وظایف ما در مقابل قرآن چیست؟
تب‌های اولیه
لقد منّ الله علی المؤمنين إذ بعث فيهم رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته و يزکّيهم و يعلّمهم الکتاب
والحکمة
پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه و آله فرمود
خيارکم من تعلّم القرآن و علّمه
حقّ الولد علی الوالد ... أن يعلّمه القرآن
ينبغي للمؤمن أن لا يموت حتّی يتعلّم القرآن، او يکون في تعلّمه
تدبّر و درک معاني قرآن
کتاب أنزلناه اليک مبارک ليدبروا آياته و ليتذکر اولوا الالباب
افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها
آيا آنها در قرآن تدبر نمي کنند؟ يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است؟
اين کتاب بزرگ آسمانی تنها براي تلاوت نيست، بلکه هدف نهائي از آن، ذکر ( يادآوری) ، تدبر ( بررسي عواقب و نتائج کار )، انذار( خارج کردن انسانها از ظلمات به نور) است
به اين ترتيب بايد قرآن در متن زندگي قرار گيرد، اما متأسفانه بر خورد گروهي از مسلمانان با قرآن مناسب نيست، تنها به تلاوت بدون توجه به پيام آن می پرازند، برخي فقط به
تجويد و مخارج حروف و زيبائي صوت اهميت می دهند، بيشترين بدبختي گرفتاری مسلمانان نيز ناشي از بي توجهي به عمق قرآن و تدبر در آن است
و لذا مولا اميرالمؤمنين علیه السلام فرمود
تدبروا آيات القرآن و اعتبروا به فانه ابلغ العبر
تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب
يکی از مسائلي که قابل بررسي و توجه ويژه است، خطابهای قرآن (مخصوصا خطاب به مؤمنين ) می باشد، خدای متعال در قرآن کريم حدود 90 بار با عبارت ( یا ایها الذین امنوا )
به مؤمنين خطاب کرد و بيش از 200 مطلب بسيار مهم را بيان نمود، دقت کنيد
هذا کتاب انزلناه مبارک فاتبعوه واتقوا لعلکم ترحمون
قرآن کتاب عمل
اين کتاب آسماني برای سعادت و ترقي انسان نازل شد، البته برای رسيدن به سعادت بايد به دستورات آن عمل شود و بر اساس آموزه های قرآن، ايمان بدون عمل نمي تواند
مفيد باشد، لذا دربيش از 50 آیه ايمان و عمل با هم آمده است و خدای متعال رستگاری واقعي را در ايمان به همراه عمل صالح می داند
والعصر إن الانسان لفي خسر الاّ الذين آمنوا و عملواالصالحات
و لذا پيامبر اکرم صلي الله و عليه و آله فرمود هر کس قرآن بخواند ولي به دستورات آن عمل نکند، در قيامت کور محشور می شود و حتی در نقل ديگری فرمود: چه بسا افرادی
که قرآن می خوانند ولی ( به علت عمل نکردن به دستورات ) قرآن بر آنان نفرين می کند
من قرأ القرآن و لم يعمل به حشره الله يوم القيامة أعمي
رب تال القرآن و القرآن یلعنه
الله الله في القرآن لا يسبقکم بالعمل به غيرکم
برای شما میسر است تلاوت کنید
فاقرء وا ما تیسر من القرآن
و رتل القرآن ترتیلا
قال علی عليه السلام : لقاح الايمان تلاوة القرآن
البته منظور از تلاوت قرآن، تلاوت به همراه درس و فرا گیری برای خودسازی و پرورش ایمان و تقوا می باشد و لذا امام صادق علیه السلام در ذیل آیه 121 سوره بقره فرمود: حق
تلاوت این است که در معانی آن تحقیق و بررسی کنید و احکام آن را بیاموزید و به وعده های آن امیدوار باشید و از عذاب آن بترسید و از داستانها و مثلهای آن عبرت و پند بگیرید
و به اوامر آن عمل کنید و از نواهی آن حذر نمائید
الامام الصادق علیه السلام : فی قوله تعالی : الذین آتیناهم الکتاب یتلونه حق تلاوته اولیک یومنون به
یرتلون آیاته و یتفقهون معانیه و یعلمون باحکامه و یرجون وعده و یخشون عذابه و یتمثلون قصصه و یعتبرون امثاله و یاتون اوامره و یجتنبون نواهیه
و اذا قرئ القرآن فاستمعوا له و انصتوا لعلکم ترحمون
آنطوری که از روایات و فتاوا به دست می آید در نماز گوش دادن به قرآن واجب است ولی در غیر نماز شایسته است که در هر جا ودر هر حال کسی که قرآن ا تلاوت، دیگران به
احترام قرآن که کلام خدا است، سکوت کنند و گوش جان فرا دهند و پیام خدا را بشنوند و در زندگی خود از آن الهام بگیرند، زیرا قرآن تنها کتاب قرائت نیست، بلکه کتاب فهم و
درک و سپس عمل است، به این حکم به قدری تأکید شده که در بعضی روایات از آن تعبیر به واجب شد، و لذا از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: بر تو واجب
است که در نماز و غیر نماز در برابر شنیدن قرآن سکوت و استماع کنی
قال الصادق علیه السلام: یجب الانصات للقرآن فی الصلاة و فی غیرها
******************
دوری از شيطان هنگام قرائت
فاذا قرأت القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم
درک صحیح انسان است، حالت بیگانگی از تعصبها و غرورها و خود خواهی و خودمحوری که انسان را وادار می کند که از همه چیز، حتی از سخنان خدا به نفع خواسته های
انحرافی خود استفاده کند
اگرچه به دنبال آیه فوق می فرماید: شیطان تسلطی بر کسانی که ایمان دارند و بر پروردگارشان توکل می کنند، ندارد
إنه لیس له سلطان علی الذین آمنوا و علی ربهم یتوکلون
أعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان الرجیم و أعوذ بالله أن یحضرون
******************
وظایف ما در مقابل قرآن چیست؟
پاسخ:
1.تعليم و تعلّم قرآن:
لقد منّ الله علی المؤمنين إذ بعث فيهم رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته و يزکّيهم و يعلّمهم الکتاب
والحکمة(سوره آل عمران 164)
همه ما مسلمانان بر اساس دستور قرآن موظف هستيم ، اين کتاب آسماني را بياموزیم تا با دستورات الهي آشنا شده و راه سعادت را با آگاهي هر چه بيشتر طي کنيم ولذا پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه و آله فرمود:
خيارکم من تعلّم القرآن و علّمه
2. تدبّر و درک معاني قرآن:
کتاب أنزلناه اليک مبارک ليدبروا آياته و ليتذکر اولوا الالباب افلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها(سوره ص 29 و محمد 24)
اين کتابی است پر برکت که بر تو نازل کرده ايم تا در آيات آن تدبر کنند و صاحبان مغز ( و انديشه ) متذکر شوند آيا آنها در قرآن تدبر نمي کنند؟ يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است؟
مولا اميرالمؤمنين علیه السلام فرمود:
تدبروا آيات القرآن و اعتبروا به فانه ابلغ العبر
در آيه های قرآن تدبر و بررسي کنيد و عبرت بگيريد، بدرستيکه قرآن حاوی رساترين عبرتها است(غررالحکم ج 3)
3. قرائت و تلاوة قرآن:
یک مسلمان باید روزانه به هر مقدار که می تواند قرآن بخواند، البته هم باید قرآن بخواند هم آداب تلاوت و قرائت قرآن را بیاموزد، خدای متعال میفرماید: پس آن مقدار از قرآن که برای شما میسر است تلاوت کنید:
فاقرء وا ما تیسر من القرآن
ودر جای دیگری فرمود: قرآن را با دقت و تأمل وشمرده بخوان و رتل القرآن ترتیلا(سوره مزمل / 4 و 20)
و لذا مولا امیر المؤمنین علیه السلام میوه و باروری ایمان را به تلاوت قرآن می داند
قال علی عليه السلام : لقاح الايمان تلاوة القرآن
4. استماع و سکوت هنگام قرائت:
و اذا قرئ القرآن فاستمعوا له و انصتوا لعلکم ترحمون(سوره اعراف 204)
خدای متعال در قرآن می فرماید: هنگامی که قرآن خوانده می شود گوش فرا دهید و خاموش باشید تا مشمول رحمت خدا شوید .
5.دوری از شيطان هنگام قرائت:
فاذا قرأت القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم(سوره نحل / 98)
هنگامی که قرآن می خوانی از شر شیطان مطرود به خدا پناه ببر.