مراد از آل محمد چه کسانی هستند؟

تب‌های اولیه

1 پست / 0 جدید
مراد از آل محمد چه کسانی هستند؟

مراد از آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ فقط اولاد محمد ـ صلّي الله عليه و آله ـ هستند يا ديگران را هم شامل مي‌شود؟ اگر فقط اولاد آن حضرت هستند، پس علي بن ابيطالب را شامل نمي‌شود و اگر ديگران را شامل مي‌شود پس زنان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ هم در اهلبيت داخل هستند؟


نمایش پاسخ ...
در مقدمه لازم است بدانيد كه اهل بيت منحصر است در اين افراد از مضمون منابع اسلامي چنين بر مي‌آيد كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ در مورد اهل بيت كه در آيه تطهير آمده است خود و علي و فاطمه و حسنين را مصاديق آن برشمرده‌اند. ام سلمه خواست به جمع آنها بپيوندد پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: تو آدم خوبي هستي، ولي اينجا جاي تو نيست.[1]
اهل البيت كيانند؟
نظريات مختلفي ارائه شده است:
1. برخي از مفسران اهل سنت آن را به همسران رسول تفسير كرده‌اند[2] و طبق اين نظريه علي، فاطمه و حسنين ـ عليهم السّلام ـ جزء اهل بيت نيستند. دليل اين نظريه اين است كه آيه تطهير در بين آياتي است كه همگي مربوط به زنان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ است. اين نظريه باطل است.
اولاً: در آيات پنجگانه قبل از آيه تطهير و نيز در صدر آيه 32 سوره احزاب مجموعاً 25 ضمير و فعل به صورت مؤنث آمده است و در آيه بعد (33) نيز دو مورد فعل و ضمير مؤنث آمده، امّا ضماير و افعال آيه تطهير همه مذكرند كه يا اختصاص به مردان دارد و يا شامل هر دو (زنان و مردان) مي‌شود، ولي قطعاً شامل عده‌ خاصي از زنان به تنهايي نمي‌شود.
ثانياً: با توجه به شرح و تفسير آيه تطهير، اهل البيت بايد داراي ويژگي عصمت مطلقه باشند كدام يك از دانشمندان و مفسران شيعه يا سني، براي همسران پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ عصمت قائل شده است؟ يكي از زنان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ را مي بينيم كه با خليفه بر حق پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ به مخالفت برمي‌خيزد و بيعت مي‌شكند برخلاف دستور پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ كه به زنان خويش سفارش كرده بود از خانه‌هايشان پس از مرگ او خارج نشوند از مدينه خارج مي‌شود و سوار بر شتر به سمت بصره حركت مي‌كند و جنگ جمل شكل مي‌گيرد.
2. نظرية ديگر اين است كه منظور از اهل بيت شخص پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ، علي، حسن و حسين و فاطمه و همسران پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌باشد.[3]
طبق اين نظريه اشكال اول نظريه اول برطرف مي‌شود، چون مجموعه‌اي از زنان و مردان مي‌توانند مخاطب ضمير مذكر باشند ولي اشكال ديگر نسبت به زنان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ در اينجا نيز مطرح مي‌باشد. بنابراين نظريه فوق نيز قابل قبول نيست.
3. برخي از مفسران اهل البيت را به ساكنين مكه مكرمه تفسير كرده يعني به كساني كه اهل و ساكن مكه هستند اطلاق مي‌شود. اشكال نظريه او نيز در اينجا مطرح است. علاوه بر اين كه مردم مكه نسبت به مدينه امتيازي نداشتند.
4. نظريه چهارم، تمام علماي شيعه معقتدند كه منظور از اهل بيت افراد خاصي از خاندان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ يعني علي و فاطمه و حسن و حسين و در رأس آنها شخص پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‌باشد.
شاهد بر صحت اين نظريه اين كه هيچ يك از اشكالات مطرح شده در نظريه‌هاي فوق اينجا نمي‌آيد. به علاوه روايات فراواني دالّ بر نظريه چهارم وجود دارد.
علامه طباطبايي در تفسير الميزان تعداد اين روايات را بيش از 70 روايت مي‌داند.[4] و جالب اين كه بيشتر روايات مذكور در كتب دست اول اهل سنت آمده است از جمله:
1. صحيح مسلم،[5] كه از معتبرترين كتابهاي حديثي آنهاست.
2. صحيح ترمذي،[6] يكي از كتابهاي 6 گانه صحاح.
3. المستدرك علي الصحيحين.[7]
4. السنن الكبري للبيهقي،[8] اين كتاب هر چند غالبا حاوي روايات فقهي است، ولي غيرفقهي نيز در آن آمده است.
5. الدّر المنثور سيوطي.[9]
6. شواهد التنزيل[10] حاكم حسكاني نيشابوري.
7. مسند احمد[11] (به نقل از كتاب آيات ولايت در قرآن، آيت الله مكارم، نسل جوان، 1381، ص 166، چ اول).
بنابر اين رواياتي كه اهل البيت را به پنج تن عبا ـ عليهم السّلام ـ تفسير كرده، هم از نظر تعداد در حد بالايي است و هم در كتب معتبر و دست اول اهل سنت آمده است.
فخر رازي پيرامون مقدار اين روايات و ميزان اعتبار آن اعتراف جالبي دارد. ايشان در ذيل تفسير آيه مباهله (61 آل عمران) مي‌گويد: و اعلم ان هذه الرواية كالمتفق علي صحّتها بين اهل التفسير و الحديث؛ اين روايت (كه اهل البيت را تفسير مي‌كند) روايتي است كه دانشمندان اهل تفسير و حديث همه اتفاق بر صحت آن دارند.[12]
نتيجه اين كه رواياتي كه اهل البيت را تفسير مي‌كند از نظر مقدار و اعتبار قابل گفتگو نيست، از ميان اين همه روايت تنها به ذكر يك حديث يعني حديث كساء قناعت مي‌كنيم.
حديث كساء به دو شكل آمده: 1. مفصل: متواتر نيست؛ 2. مختصر متواتر است.
مضمون حديث مختصر ‌كساء: روزي مقداري پارچه براي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ آوردند. پيامبر به دنبال علي و فاطمه و حسن و حسين ـ عليهم السّلام ـ فرستاد. آنها به خدمت پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ آمدند. حضرت آنها را بر زير آن پارچه قرار داد. سپس فرمود: اللهم انّ هؤلاء اهل بيتي و خاصّتي اذهِب عنهم الرجس فنزل جبرئيل «انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيراً» در كتب اهل سنت در ذيل اين روايت جمله اين روايت نيز آمده است: «ام سلمه جلو آمد و از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ اجازه خواست كه او هم داخل آن جمع شود، پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: تو آدم خوبي هستي، ولي اينجا جاي تو نيست.[13] در حديث ديگر همين جريان براي عايشه نيز نقل شده است.[14]
فلسفه اين كار توسط پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ جداسازي بوده است تا هيچ گونه اشكال تراشي امكان پذير نباشد و كمترين ابهام و اجمالي باقي نماند.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . شواهد التنزيل، ج 2، ص 24 و 31، به نقل از آيات ولايت، مكارم شيرازي، نشر نسل جوان، سال 1381، قم، ص 167.
[2] . قرطبي، در تفسير الفرقان، ج 6، ص 5264، اين نظريه را از زجاج نقل مي‌كند.
[3] . التفسير الكبير، ج 25، ص 209.
[4] . الميزان، مترجم، ج 32، ص 178.
[5] . صحيح مسلم، ج 4، ص 1883، حديث 2424، به نقل از پيام قرآن، ج 9، ص 143.
[6] . احقاق الحق، ج 2، ص 503.
[7] . ج 2، ص 416، به نقل از احقاق الحق، ج 2، ص 504.
[8] . ج 2، ص 149.
[9] . الدر المنثور، ج 5، ص 198.
[10] . شواهد التنزيل، ج 2، ص 10 تا 92.
[11] . مسند احمد، ج 1، ص 330 و ج 4، ص 107 و ج 6، ص 292 (به نقل از پيام قرآن، ج 9، ص 144).
[12] . تفسير فخر رازي، ج 8، ص 80.
[13] . شواهد التنزيل، ج 2، ص 24 و 31.
[14] . شواهد التنزيل، ج 2، ص 37 و 38.