داستان هاروت وماروت که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟

تب‌های اولیه

4 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
داستان هاروت وماروت که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟

[="navy"]داستان هاروت وماروت که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟[/]

داستان هاروت و ماروت

روزی به امام حسن عسكری علیه السلام عرض كردیم: قومی نزد ما هستند كه گمان كنند، هاروت و ماروت دو ملك بوده‌اند كه ملایكه چون عصیان بنی آدم بسیار شد آن دو را برگزیدند و خداوند، آنها را با كسی دیگر به دنیا فرو فرستاد. آن دو، به واسطه زهره به فتنه افتادند و اراده زنا كرده، شرب خمر كردند و مرتكب قتل نفس محرمه شدند و خداوند آن دو را در بابِل عذاب فرمود و آن زن را مسخ كرد و به صورت همین ستاره‌ای كه زهره نام دارد، مبدل نمود.
امام علیه السلام در پاسخ فرمود: معاذ الله! ملائكه، معصومند و به الطاف الهی، از كیفر و زشتیها محفوظند؛ چنان كه خدای عز و جل درباره آنها فرماید: لا یعصون الله ما امرهم و یفعلون ما یؤمرون؛ هرگز نافرمانی خدای نكنند و آنچه امر شوند انجام دهند.1
و نیز فرمود: و له من فی السموات والارض و من عنده لا یستكبرون عن عبادته و لا یستحسرون یسبحون اللیل و النهار لا یفترون؛ آنچه در آسمانها و زمین است، همه ملك اوست و آنان كه در پیشگاهش مقربند ( فرشتگان ) از عبادتش سرپیچی نكنند و خسته و ملول نشوند.2
و نیز درباره‌شان فرماید: بل عباد مكرمون، لا یسبقونه بالقول و هم بامره یعملون ... مشفقون 3
ملائكه، معصومند و به الطاف الهی، از كیفر و زشتیها محفوظند؛ چنان كه خدای عز و جل درباره آنها فرماید: لا یعصون الله ما امرهم و یفعلون ما یؤمرون

بلكه همه بندگان مقرب خدایند، كه هرگز پیش از امر خداوند عملی انجام ندهند و هر چه كنند به فرمان اوست، و هر چه از ازل كرده و هر چه تا ابد كنند، همه را خدا داند و هرگز آن مقربان درگاه از احدی جز آن كه خدای از او راضی است، شفاعت نكنند و آنان دایم از خوف خدای هراسانند.
خداوند این فرشتگان را در زمین جانشینان خود قرار داد و ایشان مانند انبیا و ائمه بودند در دنیا؛ آیا كسی از ائمه مرتكب قتل یا زنا شود؟!
سپس امام علیه السلام ادامه داد: آیا ندانی كه خداوند، دنیا را از پیامبر یا امامی از نوع بشر خالی نگذارد؟ مگر چنین نیست كه خداوند فرماید: و ما ارسلنا من قبلك - یعنی الی الخلق - الا رجالا نوحی الیهم من اهل القری و ما هیچ كس را پیش از تو به رسالت نفرستادیم، جز آنكه رسولان همه (چون تو) مردانی بودند از شهرهای دنیا كه به وحی ما مؤید شدند.
خداوند در این آیه بیان فرماید كه ملایكه را به زمین نفرستاده تا امام و حاكم باشند؛ بلكه آنان را به سوی پیامبران خود، گسیل داشته است .4
یوسف بن محمد و علی بن محمد سیار ادامه داده، گویند: به امام علیه السلام عرض كردیم: بنابراین دیگر ابلیس نباید ملك باشد؟
امام علیه السلام پاسخ داد: خیر! بلكه او از جنس جن بود. مگر نشنیده‌ای كه خدای تعالی فرماید: و اذ قلنا للملائكه اسجدوا لادم فسجدوا الا ابلیس كان من الجن؛5
خداوند، ما آل محمد را و نیز پیامبران و ملائك مقرب را برگزید، و این انتخاب او جز بر عمل و آگاهی از آنان به این كه از ولایتش خارج و از عصمتش جدا نشوند، و به كسانی كه مستحق عذاب و نقمت الهی‌اند، ملحق نگردند، نبود

و (ای رسول!) یاد آر هنگامی كه فرشتگان را فرمان دادیم كه آدم را سجده كنید! و آنان همه، سر به سجده بردند، مگر ابلیس كه از جنیان بود.
خداوند بدین وسیله بیان فرماید كه ابلیس، جن بوده است، و او همان است كه درباره‌اش فرماید: والجن خلقناه من قبل نار السموم و جنیان را پیشتر از آتش گدازنده خلق كردیم .6
امام علیه السلام ادامه داده، فرمود: پدرم از جدم، رضا و او از پدرش و پدرانش و آنها از علی علیه السلام و او از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل كرده است كه فرمود: خداوند، ما آل محمد را و نیز پیامبران و ملائك مقرب را برگزید، و این انتخاب او جز بر عمل و آگاهی از آنان به این كه از ولایتش خارج و از عصمتش جدا نشوند، و به كسانی كه مستحق عذاب و نقمت الهی‌اند، ملحق نگردند، نبود.
به امام (علیه‌السلام) عرض كردیم: برای ما روایت كرده‌اند كه علی علیه السلام چون رسول خدا صلی الله علیه وآله به نص، او را به امامت نصب فرمود، خداوند ولایتش را بر فئام كه از ملایك بودند عرضه داشت و آنها از قبولش سرباز زدند؛ خداوند نیز آنها را مسخ كرد و به صورت وزغ در آورد
امام (علیه‌السلام) فرمود: معاذالله آنان بر ما دروغ بسته اند! ملایك، رسولان خدایند همانند سایر انبیاء الهی كه رسول آن خداوندند به سوی خلق؛ آیا از آنان كفر به خداوند سر زند؟
عرض كردیم: خیر!
فرمود: ملایكه نیز چنین‌اند؛ و‌شان ملایك عظیم و خطبشان جلیل است

باسمه تعالی

در سرزمين بابل بعد از حکومت حضرت سلیمان علیه السلام سحر و جادوگرى به اوج خود رسيد و باعث ناراحتى و ايذاء مردم گرديده بود، خداوند دو فرشته را به صورت انسان مامور ساخت كه عوامل سحر و طريق ابطال آن را به مردم بياموزند، تا بتوانند خود را از شر ساحران بر كنار دارند.
ولى اين تعليمات بالاخره قابل سوء استفاده بود، چرا كه فرشتگان ناچار بودند براى ابطال سحر ساحران طرز آن را نيز تشريح كنند، تا مردم بتوانند از اين راه به پيشگيرى پردازند، اين موضوع سبب شد كه گروهى پس از آگاهى از طرز سحر، خود در رديف ساحران قرار گرفتند و موجب مزاحمت تازه‏اى براى مردم شدند.
با اينكه آن دو فرشته به مردم هشدار دادند كه اين يك نوع آزمايش الهى براى شما است و حتى گفتند: سوء استفاده از اين تعليمات يك نوع كفر است، اما آنها به كارهايى پرداختند كه موجب ضرر و زيان مردم شد.

پرسش:
داستان هاروت وماروت که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟
پاسخ:

دربارة اين دو فرشته كه به سرزمين بابل آمدند،افسانه ها و اساطير عجيبي بوسيله داستان پردازان ساخته شده است كه چهرة خرافي پيدا كرده و كار تحقيق را مشكل ساخته است. آنچه از ميان همة اينها صحيحتر و مطابق عقل و تاريخ است و با منابع حديثي نيز سازگار است اين است كه در سرزمين بابل مردم از سحر و جادو در زحمت بودند، خداوند دو فرشته را مأمور ساخت كه عوامل سحر و راه ابطال آنرا به مردم بياموزند تا نجات پيدا كنند، با اينكه اين دو فرشته به مردم هشدار دادند كه اين تعليم يك نوع آزمايش الهي است، مبادا سوء استفاده كنيد، لكن مردم سوء استفاده كردند. قرآن كريم با همين بيان موافق است.(1) احاديثي از امام رضا(ع) و امام عسكري (ع) و ساير احاديث نيز همين مطلب را تأئيد مي كنند.(2)
اما متأسفانه بعضي از مورخان و نويسندگان دايرة المعارف ها و حتي بعضي از مفسران تحت تأثير افسانه ها مي نويسند كه: خداوند آنها را به زمين فرستاد تا بدانند كه اگر آنها نيز بجاي انسانها بودند از گناه مصون نمي ماندند چنانكه بعد از فرود آمدن به زمين، مرتكب چندين گناه شدند و بدنبال آن افسانة ستارة زهره را نقل مي كنند.
قرآن مجيد از اينگونه خرافات پاك و منزه است. ...و انّه لكتاب عزيز لايأتيه الباطل من بين يديه و لا من خلفه تنزيل من حكيم حميد(3) و اين كتابي است قطعاً شكست ناپذير كه هيچ گونه باطلي نه از پيش رو و نه از پشت سر، به سراغ آن نمي آيد، چرا كه از سوي خداوند حكيم و شايستة ستايش نازل شده است.
در زمینه ماهیت و همچنین شخصیت هاروت وماروت اختلاف نظر است چكیده دیدگاهها از قرار ذیل می باشد:
۱) برخی از مستشرقان گفته اند: آن دو در ابتدا ارواح طبیعت بوده اند و سپس به صورت فرشتگان درآمده و آدمیان باستان به عنوان خدا, ایشان را ستایش می كرده اند.(4)
۲) نظر ابن عباس و حسن بصری: آن دو فرشته نبودند, بلكه دو پادشاه بودند كه در سرزمین بابل فرمان می راندند و سحر را درمیان مردم رایج می ساختند.
بنابراین نظریه, لام در لفظ (ملكین) باید مكسور باشد! (5)
۳) دیدگاه قرطبی: آن دو نه فرشته بوده اند نه پادشاه, بلكه دو موجود شیطان صفت بوده اند.
توضیح قرطبی برای این تفسیر, بر این پایه استوار است كه (ما) در (وماانزل علی الملكین) نافیه باشد ودرآیه تقدیم و تأخیری صورت گرفته باشد ومعنای آیه در نهایت چنین باشد: (وماكفر سلیمان وماأنزل علی الملكین ولكنّ الشیاطین ـ هاروت وماروت ـ كفروا یعلمان النّاس الس ّحر)(6)
۴) ابومسلم اصفهانی كه درشمار مفسران قرار دارد و فخررازی در تفسیر خود و نیشابوری در غرائب القرآن از سخنان وی بسیار یاد كرده اند و بیش ازهمه درمفاتیح الغیب به وی اشاره شده است, درباره هاروت وماروت معتقد است كه آن دو, فرشته بودند ولی هرگز علم سحر برآنان ناز ل نشده وایشان به مردم سحر نیاموختند,زیرا (ماانزل) عطف بر (ملك سلیمان) است و درحقیقت آیه چنین می باشد: (واتّبعوا ما تتلو الشّیاطین علی ملك سلیمان وعلی ما أنزل علی الملكین… )
ییعنی; شیاطین درقلمرو فرمانروایی سلیمان وهمچنین درزمینه آنچه بر فرشتگان نازل شده بود, تلاوتی شیطانی و دخل وتصرفی ناروا داشتند و یهود درهر دوزمینه از شیاطین پیروی كردند وحق را فروهشتند وباطل را برگزیدند) (7)

منابع:
1. بقره:102.
2. طبرسي، فضل بن حسن، مجمع البيان، ذيل آيه. و حر عاملي، وسايل الشيعه، ج 12، ص 106. و مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلامي، چاپ بيست و هشتم، ج 1، ص 374.
3. فصلت:41و42.

4. نویا, پل, واژه های دخیل/ ۴۰۸.
5. رازی, ابوالفتوح, روض الجنان, ۲/ ۸۰; موسوی, سید مرتضی, امالی, قم, مكتبهٔ آیهٔ اللّه نجفی مرعشی, ۲/ ۷۷; مجلسی, محمد باقر, بحارالانوار, بیروت, مؤسسهٔ الوفاء, ۵۶/ ۲۷۱.
6. قرطبی, الجامع لاحكام القرآن, بیروت, داراحیاء التراث العربی, ۲/ ۵۰; آلوسی, محمود, روح المعانی, ۱/ ۳۴۳.
7. طباطبایی, محمد حسین, المیزان, ۱/ ۲۳۹, طبرسی, مجمع البیان,۱/ ۳۳۷ و…

موضوع قفل شده است