آيا پوشيدن لباس مشكي، در مصيبت بستگان جايز است؟
تب‌های اولیه
آيا پوشيدن لباس مشكي، در مصيبت بستگان جايز است؟
اگر مشکلی دارد چرا این کار در جامعه جزء عرف محسوب میشود ؟
با سلام و تشکر از سوالتان
شواهد تاریخی و ادبی فراوانی، بیانگر این حقیقت است که بسیاری از ملل و اقوام جهان از دیرباز، در ایام عزا سیاه می پوشیده اند. نمونه هایی در ایران باستان و یونان باستان و در بین اعراب ذکر شده است.
گزارش های مستند بیانگر این حقیقت است که پیامبر اسلام و ائمه اطهار(علیهم السلام) نیز مهر تایید بر این سنت منطقی و رسم طبیعی گذاشته و خود در مقام عمل در سوگ عزیزان خویش سیاه پوشیده اند.
به روایت ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، امام حسن(علیه السلام) در سوگ حضرت علی(علیه السلام) جامه های سیاه برتن کرد و با همین جامه به میان مردم آمد و برای آنان خطبه خواند.شرح نهج البلاغه،ابن ابی الحدید،ج16،ص22.
امام باقر(علیه السلام) فرمودند:زنان بنی هاشم در سوگ ابا عبدالله جامه سیاه برتن کردند.بحارالانوار،ج45،ص188
در این زمینه بیان کامل تر مطالب را کارشناسان تاریخ و حدیث می توانند ارائه نمایند.
از نظر فقهی هم پوشش لباس مشکی در مصائب ،جایز است و بنابر نظر برخی مراجع(آیات عظام سیستانی و مکارم) به طور کلی پوشیدن لباس سیاه مکروه هم نیست.
استفتائات آیه الله مکارم،ج1،س119 و sistani.org (لباس)،س2.
س: آيا پوشيدن لباس مشكى جهت عزادارى امام حسين (عليه السلام) و ساير امامان استحباب دارد؟
ج) بطور كلى پوشيدن لباس مشكى اگر براى تعظيم شعائر باشد، داراى اجر و ثواب خواهد بود.
حکم پوشیدن لباس سیاه چیست؟ آیا پیشوایان معصوم به ما سفارش کرده اند که در عزاداری لباس مشکی بپوشیم؟
از جمله احکام لباس (چه در مورد نمازگزار و چه در غیر حالت نماز) کراهت پوشیدن لباس سیاه است. بهترین لباس، سفید است که بدان سفارش شده است. (1)
امام صادق(ع) فرمود: "یکره السواد إلاّ فی ثلاثة الخفّ و العمامة و الکساء؛پوشیدن لباس سیاه مکروه است، مگر در سه مورد: کفش سیاه، عمامه سیاه و عبا یا قبای سیاه".
امام صادق(ع) فرمود که پیامبر(ص) فرمود: "لباس سفید بپوشید که بهتر و پاکیزه تر است و مردگان را با پارچة سفید کفن کنید".
رنگ سیاه، افسرده کننده و نمایندة پنهان داشتن است، ولی رنگ سفید علاوه بر امتیازاتی که دارد، زود چرک و آلوده می شود و صاحبش مجبور می شود آن را بشوید یا تعویض کند، به اضافه این که لباس سفید خنک کنندة خوبی است، چون تابش نور خورشید را منعکس می کند و به خود جذب نمی نماید که باعث گرم شدن بدن بشود.
مردمانی که در مناطق گرمسیری مانند عربستان زندگی می کنند، این مطلب به تجربه بر ایشان ثابت شده و لباس سفید می پوشند. دانشمندان گفته اند: رنگ سفید از مواد سمی چون ارسنیک، کرمات، سرب و انیلین به دور می‌باشند که هر کدام ممکن است ایجاد آلرژی یا مسمومیت یا هر دو نمایند. بهتر است لباس انسان سفید و نرم باشد.
پوشیدن چادر مشکی چون داخل در عنوان "ردا" است و بر اساس روایات "ردا" اگر سیاه باشد کراهت ندارد، از این رو پوشیدن چادر سیاه برای زنان مانعی ندارد و کراهت هم ندارد، به اضافه این که چادر مشکی چون جذابیت و تحریک کننده‌گی ندارد، مفسده ای بر آن مترتب نمی‌‌شود. در این زمینه به روایتی دست نیافتیم که توصیه به چادر سیاه شده باشد.
اما این که چرا مردم در مصیبت ها و عزاداری ها لباس سیاه بر تن می کنند یا پرچم های سیاه برپا می نمایند، به خاطر این است که رنگ سیاه، شاد نیست. از این رو با مصیبت زدگی هماهنگ است. این مسئله نه تنها میان ما ایرانیان و مسلمانان بلکه در کشورهای دیگر نیز رائج است و جزء سنّت ها و فرهنگ های کشورها است.
در مورد پوشیدن لباس سیاه در مصیبت و عزای ائمه مخصوصاً حضرت اباعبدالله الحسین(ع) نه تنها کراهت ندارد، بلکه چون از مصادیق تعظیم شعایر اسلامی است و باعث زنده نگه داشتن اهداف امام حسین(ع) می باشد، دارای ثواب و اجر الهی است. بزرگانی همچون مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی در روز عاشورا قبای سیاه بر تن می‌کردند.
از فرزند امام سجاد(ع) نقل شده که وقتی امام حسین(ع) به شهادت رسید، زن های بنی هاشم لباس سیاه و خشن پوشیدند و از گرما و سرما شکوه نمی کردند و علی‌بن‌الحسین(ع) برای آنان طعام درست می کرد.
بنابراین در پوشیدن لباس سیاه برای عزای امام حسین(ع)، هم چنین غذا دادن به عزاداران مورد تأیید امام سجاد(ع) بوده است. تأیید امام دلیل بر جواز بلکه بر رجحان آن است.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1. وسائل الشیعه، ج 3، ص 278، [باب 19، از ابواب لباس مصلی.
با تشکر از پاسخهای شما استادان و عزیزان.
ولی یک نکته اینجا مبهم ماند :
اولا این که حدیثی معتبر بیاورید که گفته باشد در عزای بستگان میتوان لباس سیاه یا مشکی یا تیره بر تن کرد ؟!
دوما توی همین سایت دیدم که مطلبی زده شده بود که استفتاء مراجع تقلید درباره همین موضوع را درج کرده بود و بیشتر مراجع آن را مکروه دانسته اند!
براستی اسلام درباره ی پوشیدن لباس مشکی برای عزای بستگان و اقوام دور و نزدیک انسان چه گفته و آیا آنرا مکروه دانسته یا نه ؟
ضمنا اگر اینقدر جزیی سوال میپرسم بخاطر اینکه دراویش و علی الهی ها بر این اعتقادند که ما شیعه ها توی این مسئله بر خلاف دستور اسلام رفتار میکنیم و خودشان لباس سیاه نمیپوشند.
رنگ برگزیده و انتخاب اول اسلام ـ همانند علم ـ رنگ سفید است که امام باقرعلیه السلام می فرماید: هیچ لباسی بهتر از لباس سفید نیست.2 بعد از رنگ سفیدرنگ های زرد و سبز از طرف اولیای دین توصیه و از جانب اسلام رنگ های برگزیده هستند. در واقع رنگ سیاه نه انتخاب اول و نه یکی از سه انتخاب اول اسلام،بلکه فقط در موقعیت خاص مانند مصائب و به هنگام ابتلا به غم فراق توصیه شده است از نظر اسلام، رنگ زندگی، حیات، حرکت و تلاش رنگ سفید می باشد وآرامش بعد از تلاش و کوشش در رنگ سیاه (شب) می باشد. رنگ سیاه، یعنی همان رنگ شب، موجب آرامش می شود. تا نفوس را از تعب و رنج روز که در پیتلاش و کوشش به آن دچار گشته است، پناه دهد و آرام سازد.3
خداوند نیز در قرآن سیاهی شب را مایه آرامش و روشنایی روز را زمینه تلاش ذکر کرده است.4
رنگ سیاه در مکتب اهل بیت، فقط و فقط در مصائب و سوگواری ها مورد استفاده قرار گرفته است؛ یعنی یک انتخاب نادر و استثنایی بوده است و نه انتخابیهمیشگی. بنابر نقل ابن ابی الحدید، امام حسن ـعلیه السلام در سوگ امیر الموءمنین علی ـعلیه السلام جامه سیاه برتن کرد و با همین جامه به میان مردم آمد وبرای آنها خطبه خواند.5
در قطب دوم و جبهه دوم تعارض، یعنی آموزه های دینی نیز لباس سیاه نه تنها صد در صد مورد پذیرش واقع نشده است و آن را مفید و انتخاب اول نیست و به آن توصیه نمی شود، بلکه سیاه تنها در رتبه هشتم و آخرین انتخاب قرار می گیرد. از این رو تنها در عزای ائمه هدی ـ علیه السلام پوشیدن این رنگ ممنوع نیست،
1. مجلسی، بحارالانوار،ج 83،ص 248.
2. همان،ج 78،ص 330؛ ری شهری،میزان الحکمه، ج 8،ص 472.
3. نذیر الحمدان،2002.
4. قصص(28)، آیه 73؛اسراء(17)آیه 17؛ فرقان(25)آیه 47؛ یونس(10)آیه 67.
5. ابن ابی الحدید،شرح نهج البلاغه، ج 16،ص 22.
ضمن تشکر از کارشناس عزیز بابت پاسخ دادن به این موضوع.
بنده هنوز جواب سوالهایم را نگرفتم اگر کسی کامل میتواند به من پاسخ دهد متشکر میشوم .