وجه الله .....

با سلام وصلوات بر محمد وآل مصطفایش

واژه وجه الله 5 بار درقرآن کریم بکار رفته 2 بار در سوره بقره ودوبار در سوره روم ویکبار هم در سوره انسان ،و3 مرتبه هم بصورت وجه رب ، اما بصورت ضمير هم بكار رفته :

{وَلِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَيْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ }البقرة115

به هر جا روکنید بسوی الله وچهره وقبله او رو کرده اید !

{إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ حَنِيفاً وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ }الأنعام79

{وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهاً آخَرَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ }القصص88

كل من عليها فان ، {وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ }الرحمن27

و روایت شده کسی از امام صادق(ع) درباره آیه (کل شیء هالک الّا وجهه) و معنی "وجه خدا" پرسید حضرت(ع) فرمود منظور از وجه خدا، دین اوست و رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) دین خدا بودند و وجه او و چشم او در بندگان اش و زبان او که با آن سخن می گفت و دست او بر مخلوقات اش و ما اهل بیت، وجه خدا هستیم (التوحید صدوق ص146)

به حضرت رضا علیه السلام عرضه داشتم یا ابن رسول الله معنی خبری که روایت کرده اند که ثواب کلمه «لااله الا الله» همانند ثواب نظر کردن به وجه خدا است، چیست؟ فرمود: کسی که خدا را به وجهی همانند سایر وجوه وصف کند کافر است پس مراد، پیامبران هستند و حجتها که توسط آنان به خدا رو کنند.(توحید صدوق، مکتبه الصدوق، ص ۷۱۱)

ودر اصول کافی :
محمد بن يحيى، عن أحمد بن محمد بن عيسى، عن علي بن النعمان، عن سيف ابن عميرة، عمن ذكره، عن الحارث بن المغيرة النصري قال: سئل أبوعبدالله عليه السلام عن قول الله تبارك وتعالى: " كل شئ هالك إلا وجهه ": فقال: ما يقولون فيه؟ قلت: يقولون: يهلك كل شئ إلا وجه الله فقال: سبحان الله لقد قالوا قولا عظيما، إنما عني بذلك وجه الله الذي يؤتى منه.

حارث گوید: خدمت امام ششم(ع) بودم شخصی از آن حضرت از معنای این آیه پرسید، امام(ع) فرمود: دیگران چه می گویند؟ عرض کردم می گویند: هر چیزی هلاک می شود جز صورت خدا، فرمود: خداوند منزه است، اینان سخن سختی گفته اند، بلکه مقصود از آیه این است که هر چیزی در معرض فنا و نیستی است مگر آن وجه و طریقی که باید از آن طریق به سعادت فائز شوند و مائیم آن وجهی که امر شده که باید بدان توجه نمایند.

عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن ابن أبي نصر، عن محمد بن حمران عن أسود بن سعيد قال: كنت عند أبي جعفر عليه السلام فأنشأ يقول أبتداء منه من غير أن أسأله: نحن حجة الله، ونحن باب الله، ونحن لسان الله، ونحن وجه الله، ونحن عين الله في خلقه، ونحن ولاة أمر الله في عباده.

ما حجت خدائیم ما باب خدائیم، ما زبان خدائیم، ما وجه خدائیم، ما دیده خدا در میان خلقش می باشیم، مائیم سرپرستان امر خدا در میان بندگانش.»

ودر حدیث دیگری فرمودند :

به خدا سوگند ما همان وجه الله هستیم که در زمین میان شما هستیم و ما همان چشم خدا در میان آفریده ها و دست گشاده به رحمت بر سر بندگان اوییم .

عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد بن خالد، عن أحمد بن محمد بن أبي نصر، عن صفوان الجمال، عن أبي عبدالله عليه السلام في قول الله عزوجل: " كل شئ هالك إلا وجهه " قال: من أتى الله بما امر به من طاعة محمد صلى الله عليه وآله فهو الوجه الذي لا يهلك و كذلك قال: " ومن يطع الرسول فقد أطاع الله ".

پیامبر صلی الله علیه وآله به عایشه گفت: « ... وان الرکن یمین الله تعالی فی الارض و لیبعثنه الله یوم القیامة و له لسان و شفتان و عینان و لینطقنه الله یوم القیامة بلسان طلق ذلق یشهد لمن استلمه بحق » یعنی رکن حجر دست راست خدای متعال در روی زمین است وخداوند اورا درروز قیامت بر می انگیزد در حالی که دارای زبان و دو لب و دو چشم است و خداوند او را با زبان گویا در روز قیامت به سخن می آورد تا برای افرادی که او را استلام کردند گواهی به حق دهد ( علل الشرایع /427 )

وهمچنین درحدیث دیگری رسول خدا فرمود : « استلموا الرکن فانه یمین الله فی خلقه یصافح بها خلقه مصافحة العبد – او الرجل – یشهد لمن استلمه با لموافاة » ( کافی ج4/ 406 ) و رجوع کنید به (علل الشرایع /424 ، من لایحضره الفقیه ج2/208، وسائل ج9/406)

که در منابع عامه نیز مانند آن آمده :

إتحاف الخيرة المهرة بزوائد المسانيد العشرة - (3 / 52)ح[2524] وعن محمد بن عباد بن جعفر قال: سمعت ابن عباس يقول: "إن الركن يمين اللّه في الأرض، يصافح بها عباده مصافحة الرجل أخاه ". رواه محمد بن يحيى بن أبي عمر موقوفًا بإسناد الصحيح ).

در اصل وجه به معنی صورت وچهره وشاخص یک چیز است ووجه الله یعنی آن چیزی که بیشترین شباهت و تقرب و وابستگی را به خدای متعال دارد واصل و مسیر با آن شناخته میشود .

واگر به معصومین هم وجه الله گفته شده چون ایشان کاملترین موجودات هستند وبه بهترین صورتی ؛ خالق خویش را معرفی ومنعکس میکنند وبوسیله ایشان خدای سبحان شناخته میشود وبا تعلیمان صحیح ایشان خدای متعال بتوحید عبادت میگردد..

اللهم اجعل عاقبة امرنا خیرا