تبيين نظام آفرينش بر اساس تجلى اسماء الهى چگونه است؟

معارف الهى در قرآن كريم براى همگان طرح شده است، لذا عبارت‌هاى متنوّع در آن استعمال شد. واژهٔ ‏تجلّى كه در جريان طور حضرت موسى (عليه‌السّلام) به كار رفت، در نهج‌البلاغه به عنوان محور اصلى ‏آفرينش ياد شد: «الحمد لله المُتَجلّى لخَلْقِه بخَلقِه»(1). هر موجودى در حدّ خود، مظهر اسمى از ‏اسماى حسناى خداست؛ چه اين‌كه حالتهاى گوناگون انسان نيز آيتِ تجلّى اسماى متنوّع الهى است. ‏خداوند با تجلّى اسم مباركِ، «الظاهر» مائدهٔ خلقت را گستراند و با تجلّى اسم مباركِ، «الباطن» اين خوان ‏خدايى را جمع مى‌نمايد، تا دوباره در قيامت با وضع مناسبِ معاد بسط دهد. البته كُنهِ ذات خدا كه «باطن» ‏محض است، مقابل ندارد و اسم «الظاهر» مقابل اسم «الباطن» است كه هر دو از تعيّنات ذات خداوند ‏محسوب مى‌شوند.‏
‏(1) نهج‌البلاغه، خطبهٔ 108.‏
( آیةالله جوادی آملی )