آيا مادر علي اکبر در کربلا حضور داشت ؟
تب‌های اولیه
آيا مادر علي اکبر در کربلا حضور داشت ؟
بسم الله الرحمن الرحیم
آيا مادر علي اکبر در کربلا حضور داشت ؟
علی بن الحسین مکنّی به ابو الحسن بنابر مشهور علی اکبر و اولین شهید از اهل بیت در کربلا می باشد ،مادرش ليلى بنت أبي مرة بن عروة بن مسعود ثقفي می باشد .
پاسخ اين پرسش که آیا لیلی در نهضت امام حسین علیه السلام در کربلا حضور داشته یا نه با توجه به منابع معتبر، مثبت نيست و در منابع اوليه و مورد اعتماد، هیچ گزارشی مبنی بر حضور مادر علي بن الحسين الشهيد درکربلا وجود ندارد.
شيخ عباس قمي در منتهي الآمال و نفس المهموم می نویسد: و اما والدهي آن جناب در کربلا بود يا نبود؟ ظاهر آن است که نبوده و در کتب معتبره چيزي در اين باب نيافتم. و در جای دیگر مينويسد:اما مادر علي اکبر جناب ليلي، درکتب قدماي ارباب مقاتل، نامي از او در کربلا نبردهاند ولي در کتب متأخرين گاه گاهي ديده شده است.
مرحوم عبد الرزاق موسوي مقرم در کتاب مقتل خویش نتيجهي تلاش و تحقيق خود را چنين بیان می کند :براي ما نه سال وفاتش و نه مقدار عمرش و نه حضورش در کربلا روشن نشد گرچه حضورش در کربلا را دربندي در کتابش (اسرار الشهاده)، به بعضي از مجموعههايي که صاحبانش معلوم نيست، نسبت داده است. اما همهي مورخان اين موضوع را ترک کرده و يادي از او در کربلا نکردهاند؛ شايد هم او پيش از حادثهي کربلا از دنيا رفته بود.
شهيد مطهري هم ، مسأله حضور ليلا در کربلا را از موارد تحريف در تاريخ کربلا مطرح نموده و آنگاه آن را با استدلال رد مي کند.
شيخ محمد حسن سردرودي ، در الاثر الجديد في تاريخ علي بن الحسين الشهيد نوشتهاند : بودن او [مادر علي اکبر عليهالسلام] در کربلا مورد اختلاف است؛ برخي او را در کربلا شاهد و ناظر دانسته و موضوع خداحافظي علي اکبر را با مادر مفصل نگاشتهاند، و جمعي بر اين عقيدهاند که قبل از واقعهي کربلا فوت کرد ، و يکي از تأثرات حضرت حسين عليهالسلام را فقدان مادر علي اکبر ميدانند.
آنچه در رياحين الشريعه نقل شده که مردي از اعراب که بر شتري سوار بود، به مدينه آمد و عبورش به محلهي بنيهاشم افتاد. از خانهاي صداي شيون شنيد و آن صدا به قدري حزين بود که شتر آن مرد نتوانست بگذرد و همانجا زانو زد. مرد عرب به دنبال آن شيون آمد و به در خانهاي که صدا از آنجا بلند بود، رفت و از کنيزکي که پشت در آمد پرسيد: اين صداي ناله از کيست؟ و او در پاسخ گفت: از ليلي است که پس از واقعهي کربلا تاکنون از شيون و ناله آرام نگرفته است.بر فرض صحت، اين داستان ممکن است مربوط به «ليلي» دختر مسعود دارمي مادر عبدالله و ابوبکر، فرزندان اميرالمؤمنين عليهالسلام، بوده باشد که در کربلا به شهادت رسيدند. از اين رو بر فرض صحت و وجود چنين داستاني باز هم دليل بر اين مطلب نيست. و اما زبان حال و اشعاري هم که در اين باره رسيده نيز نميتواند دليلي بر اين مطلب باشد. و چنانچه مرحوم حاجي نوري رحمة الله عليه فرموده است، اصلي ندارد. و زبان حال نيز همان گونه که از نامش پيداست زبان حال است و نميتواند دليل بر مطلبي باشد.
منابع :
تاریخ یعقوبی ج2 ص247 ،منتهی الآمال ج1ص694،حماسه حسینی ج2ص24،زندگانی اما حسین ،رسولی محلاتی ص461