سخن چینی و نمیمه

شیخ انصاری در مکاسب فرمود:

نمیمه از روی قرآن و سنت و اجماع و عقل، حرام و از گناهان کبیره است و آن نقل سخنی است که کسی درباره شخصی گفته،شنونده برای آن شخص خبر ببرد و برایش نقل کند و نیز فرمود هرگاه صاحب سخن راضی نباشد که گفتارش را به آن شخص برساند علاوه بر نمیمه ،غیبت نیز هست و مستحق عقوبت آن نیز می باشد.و هرچه مفسده نمیمه بیشتر باشد عقوبتش نیز زیادتر است.

امام صادق (علیه السلام) در این رابطه فرمودند:

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به صحابه خویش فرمود :

آیا شما را به بدترینتان آگاه نکنم؟

گفتند: بلی یا رسول الله

فرمود :

آن که سخن چینی نموده و میان دوستان جدایی افکند و برای مردمان پاکدامن عیب جویی کند .اصول کافی، ج 4، ص 75، حدیث 1

قرآن مجيد در نكوهش سخن چينی می فرمايد :

وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ.

باسمه تعالی
باسلام
1- سخن چینی به معنای گفتن سخن دیگری نزد کسانیست که مطلب درباره آنها گفته شده است مثلا به وی بگویند فلان شخص درباره تو چنین می گفت و سخن چین به کسی می گویند که سخن فردی را به کسی که مطلب درباره او گفته شده برساند
2-البته (نمیمه) مفهومی گسترده تر از این دارد زیرا ممکن است حرکت وعملی درباره شخصی بدون آگاهی او انجام شود و کسی این عمل را برای او باز گوید یعنی سخن چین نزد او رفته او را از عمل انجام شده آگاه کند
3- سعایت: آنگاه که سخن چینی نزد کسی انجام شود که از او ترس زیان وآزار است سعایت نامیده می شود مانندسخن چینی کردن نزد پادشاهان و بزرگان که از آنها ترس زندان ،تبعید و قتل وجود داردسعایت نامیده می شود

ریشه های درونی سخن چینی
سخن چینی از سرکشی یکی از دو نیروی غضب و شهوت انسان سرچشمه می گیرد و گاه در هردو ریشه دارد وبه عبارتی در یکی از عوامل ذیل ریشه دارد
1- نفرت ودشمنی :گاه انسان از روی نفرت سخن چینی می کند و در صدد بدنام کردن دیگری است
2-حسد:حسادت به مقام ومرتبه دیگران عامل بسیار مهمی برای سخن چینی به ویژه سعایت است که شخص برای از بین بردن شان دیگری به سعایت از او می پردازد
3- طمع وچشم داشت :گاه طمع به مال و مقام یا دیگر امور دنیایی انسان را به رفتار ناپسند چون سخن چینی وا می دارد
4- تفریح وسرگرمی :گاه انسان برای گذراندن وقت وسرگرمی به نقل گفتار ورفتار این وآن می پردازد و سخن چینی می کند

پیامدهای زشت سخن چینی
الف: پیامدهای دنیایی
1- گسستن پیوند دوستی و برادری : سخن چین با رفتار زشت خود پیوندهای معنوی را از بین برده وباعث اختلاف می شود
یکی گفت با صوفی ای در صفا
بدانی فلانت چه گفت از قفا
گفتا خموش ای برادر بخفت
ندانسته بهتر که دشمن چه گفت
کسانی که پیغام دشمن برند
ز دشمن همانا که دشمن ترند
(سعدی /بوستان)
2-سلب اعتماد ودور شدن از مردم :بیم و هراس مردماز نقل رفتار و گفتارشان نزد دیگران موجب بی اعتمادی آنها به سخن چین می شود واز سخن گفتن نزد او می پرهیزندامام علی علیه السلام می فرمایند:لا تجتمع امانة و نمیمة
امانت با سخن چینی جمع نمی شود
(آمدی غررالحکم ص 222)
3- رسوایی سخن چین :سخن چین به دنبال عیب ها ونقص های مردم می رود تا ابزار لازم برای رفتار زشت خود را فراهم آورد امام علی علیه السلام در کتاب کافی جلد 2 ص 354 می فرمایند کسی که در پی عیب های مسلما نان است سرانجام رسوا می شود
ب:پیامدهای آخرتی سخن چینی
1- عذاب قبر:رسول خدا (ص)در وصیت به امام علی علیه السلام فرمودند ای علی از سخن چینی بپرهیز که همانا موجب عذاب قبر است
(وسائل الشیعه ج 10 ص 35)
2- مسخ در مشعر :بسیاری از گناه کاران در فردای قیامت با چهره واقعی رفتار خویش محشور می شوند و طبق روایات سخن چینان به سبب نوع خاص رفتار خود به شکل میمون محشور می شوند
(مستدرک الوسائل ج 13 ص 330)
3-محروم شدن از بهشت :امام باقر علیه السلام فرمودند بهشت بر غیبت کنندگان وسخن چینان حرام است
(کشف اللریبه ص 42)

[=microsoft sans serif]پست جمعبندی:

سوال:

سخن چینی چیست؟ وبه چه کسی سخن چین می گویند؟

پاسخ:

یکی از گناهانی که کبیره بودنش، به واسطه وعده عذاب در قرآن و اخبار مسلم شده، سخن چینی(نمیمه) است.

خداوند در سوره مبارکه رعد آیه 25 می فرماید:
«وَ یقطَعونَ ما أمرَ اللهُ بهِ أن یوصلَ و یفسدونَ فی الارضِ أولئکَ لهُم اللعنهُ و لهُم سوءُ الدارِ»؛
«و کسانی که قطع می کنند آنچه را خداوند امر به وصل آن فرموده و در زمین فساد می کنند، برای ایشان است دوری از رحمت خداوند و برایشان بدی سرای آخرت است یعنی عذاب اخروی».

و روشن است که نمّام یعنی سخن چین، و کسی که حرفی را ازیک نفر درباره کسی شنیده و برای آن کس نقل می کند، قطع کرده، آنچه خدا امر به وصل آن فرموده و در زمین فساد کرده، زیرا عوض این که بین مؤمنین ایجاد محبت و الفت نماید و اتحادشان را محکم سازد، نفرت و تفرقه و دشمنی ایجاد کرده است پس برای او است لعنت خداوند و عذاب آخرت.

قال الصادق ـ علیه السلام ـ :
«و إنّ مِن أکبرِ السحرِ النمیمه یُفَرقُ بها بینَ المتحابینَ و یُجلبُ العداوهُ علی المُتَصافیینِ و یُسفَکُ بها الدماءُ و یُهدَمُ بها الدُورُ و یُکشَفُ بها الستورُ و النمامُ شرُّ مَن و طَئَ الأرضَ»؛]

امام صادق ـ علیه السلام ـ پس از بیان اقسام سحر می فرماید: «جز این نیست که بزرگترین اقسام سحر، نمامی است که به واسطه آن بین دوستان جدایی می اندازد و دشمنی را بجای صفا در بین کسانی که با یکدیگر یک رنگ بودند قرار می دهد و به سبب سخن چینی خون ها ریخته می شود و خانه ها خراب می شوند و پرده ها کشف می شود و نمام بدترین کسانی است که روی زمین راه می رود».
احتجاج، ج2، ص 82

شیخ انصاری در مکاسب فرمود:نمیمه از روی قرآن و سنت و اجماع و عقل، حرام و از گناهان کبیره است و آن نقل سخنی است که کسی درباره شخصی گفته،شنونده برای آن شخص خبر ببرد و برایش نقل کند و نیز فرمود هرگاه صاحب سخن راضی نباشد که گفتارش را به آن شخص برساند علاوه بر نمیمه ،غیبت نیز هست و مستحق عقوبت آن نیز می باشد.و هرچه مفسده نمیمه بیشتر باشد عقوبتش نیز زیادتر است.

امام صادق (علیه السلام) در این رابطه فرمودند:رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به صحابه خویش فرمود :آیا شما را به بدترینتان آگاه نکنم؟گفتند: بلی یا رسول الله .فرمود :آن که سخن چینی نموده و میان دوستان جدایی افکند و برای مردمان پاکدامن عیب جویی کند .

اصول کافی، ج 4، ص 75، حدیث 1

قرآن مجيد در نكوهش سخن چينی می فرمايد :

وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ.

وای بر هر عيب جوی سخن چين .

امام علی(ع) فرمود: حرف سخن‌چین را خواه درست باشد خواه باطل، دروغ حساب کن.

غرر الحکم، ج 2، ص 715

این کلام مولا وظیفه ی ما را در برابر سخن چینی دیگران به خوبی تبیین میکند وآن این است که به هیچ یک از سخنان او ترتیب اثر ندهیم.در اصل ، ما با این عکس العمل بی ارزشی سخن او را به اثبات می رسانیم.

در آیه 11 سوره قلم آمده: «مشاء بنمیم» پوینده به سخن چینی . نمام یعنی سخن چین. سخن چین یعنی شخصی که همین قدر که سخنی را از کسی درباره کسی بشنود که او را ناراحت می کند اعم از اینکه آن که این حرف را زده است حق داشته بگوید یا حق نداشته، ولو غیبت کرده و حق نداشته بگوید بعد در یک جایی که با آن شخص برخورد می کند آنها را بازگو کند، یعنی دوبهم زنی، افساد. به جای اینکه روی یک امر زشتی را بپوشاند ( اگر او حق داشته بگوید، سری بوده است، سر را نباید فاش کند، اگر هم حق نداشته و یک امر زشتی بوده است باید کوشش کند رویش پوشیده شود ) برود آن سخن را بازگو کند یعنی ایندو را دشمن یکدیگر کند. این گونه افراد را " نمام " می گویند.

قرآن نمی فرماید نمام، تعبیرش این است: « مشاء بنمیم » مثل اینکه در اینجا نوعی سخن چینی را که پست ترین نوع آن است بیان می کند و آن اینکه انسان حرفی را در جایی از کسی می شنود، آنقدر به کار سخن چینی حریص است که این طور نیست که بعد از مدتی با آن شخص دیگر «برخورد می کند و آن حرف را می گوید، بلکه» فورا کفش و لباس می پوشد و راه می افتد که برود این خبر را به او بدهد، کاری ندارد غیر از اینکه همین را به او بگوید، یعنی برای او این کار آنقدر هدف است که هیچ کاری ندارد جز اینکه راه بیفتد برای همین کار. این دیگر پست ترین نوع سخن چینی است. نمامی در شریعت اسلام بسیار مذموم است.