شبيه سازي انسان، پي‌آمدها و عكس العمل‌ها

تب‌های اولیه

8 پستها / 0 جدید
آخرین ارسال
شبيه سازي انسان، پي‌آمدها و عكس العمل‌ها


روز جمعه 27 دسامبر سال 2002 م. ، 6 دي ماه 1381 ش. خبر تولد اولين نوزاد شبيه سازي شده به سراسر جهان مخابره شد. شبكه تلويزيوني «بي بي سي‌» در ساعات پاياني آن روز گزارش داد: نوزاد همسان سازي شده، يك دختر است كه 3 كيلو و 200 گرم وزن دارد، به گفته خانم «بريژيت بويسلير»، شيمي دان و مدير شركت كلونايد، «ايو» Eve (يا حوا) روز پنج شنبه از طريق مهندسي ژنتيك و فرآيند مشابه سازي در آزمايشگاه متولد شد. وي گفت: شركت تحت مديريت او با بهره گيري از روش «كلونينگ‌» توانسته است از سلول پوست بدن يك زن 31 ساله آمريكايي جنيني را توليد كند كه در نهايت و بعد از رشد از هر جهت شبيه همان زن 31 ساله خواهد بود. 1
امروزه مسئله «كلونينگ‌» يا شبيه سازي انسان به يك بحث جهاني و همگاني تبديل شده است. اگر چه هنوز جزئيات اين مسئله براي جهانيان و آينده آن روشن نيست، در عين حال، افراد و گروههاي بسياري در سراسر دنيا با مطالعات پيگير تبيين اين پديده نوين را از ابعاد گوناگون دنبال مي‌كنند و در داخل كشور نيز از نظر فقهي با عكس العمل‌هاي متفاوت فقيهان رو به رو شده است. آنچه پيش رو داريد، نگاهي است به تعريف شبيه سازي، پي‌آمدهاي مثبت و منفي آن، و عكس العمل‌هايي كه در جهان مسيحيت و غرب، و جهان اسلام نسبت به آن نشان داده شده است.
شبيه سازي كه به آن «كلونينگ‌» گفته مي‌شود، از ريشه «كلون‌» است كه يك واژه يوناني است و معناي لغوي آن «جوانه زدن و تكثير كردن‌» است. «كلونينگ‌» در علم زيست شناسي عبارت است از «تكثير موجود زنده بدون آميزش جنسي‌» و فعلا به عمل كاشت جنيني در رحم اطلاق مي‌شود
الف. تعريف شبيه سازي «كلونينگ‌»
شبيه سازي كه به آن «كلونينگ‌» گفته مي‌شود، از ريشه «كلون‌» است كه يك واژه يوناني است و معناي لغوي آن «جوانه زدن و تكثير كردن‌» است. «كلونينگ‌» در علم زيست شناسي عبارت است از «تكثير موجود زنده بدون آميزش جنسي‌» و فعلا به عمل كاشت جنيني در رحم اطلاق مي‌شود كه ابتدا در آزمايشگاه توليد شده باشد. و فرايند آن به اين ترتيب است كه محققان ابتدا هسته‌هاي يك تخمك را با DNA سلولهاي ديگر جايگزين نموده، سپس تخمك بازسازي شده را در آزمايشگاه مورد مراقبت قرار مي‌دهند تا تقسيم شده، به جنين تبديل شود. چنانچه جنين مزبور در رحم كاشته شود و از آن انساني به وجود آيد، شبيه سازي مولد انسان صورت گرفته است. 2
به زبان ساده شبيه سازي چيزي شبيه قلمه زني در عالم گياهان است. از قديم الايام براي تكثير انواع درختان گاه بذر آن را در زمين مي‌پاشيدند و گاه از قلمه استفاده مي‌كردند. يعني قطعه بسيار كوچكي از بدن يك انسان را برمي‌دارند (غالبا قطعه‌اي از پوست بدن) و آن را تقويت كرده، در درون تخمك يك زن قرار مي‌دهند. سپس آن را در رحم يك زن مي‌كارند. اين قلمه انساني در آن محيط مساعد پرورش مي‌يابد و بعد از طي دوران جنيني متولد مي‌شود؛ در حالي كه نه پدري داشته و نه مادري و بلكه شبيه كسي است كه آن قلمه از بدن او جدا شده است؛ 3 درست مانند كتابي كه از آن هزار نسخه چاپ مي‌شود كه همه شبيه هم هستند.
آنچه گفته شد گونه معمول شبيه سازي است، وگر نه شبيه سازي گونه‌هاي ديگري هم دارد كه به برخي از آنها به صورت اختصار اشاره مي‌شود:
1. شبيه سازي الكترو مغناطيسي: در اين روش، سيمهايي ظريف و حساس از يك دستگاه اختراع شده، به نقاط خاصي از مغز شخصي كه بايد از او كپي برداري شود و كسي كه خصوصيات به او منتقل مي‌شود، وصل مي‌شود. سپس اين دستگاه تمام شناختها و علوم ذخيره شده در نزد شخص اول را كپي گرفته و تمام ذخيره‌هاي علمي موجود در مغز شخص دوم را پاك مي‌كند تا اين كپي جايگزين معلومات قبلي شود.
2. راه كشت: مغز يك انسان مرده در سر انسان زنده‌اي كار گذاشته مي‌شود تا اين شخص زنده در تفكراتش نسخه‌اي مطابق با شخص مرده باشد.
3. جراحي ژنتيك: در اين شيوه سلولهايي كه سالم مانده اند از عضو آسيب ديده فرد بيمار توسط جراحي ژنتيك جدا مي‌شوند و در لوله‌هاي آزمايشگاهي بارور مي‌شوند و بعد از آنكه به يك عضو كامل (چشم، قلب، يا..) . تبديل شد، آن را در بدن بيمار كار مي‌گذارند. 4

ب) پي‌آمدهاي شبيه سازي
پي‌آمدهاي شبيه سازي در دو بخش قابل بيان است:
1. پي‌آمدهاي مثبت: شبيه سازي، در اصل ايده بدي نيست؛ اينكه دانشمندان بتوانند حيوانات يا گياهان را با كيفيت مطلوب به توليد انبوه برسانند جذاب است. با كمك محققان و مهندسان ژنتيك مي‌توان حيواناتي را به وجود آورد كه از اعضاي بدن آنها براي پيوند انسانها استفاده شود و يا از طريق جراحي ژنتيك سلولهاي سالم مانده از عضو آسيب ديده را به يك عضو كامل تبديل كرد و يا از موادي كه حيوانات در بدنشان توليد مي‌كنند، در داروسازي استفاده كرد و يا به كمك شبيه سازي حيوانات، نسل گونه‌هايي از موجودات زنده را كه در حال انقراض هستند، حفظ كرد.
دكتر «بهاروند» در اين زمينه مي‌گويد: «بخش درماني همانندسازي هم به اين صورت است كه هر سلول بالقوه توان تبديل به همه سلولهاي اعضاء را دارد. پس مي‌توان در آزمايشگاه رشد را متوقف كرد و فقط به يك سلول خاص، مثلا قلب، يا عصب، اجازه رشد داد. سلولهاي بنيادي كه بالقوه مي‌توانند همه چيز شوند، در آزمايشگاه براي توليد يك عضو خاص هدايت مي‌شوند.‌»
وي ادامه مي‌دهد: «من مشروح اين مباحث [شبيه سازي] را خدمت مقام معظم رهبري فرستادم، خصوصا بخش درماني آن را كه مخالفي هم ندارد، ايشان مرقوم فرمودند: به اين دوستان بگوييد: نتايج عالي اين تحقيقات را با همت والاي خويش دنبال كنند و اين ثروت عظيم انساني را براي كشور و ملت خويش توليد نمايند. ان شاء الله موفق باشند. البته، مراقب باشيد كه ساخت قطعات يدكي انسان به ساخت انسان منجر نشود.‌» 5
دكتر «نزا» معاون شركت «اي سي تي Act‌» گفت: «مردم بايد به فوائد پزشكي ناشي از كپي كردن سلولها توجه كنند. هدف ما توليد انسانهاي شبيه سازي شده نيست، بلكه ايجاد درمانهاي حيات بخش براي طيف گسترده‌اي از بيماريهاي انساني، شامل ديابت، سكته، سرطان، ايدز و اختلالات فرساينده عصبي، مانند: پاركينسون و آلزايمر است.‌» 6
2. پي‌آمدهاي منفي: شبيه سازي انساني پي‌آمدهاي منفي متعددي دارد كه به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
1. پي‌آمد اخلاقي: از نظر اخلاقي راهي را براي عدم تشكيل خانواده، عدم تحمل مشكلات آن و روي آوردن به طرق نامشروع اشباع غريزه جنسي و قناعت كردن به شبيه سازي براي كسب فرزند باز مي‌كند، و هر زن و مرد به دل خواه خود بچه‌اي را از بانك نطفه (يا از نطفه‌هاي منعقده كلون شده) اختيار مي‌كنند.
«ريموند فلين‌» رئيس اتحاد ملي كاتوليكهاي آمريكا و سفير سابق آمريكا در واتيكان گفت: «بعضي شبيه سازي را يك پيشرفت پزشكي مي‌خوانند، به عقيده من اين يك پسرفت اخلاقي است. توليد مثل اكنون به دست بشر افتاده است، در حالي كه اين حقي است كه به پروردگار تعلق دارد.‌» 7
البته، بعدا اشاره مي‌كنيم كه با ذيل سخنان ايشان موافق نيستيم، ولي تا اين مقدار مي‌پذيريم كه نوعي پسرفت اخلاقي به حساب مي‌آيد.
2. پي‌آمدهاي هويتي: انسانهايي كه از اين طريق متولد مي‌شوند، فاقد هويت خانوادگي بوده، نه پدر و نه مادر و نه برادر و نه هيچ كس ديگري راجز شبيه خود ندارند. اين كار تدريجا سبب مرگ عواطف در ميان انسانها مي‌شود، و از نظر حقوقي نيز همين مشكل فقدان هويت وجود دارد.
«فرانسيس فوكوياما» مي‌گويد: «... شبيه سازي، فرم غيرطبيعي توليد مثل است كه به همان اندازه روابط غيرطبيعي ميان والدين و كودكان ايجاد مي‌كند. فرزند «كلون شده‌» روابط غيرقرينه با والدين خود برقرار مي‌كند؛ چون از سويي فرزند است و از سويي از لحاظ ژن با يكي از والدين خود دوقلو محسوب مي‌شود. در عين حال، با ديگري هيچ تشابه ژني ندارد. از والدين، آني كه ژنش هيچ تشابهي با ژن فرزندش ندارد، در واقع بايد فرزندي را پرورش دهد كه از لحاظ خصوصيات ژنتيكي هيچ تفاوتي با همسرش ندارد. سؤال اينجاست: زماني كه اين فرزند به بلوغ برسد، اين والدين چگونه با وي برخورد خواهند داشت؟...‌» 8
3. پي‌آمدهاي جسماني: بسياري از پزشكان معتقدند انسانهايي كه از اين طريق به وجود مي‌آيند ا ز نظر جسمي مشكلات و كمبودهاي فراواني دارند، به خصوص اينكه تجربه نشان داده است كه هرگونه انحراف از مجاري طبيعي با مشكلات متعددي همراه خواهد بود؛ مثلا استفاده از غير شير مادر يا توسل به سزارين در مواردي كه ضرورت ندارد، هميشه انبوهي از مشكلات را به همراه دارد.
«... در حقيقت خطراتي كه در شبيه سازي، پستانداران را تهديد مي‌كند، بسيار زياد هستند؛ همان گونه كه «ديلموت‌» ، اولين شبيه ساز، تجربه دانشمندان را در شبيه سازي انسان يك عمل جنايتكارانه مي‌نامد. حتي بعد از 4 سال كار و تمرين با شبيه سازي حيوانات، در صد شكست هنوز بسيار بالا است و 98 درصد از جنينها هرگز كشت نمي‌شوند و يا در زمان بارداري و بعد از تولد مي‌ميرند. حيواناتي كه زنده مي‌مانند، تقريبا جثه‌اي دو برابر بزرگتر از حيواناتي كه طبيعي به دنيا مي‌آيند، دارند و اغلب از فقر سيستمهاي ايمني، مشكلات قلبي و اندامهاي بزرگ برخوردارند 9 و همچنين شبيه سازي، پيري زودرس را به دنبال خواهد داشت. 10
4. عوارض عاطفي و رواني: فرزند شبيه سازي شده چون پدر مشخصي ندارد، به كمبودهاي عاطفي و ناراحتيهاي رواني دچار شده، سرافكندگي و اندوه جانكاهي را تحمل مي‌كند. بچه‌هاي يتيم، بي پدر هستند، ولي بي كس نيستند، اما اين قبيل بچه‌ها هم بي پدرند و هم بي كس.
عوارض رواني ديگري كه به همراه دارد اين است كه فرزند شبيه سازي شده مي‌داند نسخه اصل وي كه قبل از او به دنيا آمده، در اثر بيماري ارثي فوت نموده است. او مسلما از نظر رواني رفتار به هنجاري نخواهد داشت، زيرا دقيقا زمان مرگ خود را مي‌داند.
5. انقراض نسلها و تنوع آفرينش: شبيه سازي انسان در نهايت به توليد و سيادت نسلي خاص (نژاد برتر) و انقراض گونه‌هاي ديگر بشر مي‌انجامد. اين در حالي است كه نظام هستي بر تمايز و تفاوت گونه‌ها پايه ريزي شده، حذف تنوع در حقيقت، به معناي به خطر افتادن بقاي نسل بشر مي‌باشد. 11
شيخ قرضاوي - مفتي مصري مقيم قطر - مي‌گويد: «شبيه سازي با اصل تنوع مخلوقات كه خداوند متعال نظام هستي را بر پايه آن آفريده است و در آيات قرآن مكررا به آن اشاره كرده است، مخالف است و تنوع حكيمانه مخلوقات را از بين مي‌برد و نظام زندگي اجتماعي و قواعد اخلاقي و حقوقي را در هم مي‌ريزد.‌»
از سوي ديگر اگر انسانهاي هم شكل با خصوصيات فيزيولوژيك كاملا مشابه (با اثر انگشت، گروه خون و «دي ان‌اي‌» واحد) متولد شوند، نظامات قانوني و حقوقي به هم مي‌ريزد و شناسايي هويت انسانها ناممكن مي‌شود. 12
6. پي‌آمد ابزاري و سياسي: شروع پرونده شبيه سازي، شايد در دست دانشمندان و محققان باشد، اما آينده آن را معادلات سياسي و منافع فردي و گروهي رقم مي‌زند. بسياري از اكتشافات بشري درحال حاضر در مسير نابودي انسان به كار برده مي‌شود. بمبهاي هسته‌اي انبار شده در دنيا به تنهايي كافي است كه ده بار زمين را نابود كند. ديوانگاني كه امروزه بر جهان حكم مي‌رانند و آرزوي جاودانگي و حاكميت هميشگي را در سر مي‌پرورانند، بسيارند. اگر اين فن آوري به همين صورت ادامه يابد و روزي به دست يكي از ديكتاتورهاي جهان بيفتد، چه اتفاقي خواهد افتاد؟! 13


ج) عكس العمل‌ها
در مقابل شبيه سازي، مخالفتها و اعتراضات زيادي از طرف محافل علمي - سياسي جهان مسيحيت و جهان اسلام صورت گرفته است كه به بخشهايي از آن در چند قسمت اشاره مي‌شود:
1. محافل علمي و سياسي: شبيه سازي از معدود موضوعاتي است كه سياستمداران و دانشمندان علوم طبيعي در حركتي هماهنگ به مخالفت با آن پرداخته اند.
ژاك شيراك رئيس جمهور فرانسه، همتاسازي انسان را يك اقدام جنايتكارانه خواند و خواستار ممنوعيت آن شد. فرانسوا ميتران، رئيس جمهوري سابق فرانسه، شبيه سازي را پديده‌اي وحشتناك خوانده بود.
فرانسه و آلمان، در سال 2001 ميلادي پيشنهاد و تصويب كنوانسيوني در خصوص ممنوعيت همتاسازي انسان را به سازمان ملل ارائه كردند. انگلستان، براي «كلونينگ‌» انسان اجازه نامه صادر نكرد و ژاپن، هر نوع پژوهش درباره «كلونينگ‌» را ممنوع دانسته است. سازمان ملل متحد هم اعلام نموده است كه از قراردادي كه مانع شبيه سازي باشد حمايت مي‌كند، و حتي جرج بوش، رئيس جمهوري آمريكا، نيز شبيه سازي را كاري اشتباه دانست!! مراكز علمي جهان نيز با اين امر مخالفت نموده اند؛ دكتر «هري گريفمن‌» سخنگوي مؤسسه روسلين مي‌گويد: شبيه سازي انسان قطعا عملي قابل نكوهش است. و دكتر «هانس برنارد وام برگ‌» آلماني، شبيه سازي را نوعي بردگي مي‌داند.
«جرمي ريفلن‌» ، مؤسس گروه پاسدار بيوتكنولوژي، كلونينگ را تصوير تيره‌اي از انسانهاي استاندارد دانست و انجمن پزشكي ژاپن و هيئت علمي آلماني نيز به شدت اين رويكرد را محكوم كردند.
«كويي شيرو ماتسورا» دبير «يونسكو» روز دوشنبه (9/11/81) طي بيانيه‌اي انجام هرگونه شبيه سازي را محكوم كرد و خواستار مقابله با اين امر شد. 14
سازمان بهداشت جهاني طي قطعنامه‌اي كه در تجمع جهاني سالانه اين سازمان به تصويب اكثريت رسيد، شبيه سازي انسان را از طريق توليد مثل غيرجنسي، غيرقابل قبول خواند.
2. جهان مسيحيت: واتيكان اعلام كرد: توليد اولين نوزاد شبيه سازي شده بيانگر نوعي باور وحشيانه است كه فاقد اصول اخلاقي و انساني است.
كليساي كاتوليك روم زندگي را هديه‌اي خدادادي، نه يك توليد صنعتي دانسته و شبيه سازي را مداخله دركار خدا مي‌داند.
«ريموند فلين‌» مي‌گويد: توليد مثل انسان اكنون به دست بشر افتاده است، در حالي كه اين امر به پروردگار تعلق دارد. 15
آنچه در كلام روحانيان مسيحي زياد به چشم مي‌خورد اين نكته است كه اين شبيه سازي دخالت در كار خداوند است، ولي اين سخن نادرستي است؛ چرا كه شبيه سازي منافاتي با خدايي خدا ندارد؛ زيرا آن هم كار خداست؛ مثل دانه‌اي كه ما مي‌كاريم و تبديل به گياه ودرخت مي‌شود، اين هم كار خداست.
از اين گذشته، اين اكتشاف جديدي نيست. اين عمل ميليونها سال است كه در جهان اطراف ما توسط قانون الهي حاكم بر طبيعت رخ مي‌دهد. از موجودات تك سلولي گرفته تا بسياري از گياهان و جانداران بدين وسيله توليد مثل مي‌كنند و قلمه زني درختان و گياهان براي توليد و تكثير آنها در بدوي‌ترين جوامع انساني به چشم مي‌خورد.
نمونه ديگر، زنبورهاي عسل هستند كه با عمل كلونينگ تكثير مي‌شوند، ملكه زنبورها در تمام عمر خود يك بار آميزش و جفت‌گيري مي‌كند و يك تخم از آن به وجود مي‌آيد كه همين تخم در بدن ملكه تكثير مي‌شود و هزاران تخم ديگر از آن توليد مي‌گردد و هر كدام به يك زنبور تبديل مي‌شود.
از اين نمونه كه بگذريم، شبيه سازي انسانها نيز پديده نويي نيست، هزاران سال است كه اين پديده توسط قدرت الهي در طبيعت رخ داده است. دوقلوها و چندقلوها از تقسيم يك سلول تخم به وجود مي‌آيند؛ به عبارت ديگر از لقاح اسپرم و تخمك، يك سلول (تخم) توليد مي‌شود كه تمام مشخصات يك موجود زنده در آن بالقوه وجود دارد. اين تخم در مرحله بعد به دو، چهار و... تقسيم مي‌شود.
پس بحث مداخله در كار نيست؛ چرا كه ايجاد روح و رشد حيات در جنين شبيه سازي شده نيز كار خدا است. اگر انتقاد هست به خاطر پي‌آمدهايي است كه بر شبيه سازي مترتب مي‌شود و به جهت بهره برداري سوء بشر از قانون الهي حاكم بر طبيعت است كه انجام مي‌گيرد. 16
3. جهان اسلام: در جهان اسلام مخالفتها از شدت بيشتري با وجود آراء متفاوت برخوردار بوده است كه ما نظر برخي از علماي اسلام را در دو بخش بيان مي‌كنيم:

يك. اهل سنت
هفته نامه «المسلمون‌» در شماره 633، در تاريخ پنجم ذي القعده 1417 ه. ق. به نقل از ابن عثمين، عضو هيئت علماي سعودي مي‌نويسد: كم‌ترين مجازات مبتكران بدل سازي با كلون كردن، بريدن دستان و پاهاي آنان مي‌باشد (مجازات مفسد في الارض) ؛ زيرا اين كار بزرگ‌ترين فساد در زمين است.
مجمع پژوهشهاي اسلامي دانشگاه الازهر قاهره كه بالاترين مرجع ديني اهل تسنن به شمار مي‌رود، روش شبيه سازي را حرام اعلام كرد. به گزارش شبكه تلويزيوني الجزيره در اين فتوا آمده است: شبيه سازي حرام است و بايد با آن مقابله كرد و با استفاده از هر وسيله‌اي از آن جلوگيري كرد.
يوسف القرضاوي، مفتي مصري مقيم قطر، به شدت شبيه سازي را محكوم و آن را مغاير با اختلاف و تنوع در خلقت دانست. شوراي روابط اسلام و آمريكا نيز اعلام كرد كه كارشناسان مسائل اسلامي باشبيه سازي انسان صريحا مخالفت كرده اند، همچنين اتحاديه عرب و سازمان كنفرانس اسلامي اخيرا با صدور بيانيه‌اي مخالفت صريح خود را با پروژه شبيه سازي اعلام كردند. «مجمع بررسيهاي اسلامي‌» كساني را كه تكنولوژي شبيه سازي را بر روي انسان انجام مي‌دهند، محارب دانسته است.
سازمان اسلامي علوم پزشكي نشستي را با حضور علماء اسلامي و پزشكان متخصص در كشور مغرب برگزار كردند و در اعلاميه پنج ماده‌اي شبيه سازي را محكوم كردند. 17

دو. علماء شيعه
مراجع عظام فعلي شيعه شبيه سازي حيوانات را بالاتفاق جائز مي‌دانند، اما درباره شبيه سازي انسان نظرات مختلفي دارند.
در ابتدا توجه خوانندگان را به سؤالات و پاسخها در مورد شبيه سازي حيوانات جلب مي‌كنيم:
سؤال: از آنجا كه در قرن بيستم شاهد رشد حيرت آور علم پزشكي هستيم... آيا مشابه سازي حيوان زنده توسط تكثير سلولهاي وي (كلوناژ) جايز است؟ (سلولي از حيوان زنده اخذ مي‌شود و با تكثير آن سلول از طريق اطلاعات DNA حيواني با همان خصوصيات قبلي ايجاد مي‌كنند) .
در جواب اين استفتاء مراجع عظام چنين فرموده اند:
آية الله بهجت: ظاهرا اشكالي به نظر نمي‌رسد.
آية الله خامنه اي: اين كار في نفسه اشكال ندارد.
آية الله سيستاني: مانعي ندارد.
آية الله صافي گلپايگاني: اگر مستلزم خلاف شرع نباشد، بنفسه اشكال ندارد.
آية الله مكارم شيرازي: اين كار در مورد حيوانات اشكالي ندارد.
آية الله نوري همداني: در غير انسان جايز است.
آية الله فاضل لنكراني: دليلي بر حرمت اين عمل بر حسب عنوان اولي به نظر نرسيده است، گرچه برحسب عناوين ثانويه اشكال دارد. 18


اما در مورد شبيه سازي انسان از مراجع عظام سؤال شده است: «از آنجا كه در قرن بيستم شاهد رشد حيرت آور فن آوري هستيم، خصوصا پيشرفتهايي در علم پزشكي حاصل شده است و يكي از آنها برآيندهاي مهم نوين، مهندسي ژنتيك و بدل سازي (كلوناژ) مي‌باشد كه در علم وراثت مسائل مبهم و پيچيده‌اي پيدا شده است، بفرمائيد:
الف) اگر سلول جنيني در سردخانه براي مثلا صد سال يا بيش از آن زنده نگاه داشته شود، سپس در رحم زني كاشته و رويانده شود، آيا طفل ناشي از اين سلول پس از رشد و نموو بلوغ مي‌تواند از بستگان و خويشان خود مطالبه ارث نمايد؟
ب) در صورتي كه دختر باكره‌اي با بهره گيري از فن آوري بدل سازي (كلوناژ) داراي فرزندي از سلول جنين خود شود، در اين فرض آيا حامله شدن وي مشروع است؟ آيا فرزند به دنيا آمده نسخه بدل اوست يا همسانش و يا دخترش؟
ج) اگر خانواده‌اي نسخه‌اي از فرزندشان را در سردخانه نگه داري كردند و پس از مرگ فرزندشان، با فن آوري بدل سازي (كلوناژ) نسخه بدل او را در رحم مادر كاشتند و روياندند، در اين صورت آيا آفرينش انساني براي هدفي كه به خود او مربوط نيست و نفعي نمي‌رساند، جايز است؟
د) در صورتي كه فن آوري بدل سازي (كلوناژ) به قدري رشد كند كه مادران بتوانند با مشاهده فرجام فرزند پس از چند سال، به كاتولوگهاي مختلف مراجعه و جنين را گزينش كنند (طفل، سالياني رشد مي‌كند ولي نسخه‌هاي دست نخورده‌اش در سردخانه محفوظ مانده است) . چنين بارداري شرعا چه حكمي دارد؟
در جواب اين سؤالات آية الله بهجت فرموده اند:
الف) وراثت نيست.
ب) مانعي ندارد و به ولد اشبه است.
ج) مانعي ندارد.
د) از حيث تكليف منعي بر آن نيست و از حيث معامله به نظائر آن مراجعه شود.
آية الله سيستاني فرموده اند:
الف) چنانچه تولد از مني شخص مذكور باشد، آن شخص پدر او محسوب مي‌شود و بستگان پدر، بستگان فرزند مي‌شوند.
ب) مانعي ندارد.
ج) مانعي ندارد.
د) اشكالي ندارد. 19
و نيز سؤال شده است كه: آيا مشابه سازي و تكثير انسان در آزمايشگاه و از طريق روشهاي پيشرفته علمي (كلوناژ) جايز است؟
گروهي از مراجع تقليد فتوا به حرمت داده اند، مانند:
آية الله تبريزي: جايز نيست والله العالم.
آية الله مكارم شيرازي: اين كار جايز نيست و مفاسد زيادي دارد.
ولي عده ديگري از مراجع به عنوان اولي منعي براي آن نديده اند:
آية الله فاضل لنكراني: به عنوان اولي اشكالي ندارد؛ لكن اگر مفاسدي بر آن مترتب شود، به عنوان ثانوي جايز نيست.
آية الله نوري همداني: تحقق اين عمل معلوم نيست كه ممكن باشد و در صورت امكان اگر با موازين اسلامي مخالف نباشد، اشكال ندارد.
آية الله سيستاني: في حد ذاته مانعي ندارد.

پي نوشت:

1) گزارشي پيرامون شبيه سازي، عبدالرسول مهاجري، دفتر مطالعات زنان، 1381، ص 1 - 2؛ و ر. ك: بدل سازي انسان، حميد رضا شريعت مداري، فصلنامه حوزه و دانشگاه، شماره 10.
2) همان، ص 3؛ و روزنامه جام جم، 5/3/81، عباس پور اردكاني.
3) با نگاهي به پاسخ آيت الله ناصر مكارم شيرازي به مسئله شبيه سازي.
4) ر. ك: فصلنامه حوزه (همان) ؛ گزارشي از شبيه سازي (همان) ، ص 4 - 5.
5) هفته نامه افق حوزه، 15/2/82، ص 8.
6) ابرار، 7/11/80.
7) همان.
8) همشهري، 16/2/81، فرانسيس فوكوياما، ترجمه فرزاد پرستش.
9) حيات نو، 20/1/80.
10) افق حوزه، 15/2/82.
11) ر. ك: گزارشي پيرامون شبيه سازي، (همان) ، ص 17.
12) همان، ص 18 - 17، و ر. ك: خراسان، كوروش شجاعي، 11/10/1381، تحت عنوان «اين حوا آدم را به كجا مي‌برد‌»
13) ر. ك: گزارشي از شبيه سازي، همان، ص 18 و ر. ك: شيخ قرضاوي در مقاله‌اي اينترنتي، سايت اول لايت نت و سايت I T A N مربوط به مركز تكنولوژي ايران.
14) همان، و ر. ك: سياست روز، 11 ديماه، 1381.
15) ابرار، 7/11/80، و تازه‌هاي دانش، جام جم، 22/10/1381.
16) ر. ك: گزارشي از شبيه سازي، همان، ص 5 - 6. و ر. ك: هفته نامه افق حوزه، 15/2/82، ص 8، و ر. ك: اعتماد، 10/10/81، «شبيه سازي انسان دخالت در كار خدا نيست‌» (گزارش) .
17) گزارشي پيرامون شبيه سازي، همان، ص 13 - 12، و ر. ك: صداي عدالت، 30 ديماه 81، و سايت. [SALAMRANNETWORK]
18) اينترنت و گروه استفتاي مركز تحقيقات فقهي قوه قضائيه.
19) همان.

یادم می آید وقتی از مرحوم کشمیری آن قطب عرفان و شاگرد ممتاز آیت الله قاضی علیه السلام درباره شبیه سازی پرسیدند فرمودند

والله حرام است و به سخنی از مولا علی علیه السلام اشاره فرمودند که مولا علیه السلام فرمود :

هیهات هیهات زمانی برسد که حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام کنند .....

بسم الله الرحمن الرحيم

آنچه که در امر شبیه سازی در سینمای هالیوود خیلی بدان پرداخته شده استفاده از نوزاد دوم بعنوان لوازم یدکی نوزاد اول است. و بالعکس

درست است که در امر خلقت مشکلی ایجاد نمیشود ولی همین شبیه سازی ابزاری کارآمد است برای اعمالی شیطانی

این اتفاق تازه دارد بیان میشود ولی بدون شک این اتفاق مدتهاست که افتاده و سوء استفاده ها صورت گرفته و میگیرد.

من نمیدانم چه بگویم ولی
آنچه که به آیات عظام بهجت و سیستانی گفته شده وجوه احتمالا و ظاهرا مفید این عمل است.

خدایا بندگانت را دریاب
آمین
یاحق

bina88;181190 نوشت:
بسم الله الرحمن الرحيم

آنچه که در امر شبیه سازی در سینمای هالیوود خیلی بدان پرداخته شده استفاده از نوزاد دوم بعنوان لوازم یدکی نوزاد اول است. و بالعکس

درست است که در امر خلقت مشکلی ایجاد نمیشود ولی همین شبیه سازی ابزاری کارآمد است برای اعمالی شیطانی

خدایا بندگانت را دریاب
آمین
یاحق

سلام
این اتفاق اتفاقا! تنها شکلی از کلونینگ یا شبیه سازی است که امروزه انجام می شود. اما نه به این صورت، یعنی لازم نیست مثلا برای اینکه یک بافت یدک برای شما ساخته شود، یک انسان شبیه شما ساخته شود. بلکه می شود یک سلول گرفت، قسمتی از مسیر را میانبر کرد و آن سلول را مثلا به بافت کبدی تبدیل کرد.

قرن ما قرن، اکتشافات علمی ساده! اما با هیاهو و سر و صدای زیاد است! فرض کنید مثل هوش مصنوعی که هیاهوی زیادی داشت اما همان الگوریتم های ساده بود با اندکی تغییر و وزندهی به بعضی شاخه ها!
این ماجرای شبیه سازی هم بسیار ساده است، در واقع این اتفاق تقریبا همان اتفاقی است که در دوقلو های همسان پیش می آید. یکی از دیگری به وجود می آید و نه مستقیما از پدر و مادر! منتها اینجا اختلاف زمانی هست و آنجا نیست.

هنوز مطالعات و تحقیقات خوب در این زمینه در مباحث حقوقی و فقهی آن کامل نشده. مطالبی هست اما هنوز جای کار و ایده دارد.

توضیح بیشتر این مطلب هم بماند ان شاالله اگر همراه با حضور شما و سایر دوستان خوش فکر باشد بماند برای وقتی دیگر که فرصت بیشتر بود.... (این دومین بدهی من)

منجم باشی;181198 نوشت:
آن سلول را مثلا به بافت کبدی تبدیل کرد.


سلام عليكم جميعا

خبر جناب منجم باشي یک عضو بدن نمی تواند خارج از محیط بدن رشد و نمو داده شده و زنده نگاه داشته شود .

یعنی این بحث از لحاظ علمی مردود است.

این عضو تنها در داخل یک ارگانیسم کامل قابل رشد و ادامه حیات است.

منجم باشی;181198 نوشت:
قرن ما قرن، اکتشافات علمی ساده! اما با هیاهو و سر و صدای زیاد است! فرض کنید مثل هوش مصنوعی که هیاهوی زیادی داشت اما همان الگوریتم های ساده بود با اندکی تغییر و وزندهی به بعضی شاخه ها!

مساله هوش مصنوعی یک امر علمی است که خطرات احتمالی آن زمانش این بود که این هوش ممکن است جایگزین انسان شود و ...

هوش مصنوعی حتی تصورش سخت بود ولی ژنتیک آنقدر پیشرفت کرده که هویت ژنتیکی افراد را همین الان تعئین کند.
و غیر از این
دستکاری ژنتیک - "ساخت" نژاد برتر - افزایش طول عمر افراد تدوین شده - ساخت انسان یدکی و...

عقایدی که باعث انحراف علوم ژنتیک از رسالت اصلی خودش به این سمت است بدون شک ریشه در عقاید نژاد پرستانه و اصلاح نژادی یهود دارد.

امیدوارم نگاهی دقیق تر و مسئولانه تر مانع از شیوع آن بشود .

یاحق

bina88;181213 نوشت:

سلام عليكم جميعا

خبر جناب منجم باشي یک عضو بدن نمی تواند خارج از محیط بدن رشد و نمو داده شده و زنده نگاه داشته شود .

یعنی این بحث از لحاظ علمی مردود است.

سلام
چرا از نظر علمی مردود است؟!

این روش همین الآن هم مورد استفاده هست. تکنیک های مختلفی برای کشت بافت های انسانی وجود داره.
حتی وقتی شما از روش شبیه سازی و القا سلول های بنیادی استفاده کردید لازم نیست زمان زیادی رو منتظر بشید تا بافت به صورت تمایز یافته در بیاد می متونید خیلی زود وارد بدن کنید.

البته روش های شبیه سازی که الآن برای موجودات مختلف استفاده شده هم بر اساس رشد اون جنین در خارج از بدن نیستا! اونها هم بعد از تولید سلول اولیه، اون رو در درون یک رحم مناسب قرار میدن. اساسا بخث بر سر داخل یا خارج از بدن بودن نیست! شما میتونید عضو مورد نظرتون در یک میزبان مناسب رشد بدین.

ان شاالله اگر فرصت پیش بیاد و در آینده بتونم دقیق این ماجرای کلونینگ رو تشریح کنم متوجه خواهید شد که آنقدرا هم نه پیچیده است و نه خطرناک! به همان اندازه که سایر علوم میتوانند خطرناک باشند این هم خطرناک است. مشکل در جنبه های اخلاقی و حقوقی محصولات است.

[=trebuchet ms][=microsoft sans serif]سلام عليكم

بله بنده متوجه مساله سلولهای بنیادین نبودم شما درست میفرمائید محیط کشت سلولهای بنیادین امکان رشد را میسر میسازد.

هرچند که این بحث ارتباطی با سلولهای بنیادین ندارد و اصولا این بحث شبیه سازی نمی تواند وجهه ای موجه و هدفی مفید همچون پروژه سلولهای بنیادین داشته باشد.

گاهی شاید برای شما هم پیش بیاید که در برابر عقاید منحطی مقابله کنید.

یا اینکه عقیده صحیحی را نشر بدهید و تبلیغ کنید و یا از آن دفاع کنید.

ولی این بحث برای حقیر سنگین است و حقیقتا این عبارات را با کراهت می نویسم و صرفا بخاطر اینکه کلام شما بی پاسخ نباشد و هم اینکه آنچه که در این رابطه لازم است دوستان بدانند را ارائه دهم این پست آخر را ایجاد یکنم.

دوستان این مقاله رو که مجله پزشکی قانونی در یکی از شماره هایش درج کرده با دقت مطالعه کنید.

امیدوارم مفید واقع شود.

همچنین در مورد سابقه شبیه سازی در ایران نیز یتوانند به سایت موسسه رویان مراجعه نمایند در این آدرس

www.royaninstitute.org

یاحق

موضوع قفل شده است