شریک این عبدالله نخعی کیست ؟
تب‌های اولیه
شريک بن عبدالله قاضي خلفاي عباسي بوده است و درباره وي نوشته اند که :
وي درخواست كرد كه مقام قضاوت شهر بزرگ كوفه را بر عهده گيرد. ولي وي امتناع ورزيد و سرانجام با تأكيدمنصور اين پست را بر عهده گرفت و تا آخر عمر منصور آن را اداره كرد. در زمان مهدي عباسي سومين خليفه عباسي نيز اين مقام را براي خويش حفظ نمود ولي پس از مدتي مهدي وبه روايتي هادي چهارمين خليفه عباسي وي را از قضاوت عزل كرد. (1)
گفته شد كه شريك بن عبدالله، در زمان مهدي عباسي بر وي وارد شد و مهدي به ويگفت، بايد يكي از سه كار را برايش انجام دهد:
[=Symbol]· 1. در كوفه، قضاوت كند.
[=Symbol]· 2. فرزندش را آموزش دهد.
[=Symbol]· 3. يك بار بر سر سفره‌اش بنشيند و غذايش را بخورد.
شريك گرچه از هر سه امتناع داشت وليكن چون ناچار بود يكي را اختيار كند، تصميم گرفت آسان‌ترين آنها را برگزيند. بدين لحاظ به مهدي عباسي گفت: خوردن طعام در سفره تو براي من آسان‌تر از كارهاي ديگر است.
او يك وعده غذاي لذيذ و بي‌نظير در سفره مهدي عباسي تناول كرد و به خانه‌اشبرگشت ولي همان غذا كارش را كرد و او را براي هميشه به دربار عباسي وابسته نمود. فضل بن ربيع گفت: به خدا سوگند، شريك پس از خوردن آن طعام، هم آموزش فرزندان خليفههم همنشيني باعباسیان و هم قضاوت كوفه را بر عهده گرفت.(2)
علماي اهل سنت وي را توثيق كردند و ابن سعد زهري درباره‌اش گفت: و كان شريك ثقه مأموناً، كثير الحديث و كان يغلط كثيراً؛ وي، موثق و مورد اطمينان بود، حديث‌هاي فراواني نقل كرد و در نقل حديث اشتباهات فراواني دارد.
به هر روي اين دانشمند و قاضي معروف اهل سنت در عصرهارون الرشيددر نخستين روز ماه ذی القعده سال 177 قمري وفات يافت و هارون كه در آن زمان در "حيره" بسر مي‌برد، با شنيدن خبرمرگ وي به سوي كوفه حركت كرد ولي در ميان راه خبردار شد كه موسي بن عيسي عاملش در كوفه بر وي نمازخواند واو را دفن نمود. بدين جهت، پيش از ورود به شهر به حيره برگشت.(4)
پی نوشت
(1). الطبقات الكبري (محمد بن سعد زهري)، ج 6، ص 378.
(2). وقايع الايام (شیخ عباس قمی)، ص 86.
(3). الطبقات الكبري، ج 6، ص 378.
(4). همان.
کشّي با واسطه از زرارة بن اعين ـ که از برجسته‌ترين ياران امام باقر و امام صادق(ع) است ـ نقل مي‌کند که او گفت: ابوکريبه ـ از راويان شيعي ـ و محمد بن مسلم ثقفي در طي يک رخداد، براي اداي شهادت، نزد قاضي کوفه ـ شريک بن عبدالله نخعي ـ حضور يافتند و شهادت دادند. قاضي که از قضات و کارگزاران مخالفان ـ اهل سنّت ـ بود، در چهره نوراني آن دو خيره شد و چند لحظه‌اي به آنان نگريست. آن گاه افزود: جعفريان فاطميان! شما دو نفر از پيروان حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت امام صادق(ع) هستيد ( اشاره به اينکه شما از شيعيان هستيد)، چگونه من شهادت شما را قبول کنم؟
همين که آن دو، اين سخن را از زبان قاضي شنيدند، شروع به گريستن کردند. قاضي که شگفت‌زده شده بود، گفت: چرا گريه مي‌کنيد؟ آنها گفتند: تو ما را به انسان بزرگ و مطهري نسبت دادي که شايد ما لايق چنين انتسابي نباشيم؛ چون رفتار و اخلاق ما کاملاً بر سيره و دستورهاي آنان انطباق ندارد( و شيعه کامل نيستيم) و چنانچه امام صادق(ع) ما را از شيعيان و رهروان راه خويش بداند، مايه فخر و مباهات و سرافرازي است.
شريک بن عبدالله تبسمي کرد و گفت: اگر در ميان جامعه مرداني باشند، بايد همانند شما (انسا‌ن‌هاي صالح و برجسته و نوراني) باشند. سپس رو به منشي خود وليد کرد و گفت: اي وليد! اين بار شهادت آنان را بپذير.
زراره مي‌گويد: بعد از اين جريان، به مدينه، نزد امام صادق(ع) رفتم و اين داستان را به حضرتش بازگو کردم. هنگامي که امام(ع) آن را شنيد، آن قاضي کوردل و نادان را نفرين کرد و فرمود: ما و شريک ! خدا او را در آتش جهنم با زبانه‌هاي آتش خشم خود همراه سازد.[1]
1.رجال الکشي، ج2 ، ص392.
البته ایه الله خویی در معجم الرجال در ترجمه شریک ، دو نفر به نام شریک بن عبدالله نقل نموده که یکی از آنها شریک بن عبدالله بن سنان النخعی است و دومی شریک العامری می باشد که نام فرزندش عبدالله می باشد(1)
به نظر می رسد بین این دو نفر که تشابه اسمی دارند خلط شده که در جایی شریک بن عبدالله القاضی را شیعه نامیده اند
(1)معجم الرجال . ترجمه شریک