تجسس چیست؟ و چه حکمی دارد؟

سلام یه سوال:Gol:

آیا تجسس کردن در زندگی افرادی که بر آنها ولایت داریم هم گناه حساب میشه؟
مثلا مادر و پدری برای اینکه فرزندشون به راه اشتباه نره مدام گوشیش رو چک کنن ایرادی داره؟

با سلام خدمت شما استاد بزرگوار:Gol:

ببخشید استاد یه سوال دیگه:Gol:

حالا اگه این پدر و مادر خودشون این امکان براشون وجود نداشته باشه ولی یه نفر رو مامور کنن برای انجام این کار آیا اون فرد دچار گناه میشه؟

میدونین کیا اینجورین؟
اونایی که میرن کلاس عرفان و به خودشون مغرور میشن
دور و برم ازینجور ادما ریخته
احساس میکنن بقیه نمیفهمن و خودشون به عالم شهود رسیدن و یه حس برتری نسبت به بقیه دارن

اونقد از استادشون شکایت کردن که کار به دستگیر کردنم رسید همه خانواده شکایت کردن که چرا بچه های ما اخلاقشون عوض شده و از جمع دوری میکنن و بقیه رو ادم حساب نمیکنن و
[/right]

مفسران آورده ‏اند كه: شبى «عمر» خليفه ی غاصب در مدينه به پاسبانى مى‏ گشت، به در خانه‏ اى رسيد.
آواز مردى شنيد كه سرود مى‏گفت. «عمر» اثر فساد در آن خانه مشاهده كرد، چون به در خانه رفت، در بسته بود.
گفت: اگر در بر زنم باشد كه مرد بگريزد. چون بر بام خانه رفت مردى ديد با زنى نشسته، و قدرى شراب پيش نهاده، بانگ بر وى زد و گفت: اى دشمن خداى! پنداشتى كه ايزد معصيتى بدين عظيمى بر تو پوشيده دارد؟

مرد برخاست و گفت: اگر رأى عالى مصلحت بيند كلمتى بشنود و در تأديب و تعذيب من تعجيل نكند، چه اگر من ارتكاب معصيتى كردم، تو سه نافرمانى كردى!
«عمر» گفت: چرا؟
گفت: براى آنكه خداى تعالى مى‏فرمايد: و لا تجسسوا، جستجو مكنيد و تو تجسس كردى و ناجستنى جستى!
دوم فرموده است: «وَ أْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوابِها»، به خانه ‏ها از در خانه ‏ها داخل شويد تو به خانه ما از راه بام درآمدى .
سوم فرموده است: «فَإِذا دَخَلْتُمْ بُيُوتاً فَسَلِّمُوا عَلى‏ أَنْفُسِكُمْ [أهلها]»، هرگاه به خانه‏ اى در آمديد به اهل آن سلام كنيد، و تو بر ما سلام نكردى.
«عمر» گفت: راست است من سه خطا كردم، اگر توبه كنى ترا عفو كنم، مرد توبه كرد و شراب بريخت و «عمر» او را بگذاشت. 1

پی نوشت :
1 - (تفسير كبير، ج 28، ص 134 و تفسير ابو الفتوح، ج 10، ص 256 و نيز منتخب «جوامع الحكايات» عوفى، ص 275، به كوشش مرحوم محمد تقى بهار، كه اين قصه در آنجا نيز آمده است.)

نكاتي از آيه "يا ايهاالذين آمنوا اجتنبواكثيرا من الظن.."

سلام و درود:Gol:
خوب هستید:Gol:

فک کنم منظورتون توی دنیای عادی باشه ! آخه تو فضای مجازی خصوصا توی سایت های دینی چیزی به نام حریم خصوصی تعریف نشده و نداریم!!!:ok:

امّا تو دنیای عادی :

زیرکی به وقتی بر می گرده که کسی قصد پیچوندن و فریب دادن شمارو داشته باشه و شما مچشو بگیرید و .....!

تجسس زمانی هستش که طرف داره زندگی خودشو می کنه و کاری به شما نداره ولی از روی کنجکاوی مورد کنکاش قرار می دید کارا و حرفا و ...

البته گاهی اینکار برای تحقیق و ایناست که اون موقع موردی نداره .

من به شخصه به حریم خصوصی اعتقاد زیادی دارم و واقعا حریم خصوصی دوستان و اطرافیان و حتی غریبه ها رو حفظ کردم ولی متأسفانه کسانی که دم از اسلام می زنند رفتارشون خلافه دستورات اسلامه تو این زمینه!!!!!!!!!!!

شاد و سلامت باشید:Gol:

یا علی

وسلام به شما:Gol:
متشکرم
بله منم با این موافقم که فضای مجازی هرکی نخواد اطلاعات نمیذاره، و وقتی کسی خودش در جایی مطلب مینویسه که ببینند دیگه حریم خصوصی نیست.
منظور من درحالت عادیه در زندگی روزمره،مثلا من میخوام از دورو برم مطلع باشم، به اصطلاح مثل کبک سرمو زیر برف نکنم، و موقعی به خودم بیام که کار از کار گذشته، مثلا خیلیارو میشناسم که بیشتر اطلاعات دورو بری هاشونو دارن، برا مواقعی که پیش بینی نشده، این درسته؟ گاهی یه اتفاق باعث تکون خوردن من میشه در حالی که دوستم میگه جای تعجب نداره من خیلی وقته میدونستم طرف این کاره است.نمیدونم منظورم رو رسوندم یا نه!

سلام و درود :Gol:
خوب هستید:Gol:

دوستتون خانم مارپل نیستند:khaneh:

راستش خودتون در نظر بگیرید همه بخوان اینکارو انجام بدن! و سرویس های جاسوسی در بعد کوچک و خانواده تشکیل بشه اونوقت دیگه حریم خصوصی نمی مونه!!

حتی مراجع قضایی وقتی اجازه ی ورد به این جریمو میدن که باعث مزاحمت برای بقیه شده باشه !

با سلام به دوستان
ممنون ازراهنمایی سایه خورشید بزگوار:Gol:
با توجه به مسائلی که استادعرفان بیان کردند، مسئله ما شخصی نیست درواقع کاری که اگر درموردش تجسس میشه برا اینه که آیا اون گمان واقعیت داشته یانه! که اگه واقعیت باشه موجب ضایع شدن حقوق افراد دیگر میشه در واقع من حدسم اینه که دراین حالت تجسس در امور فردی نیست، مثلا من یکی رو دیدم میخام سر کنجکاوی فقط بدونم نماز میخونه یا نه، طبیعتاً تجسسه، اما من در موردهمین فرد چون قراره باهاش هم اتاق بشم، یا مواردی از این قبیل، در این مورد میتونم پرس و جو کنم.
امااونچه من در سوال مطرح کردم منظورم اینه که من در یک محیطی هستم، که افراد دور و برم راجب یه شخص خاصی صحبت میکنن، که اگه اون حرفا صحت داشته باشه، اثرش به من و امثال من هم برمیگرده در این حالت چطور؟ من برا رسیدن به یه قطعیت میتونم به جستجوم ادامه بدم؟ که حداقل کارم این باشه لااقل از اون فرد دوری کنم.

[=Microsoft Sans Serif]باعرض سلام و احترام خدمت دوستان :Gol:

[=Microsoft Sans Serif]بحث جالبی رو عنوان کردید

[=Microsoft Sans Serif]یه سوال از کارشناس محترم:

اگر کسی شمارو موظف کند که تو زندگیش دقت کنیدحتی وسایل شخصیشم چک کنید و همه جوره هواشو داشته باشید که خطایی نکنه آیا عنوان جاسوسی بر اون اطلاق میشه یاخیر ؟

[=Microsoft Sans Serif] با تشکر :Gol:

امااونچه من در سوال مطرح کردم منظورم اینه که من در یک محیطی هستم، که افراد دور و برم راجب یه شخص خاصی صحبت میکنن، که اگه اون حرفا صحت داشته باشه، اثرش به من و امثال من هم برمیگرده در این حالت چطور؟ من برا رسیدن به یه قطعیت میتونم به جستجوم ادامه بدم؟

سلام و درود:Gol:
خوب هستید:Gol:

ممنون استاد:Gol:

کاش همه ی افراد مذهبی و اونایی که اسم خودشون رو استاد گذاشتن اسلام و دینو می فهمیدند !
چون بعضی ها فقط اسم دین و با خودشون دارند ! و رنگ و لعاب دین رو دارند!!!

گاهی به دروغ خودشونو جای کسی دیگه جا می زنند!!!!

آخر سر هم اسم خودشونو میزارن مسلمون و شیعه !!!

آخه کسی که دست به دامان دروغ و کلک و نیرنگ و ریا میشه از طرفی هم فرد مذهبی هستش فردا روز جواب حق و الناس و چجوری میخواد بده!!

خدا از این افراد نگذره که روح و روان و آدما رو با این تجسس ها می ریزن بهم و خودشونم محق می دونن!!!

این افراد همیشه به بی راهه میرن چون با تجسس فقط بعضی از مسئله رو متوجه میشن!! و در جریان تمام ماجرا نیستند و کسی هم نیست و اگر هست هم تمام ماجرا رو بهشون نمیگه!

این میشه که توی چاهی فرو میرن که خودشون کندن ولی از این مسئله غافلند!

یا علی

راهنمایی، جواب لطفاً :Ghamgin:

باعرض سلام و احترام :Gol:

از پاسخگویی کارشناس محترم سپاسگذارم

بله یکی از عزیزان این کارو از من خواسته که مثل خواهر حواسم بهش باشه تاحدی که اجازه داده پیام و ایمیلهای شخصیشو چک کنم تا اگر احیانا موردی داشتند حل بشه حتی رمز ورود به تمام ایمیلها رادراختیارم قرار داده

الحمدلله نه تنها مفسده ای در بر نداشته بلکه از یک مفسده بزرگ هم جلوگیری شده

البته پای شخص دیگری هم دربین بوده ولی خیلی محترمانه قبل از اینکه ادب و احترام نسبت به ایشان نادیده گرفته شود به ایشان تذکر داده شد که دست از کارشان بردارند اما متاسفانه به علت تربیت نادرست خانواده و قصد سوءاستفاده و خواهش طرف مقابل برای فیصله دادن مسئله وجلوگیری از اشاعه فاسد و کمک به خواهر دینی که خودشان این را میخواستند مجبور به این کار شدم و باراهنمایی اساتید مشاوره راههایی راطی کردم که ممکن است طرف فکر کنند تجسس بوده
این سوال همیشه با من بود که آیا امکان دارد این کارم یک نوع تجسس باشد که الحمدلله با پاسخ کارشناس محترم و نظر مرجع تقلیدم به جواب رسیدم و نگرانیم ازبین رفت و خوشحالم از اینکه تونستم به یکی از عزیزانم کمک کنم تامسیر درست زندگیش را پیداکند

اين نكته بر همه ی ما واضح است كه تجسس در احوال ديگران و سعى در راه يابى به مسائل سرى و خصوصى آنها حرام است . در قرآن مجيد خداوند مى فرمايد: و لا تجسسوا و لا یغتب بعضكم بعضا تجسس در احوال ديگران نكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى ديگر را نكند. مى بينيم حرمت تجسس در رديف حرمت غيبت در آيه شريفه ذكر شده است . لاتجسسوا نهى است و خداوند از تجسس در احوال ديگران ما را منع فرموده است .البته اینکه می گویند مومن باید زیرک باشد ،زیرک بودن بالاجبار ملازم با تجسس نیست .در واقع باید بین این دو امر مرزبندی شود تا به واسطه ی زیرک بودن دچار گناه تجسس نشویم.زیرک بودن در اصل همان داشتن کیاست وبصیرت لازم در امور است که اگر مومن جوانب کار خود را در نظر بگیرد وهمه ی امور را سبک سنگین کند ، صفت زیرکی را داراست بدون آنکه در امور دیگران تجسسی داشته باشد.اتفاقا زیرکی مومن به همین است که بدون تجسس در امور دیگران با رعایت همه ی جوانب وبدون مرتکب شدن فعل حرام ازاینکه مورد سوءاستفاده قرار بگیرد جلوگیری می نماید.
تجسس در واقع «جستجو كردن عيبهاى پنهانى ديگران» است که در اسلام‏ جزو رذايل اخلاقى ‏شمرده شده است. در حالی که زیرکی جمع بودن حواس است بدون اینکه بخواهیم تجسس کنیم. در زیرکی در واقع مومن به هیچ وجه بدنبال آگاهی بر امور وعیوب دیگران نیست واگر لازم باشد بر اموری مطلع شود از مسیر درست وبا دقت عمل بر آنها مطلع خواهد شد.یکی از خصوصیات مومن این است که حیله نمی زند اما حیله را درک می کند یا حقه نمی زند اماحقه ی دیگران را می فهمد.برای زیرک بودن اگر حواسمان به عملمان باشد وعملمان مطابق با مسیر الهی ،درعین حال با تفکر در جوانب اموربه راحتی می توانیم مومن زیرک باشیم خیلی از ضربه هایی که در زندگی خورده ایم به خاطر زیرک نبودنمان بوده که البته با کمی دقت متوجه می شویم که عیب کار از جانب خودمان بوده وبی دقتی در امری باعث ضربه خوردنمان شده نه تجسس نکردن در اموردیگران.

با سلام

همیشه از اخبار یا روزنامه ها میشنویم فلانی با روشن کردن دوربین توی مثلا استخر زنانه و .. یا روشن کردن وبکم لپ تاپ اقدام به تجسس و در واقع کارهای شیطانی می کرد!
آیا حدیثی از امامانمان هست که نوع مجازات این آدمها رو در قیامت شرح بده؟

با سلام.

[="green"]يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ

أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ
[/]
سوره : الحجرات آیه : 12

[="purple"]اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‏اى از گمانها گناه است، و جاسوسى مكنيد، و بعضى از شما غيبت بعضى نكند آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‏اش را بخورد؟ از آن كراهت داريد. [پس‏] از خدا بترسيد، كه خدا توبه‏پذير مهربان است.[/]

فقها به استناد آیة دوازدهم سورة حجرات و احادیث متعدد، تجسس را احرام می دانند. همچنین تفتیش از عقاید و اسرار و خطاهای مؤمنان و نیز افشا و آشکار کردن آنها، با استناد به آیات قرآن ، از جمله آیة نوزدهم سورة نور، حرام است (منتظری ، ج 2، ص 539 ـ 545؛ سبحانی ، ج 2، ص 540). تجسس در زندگی شخصی و خانوادگی افراد نیز مشمولِ این حکم است .

از مصادیق تجسس حرام ، استماع مکالمات غیرعلنی اشخاص است که مشمول حکم آیة دوازدهم سورة حجرات و احادیث مربوط به آن می گردد. در حدیث ، کسی که به رغم خواست افراد به گفتگوی آنان گوش دهد نکوهش شده و جزایش در روز قیامت ، ریختن سرب گداخته در گوش وی ذکر گردیده است ( رجوع کنید به حویزی ، ج 5، ص 93). در اصل 25 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز انواع تجسس ، از جمله ضبط و فاش کردن مکالمات تلفنی و استراق سمع ، ممنوع شده است .

یا سامع الاصوات

تجسس به دو قسم ممنوع و مجاز تقسيم مى ‏شود كه به يك اعتبار مى‏ توان ممنوعيت و يا مجاز بودن آن را مرتبط به قصد و غرض تجسس كننده دانست، به اين بيان كه، هرگاه غرض فرد جستجوگر، دنبال كردن عيبهاى ديگران به قصد ضربه زدن به آبرو و هتك حرمت مؤمنان باشد وهيچ غرض عقلايى در كار نباشد، ممنوع و حرام مى‏ باشد، ولى درمواردى كه فرد تجسس كننده در جهت رعايت مصلحت برتر و بالاترى مثل حفظ
نظام يا انجام وظيفه قانونى و شرعى تفتيش و تجسس كند، نه تنها جايز، بلكه واجب است.

امام صادق (ع) می فرمایند:

مَنْ يَتَّبِعَ عَثَراتِ أحَدٍ مِنَ الْمُؤْمِنينَ لِيَفْضَحَهُ بِذلكَ فَضَحَهُ اللَّهُ وَلَوْ فى‏ بَيْتِه‏.

هر كس لغزشهاى مؤمنى را تجسس كند تا از اين راه او را رسوا سازد، خداى متعال او را رسوا مى ‏كند، هرچند در خانه ‏اش باشد.

تجسس در جايى كه مربوط به اسرار و جستجوى عيبهاى فردى اشخاص باشد و هيچ ربطى به امور اجتماعى نداشته باشد تجسس حرام و ممنوع است، بخلاف جايى كه پاى مصالح جامعه در ميان باشد و تجسس كردن، ناديده گرفتن مصلحت فرد، ولى مراعات كردن مصالح جامعه است كه در اين صورت تجسس جايز مى ‏شود.

از کجا بدانیم که همسایه ما گرسنه است؟آیا در حال حاضر این امکان وجود دارد؟مگر در قران نیامده که در کار دیگران تجسس نکنید؟

تجسس بیشتر برای عیب جویی و یافتن بدی های دیگران است. با تجسس ، انسان عیوب دیگران را می فهمد و این امر موجب بدبینی و بی اعتمادی به دیگران و دوری کردن از آنها میشود.

اما پرسش و جست و جو در این امر که ببینیم آیا همسایه ما کمبود یا ضعف مالی دارد ، و سپس به آنها در رفع آن مشکل کمک کنیم ، نه تنها باعث نزدیکی دلها میشود، بلکه موجب تقویت جامعه اسلامی میشود.

در پناه حق باشید
یا علی

حرف شما درست! در این شرایط جامه چطور امکانش هست که متوجه شویم همسایه ما گرسنه است؟ راهکار لطفا

[="Tahoma"][="Navy"]

[=microsoft sans serif]پست جمعبندی:[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]سوال:

تعریف لغوی واصطلاحی تجسس را بیان کنید؟

پاسخ:

تجسس، جستجو كردن از چيزهاى پنهانى است و بيشتر در كشف امور شرّي كه مخفي هستند استعمال مى‏شود و جاسوس به كسى گفته مى‏شود كه بديهاى پنهان مردم را پى‏گيرى مى‏كند. مرحوم شهيد ثانى نيز در تعريف اصطلاحي آن مى‏ فرمايد: معنى تجسّس اين است كه بندگان خدا را زير پرده ستّاريّت پروردگار رها نكنى و پرده از روى كار آنان بردارى و آنچه را كه خداوند پوشيده داشته است آشكار كنى كه اين كار وسيله كسب اطلاع از امور مخفى آنها و پرده برداشتن از روى اسرارشان مى‏شود و در نتيجه آنچه بر تو پوشيده بود آشكار مى‏گردد كه اگر مخفى بود دل و دينت سالم‏تر مى‏ ماند.
[=microsoft sans serif]
سوال:

[=microsoft sans serif][=microsoft sans serif]به آیه وروایتی در رابطه با تجسس اشاره کنید؟

پاسخ:

خداوند حکیم در قرآن کریم از این عمل زشت در ضمن منع از گناهان دیگر می فرماید:
« يا أَيهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا...»

(ای مومنان از بسیاری از گمانها بپرهیزید که بعضی از ظنون گناه است و تجسس نکنید...). به عبارت دیگر از جمله شروط ایمان عدم دخالت و تحقیق بیجا در امور مسلمانان است و با صيغه نهي كه آمده دلالت بر حرمت تجسس مي كند و حتي بر اساس آيه مي­توان به گناه كبيره بودن آن حكم كرد

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز می­فرماید:

لغزشهای مؤمنین را جستجو نکنید: زیرا کسی­که بدنبال لغزشهای برادر مؤمنش باشد خدای تعالی گناهان او را پیگیری می­کند و هر کس که خدای تعالی گناهانش را پیگیری کند او را مفتضح و رسوا می­سازد هرچند در داخل خانه­اش باشد عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ و أَبِی عَبْدِاللهِ عَلَیْهِما السَّلام:
قالا: أَقْرَبُ مَا یَکُونُ الْعَبْدُ إِلَی الْکُفْرِ أَنْ یُواخِیَ الرَّجُلَ عَلَی الدّینِ فَیُحْصِیَ عَلَیْهِ عَثَراتِهِ وَ زَلاّتِهِ لِیُعَنِّفَهُ بِها یَوْماً مّا

امام باقر و امام صادق (ع) ، فرمودند:

نزدیکترین وضعی که بنده به کفر دارد این است که با مردی برادر دینی باشد و لغزشها و خطاهای او را شماره گیرد تا یک روزی او را بدانها سرزنش کند

[=microsoft sans serif]سوال:
[=microsoft sans serif]
ریشه های تجسس چیست؟[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]پاسخ:
[=microsoft sans serif]
1- صفات رذیله :[=microsoft sans serif]
در کُتب اخلاقی مطرح شده است عامل بسیاری از اعمال ناپسند از جمله تجسس، بودن صفات و ویژگیهای رذیله در وجود انسان است از قبیل : حسادت ، بدخواهی دیگران ، کینه توزی ، عداوت ، تنگ نظری ، غرور و عقده حقارت.
[=microsoft sans serif]2- بدبینی :[=microsoft sans serif]
بعضی انسانها در اثر عوامل متعدد ژنتیکی ، تربیتی و محیطی آدمهای بدبینی هستند و در ارتباط با همه پدیده ها دیدگاه منفی دارند لذا از جمله آثار و تبعات بدبینی تجسس در اسرار دیگران است که به شدت مورد نکوهش قرار گرفته اند.
[=microsoft sans serif]3- قدرت طلبی :[=microsoft sans serif]
در جامعه هستند افرادی که علاقه دارند با از بین بردن آبروی دیگران خودشان را در میان مردم محبوب القلوب ببینند و برای رسیدن به این هدف روش تجسّس از عیوب آنان را انتخاب می کنند. در نهاد گروهي از افراد، أخلاق زشتی وجود دارد كه پيوسته آنها را به تجسس در لغزشها و تحقيقات پيرامون اسرار مردم برمي­انگيزد و به انتقاد و بدگوئي از آنها كه با سرزنش و استهزاء آميخته است تشويق و ترغيب مي­كند با اينكه خود داراي عيوب فراواني هستند و نواقص در وجودشان بر فضائل چيرگي دارد
[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]سوال:[=microsoft sans serif]

آیا تجسس ممدوح هم داریم؟[=microsoft sans serif]

[=microsoft sans serif]پاسخ:[=microsoft sans serif]

تجسس به دو قسم ممنوع و مجاز تقسيم مى ‏شود كه به يك اعتبار مى‏ توان ممنوعيت و يا مجاز بودن آن را مرتبط به قصد و غرض تجسس كننده دانست، به اين بيان كه، هرگاه غرض فرد جستجوگر، دنبال كردن عيبهاى ديگران به قصد ضربه زدن به آبرو و هتك حرمت مؤمنان باشد وهيچ غرض عقلايى در كار نباشد، ممنوع و حرام مى‏ باشد، ولى درمواردى كه فرد تجسس كننده در جهت رعايت مصلحت برتر و بالاترى مثل حفظنظام يا انجام وظيفه قانونى و شرعى تفتيش و تجسس كند، نه تنها جايز، بلكه واجب است.
تجسس در جايى كه مربوط به اسرار و جستجوى عيبهاى فردى اشخاص باشد و هيچ ربطى به امور اجتماعى نداشته باشد تجسس حرام و ممنوع است، بخلاف جايى كه پاى مصالح جامعه در ميان باشد و تجسس كردن، ناديده گرفتن مصلحت فرد، ولى مراعات كردن مصالح جامعه است كه در اين صورت تجسس جايز مى ‏شود.
به اعتبار دیگری نیز می توان چنین گفت:گناه و خلاف یا فردی است یا اجتماعی. یعنی یا ضرر و زیانش تنها به خود گناه کار بر می­گردد و یا در سطح جامعه فساد بر می­انگیزد. اگر گناه از نوع اول باشد، مورد تجسس حرام است؛ از هر نوع که باشد حتی عقیدتی مثلاً انکار خدا، انکار اسلام، گرایش به عقاید و ایدئولوژیهای شخصی، زیرا گناهی فردی است و اسلام با اجبار کسی را به عقیده­ای دعوت نکرده است:حتي پاسبان و پليس كه وظيفه اوست تا جلوي خلافها را بگيرد مشروط به آن است كه عمل منكر وخلاف، بدون تفحّص و تجسّس براي او ظاهر و آشكار باشد وإلّا واجب نبوده، تجسّس از آن روا نيست. مانند باز كردن در بسته و مخفیانه گوش دادن تا معلوم شود كه صدائى كه مى‏آيد گناه است يا نه، يا بوئيدن دهان كسى تا معلوم گردد كه شراب خورده يا نه، يا از كسى بخواهد آنچه در زير جامه دارد نشان دهد كه آيا مثلاً آلت قماري يا موسيقي مطربي دارد يا نه؟
همچنین از تجسس زیاد در امور مربوط به خانواده و همسر و اهل و عیال نیز منع شده است. چرا كه خود را مبتلاي به سوء ظن و او را به فكر زشتي رهنمون مي­گردد.

[=microsoft sans serif]سوال:

فرق تجسس وزیرکی چیست؟[=microsoft sans serif]

پاسخ:

[=microsoft sans serif]اين نكته بر همه ی ما واضح است كه تجسس در احوال ديگران و سعى در راه يابى به مسائل سرى و خصوصى آنها حرام است . در قرآن مجيد خداوند مى فرمايد: و لا تجسسوا و لا یغتب بعضكم بعضا تجسس در احوال ديگران نكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى ديگر را نكند. مى بينيم حرمت تجسس در رديف حرمت غيبت در آيه شريفه ذكر شده است . لاتجسسوا نهى است و خداوند از تجسس در احوال ديگران ما را منع فرموده است .البته اینکه می گویند مومن باید زیرک باشد ،زیرک بودن بالاجبار ملازم با تجسس نیست .در واقع باید بین این دو امر مرزبندی شود تا به واسطه ی زیرک بودن دچار گناه تجسس نشویم.زیرک بودن در اصل همان داشتن کیاست وبصیرت لازم در امور است که اگر مومن جوانب کار خود را در نظر بگیرد وهمه ی امور را سبک سنگین کند ، صفت زیرکی را داراست بدون آنکه در امور دیگران تجسسی داشته باشد.اتفاقا زیرکی مومن به همین است که بدون تجسس در امور دیگران با رعایت همه ی جوانب وبدون مرتکب شدن فعل حرام ازاینکه مورد سوءاستفاده قرار بگیرد جلوگیری می نماید.تجسس در واقع «جستجو كردن عيبهاى پنهانى ديگران» است که در اسلام‏ جزو رذايل اخلاقى ‏شمرده شده است. در حالی که زیرکی جمع بودن حواس است بدون اینکه بخواهیم تجسس کنیم. در زیرکی در واقع مومن به هیچ وجه بدنبال آگاهی بر امور وعیوب دیگران نیست واگر لازم باشد بر اموری مطلع شود از مسیر درست وبا دقت عمل بر آنها مطلع خواهد شد.یکی از خصوصیات مومن این است که حیله نمی زند اما حیله را درک می کند یا حقه نمی زند اماحقه ی دیگران را می فهمد.برای زیرک بودن اگر حواسمان به عملمان باشد وعملمان مطابق با مسیر الهی ،درعین حال با تفکر در جوانب اموربه راحتی می توانیم مومن زیرک باشیم خیلی از ضربه هایی که در زندگی خورده ایم به خاطر زیرک نبودنمان بوده که البته با کمی دقت متوجه می شویم که عیب کار از جانب خودمان بوده وبی دقتی در امری باعث ضربه خوردنمان شده نه تجسس نکردن در اموردیگران.در اصل بهترین مرز برای تشخیص بین زیرکی وتجسس ،وارد مقوله ی گناه نشدن است .اگر زیرکی همراه با غیبت وتهمت وسرک کشیدن به زندگی دیگران باشد دیگر زیرکی مومن نخواهد بود .