتهایی که لازمه طبیعت و فطرت انسانی است، مانند مرگ
ب) مشکلاتی که خدا برای توانا ساختن انسان قرار داده است. بعضی از این مشکلات انسان را از نظر جسمانی محکم میسازد و بعضیها از نظر معنوی. مشکلاتی که انسان را از لحاظ جسمانی مقاوم میسازد:
علی(ع) در نامه معروف خودش به عثمان بن حنیف میفرماید: «آگاه باشید درختان بیابانی، چوب شان سختتر و درختان کناره جویبار پوست شان نازکتر است. درختان بیابانی که با باران سیراب میشوند آتش چوبشان شعله ورتر و پر دوامتر است. مراد امام این است که چون درختهای بیابان در شداید و سختیها رشد و نمو میکنند، از درختان دیگر سختتر هستند
یک استاد بیولوژی (BIOLOGY) شاگردان خودش را درس میداد که پروانه چگونه از قالب بیرون آمده و به شکل پروانه در میآید. او به شاگردان خودش گفت که وقتی پروانه تلاش میکند که از قالب بیرون بیاید هیچ کس در بیرون آمدن، به او کمکی نکند. این را گفت و از کلاس بیرون رفت. شاگردان منتظر بودند. پروانه برای بیرون آمدن تلاش میکرد. دانشجویی از راه ترحم کمک کرد و قالب را شکست. پروانه بیرون آمد اما چند دقیقه بعد مرد. وقتی استاد برگشت، علت مرگ را جویا شد. او گفت پروانه برای بیرون آمدن سعی میکند و رنج و زحمت میکشد، این رنج و زحمت همانند ورزشی است که بال و پر او را تقویت میکند و او را برای زندگی در این دنیا آماده میگرداند. این دانشجو نگذاشت که او با تلاش، خودش را تقویت کند، ضعیف ماند و نتوانست زنده بماند. مشکلات برای انسانها مفید هستند هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی. فایده معنوی این است که انسان به سوی خدا متوجه میشود و گناهانش کم میگردد و برای توبه و استغفار زمینه مییابدمشکلاتی که انسان را از لحاظ معنوی مستحکم میکنند:
حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: «خداوند همواره بندگان خود را به انواع شداید مواجه میکند و اقسام کوششها و مجاهدتها را پیش پای آنها میگذارد، تکالیفی گوناگون برخلاف طبع آسایش طلبشان بر آنها مقرر میدارد تا غرور و تکبر از دلشان بیرون رود، نفوس شان به عبودیت خدا رام گردد و این وسیلهای است برای اینکه درهای فضل و رحمت پروردگار روی آنها گشوده شود.
این اصل هم برای افراد است و هم برای ملتها. لذا ایشان در جای دیگر میفرماید: «و لم یجبر عظم احد من الامم الا بعد ازل و بلاء؛ خدا هرگز استخوان شکسته ملتی را بازسازی نفرمود مگر پس از آزمایشها و تحمل مشکلات.» خداوند برای امتحان و رشد دادن، انواع مشکلها را سر راه انسان قرار میدهد تا با آنها دست و پنجه نرم کند و رشد نماید.
حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: «و قدّر الارزاق فکثرها و قللها و قسمها علی الضیق و السعة فعدل فیها لیبتلی من اراد بمیسورها و معسورها و لیختبر بذلک الشکر و الصبر من غنیها و فقیرها ثم قرن بسعتها عقابیل فاقتها و بسلامتها طوارق آفاتها و بفرج افراحها غصص اتراحها و خلق الآجال فاطالها و قصّرها و قدّمها و اخّره؛ روزی انسانها را اندازه گیری و مقدر فرمود، گاهی کم و زمانی زیاد و به تنگی و وسعت به گونهای عادلانه تقسیم کرد تا هر کس را که بخواهد با تنگی روزی یا وسعت آن بیازماید و با شکر و صبر، غنی و فقیر را مورد آزمایش قرار دهد. پس روزی گسترده را با فقر و بیچارگی درآمیخت و تندرستی را با حوادث دردناک پیوند داد، دوران شادی و سرور را با غصه و اندوه نزدیک ساخت، اجل و سرآمد زندگی را مشخص کرد، آن را گاهی طولانی و زمانی کوتاه قرار داد و مقدّم یا موخر داشت.» البته مشکلات و مصیبتها زمینه ساز رشد و پاک شدن و تعالی یافتن هستند و کسانی که با مشکلات در میافتند و جهاد و مبارزه میکنند و از آنها عبرت میگیرند، سود میبرند ولی کسانی که عبرت نمیگیرند و مبارزه نمیکنند، رشد نمییابند و پاک نمیشوند.
انواع مشکلات: برای دریافت پاسخ این سوال که آیا تمام مشکلات در جهت خلاف منفعت انسان به وقوع میپیوندند، باید به این موارد ذکر شده توجه کرد که در آنها مشکلات و مصیبتها در جهت منفعت و مصلحت انسان به وقوع پیوسته است؛ این موارد از این قرار است:
الف) مصیبتهایی که لازمه طبیعت و فطرت انسانی است، مانند مرگ
ب) مشکلاتی که خدا برای توانا ساختن انسان قرار داده است. بعضی از این مشکلات انسان را از نظر جسمانی محکم میسازد و بعضیها از نظر معنوی. مشکلاتی که انسان را از لحاظ جسمانی مقاوم میسازد:
علی(ع) در نامه معروف خودش به عثمان بن حنیف میفرماید: «آگاه باشید درختان بیابانی، چوب شان سختتر و درختان کناره جویبار پوست شان نازکتر است. درختان بیابانی که با باران سیراب میشوند آتش چوبشان شعله ورتر و پر دوامتر است. مراد امام این است که چون درختهای بیابان در شداید و سختیها رشد و نمو میکنند، از درختان دیگر سختتر هستند
یک استاد بیولوژی (BIOLOGY) شاگردان خودش را درس میداد که پروانه چگونه از قالب بیرون آمده و به شکل پروانه در میآید. او به شاگردان خودش گفت که وقتی پروانه تلاش میکند که از قالب بیرون بیاید هیچ کس در بیرون آمدن، به او کمکی نکند. این را گفت و از کلاس بیرون رفت. شاگردان منتظر بودند. پروانه برای بیرون آمدن تلاش میکرد. دانشجویی از راه ترحم کمک کرد و قالب را شکست. پروانه بیرون آمد اما چند دقیقه بعد مرد. وقتی استاد برگشت، علت مرگ را جویا شد. او گفت پروانه برای بیرون آمدن سعی میکند و رنج و زحمت میکشد، این رنج و زحمت همانند ورزشی است که بال و پر او را تقویت میکند و او را برای زندگی در این دنیا آماده میگرداند. این دانشجو نگذاشت که او با تلاش، خودش را تقویت کند، ضعیف ماند و نتوانست زنده بماند. مشکلات برای انسانها مفید هستند هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی. فایده معنوی این است که انسان به سوی خدا متوجه میشود و گناهانش کم میگردد و برای توبه و استغفار زمینه مییابدمشکلاتی که انسان را از لحاظ معنوی مستحکم میکنند:
حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: «خداوند همواره بندگان خود را به انواع شداید مواجه میکند و اقسام کوششها و مجاهدتها را پیش پای آنها میگذارد، تکالیفی گوناگون برخلاف طبع آسایش طلبشان بر آنها مقرر میدارد تا غرور و تکبر از دلشان بیرون رود، نفوس شان به عبودیت خدا رام گردد و این وسیلهای است برای اینکه درهای فضل و رحمت پروردگار روی آنها گشوده شود.
این اصل هم برای افراد است و هم برای ملتها. لذا ایشان در جای دیگر میفرماید: «و لم یجبر عظم احد من الامم الا بعد ازل و بلاء؛ خدا هرگز استخوان شکسته ملتی را بازسازی نفرمود مگر پس از آزمایشها و تحمل مشکلات.» خداوند برای امتحان و رشد دادن، انواع مشکلها را سر راه انسان قرار میدهد تا با آنها دست و پنجه نرم کند و رشد نماید.
حضرت علی(علیهالسلام) میفرماید: «و قدّر الارزاق فکثرها و قللها و قسمها علی الضیق و السعة فعدل فیها لیبتلی من اراد بمیسورها و معسورها و لیختبر بذلک الشکر و الصبر من غنیها و فقیرها ثم قرن بسعتها عقابیل فاقتها و بسلامتها طوارق آفاتها و بفرج افراحها غصص اتراحها و خلق الآجال فاطالها و قصّرها و قدّمها و اخّره؛ روزی انسانها را اندازه گیری و مقدر فرمود، گاهی کم و زمانی زیاد و به تنگی و وسعت به گونهای عادلانه تقسیم کرد تا هر کس را که بخواهد با تنگی روزی یا وسعت آن بیازماید و با شکر و صبر، غنی و فقیر را مورد آزمایش قرار دهد. پس روزی گسترده را با فقر و بیچارگی درآمیخت و تندرستی را با حوادث دردناک پیوند داد، دوران شادی و سرور را با غصه و اندوه نزدیک ساخت، اجل و سرآمد زندگی را مشخص کرد، آن را گاهی طولانی و زمانی کوتاه قرار داد و مقدّم یا موخر داشت.» البته مشکلات و مصیبتها زمینه ساز رشد و پاک شدن و تعالی یافتن هستند و کسانی که با مشکلات در میافتند و جهاد و مبارزه میکنند و از آنها عبرت میگیرند، سود میبرند ولی کسانی که عبرت نمیگیرند و مبارزه نمیکنند، رشد نمییابند و پاک نمیشوند.
برچسب:
مشکلاتی که سبب آن گناه انسان است
این یک حقیقتی است که دین بیان میکند که در این جهان همه مشکلات حساب مادی ندارند بلکه برخی از مشکلات به امور معنوی هم پیوند دارند.
امام(علیهالسلام) چنین میفرماید:« ان اللّه یبتلی عباده عند الاعمال السیئة بنقص الثمرات و حبس البرکات و اغلاق خزائن الخیرات لیتوب تائب و یقلع مقلع و یتذکر متذکر و یزدجر مزدجر؛ خداوند بندگان خود را که گناهکارند با کمبود میوهها و جلوگیری از نزول برکات و بستن در گنجهای خیرات، گرفتار میکند.
برای آنکه توبه کننده باز گردد.
برای آنکه توبه کننده باز گردد.
گناهکار دل از معصیت بکند
و پند گیرنده پند گیرد و بازدارنده راه نافرمانی را بر بندگان ببندد.»
مشکلات برای انسانها مفید هستند هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی. فایده معنوی این است که انسان به سوی خدا متوجه میشود و گناهانش کم میگردد و برای توبه و استغفار زمینه مییابد.
امام در این باره میفرماید: کلما کانت البلوی و الاختبار اعظم کانت المثوبة و الجزاء اجزل ؛هر مقدار آزمایش و مشکلات بزرگتر باشد ثواب و پاداش نیز بزرگتر خواهد بود.» البته مشکلات و مصیبتها زمینه ساز رشد و پاک شدن و تعالی یافتن هستند و کسانی که با مشکلات در میافتند و جهاد و مبارزه میکنند و از آنها عبرت میگیرند، سود میبرند ولی کسانی که عبرت نمیگیرند و مبارزه نمیکنند، رشد نمییابند و پاک نمیشوند. نکته دیگر اینکه کافی نیست ما مشکلات را بشناسیم بلکه باید حد و اندازه آنها را بسنجیم. بعضیها مشکلات کوچک را خیلی بزرگ میشمارند و در مقابل آن خود را میبازند و توان تصمیم گیری را از دست میدهند و به مشکلات بزرگتر گرفتار میگردند.
امیرالمومنین(ع) شاید با توجه به همین نکته میفرمایند: «من عظّم صغارالمصائب ابتلاه اللّه بکبارها
کسی که مصیبتهای کوچک را بزرگ شمارد خدا او را به مصیبتهای بزرگ مبتلا خواهد کرد.»
بنابراین گاهی مشکلات در جهت تعالی انسان هستند و گاهی در جهت تنبیه و مجازات او به وقوع میپیوندند در هر دو مورد خداوند متعال جز خیر برای بنده خویش نمیخواهد و این بنده است که به دست خویش بدترینها را برای خود انتخاب میکند.