امر به معروف و نهي از منكر در حكومت اسلامي

تب‌های اولیه

5 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
امر به معروف و نهي از منكر در حكومت اسلامي

[=&quot]اسلام براي به اجرا درآمدن قوانين حيات بخش خود، از سه عامل بهره جسته است.[/]

[=&quot] ابتدا، نيروي ايمان و تقوي است كه در هر كس وجود داشته باشد به احكام الهي پاي بند مي‏شود.

پس از نيروي ايمان، نيروي اجرايي حكومت است كه اسباب عمل كردن به احكام شريعت را در جامعه تسهيل كرده و موانع را برطرف مي‏كند،

چنانچه در جامعه‏اي اين دو عامل موجود باشد، باز هم امكان عدم اجراي قوانين و تخلف از آن وجود دارد

بنابراين، اسلام مرحله سوم را هم كه نظارت عمومي است و مكمل راههاي اجراي اوامر و نواهي الهي مي‏باشد، درنظر گرفته است

[/]

امر به معروف، عمل خيرخواهانه و مفيد به حال فرد و جامعه است و از نظر عقلي، بسيار پسنديده است.
قرآن مجيد يكي از امتيازات امت اسلامي بر ديگر امت‏ها را اجراي همين اصل مي‏داند؛ زيرا اين نوعي نظارت و احساس مسؤوليت همگاني در جهت سعادت فرد و جامعه در تمام سطوح مي‏باشد.

جالب اين است كه يكي از ابزارهاي مهم كنترل قدرت و نظارت عمومي بر رهبران، اجراي همين اصل است.
از همين‏رو پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «اگر امر به معروف ترك شود، بدترين افراد بر جامعه مسلط مي‏شوند». بنابراين؛ اين مهم، فوايد بيشماري دارد

نهی از منکر هم نکته مقایل امر به معروف است یعنی نهی کردن فرد یا افرادی از منکری که به هر دلیل انجام می دهند که البته هر کدام از اوامر و نواهی دارای شرایطی است


. اول، مرحله قلبي است؛ بدين معنا كه ما بايد نسبت به كارهاي ديگران اگر مصداق معروف است،


رضايت قلبي داشته و اگر مصداق منكر است، ناراضي باشيم كه اين خود دليل بر سلامت قلب انسان است.

دوم، مرحله زباني است؛ يعني با زبان به تبليغ خوبي‏ها پرداخته و بر بدي‏ها معترض شويم.

سوم، مرحله عملي است؛ يعني چنان چه مرحل قبلي مؤثر نيفتاد نوبت اين مرحله فرا مي‏رسد


كه در اين صورت بايد براي اجراي اوامر الهي به گونه‏اي عملي كوشيد و جلوي مفاسد و منكرات را گرفت

دو وظيفه بزرگ "امر به معروف و نهي از منكر" از نظر قرآن داراي اهميت فوق العاده‏اي است تا جايي كه اين كتاب انسان ساز الهي، رمز برتري امت اسلامي بر امت‏هاي گذشته را عمل به امر به معروف و نهي از منكر دانسته است:

"شما بهترين امتي بوديد كه به سود انسان آفريده شديد (چه اين كه) امر به معروف و نهي از منكر مي‏كنيد، و به خدا ايمان داريد".(1)

در منطق قرآن نه تنها وظيفه هر فرد، انجام امر به معروف و نهي از منكر است، بلكه لازم است گروهي هم به عنوان آمران به معروف مسئوليت پاك سازي محيط زيست را از آلودگي به گناه و فساد به عهده گيرند.

در جاي ديگر فرمود: "بايد از ميان شما جمعي دعوت به نيكي كنند و امر به معروف و نهي از منكر نمايند و آن‏هإ؛ّّ رستگارانند".(2)

در اين آيه آمران به معروف و ناهيان از منكر به عنوان رستگاران معرفي شده‏اند، و در آيه ديگر عمل به اين دو تكليف، نشانه ايمان شمرده شده است:

"هر مردان و زنان با ايمان، يا روياروي يكديگرند؛ امر به معروف و نهي از منكر مي‏كنند".(3)

علاوه بر آيات فراوان، احاديث زيادي در منابع معتبر اسلامي درباره اهميت اين دو تكليف بزرگ اجتماعي وارد شده است كه نشان مي‏دهد ترك اين دو وظيفه موجب خطرات و عواقب شومي در جامه مي‏شود.

امام باقر(ع) فرمود: "امر به معروف و نهي از منكر دو وظيفه بزرگ الهي است كه بقيه فرائض با آن‏ها بر پا مي‏شود،

و به وسيله اين دو راه‏ها امن مي‏گردد،
و كسب و كار مردم حلال مي‏شود؛
حقوق افراد تأمين مي‏گردد،
و در سايه آن‏ها زمين‏ها آباد مي‏گردد،
از دشمنان انتقام گرفته مي‏شود،
و در پرتو آن همه كارها روبه راه مي‏شود".(4)

از ديد كتاب و سنت، امروز در جامعه اسلامي مانند همه دوران‏ها وظيفه همه است كه به اين تكليف مهم عمل نمايند

و نگذارند با تعطيل اين نظارت عمومي، جامعه اسلامي در ورطه سقوط اخلاقي ومفاسد اجتماعي قرار گيرد،

زيرا كه امر به معروف و نهي از منكر در حقيقت ضامن اجراي بقيه وظايف فردي و اجتماعي است و در حكم روح و جان آن‏ها محسوب مي‏شود،

و با تعطيل آن‏ها تمام احكام و اصول اخلاقي ارزش خود را از دست خواهد داد.

پي نوشت‏ها:

1 - آل عمران ، آيه 110.

2 - آل عمران ، آيه 104.

3 - توبه ، آيه 71.

4 - وسائل الشيعه، ج 11، ص 395، حديث 6.

مي‏دانيد كه در امر و نهي شرايط ويژه‏اي حاكم است كه بايد رعايت گردد

وچقدر به جا است كه کسانی که امر به معروف ونهی از منکر می کنند آگاهی کامل نسبت به شرایط وفواید و موانع وشیوه ها و...امر و نهی داشته باشند

به نظر می رسد امر ونهی کردن از پیچیده ترین و مهمترین مسائل و احکام الهی است که هزار نکته باریکتر ازمو در خود دارد که باید بدان توجه کرد

در عين حال به برخي از شرايط اشاره مي‏كنيم:

1- نسبت به حرمت موضوعي كه در نظر داريد يقين داشته باشيد،

2- تذكر و يادآوري بايد به تدريج و با مقدمات باشد،

3- حتي الامكان از صراحت اجتناب نموده و با كنايه واشاره گوشزد كنيد،

4- گاهي مطلب را به صورت سؤال درآورده و در لباس شاگردي به تنبّه ايشان بپردازيد،

5- خودتان در پيرامون موضوع مايه مطالعاتي داشته باشيد كه به مناسبت بتوانيد از بازده شوم آن گناه سخن بگوييد،

6- از تندي و خشونت به شدت پرهيز كنيد و با حفظ احترام در اين رهگذر ملايمت را شعار خود سازيد،

7- اگر اهل مطالعه هستند كتابي مربوط به حرمت آن موضوع و آثار شوم گناه را در دسترس ايشان قرار دهيد،

8- مطمئن باشيد كه يادآوري و تذكر بي‏تأثير نخواهد بود. «و ذكر فان الذكري تنفع المؤمنين» ، (ذاريات، آيه 55). ازاين‏رو تا آنجا كه احتمال تأثير مي‏دهيد از وظيفه خود دست نكشيد و مأيوس نباشيد،

9- و در نهايت اگر به فرض نتيجه نگرفتيد، شما وظيفه خويش را به انجام رسانده‏ايد كه «و ما علي الرسول الا البلاغ المبين ؛ پيامبر وظيفه‏اي جز ابلاغ آشكار ندارد» ، (نور، آيه 54).

موضوع قفل شده است