احادیث فرزند وتربیت آن

1-رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: فرزند میوه ی دل است و مایه ترس و بخل و غم است.

2- رسولخدا صلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: از خدا بترسید و میان فرزندان خود به عدالت رفتار کنید همانطور که می خواهید با شما به نیکی رفتار کنند.
3-امام علی علیه السلام فرمودند: کسی که خود را در کودکی به کوشش و تلاش واندارد در بزرگی به رتبه ی والا نرسد.
4- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: فرزندان خود را نفرین نکنید مبادا مورد اجابت قرار گیرد.
5- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: خود را نفرین نکنید ، فرزند خویش را نفرین نکنید، خدمت گذاران خود را نفرین نکنید، ثروت خودرا نفرین نکنید، مبـادا در ساعتی باشد که بخشش الهی فرود می آید و مورد اجابت قرار گیرد.
6- ازرسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم روایت شده که فرمودند:اطفال خود رانزنید وقتی که گریه می کند زیرا گریه ی آنها تا چهار ماه ثواب گفتن « لا اله الا الله » دارد و چهار ماه ثواب صلوات بر رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم دارد چهار ماه دعا به پدرومادر خود می نماید.
7- امام علی علیه السلام فرمودند: مزّه ی ایمان نچشیده آن کسی که دروغ بگوید این دروغ شوخی باشد یا جدّی، با فرزندانتان دروغ شوخی آمیز هم نگویید.
8- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: لعنت خدا بر آن پدرومادری باد که موجب بشود که اولادش عاق گردد.
9- رسولخدا صلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: از حقوقی که فرزند بر پدرومادر دارد این است که باید پدرومادر به اولاد خود ادب یاد بدهند و اسم نیکویی برای او انتخاب کند.
10- امام سجاد علیه السلام فرمودند: شما مسئولید بچه ی خود را مؤدّب بار بیاوری.
11- امام علی علیه السلام فرمودند: روز هفتم برای نوزاد ها قربانی کنید.و نیز فرمود: چون سرش را بتراشید به وزن موها نقره تصدق دهید،این بر هر مسلمانی لازم است.
12- امام علی علیه السلام فرمودند: به کودکان نماز بیاموزید و چون به سن هشت سالگی رسند آنها را به نماز وادارید.
13- امام علی علیه السلام فرمودند: بوی زننده ی گوشت [عرق] را از کودکان بشوئید که شیطان آن را می بوید و کودک در خواب می ترسد و فرشتگان نویسنده ی عمل هم اذیت می شوند.
14- امام علی علیه السلام فرمودند: نوزاد را روز هفتم ختنه کنید و از سرما و گرما نهراسید که موجب پاکی تن است. و فرمود: کام نوزاد را با خرما بردارید که رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم با حسن و حسین چنین کرد.
15- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: یا علی! چون فرزند نصیب شود در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه بگو تا هرگز شیطان به او آسیبی نرساند.
16- امام صادق علیه السلام فرمودند: دختران حسنه [کار خیر] اند و پسران نعمت، حسنه ثواب دارد و نعمت باز خواست.
17- امام جوادعلیه السلام فرمودند: جرأت و [پررویی] فرزند با پدر در کودکی موجب نافرمانی وآزار وی در بزرگی است.
18- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند : هرگاه نام فرزند خود رامحمد برداشتید او را اکرام واحترام کنید و در مجالس، مکان او را وسیع کنید و روی خود را بر او ترش نکنید.
19- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: طفل خود را شیر ندهید از زن احمق، و زنی که چشمش ضعیف الرویه باشد و در قالب آب بریزید، زیرا که شیر تأثیر می کند و سرایت می کند در طفل.
20- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: شیری برای کودک بهتراز شیر مادر نیست.
21- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: در روز هفتم از تولد اولاد خود را ختنه کنید چه ولد چون ختنه شود پاکیزه تر شود و گوشت او زودتر بروید.
22- از رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم روایت شده که فرمودند: فرزندان سقط شده ی خود را نام گذاری کنید، زیرا مردم در روز قیامت آنگاه که به نامهایشان خوانده می شوند سقط شدگان خود را به پدرانشان می چسبانند.
23- امام باقر علیه السلام فرمودند: به پسر بچه ای گفت اسم تو چیست؟ گفت: محمد، فرمود: کنیه ات به چه کسی قرار داده اند؟ گفت: به علی [ابوعلی] پس فرمود:از شیطان در مصونیت شدیدی قرار گرفته ای، زیرا شیطان گاهی که بشنود کسی را بنام محمد و یا علی صدا می زند مانند سرب گداخته شده آب می شود تا آنگاه که بشنود یکی از دشمنان ما صـدا زنند آن وقت که حرکت می کند و به خود می بالد.
24- امام رضا علیه السلام فرمودند:آن خانه ای که در آن محمد نامی باشد اهل آن خانه صبح و شامشان با خیر و نیکی آغار نمایند.
25- از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: همانا رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: هر کس چهار فرزند برایش متولد شود و یکی از آنها را بنام من نامگذاری نکند به من جفا کرده است.
26-از امام صادقعلیه السلامروایت شده که فرمودند: خداوند هر گاه بنده ای را دوست دارد محبوبترین فرزندش را ازاو می گیرد.
27- از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: کام فرزندانتان را با آب فرات وخاک قبر حسین علیه السلام بردارید واگر این دو در دسترستان نباشد از آب باران استفاده نمایید.
28- امام علی علیه السلام فرمودند: دل بچه ی نوجوان و نورس مانندزمین خالی از کشت وزرع است هر بذر و تخمی که در آن پاشیدی بخوبی جذب نموده و در خود می پرورد و می پذیرد.
29- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: فرزندانتان رااز شیر زنان بدکار و دیوانه بر حذر دارید چه شیر زن در فرزندان اثر می گذارد و خوی نیک یا بد آنان در فرزند در اثر شیر مؤثر خواهد بود.
30- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: همه ی نوزادان بر فطرت اسلام به دنیا می آیند و کاری که موجب عذاب الهی است از آنها سر نزده است.
31-ازامام صادقعلیه السلامروایت شده که امام علیعلیه السلام فرمودند: هیچ شیری که کودک بنوشد برکت دارتراز شیر مادر نخواهد بود.
32- امام صادق علیه السلام فرمودند: به فرزندانتان سوره ی یاسین بیاموزید که یاسین دسته گل بوستان قرآن است.
33- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: هر کس فرزند خودرا ببوسد خداوند حسنه ای برایش می نویسد، و هر کس او را خوشحال کند خداوند در قیـــامت خوشحال می کند،و هرکس قرآن تعلیمش دهد خداونـد والدین را فرا می خواند و جامه ای برآنها می پوشاند که صورت اهل بهشت به آن روشن می شود.
34- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: فرزندانتان را شنا و تیراندازی یاد بدهید.
35- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: پنج چیز است که تا دم مرگ آنهارا ترک نمی کنم، یکی از آنها سلام گفتن بر کودکان است تا بعد از من سنّت شود.
36- امام علی علیه السلام فرمودند: هرکس در کودکی علم نیاموزد در بزرگی تقدّم پیدا نمی کند.
37- امام علی علیه السلام فرمودند: علم رادر کودکی بیاموزید تا در بزرگسالی به سروری برسید.
38- امام صادق علیه السلام فرمودند: بهتراست که طفل در کودکی با مسائل اجتناب ناپذیر حیات که غرامت زندگی است روبرو شود تا در جوانی و بزرگسالی بردبار و صبور باشد.
39- امام صادق علیه السلام فرمودند: فرزندت را تا شش سالی مهلت بــده، سپس او را به مدت هفت سال با خود همراه کن و به ادب خود مؤدب گردان اگر پذیرفت و صالح شد چه بهتر و گر نه رهایش کن.
40- امام صادق علیه السلام فرمودند: فرزندت را بگذار تا هفت سال بازی کند و هفت سال باید ادب شود و هفت سال باید ملازم او باشی اگر رستگار شد چه بهتر و گر نه خیری در او نیست.
41- امام صادق علیه السلام فرمودند: کودکان را دوست بدارید با آنها مهربان باشید هنگامی که وعدهایی به آنها میدهید حتماً به آن وعده وفا کنید، زیرا کودکان شما را، روزی دهنده ی خود می دانند.
42- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: خداوند رحمت کند کسی را که در کار نیک فرزندش را یاری دهد، پرسیدند چگونه؟ فرمودند:درحدّ توان کودک ازاوبپذیرد، بیش از حد ّتوان کودک از او نخواهد،او را به طغیان وادار نکند و در برابر او اعمال احمقانه انجام ندهد.
43- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند:آن کس که نزد کودکی است باید کودکانه رفتار کند.
44- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند:از ما نیست کسی که به خردسالان رحم نکند و به سالخوردگان احترام نگذارد.
45- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: خداوند خشم نمی گیرد برای چیزی مانند خشمی که او را بخاطر زنان و کودکان می گیرد.
46- امام صادق علیه السلام فرمودند: به کودکان خود سویق [غذایی که از آرد گندم وجو تهیه کنند] بخورانیــد زیرا تغذیه ی اینگونه مواد، گوشت بدن را می رویاند واستخوانها را محکم می گرداند.
47- امام رضاعلیه السلام فرمودند: نخستین کاری که پدر به وسیله ی آن به فرزندش احسان می نماید آن است که نام نیکو و زیبایی برای او انتخاب کند، سپس البته باید هر یک از شما نام فرزندش را نیکو قراردهد.
48- رسولخـداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: وقتی نام فرزندتان را می برید او را گرامی دارید و جای نشستن را برای او توسعه دهید و نسبت به او روترش نکنید.
49- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: فرزندان خود را زیاد ببوسید زیرا با هر بوسه برای شما مقام و مرتبتی در بهشت فراهم می شود که فاصله ی میان هر مقامی پانصد سال است.
50- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: کسی که دارای دختری است اگر او را تربیت نمایـد و در تربیت او نیکو عمل کند واو را تغذیه کند و در تغذیه ی او درست عمل کند و نعمتهایی که خــدا به او ارزانی داشت به دخترش دریغ نکند برای او میمنه و میسره ای [حمایت کننده ای] است از آتش بسوی بهشت.
51- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: بهترین فرزندانتان دختران شما هستند.
52- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند:از جمله حقوق فرزند به پدر سه چیز است:اسم زیبایی برای او قرار دهد، نوشتن رابه او بیاموزد و به هنگام بلوغ همسری برای او بگیرد.
53- رسولخدا صلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: شیطنت و لجاجت کودک به هنگام خردسالی نشانه ی زیادی عقل او در بزرگسالی است.
54- امام موسی کاظمعلیه السلام فرمودند: شایسته است کودک به هنگام خردسالی بازی گوش و شرور باشد تادر بزرگسالی صبور و شکیبا گردد. و فرمود: شایسته نیست کودک جز این باشد.
55- رسولخدا صلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: محفوظات طفل نورس مانند نقشی است که بر سنگ رقم زننـد و محفوظات مرد بزرگ مانند نوشته برآب است.
56- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: هر که طفلی را تربیت کند تا « لا اله الا الله » گوید خدا از او حساب نخواهد.
57- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: هر طفلی که در طلب علم و عبادت بزرگ شود خداوند ثواب هفتادودو صدیق به او عطا کند.
58- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: قلم از سه کس برداشته اند: مجنونی که اختیار عقل خودرا ندارد تا شفا یابد، خفته تا بیدارشود و کودک تا بالغ شود.
59- رسولخداصلی الله علیه وآله وسلّم فرمودند: حق فرزند بر پدر در صورتی که پسر باشد آن است که مادرش را شاد گرداند و نام او را نیکو قرار دهد و کتاب خدا را به او بیاموزد و او را پاکیزه نگاه دارد و شناوری را به او تعلیم دهد. واگر دختر باشد مادرش را خشنود گرداند و نامش را نیکو نهد و سوره ی «نور» را به او تعلیم دهد.
60- ازامام علیعلیه السلام روایت شده که فرمودند: بیماری کودک کفاره ای برای گناهان پدرومادرش خواهدبود.
61- امام علی علیه السلام فرمودند: فرزندان خودرا با ادب وروش غیر ازاداب و روش خودتان تربیت و تأدیب کنید، زیرا که آنها برای زمان دیگری از زمان شما آفریده شده اند.
62- امام علی علیه السلام فرمودند: فرزندان خود را بر سه خصلت وادارید : دوستی پیامبرتان، دوستی اهلبیتش و خواندن قرآن.
63- امام صادق علیه السلام فرمودند: هرکس فرزند خود را نفرین کند فقر و تنگدستی را برایش به ارث گذاشته است.
64- امام صادق علیه السلام فرمودند: بر جوانان خود از خطر غالیان بپرهیزید تا[عقیده]آنها را فاسد نکنند، چرا که غالیان بدترین مخلوقات خدایند ، بزرگی خدا را کوچک می کنند و برای خدا ادّعای ربوبیّت می کند.
65- امام علی علیه السلام فرمودند:اگر کسی طفلی گریه ی بسیار کند یا زنی در خواب ترسد یا کسی از دردی بیداری بر او مستولی شود این آیه را بخوانــد « فضربنا علی آذانهم فی الکهف سنین عددا، ثم بعثنــا هم لنعلم ای الحزبین احصی لما لبثوا امدا».
66- امام صادقعلیه السلام فرمودند: چون پسر سه ساله شد به او بگویند که هفت بار بگو «لااله الاالله» و چون سه سال وهفت ماه وبیست روز از عمرش گذشت به او بگویند که هفت مرتبه بگوید «محمد رسول الله» پس چهار» سالش تمام شود به او می گویند که هفت بار بگوید « صلی الله علی محمد وآله » پس چون پنج سال تمام شود او را وامی دارند که خدا را سجده کند پس چون شش سالش تمام شود نماز یادش می دهند و به نمازش می دارند و چون هفت سالش تمام شود وضو را به او یاد می دهند و امر به نماز می کنند او را، و چون نه سالش تمام شود وضو و نماز را خوب به یادش می دهند و بر ترک وضو و نماز می زنند پس چون وضو و نماز را یاد گرفت خدا پدرومادرش را بیامرزد .

پی نوشت:
فرزندوتربیت آن
1- نهج الفصاحه ص644ح3200 2- همان ص8ح36 3- غررالحکم ج1ص649
4- تاریخ اصبهان ج2ص296ح1784 5- صحیح مسلم ج4ص2304ح3009 6- علل الشرایع ص183
7- بحارالانوارج72ص249 8- بحارالانوار ج77ص58 9- کنزالعمال ح45192
10- بحارالانوارج74ص9 11- تحف العقول ص111 12- همان ص119
13- همان ص126 14- همان ص130 15- همان ص15
16- همان ص446 17- همان 18- عیون الاخبارالرضا ص323
19- همان ص331 20- همان 332 21- همان ص321
22- لئالی الاخبار ج3ص209 23- وسایل الشیعه ج15 ص126 24- همان ص127
25- همان ص126 26- مجموعةالاخبار ص159 27- همان ص354
28- مستدرک ج3ص71 29- مجموعةالاخبار ص353 30- انوارالنعمانیه ج4ص245
31- تهذیب ج8ص108 32- فضایل القرآن ص26 33- وسایل الشیعه ج15 ص197
34- همان ص194 35- الحدیث ج2ص147 36- همان ص14
37- همان 38- وسایل الشیعه ج15ص198 39- همان ص193
40- بحارالانوارج104ص304 41- وسایل الشیعه ج5ص126 42- همان ج15ص199
43- همان ص203 44- بحارالانوارج16ص155 45- محجةالبضاءج2ص64
46- بحارالانوارج14ص145 47- همان ج6ص24 48- جامع الاخبار ص124طبع1341
49- محجةالبضاء ج2ص64 50- همان 51- بحارالانوارج23ص112
52- همان ج6ص24 53- همان ج14ص378 54- همان ص279
55- نهج الفصاحه ص291ح1385 56- همان ص614ح3012 57- همان ص209ح1037
58- همان ص349ح1667 59- محجةالبیضاء ج2ص236 60- فروع کافی ج6ص52
61- وسایل الشیعه ج3 62- ینابیع المودة ص371 63- شرح نهج البلاغه ج20ص333
64-امالی طوسی ص650 65- حلیةالمتقین ص94 66- همان ص93