عـيـسى بن صبيح چه کسی بود ؟

دعای امام حسن عسکری علیه السلام درباره عیسی بن صبیح عیسی بن صبیح می‌گوید:
من و امام عسکری علیه السلام در زندان هارون بودیم.
در اوقاتى كه ما در محبس بوديم حضرت امام حسن عسكرى عليه السلام را نيز حبس كردند و آوردند آن حضرت را در مجلس ما و من به آن جـنـاب عـارف و شـنـاسـا بـودم ، فـرمـود: تـو شـصـت و پـنـج سـال و چـنـد مـاه و روزى عـمر كرده اى و بود با من كتاب دعايى كه تاريخ ولادت من در آن نوشته شده بود رجوع به آن كردم يافتم چنان بود كه آن حضرت خبر داد! پس ‍ فرمود: فـرزنـدى روزى تـو شـده ؟
گـفـتـم : نـه ، گـفـت : خدايا روزى كن او را ولدى كه عضد و بـازوى او بـاشـد هـمـانـا خـوب عـضـدى اسـت ولد، پـس متمثل شد به اين شعر:
مَنْ كانَ ذاوَلَدٍ يُدْرِك ظَلامَتَهُ
اِنَّ الذّليلُ الَّذى لَيْسَتْ لَهُ عَضُدٌ؛
يـعـنـى هـر كـه صـاحـب ولد بـاشـد داد خـود را مـى گـيـرد بـه درسـتـى كـه ذليل آن كسى است كه عضد و بازو ندارد. من گفتم : تو فرزند دارى ؟
فرمود: آرى ، به خـدا قـسـم زود اسـت كـه خـداوند تعالى پسرى بر من كرامت فرمايد كه پر كند زمين را از عدل و داد، اما الان فرزند ندارم ، آن وقت متمثل شد به اين دو شعر:
لَعَلَّكَ يَوما اَنْ تَرانى كَاَنَّما
بَنِىَّ حَوالِىّ الاُسُودُ اللَّوابِدُ
فَاِنَّ تَميما قَبْلَ اَنْ يَلِدَ الْحَصى
اَقامَ زَمانا وَ هُوَ فى النّاسِ واحِدٌ(1)
1-( بحارالانوار ) 50/275 ـ 276.

با سلام
البته در صحیفه عسگریه نیز نام عیسی بن صبیح آمده
در کتب سیره و شرح حال امامان، دعاهایی از آن بزرگواران نقل شده است.
برخی از عالمان و پژوهشگران نیز به گردآوری این ادعیه و تدوین «صحیفه»های ائمّه علیهمالسلام پرداختهاند و این، جدا از «صحیفه سجّادیّه» است که ماجرایی ویژه و مستندی خاص دارد.
از سوی مؤسّسه «الامام المهدی» ـ در قم، به سرپرستی استاد سیّد محمّدباقر ابطحی اصفهانی ـ مجموعه‌ای شش جلدی تحقیق، تدوین و نشر یافته که حاوی دعاهای چهارده معصوم علیهمالسلام است. جلد ششم این مجموعه، دعاهای امام رضا تا امام مهدی علیهمالسلام را در بردارد. بخش خاصّ به امام یازدهم، عنوان «الصّحیفة العسکریّة، الجامعة الادعیة الحادی عشر من الائمّة، الامام الحسن بن علیّ العسکری» را بر پیشانی خود دارد که حاوی 51 دعای کوتاه و بلند از آن امام همام است.
در این نوشته، مروری گذرا به این ادعیه نورانی داریم، تا از گلگشت در این بوستان عرفان و معنویّت، مشام جان را معطّر سازیم و از میراث معنوی اهل بیت علیهمالسلام بیشتر بهرهمند گردیم.
نگاهی اجمالی بر دعاهای منقول از امام حسن عسکری علیهالسلام داریم، تا با دور نمایه، مناسبتها و جایگاه‌های این دعاها آشنا شویم:
1. دعای امام در تسبیح خدا، 2. دعای او در ستایش خداوند، 3. دعای او در حمد خدا به خاطر دیدن فرزندش، 4. صلوات او بر پیامبر و یکایک جانشینانش، 5. دعای او برای درخواست حاجت، 6. دعا برای حاجت‌طلبی از آستان پروردگار، 7. دعا برای قضای حوائج پس از نماز، 8. دعا برای طلب روزی و طول عمر، 9. دعا در احتجاب و پناهندگی به حرز الهی، 10. دعا در احتجاب و پناه جویی به خدا، 11. دعا برای حرز و ایمنی، 12. دعا در پرهیز از وسوسه‌های شیاطین، 13. دعای مظلوم علیه ظالم، 14. استعاذه از شرّ دشمنان، 15. تعویذ برای درمان تب، 16. تعویذ برای سر درد، 17. دعا برای درمان تب نوبه، 18. دعای روز سوم شعبان، 19. دعا در ماه رمضان، 20. دعا در تعقیب نماز صبح، 21. دعا هنگام صبح، 22. دعای صبح و عصر، 23. دعا برای ورود به مسجد، 24. دعای دیگری برای ورود به مسجد، 25. دعای قنوت، 26. دعای دیگری برای قنوت، 27. دعا پس از فراغت از نماز، 28. دعا برای مشکلات در راه سفر، 29. دعا هنگام غذا خوردن، 30. دعا در ذکر حاملان عرش، 31. دعای توسّل حضرت موسی علیهالسلام به محمد و خاندانش علیهمالسلام ، 32. دعای دیگر حضرت موسی علیهالسلام ، 33 ـ 37. دعاهای دیگر توسّل حضرت موسی علیهالسلام به پیامبر و عترت او علیهمالسلام ، 38. دعای او در مناجات امیر مؤمنان علیهالسلام ، 39 ـ 49. دعاهای او درباره اشخاص گوناگون همچون: اسحاق بن اسماعیل، اشجع، عیسی بن صبیح و محمد بن علی بن ابراهیم، (و ده جمله کوتاه دعایی)، 50. دعا برای ساعت یازدهم روز، 51. دعا برای توسّل به امام عسکری علیهالسلام در ساعت یازده.

البته دربحارالانوار جلد ۲ باب ۱۹ : فضل کتابة الحدیث وروایته نام عیسی بن صبیح که از اصحاب امام باقر و صادق ع بوده هم آمده
غو : حماد بن سلمة ، عن محمد بن إسحاق ، عن عمرو بن شعیب ، عن أبیه ، عن جده ، قال : قلت : یا رسول الله أکتب کلما أسمع منک ؟ قال : نعم . قلت : فی الرضا والغضب ؟ قال : نعم فإنی لاأقول فی ذلک کله إلا الحق . * ( هامش ص ۱۴۷ ) ( ۱ ) هو عیسی بن ابی منصور شلقان أورد الکشی عن الصادق علیه السلام روایتین تدلان علی وثاقته ، وهو عیسی بن صبیح من اصحاب الباقر والصادق علیهما السلام علی ما یستفاد من کتب الرجال . ( ۲ ) هو عبدالله بن المغیرة أبومحمد البجلی ، مولی جندب بن عبدالله بن سفیان العلقمی ، ممن اجتمعت العصابة علی تصحیح ما یصح عنه ، وأقروا له بالفقه ، ثقة ثقة لا یعدل به أحد من جلالته و دینه وورعه ، روی عن أبی الحسن موسی علیه السلام وقیل : أنه صنف ثلاثین کتابا .