جمع بندی سوالی در مورد آداب زیارت امامان و امامزاده ها

[="Tahoma"][="Blue"]

[="arial black"]با عرض سلام وادب خدمت دوست گرامی «سید رضوی»
بطور کلی بر زائری که توفیق تشرّف به حرم ائمه اطهار علیهم السلام را می یابد، لازم وشایسته است که مراعات حریم قدسی بارگاه ایشان را رعایت نموده و تا آنجا که برایش ممکن است جانب ادب را مراعات کند که یکی از مصادیق رعایت ادب در پیشگاه ایشان مراعات آداب زیارت چون طهارت و وضو وغسل و اذن دخول و زیارت خاصه و تلاوت قرآن و تفکر و حتی آراستگی در لباس و پوشش است. هر چقدر این امور بیشتر مورد عمل قرار بگیرد ادب بیشتری اظهار شده است و هرچقدر مورد غفلت قرار گیرد به همان اندازه به ساحت قدسی ائمه بی احترامی شده است.
در روایت است که چند نفر در مدینه قصد تشرّف به حضور امام صادق علیه السلام را داشتند. در راه یکی از اصحاب از کوچه ای بیرون آمد و به این جمع پیوست؛ در حالی که جنب بود و اینان نمی دانستند. وقتی خدمت امام رسیدند و سلام دادند، حضرت خطاب به آن شخص فرمود: آیا نمی دانی که سزاوار نیست شخص جنب به خانه انبیا وارد شود؟ او برگشت و بقیه به خدمت امام شرفیاب شدند.(1)
به عنوان مثال یکی از آداب تشرف به بارگاه ائمه اطهار اذن دخول خواستن است. این اقتضی ادب است که بی اجازه وارد حریم حرم نشویم و با خواندن اذن ورود، هم ادی احترام کنیم، هم دل را آماده تر سازیم و بدیهی است اگر این امر صورت نگیرد به همین مقدار جانب ادب مراعات نشده است چنانچه در قرآن کریم هم خداوند به دخول در خانه پیغمبرش امر نموده وفرموده است: [="darkgreen"]یا یها الذّین آمنوا لا تَدخُلوا بُیوتَ النّبی اِلاّ اَنْ یؤَذنَ لَکم[/](2)
لذا هرچقدر آداب زیارت بیشتر مورد ملاحظه قرار گیرد به همان اندازه جانب ادب بیشتر مراعات شده است.

پینوشتها:
1-بحارالانوار ، ج97، ص126
2-احزاب /53
[/][/]

[="Tahoma"][="Blue"][="arial black"]

از آنجا که علم اخلاق مربوط به تصحیح خلقیات و ملكات ناشایست درونی افراد و کسب فضائل و مناقب انسانی است بایدها و نبایدهای بسیاری در این علم مطرح است که بعضی از آنها در حکم واجب و حرامند و بعضی دیگر در حکم مستحب و مکروه.
به عنوان مثال برطرف کردن رذائلی چون حقد و حسد و بخل و دروغ و غیبت و تهمت و نمامی از واجبات است و یا فحاشی کرد ن و سوء ظن داشتن به برادر ایمانی از محرمات است.
بدین ترتیب باید توجه داشت که در علم اخلاق نیز واجبات و محرمات بسیاری مطرح است که باید مورد توجه قرار گیرد.
[/][/]

با عرض سلام
شنیده ام امام زادگان را بر خلاف امامان از دور نمیتوان زیارت کرد و حتما باید مشرّف شد
منزل ما در فاصله 1 تا دو کیلومتری امام زاده ای است.آیا از این فاصله زیارت جایز است؟
(البته غیر از اوقاتی که خدمت خودشان از نزدیک میرسیم)
البته ارتفاع منزل از امام زاده نیز بالاتر است.

[="navy"][="arial black"]این مطلب که نقل نمودید «امام زادگان را بر خلاف امامان از دور نمیتوان زیارت کرد و حتما باید مشرّف شد»، مطلب صحیحی نیست، چرا که نه تنها امامزادگان را می توان از راه دور زیارت کرد و به ایشان سلام و درود فرستاد، بلکه تمامی اهل قبور را می توان بدون تشرف به مزارشان با ذکر سلام و صلوات و فاتحه ای از برکات اذکار بهره مند ساخت، چرا که اساسا ارواحی که به نشئات مافوق راه یافته اند از عالم ماده و احکام ماده گسسته و جدا میشوند، لذا اموری چون بعد منزل و دوری راه، سبب عدم وصول و یا دیر رسیدن سلام و درود و زیارت ما به ایشان نمی شود، اموری چون دوری راه مربوط به نشئه طبیعت و عالم ماده است و نشئات مافوق طبیعت عاری و خالی از این احکام هستند. به تعبیر شیرین جناب لسان الغیب حافظ شیرازی:
گرچه دوریم به یاد تو قدح می‎گیریم بعد منزل نبود در سفر روحانی
شاهد گفتار ما، معروفت‌ترین‌ و پرفیض‌ترین‌ زیارت‌ از راه‌ دور، یعنی همان زیارت‌ عاشورا است‌ که در آن غیر از سلام بر حضرت ابا عبدالله الحسین و حضرت علی بن الحسین بر اولاد و اصحاب بزرگوار آن حضرات نیز از راه دور سلام و درود میفرستیم، آنجا که میگوییم:
[="darkred"]السَّلَامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ و علی اولاد الحسین وَ عَلَى أَصْحَابِ الْحُسَيْن‏
[/]
[/][/]

سؤال:
آیا رعایت نکردن آداب زیارتی که برای امامان و یا امامزاده‌ها، ذکر شده به منزله بی‌احترامی به ایشان می‌شود؟
آیا در علم اخلاق اسلامی، امری واجب هست؟
آیا امام زادگان را بر خلاف امامان از دور نمی‌توان زیارت کرد؟

پاسخ:
عدم رعایت آداب زیات امام‌زادگان
1. بر زائری که توفیق تشرّف به حرم ائمه اطهار (علیهم السلام) را می‌یابد، لازم و شایسته است که مراعات حریم قدسی بارگاه ایشان را رعایت نموده و تا آن جا که برایش ممکن است جانب ادب را مراعات کند که یکی از مصادیق رعایت ادب در پیشگاه ایشان مراعات آداب زیارت چون طهارت و وضو وغسل و اذن دخول و زیارت خاصه و تلاوت قرآن و تفکر و حتی آراستگی در لباس و پوشش است. هر چقدر این امور بیشتر مورد عمل قرار بگیرد ادب بیشتری اظهار شده است و هرچقدر مورد غفلت قرار گیرد به همان اندازه به ساحت قدسی ائمه بی‌احترامی شده است.
2. به عنوان مثال، یکی از آداب تشرف به بارگاه ائمه اطهار اذن دخول خواستن است. این اقتضی ادب است که بی‌اجازه وارد حریم حرم نشویم و با خواندن اذن ورود، هم ادی احترام کنیم، هم دل را آماده‌تر سازیم و بدیهی است اگر این امر صورت نگیرد به همین مقدار جانب ادب مراعات نشده است چنان چه در قرآن کریم هم خداوند به دخول در خانه پیغمبرش امر نموده و فرموده است: «یا أیها الذّین آمنوا لاتَدخُلوا بُیوتَ النّبی اِلاّ اَنْ یؤَذنَ لَکم» (1)
لذا هرچقدر آداب زیارت بیشتر مورد ملاحظه قرار گیرد به همان اندازه جانب ادب بیشتر مراعات شده است.

وجود واجب در علم اخلاق
از آن جا که علم اخلاق مربوط به تصحیح خلقیات و ملكات ناشایست درونی افراد و کسب فضائل و مناقب انسانی است بایدها و نبایدهای بسیاری در این علم مطرح است که بعضی از آنها در حکم واجب و حرامند و بعضی دیگر در حکم مستحب و مکروه.
به عنوان مثال، برطرف کردن رذائلی چون حقد و حسد و بخل و دروغ و غیبت و تهمت و نمامی از واجبات است و یا فحاشی کرد ن و سوء ظن داشتن به برادر ایمانی از محرمات است.

زیارت امام‌زادگان از دور
این مطلب که نقل نمودید «امام‌زادگان را بر خلاف امامان از دور نمی‌توان زیارت کرد و حتما باید مشرّف شد»، مطلب صحیحی نیست؛ چرا که نه تنها امام‌زادگان را می‌توان از راه دور، زیارت کرد و به ایشان سلام و درود فرستاد، بلکه تمامی اهل قبور را می‌توان بدون تشرف به مزارشان با ذکر سلام و صلوات و فاتحه ای از برکات اذکار بهره مند ساخت، چرا که اساسا ارواحی که به نشئات مافوق راه یافته‌اند از عالم ماده و احکام ماده گسسته و جدا می‌شوند، لذا اموری چون بعد منزل و دوری راه، سبب عدم وصول و یا دیر رسیدن سلام و درود و زیارت ما به ایشان نمی‌شود، اموری چون دوری راه مربوط به نشئه طبیعت و عالم ماده است و نشئات مافوق طبیعت عاری و خالی از این احکام هستند. به تعبیر شیرین جناب لسان الغیب حافظ شیرازی:
گرچه دوریم به یاد تو قدح می‎گیریم بعد منزل نبود در سفر روحانی
اما در عین حال باید توجه داشت که به دلیل مناسبات عالم ماده اگر زیارات با تشرف بدن مادی نیز صورت گیرد شخص از تاثیرات تکوینی و حالات معنوی بیش‌تری برخوردار خواهد شد.

منبع:
1. احزاب: 33 /53.

الحمد کله لله رب العالمین.