ویژگی هاوصفات ارزشمندبهترین بندگان خداوند

حدیث چهل وسوم کتاب اسرار آل محمدصلی الله علیه وآله وسلّم
ویژگی ها وصفات ارزشمنداهل ایمان وپرهیزکاران واقعی ورستگاران جاویدان
اززبان مولاامیرالمؤمنین علی علیه السلام
مشهوربه (خطبه ای به همام)
همام نام یکی ازشیعیان وفادارحضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام می باشد

پس به این سخنان بسیارتأمل کنیدوایمان خودراباآن بسنجید
باتشکر

ابان ابن ابی عیاش (جانشین سلیم بن قیس هلالی برای نوشتن کتاب اسرارآل محمد(ص))
ازخود سلیم بن قیس هلالی نقل می کند :
دریکی ازمجالس امیرالمومنین علی (ع) یک نفرازاصحاب عابدوکوشای حضرت بنام همام ازجابرخواست وگفت:
یاامیرالمومنین پرهیزکاران راآن چنان برایم وصف کن که گویا آنهاراباچشم خوددیده ام
امیرالمومنین علی (ع) درپاسخ اوکمی درنگ کردسپس فرمود:
ای همام ازخدابترس ونیکوکارباش که خداوندباپرهیزکاران ونیکوکاران است.
همام دوباره عرض کرد:
به حق خدایی که توراگرامی داشت ومخصوص گردانیدوبه توبخشش کرده است وبه توفضیلتی بزرگ عطاکرده است
ازتومی خواهم که آنان رابرایم توصیف کنی
سپس امیرالمومنین علی (ع) ازجابرخاست ودرمجلس ایستادوبابه جاآوردن حمدوثنای الهی ودرودفرستادن برپیامبر (ص) واهل بیتش
چنین فرمودند:
همانا خداوندمتعال مخلوقات رادرحالی آفریدکه ازاطاعتشان بی نیازوازمعصیتشان درامان بود
زیرانه معصیت گناهکاران به خدازیانی می رساند ونه اطاعت کسانی که اورااطاعت می کنند،برای اوسودی دارد وسپس نیازهای زندگیشان رابین آنان تقسیم کردوآنان رادرمواضع خودشان درهردنیایی قرارداد
خداوند،حضرت آدم علیه السلام رابخاطرعقوبت آن کاری که انجام دادبه زمین فروفرستادآن زمان که خداونداورادرتمام عالم بزرگ بهشت اوراازیک چیزنهی کرد ولی اومخالفت نمودآنجاکه خداوندامرکردواوسرپیچی نمود

وسپس در توصیف اهل ایمان فرمودند:
· مومنان دردنیااهل فضایل اند
· سخنانشان راست
· پوشش آنان میانه روی
· وروش آنان فروتنی است
· درمقابل خداوندبااطاعت خضوع کرده اند
· وازآنچه خداوندبرآنان حرام کرده چشم پوشیده می گذرند
· وگوش هایشان رابه علم فرامی دهند
· نفس آنان دربلاوگرفتاری همان گونه است که درحال آسایش اند
واین بخاطراین است که به قضاوقدرالهی راضی هستند
· اگراجل هاومدت عمرشان راخداوندبرای آنان معین نکرده بود
روح دربدن آنان به قدریک چشم برهم زدن هم قرارنمی گرفت
· به خاطرشوقی که به ثواب وترسی که ازعقاب دارند
خالق درنظرشان بسیاربزرگ وغیراودرچشم آنان کوچک است
· آنان نسبت به بهشت مانندکسانی هستندکه گویاآن رادیده باشندوازنعمت های آن برخوردارند
· وآنان نسبت به جهنم مانندکسانی هستندکه آن رادیده اندودرمیان آتشش درعذابند
· دل های آنان محزون
· اطراف آنان امن
· بدن هایشان لاغر
· حوائج شان سبک
· نفس هایشان عفیف
· ویاری آنان به اسلام بزرگ است
· ایّامی راصبرمی کنندوپشت سرآن راحتی طولانی خواهند داشت
این یک تجارت سودآوری است که پروردگارکریم آن رابرای آنان فراهم کرده است
· دنیاآنان رامی خواندولی اینان اورانمی خواهند
· دنیاآنان رابه خودمی خواندولی آنان دنیاراعاجزمی کنند
· شب هاقدم های خودراکناریکدیگرقرارمی دهنددرحالی که اجزای قرآن راتلاوت می کنند
وآن رابه گونه ای تلاوت می کنندکه خودراباآن محزون می سازند
· دردهایشان راباقرآن مداوامی کنند
· حزن واندوه شان به هیجان می آید
برگناهان ودردزخم های باطن وقلب شان گریه می کنند

· وقتی درتلاوت قرآن به آیه ای که درآن تشویق است برمی خورندبه سوی آن میل پیدامی کنند
وبه خاطرطمعی که به آن دارندخودشان راآماده ی آن می کننددر جهت شوقی که دارند وچنین می پندارندکه گویاآن نعمت هامقابل چشم شان است
· کمرخودرامحکم می بندندوخدای بزرگ راتمجیدمی کنند
· صورت ودست وزانووانتهای قدم هایشان رابه زمین می نهند(منظورسجده می کنند)واشک به
گونه هایشان جاری می شود
· برای آزادی خودازآتش به سوی خداناله وزاری می کنند
· اماهرگاه درتلاوت قرآن به آیه ای برمی خورندکه درآن ترساندن ازعذاب است گوش وچشم وقلبشان رابه آن می سپارندوپوستشان جمع می شودوقلبشان ازآن به ترس درمی آیدوچنین می پندارندکه نعره وفریادعذاب جهنم دربیخ گوش آنان قراردارد
· درروزها آنان بردبارند،دانشمند،نیکوکاروپرهیزکارند
· خوف،آنان رامانندتیر،تراشیده است
· اگرکسی نظرش به آنان افتدخیال می کندکه اینان مریض انددرحالی که اینهامرضی ندارند
· یاگمان می کندکه ایشان عقل وهوش وشعورشان زایل گردیده است وفکرشان به هم ریخته است درحالی که امرمهم وبزرگی فکرآنان راپراکنده ودرهم ریخته است
· وقتی که عظمت خداوندوقوت سلطنت اورابه یادمی آورندبه اضافه ی آنچه از یادمرگ
ومسیرهای هولناک قیامت که باآن مشغولنداین مطلب قلبشان رابه وحشت انداخته وفکرشان رابرهم می زندوعقلشان رادچارفراموشی می کندوپوستشان ازیادآن جمع می شود
· وهرگاه ازاین نوع ناراحتی هابه حال عادی برمی گردندبه سوی اعمال نیک وپاکیزه روی می آورند
· برای خداوندبه عمل کم راضی نمی شوند
· وعمل بسیاررابرای اوزیادنمی بینند
· آنان درنظرخودشان متهم به بدی هستند
· ازکردارواعمال خودناراحتند
· اگرکسی یکی ازآنان رابه پاکی یادکند،ازآنچه که می گویندمی ترسند ومی گویند:
من به خودم داناترازدیگرانم ،وپروردگارهم به من ازدیگران وازخودم داناتراست
پروردگارامرابه خاطر آنچه که مردم می گویندمؤاخذه مفرما
ومرابهترازآنچه که گمان می کنندقراربده وآنچه راکه مردم نمی دانندبرمن ببخش
چون توعالم به غیب هاوپوشاننده ی عیب هاهستی

ازعلامات دیگر هریک ازمؤمنان این است که:
· دردین نیرومند
· نرمش وملایمت اوازروی حساب
· ایمان اوازروی یقین
· حریص درفراگرفتن علم
· فهم همراه فقه
· علم همراه حلم
· دلسوزی درخرج کردن
· زیرکی همرا بامدارا
· میانه روی درحال بی نیازی
· خشوع درعبادت
· تحمل درفقر
· صبردرزمان شدت
· مهربان نسبت به کسی که مردم اوراقبول ندارند
· دردادن حق عامل
· مدارادرکسب
· طالب حلال
· نشاط درهدایت
· گناه دانستن ودوری ازطمع
· نیکی همراه بااستقامت
· خودداری هنگام شهوت
· مدح وثنای کسی که اورانمی شناسد،مغرورش نمی کندوبررسی اعمالش رارهانمی کند
خودرادرعمل مقصرمی بیندواعمال صالح انجام می دهد
· اوکسی است که روزرابه پایان می برددرحالی که همّتش شکراست
· وشب رابه صبح می آورددرحالی که مشغول ذکراست
· شب راباخودداری می گذراندوباخرسندی صبح می کند
· ازچیزهایی که امربه خودداری شده می پرهیزد
· وبرای فضل ورحمتی که به اورسیده است،خرسنداست
· درچیزی که خوشایندنفسش نیست براوسخت می گیردوخودش باگشاده رویی ازآن استقبال می کند
· نفس رامخالفت کرده وخواسته اش رابه اونمی دهد
· بنابراین خوشحالی مؤمن درچیزی است که همیشگی وطولانی است
وروشنی چشمش درچیزی است که ازبین نمی رود

· صبرراباعلم وعلم راباعقل می آمیزد
· کسالت ازوی دورونشاطش دایمی
· آرزویش نزدیک
· لغزش هایش کم
· برای اجلش آماده
· قلبش خاشع
· ونفسش قانع
· جهلش ناپیدا
· کارش آسان
· نسبت به حفظ دینش سخت گیر
· شهوتش مرده
· خشمش رافروبرده
· اخلاقش سالم
· همسایه اش ازوی درامان
· تکبراوضعیف
· به آنچه که برای اومقدرشده قانع
· صبرش بامتانت
· کارش باحکمت
· وذکرش بسیاراست
· آنچه که دوستانش به وی سپرده انداظهارنمی کند
· شهادت دادن رابرای دشمنان کتمان نمی کند
· هیچ عمل حقی راباریاانجام نداده وبه سبب شرم وحیاآن راترک نمی کند
· ازاوخیرآرزومی شود
· ومردم ازشراودرامان هستند
· کسی که به اوظلم کرده می بخشد
· وکسی که اورامحروم کرده عطامی کند
· باکسی که ازاوقطع کرده ،صله ورفت وآمدمی کند
· حلمش راازدست نمی دهد
· درچیزی که شک داردشتاب نمی کند
· ودرآنچه که برای اوروشن است دقت می کند
· نادانی ازاودور
· وگفتارش نرم
· کارمنکراوناپیدا
· کارنیک اومعروف

· سخن اوراست
· کردارش زیبا
· خیراومی آیدوشراومی رود
· درنشیب وفرازهای زندگی باوقار
· ودرناراحتی هابردبار
· ودرخوشی هاسپاسگذاراست
· بردشمنش ستم نمی کند
· ودرچیزی که دوست می داردمرتکب گناه نمی شود
· وآنچه مال اونیست ادعانمی کند
· حقی راانکارنمی کندبلکه اعتراف برحقّانیت اومی کند
قبل ازاین که به آن حق برعلیه اوشهادت بدهند
· آنچه رابرای حفاظت به اوسپرده اندضایع نمی کند
· وباالقاب بدبادیگران مقابله نمی کند
· وبه هیچ کس ظلم نمی کند
· حسددردل نمی پروراند
· باهمسایه به همدیگرضررنمی زنند
(درمقابل ضررهمسایه تلافی نمی کند)
· کسی رابه سبب مصیبت ملامت نمی کند
· اداکننده ی امانت هامی باشد
· وبه نمازهاسرعت می ورزد
· درمنکرات کندوخودداراست
· امربه معروف ونهی ازمنکرمی کند
· بانادانی به کاری اقدام نمی کند
· وبه خاطرعجز،ازحق خارج نمی شود
· اگرساکت باشدسکوت ناراحتش تمی کند
· واگرسخن بگویدخطانمی گوید
· اگربخنددصدایش رابلندنمی کند
· به آنچه برای اومقدّرشده قانع است
· غیظ اوراازخودبی خودنمی کند
· هوای نفسش براوغالب نمی شود
· حرص به اودست پیدانمی کند
· ودرآنچه که مال اونیست طمع نمی کند
· بامردم رفت وآمدمی کندتابیاموزد
سکوت اختیارمی کندتاسالم بماند

· وسؤال می کندتابفهمد
· وتجارت می کندتاغنیمت بدست آورد
· وجستجومی کندتاعلم پیداکند
· درجای خیرسکوت نمی کندتابه آن افتخارکند
· ونه برای این سخن می گویدتابردیگران برتری جوید
· نفسش ازدست اودرزحمت است
· ومردم ازدست اودرراحتی هستند
· برای آخرتش خودرابه زحمت می اندازد
· ومردم راازوجودش راحت کرده است
· اگربه وی ظلم شودصبرمی کندتااینکه خداوندیاوراوباشد
· دوری اوازکسی که ازاودوری کرده به واسطه ی بی میلی به دنیاودوری ازبدی هااست
· ونزدیکی اوبه کسی که به اونزدیک شده نرمی ورحمت است
· دوری اوبه خاطرتکبّروبزرگی فروختن،نیست
· ونزدیکی اش به خاطرحیله ومکرنیست
· اوبه کسانی ازاهل خیرکه قبل ازاوبوده اند،اقتدامی کند
· وخودمورداقتدای کسانی ازاهل خیراست که بعدازاومی آیند

راوی می گوید:
همام فریادی کشیدوغش کرد
امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند:
به خداقسم ! ازاین مطلب براومی ترسیدم
واین چنین مواعظ رسابه اهلش اثرمی کند
یک نفربه حضرت عرض کرد:
یاامیرالمؤمنین شماچرااین کارراکردید؟
حضرت فرمودند:
هرکسی اجلی داردکه ازآن تجاوزنمی کند
وتوآرام باش وسخنت راتکرارنکن که شیطان برزبانت جاری کرد
سپس همام سرش رابلندکردونعره ای کشیدوازدنیارفت


خدااورارحمت کتد